Nhà Bonaparte (ban đầu được viết là "Buonaparte") là một cựu hoàng gia và vương triều châu Âu có nguồn gốc từ Genova. Nó được thành lập vào năm 1804 bởi Hoàng đế Napoleon, người sáng lập ra Đệ Nhất Đế chế Pháp. Napoleon là con trai của nhà quý tộc Genova Carlo Buonaparte, sống tại Đảo Corse, bản thân Napoleon là một quân nhân, thăng tiến nhanh chóng trên đường binh nghiệp trong Cách mạng Pháp, lên nắm quyền và trở thành Đệ nhất tổng tài của Đệ Nhất Cộng hòa Pháp. 5 năm sau Đảo chính ngày 18 tháng Sương Mù (11/1799), Napoleon xưng đế, lập ra Đệ Nhất Đế chế Pháp (1804), kể từ đây Napoleon cùng đội quân của mình - Grande Armée, đã tham gia vào các trận chiến chinh phục trên khắp châu Âu, thống trị châu lục này thông qua một loạt các chiến thắng quân sự trong Chiến tranh Napoléon. Ông đã đưa các thành viên gia đình Bonaparte lên làm vua một số quốc gia đồng minh, mở rộng quyền lực của vương triều.

Nhà Bonaparte đã thành lập ra Hoàng gia Pháp (Imperial House of France) trong thời Đệ Nhất Đế chế Pháp, bao gồm cả một số thành viên không mang họ Bonaparte. Ngoài việc nắm giữ tước hiệu Hoàng đế của Pháp, triều đại Bonaparte còn nắm giữ nhiều lãnh thổ và tước hiệu khác trong suốt Chiến tranh Napoléon, bao gồm Vương quốc Ý, Vương quốc Tây Ban Nha, Vương quốc Westphalia, Vương quốc Holland và Vương quốc Napoli. Vương triều nắm quyền trong khoảng một thập kỷ cho đến khi các cuộc Chiến tranh Napoléon bắt đầu diễn ra. Cuộc chiến này đã mang đến cho Pháp những đối thủ rất mạnh, trong đó có Đế quốc Áo, Vương quốc Anh, Đế quốc Nga, Vương quốc Phổ, ngoài ra còn có các phong trào bảo hoàng, đặc biệt là của Nhà Bourbon ở Pháp, Tây Ban Nha, Vương quốc Hai Sicilia và Vương quốc Sardinia. Triều đại của Napoleon cuối cùng xụp đổ sau khi vị hoàng đế này thất bại tại Trận Waterloo, Đại hội Viên đã cho khôi phục lại các vương triều trước đó bị xoá sổ bởi Đệ Nhất Đế chế Pháp.

Trong thời trị vì của Hoàng đế Napoleon I, Gia đình hoàng gia Pháp bao gồm các cá nhân có mối quan hệ huyết thống với hoàng đế như: anh em, vợ cùng các con. Ngoài ra còn có một số nhân vật cũng được đưa vô danh sách hoàng gia dù không mang họ Bonaparte, cụ thể là em rể Joachim Murat, người chú Joseph Fesch và Eugène de Beauharnais (con riêng của vợ Napoleon).

Trong giai đoạn từ năm 1852 đến 1870, Louis Bonaparte, cháu của Napoleon I đã xưng đế và lập ra Đệ Nhị Đế chế Pháp, với đế hiệu là Napoleon III. Tuy nhiên, trong Chiến tranh Pháp-Phổ (1870 - 1871), vương triều của Nhà Bounaparte một lần nữa bị lật đổ khỏi ngai vàng Pháp. Những người ủng hộ tuyên bố gia đình Bonaparte sở hữu ngai vàng được gọi là "Bonapartists". Người đứng đầu hiện nay là Jean-Christophe, Thân vương Napoléon.

Nguồn gốc Ý

Gia đình Bonaparte (tiếng Ý ban đầu: Buonaparte) là những người theo chủ nghĩa yêu nước ở các thành bang Sarzana, San Miniato và Florence của Bán đảo Ý. Tên bắt nguồn từ tiếng Ý: buona ("tốt") và parte ("phần" hoặc "bên"). Trong tiếng Ý, cụm từ "buona parte" được sử dụng để xác định một phần nhỏ của kích thước đáng kể, nhưng không xác định, trong tổng số.

Gianfaldo Buonaparte là người thuộc gia tộc Buonaparte đầu tiên được biết đến tại Sarzana vào khoảng năm 1200. Hậu duệ của ông là Giovanni Buonaparte vào năm 1397 kết hôn với Isabella Calandrini, em họ của hồng y Filippo Calandrini sau này. Giovanni trở thành thị trưởng của Sarzana và được Giovanni Maria Visconti bổ nhiệm làm ủy viên của Lunigiana vào năm 1408. Con gái của ông, Agnella Berni, là bà cố của nhà thơ Ý Francesco Berni và chắt của họ Francesco Buonaparte là một lính kỵ binh đánh thuê phục vụ cho Ngân hàng Genoese của Saint George. Năm 1490, Francesco Buonaparte đến đảo Corsica, nơi được kiểm soát bởi ngân hàng. Năm 1493, ông kết hôn với con gái của Guido da Castelletto, đại diện của Ngân hàng Saint George ở Ajaccio, Corsica. Hầu hết con cháu của họ trong các thế hệ tiếp theo là thành viên của hội đồng thị trấn Ajaccio. Cha của Napoléon, Carlo Buonaparte, đã nhận được bằng sáng chế quý tộc từ Vua Pháp vào năm 1771. Tuy nhiên, hai trong số các cháu trai của Jacopo, Pier Antonio Buonaparte và Giovanni Buonaparte, đã tham gia vào cuộc nổi dậy của Medici năm 1527, sau đó họ bị trục xuất khỏi Florence và sau đó được phục hồi bởi Alessandro de' Medici, Công tước xứ Florence. Anh trai của Jacopo là Benedetto Buonaparte duy trì sự trung lập về chính trị. Nhánh San Miniato bị tuyệt tự cùng với Jacopo vào năm 1550. Thành viên cuối cùng của gia đình Florence là một giáo sĩ tên là Gregorio Bonaparte, người qua đời năm 1803.

Có một hầm mộ của gia tộc Buonaparte nằm trong Nhà thờ San Francesco ở San Miniato. Hầm mộ thứ hai, Chapelle Impériale, được xây dựng bởi Napoléon III ở Ajaccio 1857.

Hoàng tộc Pháp

thumb|[[Đệ nhất tổng tài vượt dãy Anpơ trên đèo Grand-Saint-Bernard (1801), vẽ bởi Jacques-Louis David]] thumb|Đế huy của Hoàng đế Napoleon I thumb|Bốn người Nhà Napoleon Hoàng đế Napoléon I là cái tên nổi bật nhất gắn liền với gia tộc Bonaparte vì ông đã chinh phục phần lớn châu Âu vào đầu thế kỷ XIX. Do sự nổi tiếng không thể chối cãi của mình ở Pháp cả trong nhân dân và quân đội, ông đã tổ chức Cuộc đảo chính ngày 18 tháng Sương Mù và lật đổ chế độ Đốc chính Pháp với sự giúp đỡ của anh trai ông là Lucien Bonaparte, chủ tịch Hội đồng Năm trăm. Napoléon sau đó giám sát việc xây dựng Hiến pháp mới khiến ông trở thành Đệ nhất Tổng tài Pháp vào ngày 10 tháng 11 năm 1799. Vào ngày 2 tháng 12 năm 1804, ông tự phong làm Hoàng đế Pháp và cai trị từ năm 1804 đến năm 1814, và một lần nữa vào năm 1815 trong Triều đại Một trăm ngày, sau ông trở lại từ Elba.

Sau cuộc chinh phục hầu hết Tây Âu, Napoléon I đã phong anh trai mình là Joseph Bonaparte làm vua của Vương quốc Napoli và sau đó là vua của Tây Ban Nha, em trai ông là Louis Napoléon Bonaparte trở thành vua của Vương quốc Holland (sau đó buộc ông phải thoái vị vào năm 1810, sau khi ông ngó lơ lợi ích của Pháp mà tập trung vào lợi ích của Holland), và em trai út của ông là Jérôme Bonaparte lên ngôi vua của Vương quốc Westphalia, một vương quốc tồn tại trong thời gian ngắn được thành lập từ một số nhà nước ở phía Tây Bắc của Đế chế La Mã Thần thánh. Em gái của hoàng đế Napoleon là Élisa Bonaparte đã được trao ngai vàng của Thân vương quốc Lucca và Piombino vào năm 1805 và 4 năm sau thì bà được trao thêm quyền cai trị Đại công quốc Toscana, Élisa trở thành người phụ nữ duy nhất của Nhà Bonaparte được Hoàng đế Napoleon trao cho quyền quân chủ của một nhà nước.

Con trai của Napoléon là Napoléon François Charles Joseph được lập làm Vua của Rome và sau đó được những người trung thành với triều đại phong là Hoàng đế Napoléon II, mặc dù ông chỉ cai trị được hai tuần sau khi cha mình thoái vị.

Louis-Napoléon, con trai của Louis Napoléon Bonaparte, trở thành Tổng thống của Đệ Nhị Cộng hòa Pháp và sau đó lên ngôi Hoàng đế, ông đã lập ra Đệ Nhị Đế chế Pháp, cai trị nó từ năm 1852 đến năm 1870, với đế hiệu là Napoléon III. Con trai ông, Louis-Napoléon, Thái tử hoàng gia, chết khi chiến đấu với người Zulu ở Thuộc địa Natal, ngày nay là tỉnh KwaZulu-Natal của Nam Phi. Với cái chết của ông, gia tộc đã mất đi phần lớn sức hấp dẫn chính trị còn lại của mình, mặc dù những người yêu sách vẫn tiếp tục khẳng định quyền tước vị hoàng gia của họ. Một phong trào chính trị đòi độc lập cho Corsica nổi lên vào những năm 1990, bao gồm cả việc khôi phục chủ nghĩa Bonapartist trong chương trình của mình.

Gia tộc Bonaparte còn có một chi nhánh ở Hoa Kỳ, là hậu duệ của Jérôme Bonaparte và một người phụ nữ Mỹ tên là Elizabeth Betsy, con gái của thương gia giàu có William Patterson, ở Baltimore. Họ đã kết hôn vào ngày 24/12/1803, nhưng cuộc hôn nhân không được người anh trai Napoleon Bonaparte thừa nhận, vì theo ông, việc lấy một thường dân sẽ gây hại đến vương tộc của ông. Napoleon đã yêu cầu Giáo hoàng Piô VII huỷ bỏ sự công nhận của cuộc hôn nhân, nhưng giáo hoàng đã từ chối. Charles Joseph Bonaparte, Bộ trưởng Hải quân Hoa Kỳ trong nội các của Tổng thống Theodore Roosevelt chính là cháu nội của Jérôme Bonaparte.

Vương miện do gia tộc nắm giữ

Hoàng đế của Pháp

Napoléon I (1804–1814, 1815), cũng là Vua Ý (1805–1814) và sau khi thoái vị thì nhận được Thân vương quốc Elba và trở thành thân vương của xứ này (1814–1815). Ông cũng là Đồng thân vương của Andorra (1804–1814, 1815) Napoléon II (1815), được phong là Vua của Rome từ khi sinh ra, nhưng chưa bao giờ trị vì và cũng Công tước xứ Reichstadt 1818–1832, nhưng chưa bao giờ đến thăm thị trấn. *Napoléon III (1852–1870), cũng là Đồng thân vương của Andorra (1852–1870)

Vua của Holland

• Louis I (1806-1810)
• Louis II cũng là Đại công tước xứ Berg (1809–1813)

Vua của Napoli

• Joseph I (1806-1808)

Vua của Westphalia

• Jérôme I (1808-1813)

Vua của Tây Ban Nha

• Joseph I (1808-1813)

Nữ đại công tước xứ Tuscany

• Élisa Bonaparte (1809-1814), đồng thời cũng là Nữ thân vương của xứ Lucca và Piombino

Đứng đầu Nhà Bonaparte (từ năm 1852)

Danh sách phả hệ

Note: In đậm cho các tên thông dụng
Carlo-Maria (Ajaccio, 1746–Montpellier, 1785) kết hôn với Maria Letizia Ramolino (Ajaccio, 1750–Rome, 1836) năm 1764. Ông là một quan chức nhỏ trong tòa án địa phương. Họ có tám người con:

Joseph-Napoléon Bonaparte (Corte, 1768–Florence, 1844), Vua của Napoli, sau đó là Vua của Tây Ban Nha, kết hôn với Julie Clary.

*Julie Joséphine Bonaparte (1796–1796)

*Zénaïde Laetitia Julie Bonaparte (1801–1854)

*Charlotte Napoléone Bonaparte (1802–1839)

Napoléon (I) Bonaparte (1769–1821) Hoàng đế của Pháp: Đã kết hôn (i) Joséphine de Beauharnais; Không có hậu duệ. Được thông qua Eugène và Hortense de Beauharnais. Đã kết hôn (ii) Maria Ludovica của Áo;

*Napoléon (II) François Joseph Charles Bonaparte (1811–1832), Hoàng tử Hoàng gia, Vua Rome, Thân vương xứ Parma, con trai của Nữ công tước Maria Ludovica của Áo (thuộc triều đại Habsburg), Hoàng hậu, sau đó là Nữ công tước xứ Parma

Lucien Bonaparte (1775–1840) Roman Thân vương xứ Canino và Musignano

*3 daughters with first wife, Christine Boyer:

**Charlotte Philistine Bonaparte (1795–1865), kết hôn với Thân vương Mario Gabrielli

**Victoire Gertrude Bonaparte (1797–1797)

**Christine Charlotte Alexandrine Egypta Bonaparte (1798–1847), kết hôn với Bs tước Arvid Posse, sau đó kết hôn Lãnh chúa Dudley Stuart

*10 người con với người vợ thứ hai, Alexandrine de Bleschamp:

**Charles Lucien Jules Laurent Bonaparte (1803–1857), ornithologist and politician married Princess Zénaïde Bonaparte (1801–1854)

***Joseph Lucien Charles Napoléon Bonaparte (1824–1865)

***Alexandrine Gertrude Zénaïde Bonaparte (1826–1828)

***Lucien Louis Joseph Napoléon (Cardinal) Bonaparte (1828–1895)

***Julie Charlotte Pauline Zénaïde Laetitia Désirée Bartholomée Bonaparte (1830–1900)

***Charlotte Honorine Joséphine Pauline Bonaparte (1832–1901)

***Léonie Stéphanie Elise Bonaparte (1833–1839)

***Marie Désirée Eugénie Joséphine Philomène Bonaparte (1835–1890)

***Augusta Amélie Maximilienne Jacqueline Bonaparte (1836–1900)

***Napoléon Charles Grégoire Jacques Philippe Bonaparte (1839–1899)

****Zénaïde Victoire Eugénie Bonaparte (1860–1862)

****Marie Léonie Eugénie Mathilde Jeanne Julie Zénaïde Bonaparte (1870–1947)

****Eugénie Laetitia Barbe Caroline Lucienne Marie Jeanne Bonaparte (1872–1949)

***Bathilde Aloïse Léonie Bonaparte (1840–1861)

***Albertine Marie Thérèse Bonaparte (1842–1842)

***Charles Albert Edmond Bonaparte (1843–1847)

**Laetitia Christine Bonaparte (1804–1871)

**Joseph Lucien Bonaparte (1806–1807)

**Jeanne Adélaïde Bonaparte (1807–1829)

**Paul Marie Bonaparte (1808–1827)

**Louis Lucien Bonaparte (1813–1891)

**Pierre Napoléon Bonaparte (1815–1881) married Éléonore-Justine Ruflin

***Roland Bonaparte (1858–1924) married Marie-Félix Blanc

****Princess Marie Bonaparte (1882–1962) married Prince George of Greece

***Princess Jeanne Bonaparte (1861–1910)

**Antoine Lucien Bonaparte (1816–1877)

**Alexandrine Marie Bonaparte (1818–1874)

**Constance Marie Bonaparte (1823–1876)

Maria-Anna Elisa Bonaparte (1777–1820), Grand-Duchess of Tuscany, married Felice Baciocchi, Prince of Lucca

* Marie-Laetitia Bonaparte Baciocchi

Louis-Napoléon Bonaparte (1778–1846), King of Holland, married Hortense de Beauharnais, Napoleon's stepdaughter

*Napoléon Charles Bonaparte (1802–1807)

*Napoléon Louis Bonaparte (1804–1831)

*Charles Louis Napoléon (III) Bonaparte (1808–1873) Emperor of the French, married Maria Eugenia Ignacia Augustina Palafox de Guzmán Portocarrero y Kirkpatrick

**Napoléon Eugène Louis John Joseph Bonaparte, Prince Imperial (1856–1879)

Maria Paola or Marie Pauline Bonaparte (1780–1825) Princess and Duchess of Guastalla, married in 1797 to French General Charles Leclerc and later married Camillo Borghese, 6th Prince of Sulmona.

Maria Annunziata Caroline Bonaparte (1782–1839) married Joachim Murat, Marshal of France, Grand Duke of Berg, then King of Naples

*Prince Achille Murat (1801–1847), married Catherine Willis Gray (1803–1867), great-grandniece of George Washington.

*Prince Napoléon Lucien Charles Murat (1803–1878), married Caroline Georgina Fraser (1810–1879).

**5 Children, including:

** Joachim Joseph Napoléon Murat, 4th Prince Murat (1834–1901), Major-General of the French Army, married firstly Malcy Louise Caroline Berthier de Wagram (1832–1884) and had issue, and secondly Lydia Hervey, without issue.

**Prince Louis Napoléon Murat (1851–1912), married in Odessa, Eudoxia Mikhailovna Somova (1850–1924), had issue now extinct in male line.

Jérôme-Napoléon Bonaparte (1784–1860), King of Westphalia

*1 child from first marriage, to Betsy Patterson of Baltimore:

**Jérôme Napoléon Bonaparte (1805–1870), married Susan May Williams and had 2 sons :

***Jerome Napoleon Bonaparte II (1830–1893), married Caroline Le Roy Appleton Edgar

****Louise-Eugénie Bonaparte (1873–1923), married in 1896 Count Adam Carl von Moltke-Huitfeld (1864–1944); numerous descendants

****Jerome Napoléon Charles Bonaparte III (1878–1945), married Blanche Pierce Stenbeigh, no issue

***Charles Joseph Bonaparte (1851–1921), United States Secretary of the Navy and United States Attorney General, married Ellen Channing Day, no issue

*3 children from second marriage, to Princess Catharina of Württemberg:

**Jérôme Napoléon Charles Bonaparte I (1814–1847), unmarried and childless

**Mathilde Laetitia Wilhelmine Bonaparte (1820–1904), married Anatoly Nikolaievich Demidov, 1st Prince of San Donato: no issue

**Napoléon Joseph Charles Paul Bonaparte, Prince Napoléon (1822–1891), called Plon-Plon married Princess Marie Clothilde of Savoy daughter of Victor Emmanuel II of Italy

*Napoléon Victor** Jérôme Frédéric Bonaparte, Prince Napoléon (1862–1926) married Princess Clémentine of Belgium

****Marie Clotilde Eugénie Alberte Laetitia Geneviève Bonaparte (1912–1996) married Count Serge de Witt

****Louis Jérôme Victor Emmanuel Léopold Marie Bonaparte, Prince Napoléon (1914–1997), married Alix de Foresta

*****Charles Marie Jérôme Victor Bonaparte, Prince Napoléon (born 1950)

**Two children from first marriage, to Princess Béatrice of Bourbon-Two Sicilies:

***Caroline Marie Constance Bonaparte (Princess Caroline Napoléon) (born 1980)

***Jean-Christophe Louis Ferdinand Albéric Bonaparte, Prince Napoléon (born 1986) married Countess Olympia von und zu Arco-Zinneberg

****Louis Charles Riprand Victor Jérôme Marie Napoléon (born 2022)

**1 child and 1 adopted child from second marriage, to Jeanne-Françoise Valliccioni:

***Sophie Catherine Bonaparte (born 1992)

***Anh Laëtitia Bonaparte (born 1998, adopted)

*****Catherine Elisabeth Albérique Marie Bonaparte (born 1950)

*****Laure Clémentine Geneviève Bonaparte (born 1952)

*****Jérôme Xavier Marie Joseph Victor Bonaparte (Prince Jérôme Napoléon) (born 1957), married in 2013 with Licia Innocenti

***Napoléon Louis Joseph Jérôme Bonaparte (1864–1932) Russian General, unmarried and childless

***Marie Laetitia Eugénie Catherine Adélaïde Bonaparte (1866–1926) married Prince Amedeo of Savoy, Duke of Aosta

Biểu tượng của Nhà Bonaparte

Nghiên cứu DNA

Theo nghiên cứu của G. Lucotte và các đồng tác giả dựa trên nghiên cứu DNA từ năm 2011, Napoleon Bonaparte thuộc Y-DNA (tổ tiên trực tiếp của nam giới) Haplogroup E-M215. Nhóm đơn bội 15000 năm tuổi này tập trung nhiều nhất ở Ethiopia và Cận Đông (Jordan, Yemen). Theo các tác giả của nghiên cứu, "Có lẽ Napoléon cũng biết nguồn gốc phụ hệ phương Đông xa xôi của mình, bởi vì Francesco Buonaparte (con trai Giovanni), một lính đánh thuê theo lệnh của Cộng hòa Genova ở Ajaccio năm 1490, có biệt danh là Maure xứ Sarzane." Nghiên cứu mới nhất xác định các dấu hiệu DNA Bonaparte phổ biến từ Carlo (Charles) Bonaparte đến 3 hậu duệ còn sống. Hiện tại không có họ hàng nào trong cơ sở dữ liệu cũ hơn thế, điều đó có nghĩa là chúng rất hiếm ở Châu Âu.

Thành viên còn sống

Charles, Thân vương Napoléon (sinh năm 1950, chắt của Jérôme Bonaparte với cuộc hôn nhân thứ hai), và con trai ông là Jean-Christophe, Thân vương Napoléon (sinh năm 1986 và được chỉ định là người thừa kế theo di chúc của ông nội Louis, Thân vương Napoléon) hiện đang tranh chấp quyền đứng đầu của gia tộc Bonaparte. Các thành viên nam duy nhất khác trong gia đình là em trai của Charles (2013), Thân vương Jérôme Napoléon (sinh năm 1957) và con trai của Jean-Christophe, Thân vương Louis Napoléon (sinh năm 2022). Không có hậu duệ hợp pháp nào khác trong dòng dõi nam giới từ Napoléon I hoặc từ những người anh em của ông.

Tuy nhiên, có rất nhiều hậu duệ của đứa con hoang hoàng gia, không được thừa nhận của Napoléon, Bá tước Alexandre Colonna-Walewski (1810–1868), sinh ra từ sự kết hợp của Napoléon I với Marie, Nữ bá tước Walewski. Hậu duệ của chị gái Napoléon Caroline Bonaparte là diễn viên René Auberjonois. Các kết quả trùng khớp DNA gần đây với các hậu duệ còn sống của Jérôme và Bá tước Walewski đã xác nhận sự tồn tại hậu duệ của Lucien Bonaparte, anh trai của Napoléon, cụ thể là gia đình Clovis.