Gia Luật Tà Chẩn hay Gia Luật Sắc Trân (chữ Hán: 耶律斜轸 hay 耶律色珍, ? – 999) là người dân tộc Khiết Đan, tông thất, tướng lãnh nhà Liêu trong lịch sử Trung Quốc. Ông có công bắt được danh tướng Dương Kế Nghiệp nhà Bắc Tống.
Thân thế
Liêu sử chuyển ngữ tên của ông là Tà Chẩn/斜轸 (bính âm: xié zhěn), Tục tư trị thông giám chuyển ngữ là Sắc Trân/色珍 (bính âm: sè zhēn).
Tà Chẩn tự Hàn Ẩn, Sử cũ không chép rõ tên cha của Tà Chẩn.
Tháng 6 ÂL, Bắc Tống vừa diệt Bắc Hán, thừa thắng bắc phạt, đánh bại Bắc Viện đại vương Gia Luật Hề Để , Thống quân sứ Tiêu Thảo Cổ, vây Nam kinh (Tống gọi là Yên kinh). Tà Chẩn lấy cờ xí của bọn Hề Để dựng ở Đắc Thắng khẩu để dụ địch, quả nhiên quân Tống tranh nhau kéo đến. Tống Thái Tông xua quân tấn công, chém hơn ngàn thủ cấp binh Liêu; Tà Chẩn tập kích phía sau, quân Tống mới rút lui. Tà Chẩn đóng quân ở phía bắc Thanh Hà để thanh viện cho Nam kinh.
Tiêu thái hậu tỏ ý lo lắng mẹ góa con côi, khó lòng khống chế hoàng tộc hùng mạnh, Tà Chẩn cùng Hàn Đức Nhượng bèn chủ động thần phục. Thái hậu xưng chế, cho rằng Tà Chẩn do cha mình (tức Tiêu Tư Ôn) tiến cử, lại là con rể nhà họ Tiêu, càng thêm tín nhiệm, lấy ông làm Bắc Viện xu mật sứ. Tháng 6 ÂL năm sau (983), triều đình đổi niên hiệu là Thống Hòa, Tiêu thái hậu cho Tà Chẩn giữ hàm Tư đồ. Tháng 8 ÂL, Liêu Thánh Tông và Tiêu thái hậu thăm Hoài lăng (lăng mộ của Liêu Mục Tông), Thánh Tông cùng Tà Chẩn ở trước mặt thái hậu, trao đổi cung, tên, yên, ngựa, giao ước làm bạn. Tháng giêng ÂL năm sau (986), Tà Chẩn bắt được hơn 10 vạn nhân khẩu, hơn 20 vạn thớt ngựa. Nhà Liêu đặt ra Quần mục sứ tư, nuôi rất nhiều ngựa, đến nay thế lực càng cường thịnh.
Tháng 3 ÂL, nhà Tống tiến hành bắc phạt, triều đình lấy Nam kinh lưu thủ Gia Luật Hưu Ca chống lại tướng Tống là bọn Tào Bân; lấy Tà Chẩn làm Sơn Tây lộ binh mã đô thống, chống lại bọn Phan Mỹ. Tà Chẩn đem 10 vạn binh đến phía tây Định An, gặp quân Tống của Tri Hùng Châu Hạ Lệnh Đồ; ông phá được địch, đuổi đến Ngũ Đài, giết chết vài vạn người. Hôm sau, Tà Chẩn đến Úy Châu, quân Tống không dám ra, Tà Chẩn bắn thư lên thành để dụ hàng. Tà Chẩn dò biết quân Tống đến cứu, lệnh cho Đô giám Gia Luật Đề Tử trong đêm mai phục nơi hiểm yếu, đợi địch đến thì tấn công. Quân Tống giữ thành thấy cứu binh đến thì kéo ra, Tà Chẩn đánh vào sau lưng họ. Cả hai cánh quân Tống đều vỡ, quân Liêu đuổi đến Phi Hồ, giết hơn 2 vạn người, rồi chiếm Úy Châu. Tướng Tống là Hạ Lệnh Đồ và Phan Mỹ tiếp tục đem binh đến, Tà Chẩn trở lại Phi Hồ, đánh bại họ. Quân Tống ở Hồn Nguyên, Ứng Châu đều bỏ thành mà chạy. Tà Chẩn thừa thắng tiến vào Hoàn Châu, giết quan binh giữ thành hơn ngàn người. Tháng 9 ÂL năm thứ 17 (999), Tà Chẩn lại theo Tiêu thái hậu nam phạt, mất ở trong quân. Lúc này Tà Chẩn đang giữ tước Ngụy vương, sử cũ không chép rõ thời điểm ông được phong. Tiêu thái hậu đích thân đến viếng, còn cấp cho đồ dùng việc tang.
Đánh giá
Trong quân đội nhà Liêu, tiếng tăm của Tà Chẩn chỉ xếp sau Gia Luật Hưu Ca.
Sử cũ bàn rằng: Bắc Tống thừa dịp vừa diệt Bắc Hán, đem quân vây đất Yên, tiếp đó sai bọn Tào Bân, Phan Mỹ chia đường tấn công. Ở cặp chiến dịch này, nhà Liêu đều rơi vào tình thế nguy ngập. Hưu Ca đánh hăng ở Cao Lương, binh địch tan chạy; Tà Chẩn bắt Dương Kế Nghiệp ở Sóc Châu, giành lại đất cũ. Bắc Tống từ đấy không dám thâm nhập, xã tắc vững mà biên cảnh yên, dẫu so với danh tướng đời xưa, cũng không thẹn vậy.
Hậu nhân
Con trai thứ là Cẩu Nhi, được làm đến Tiểu tướng quân .
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Gia Luật Tà Chẩn** hay **Gia Luật Sắc Trân** (chữ Hán: 耶律斜轸 hay 耶律色珍, ? – 999) là người dân tộc Khiết Đan, tông thất, tướng lãnh nhà Liêu trong lịch sử Trung Quốc. Ông
Một bức tượng của Gia Luật Sở Tài tại công viên Guta ở [[Cẩm Châu, Liêu Ninh]] **Gia Luật Sở Tài** (Chữ Hán: 耶律楚材, 1190 – 1244), tự **Tấn Khanh** (晉卿), hiệu **Trạm Nhiên cư
**Gia Luật Bội** (, 899 – 7 tháng 1 năm 937), cũng được biết đến với tên **Gia Luật Đột Dục** (耶律突欲) hay **Gia Luật Đồ Dục** (耶律圖欲), hiệu **Nhân Hoàng vương** (人皇王), và sau
**Hàn Đức Nhượng** (chữ Hán: 韩德让, 941 – 1011), người dân tộc Hán, nguyên quán Ngọc Điền, Kế Châu , tể tướng nhà Liêu, về cuối đời được ban tên họ là **Gia Luật Long
**Gia Luật Lưu Ca** (chữ Hán: 耶律留哥, 1165 – 1220) hay **Lưu Cách** (琉格) , người dân tộc Khiết Đan, là thủ lĩnh nổi dậy phản kháng cuối đời Kim, nhà sáng lập nước Đông
**Gia Luật Sa** (耶律沙, ?-988), tự **An Ẩn** (安隱), là một quân nhân, chính trị gia của triều Liêu. ## Thân thế Gia Luật Sa là hậu duệ của Diêu Liễn thị, đến những năm
**Gia Luật Nhân Tiên** (chữ Hán: 耶律仁先, 1013 – 1072), tên tự là **Cửu Lân** (乣邻), tiểu tự là Tra Lạt (查剌), là danh thần và vị tướng nổi tiếng đời nhà Liêu. Ông từng
Tống vương **Gia Luật Hưu Ca/Cách** (chữ Hán: 耶律休哥/格, ? – 998) là người dân tộc Khiết Đan, tông thất, tướng lãnh nhà Liêu trong lịch sử Trung Quốc. Ông là danh tướng của những
thumb|alt=Cân thăng bằng trống|Hai đĩa cân thăng bằng này chứa không đồ vật, chia ra làm hai nhóm bằng nhau. Không là số chẵn. Nói theo cách khác, _tính chẵn lẻ_ của nó—đặc tính của
**Luật An ninh mạng Việt Nam** được giao cho Bộ Công an chủ trì, soạn thảo để khắc phục những tồn tại, hạn chế cơ bản trong công tác an ninh mạng để góp phần
Đặc điểm nổi bậtChất liệu Thép không gỉ (Inox), an toàn cho người dùng.Màu sắc Mạ xám.Thiết kế Bộ sản phẩm bao gồm:- Kềm cắt da;- Bấm móng tay nhỏ;- Dũa inox;- Nhíp.Bao bì Hộp
**_Dương gia tướng_** () là một bộ phim truyền hình Hồng Kông được chế tác dựa trên các tiểu thuyết và tác phẩm văn học nói về Dương gia tướng trong thời kỳ đầu của
**Liêu Thánh Tông** (chữ Hán: 遼聖宗; 972 - 1031), tên thật theo Hán danh là **Long Tự** (隆绪) và tên Khiết Đan là **Văn Thù Nô** (文殊奴), là vị Hoàng đế thứ sáu thuộc dòng
**Tiêu Xước** (萧綽, 953–1009), hay **Tiêu Yến Yến** (萧燕燕), là một hoàng hậu, hoàng thái hậu và chính trị gia triều Liêu. Bà là hoàng hậu của Liêu Cảnh Tông, và sau khi Cảnh Tông
**Chế định trách nhiệm dân sự** trong Luật Hồng Đức là tổng thể các quy định của Luật Hồng Đức (Hay còn được gọi là Quốc Triều Hình Luật) quy định các vấn đề liên
**Tống Thái Tông** (chữ Hán: 宋太宗, 20 tháng 11 năm 939 - 8 tháng 5 năm 997), tên húy **Triệu Quýnh** (趙炅), là vị Hoàng đế thứ hai của triều đại Bắc Tống trong lịch
**Vụ xét xử các lãnh đạo Đảng Cộng sản theo Đạo luật Smith** ở thành phố New York từ năm 1949 đến năm 1958 là kết quả các cuộc truy tố của chính quyền liên
phải|nhỏ| Chuỗi đảo thứ nhất và thứ hai trong [[Chiến lược chuỗi đảo của Mỹ, được nghiên cứu bởi các chiến lược gia quân sự Trung Quốc để tránh bị bao vây ]] **Chính sách
**Chính tả tiếng Việt** là sự chuẩn hóa hình thức chữ viết của ngôn ngữ tiếng Việt. Đây là một hệ thống quy tắc về cách viết các âm vị, âm tiết, từ, cách dùng
Đạo luật cải cách và bảo vệ người tiêu dùng của Phố Wall Dodd - Frank (thường được gọi là Dodd - Frank) là một đạo luật liên bang Hoa Kỳ có hiệu lực vào
nhỏ|Pháp gia **Pháp gia** là một trường phái tư tưởng có mục đích tiếp cận tới cách phân tích các vấn đề pháp luật đặc trưng ở lý lẽ lý thuyết nhắm vào việc đưa
**_Bộ luật Hồng Đức_** là tên gọi thông dụng của bộ **_Quốc triều hình luật_** hay **_Lê triều hình luật_**, là bộ luật chính thức của nhà nước Đại Việt thời Lê sơ hiện còn
**Phổ** (tiếng Đức: Preußen; tiếng Latinh: _Borussia_, _Prutenia_; tiếng Anh: Prussia; tiếng Litva: _Prūsija_; tiếng Ba Lan: _Prusy_; tiếng Phổ cổ: _Prūsa_) là một quốc gia trong lịch sử cận đại phát sinh từ Brandenburg,
**Liêu Cảnh Tông** (chữ Hán: 辽景宗; bính âm: Liao Jǐngzōng; 1 tháng 9 năm 948 - 13 tháng 10 năm 982), là vị hoàng đế thứ năm của nhà Liêu, cai trị từ năm 969
Dự luật **Đình chỉ hoạt động vi phạm bản quyền trực tuyến** (tiếng Anh: _Stop Online Piracy Act_, viết tắt tiếng Anh là **SOPA**), còn được gọi là _HR 3261_, là một dự luật được
**Luật an ninh quốc gia Hồng Kông** (), chính thức là **Luật của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa về Bảo vệ An ninh Quốc gia tại Đặc khu Hành chính Hồng Kông** (), hay
**Luật La Mã** là hệ thống pháp luật của La Mã cổ đại, phát triển qua nghìn năm luật học, từ Thập nhị Bảng (khoảng năm 449 TCN), đến bộ luật _Pháp điển Dân sự_
nhỏ|phải|Một người vô gia cư và say xỉn ở [[Việt Nam]] nhỏ|Một người đàn ông vô gia cư ở [[Paris.]] **Vô gia cư** là một trạng thái phản ánh điều kiện và tính chất xã
**Chế định hợp đồng trong Luật dân sự Việt Nam** là tập hợp các quy phạm pháp luật dân sự quy định về **hợp đồng**. Đây là một chế định quan trọng, trung tâm trong
phải|nhỏ|[[Lord Westbury người có đóng góp quan trọng trong chế định tín thác bí mật trong pháp luật Anh]] **Tín thác bí mật trong luật pháp Anh** là một loại của tín thác (ủy thác
nhỏ|Tòa Hoàng gia, biểu tượng cho Hệ thống pháp luật Anh quốc **Pháp luật Anh** là hệ thống pháp luật được áp dụng cho toàn xứ Anh và xứ Wales được xây dựng cơ sở
**Luật Nhập cư và Quốc tịch năm 1965** là một đạo luật liên bang được Quốc hội Hoa Kỳ khóa 89 thông qua và được Tổng thống Lyndon B. Johnson ký ban hành. Đạo luật
**Đánh giá hiệu suất**, còn được gọi là **thảo luận phát triển** hoặc **đánh giá nhân viên** là phương pháp mà hiệu suất công việc của nhân viên được ghi lại và đánh giá. Đánh
**Dân luật** là một hệ thống pháp luật trên thế giới có nguồn gốc từ châu Âu và được áp dụng tại hầu hết các quốc gia trên thế giới. Hệ thống dân luật được
phải|nhỏ|Huy hiệu của NSA **Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ**/**Cục An ninh Trung ương** (tiếng Anh: _National Security Agency_/C_entral Security Service_, viết tắt _NSA_/_CSS_) là cơ quan thu thập các tin tức tình
**Định luật vạn vật hấp dẫn của Newton** thường được phát biểu rằng mọi hạt đều hút mọi hạt khác trong vũ trụ với một lực tỷ lệ thuận với tích khối lượng của chúng
thế=Three running men carrying papers with the labels "Humbug News", "Fake News", and "Cheap Sensation".|nhỏ|275x275px| Các phóng viên với nhiều hình thức "tin giả" từ một minh họa năm 1894 của Frederick Burr Opper **Tin
**Mặc gia** (墨家) là một trường phái triết học trong thời kỳ Xuân Thu-Chiến Quốc trong lịch sử Trung Quốc, một trong Chư Tử Bách Gia và Cửu lưu thập gia. Đại diện Pháp gia
**Dự luật đối với người phạm tội bỏ trốn và Hỗ trợ pháp lý lẫn nhau trong Lập pháp các vấn đề Hình sự (Sửa đổi) 2019** () là một dự luật được đề xuất
**Giải bóng đá Vô địch Quốc gia 2023**, tên gọi chính thức là **Giải bóng đá Vô địch Quốc gia Night Wolf 2023** () vì lý do tài trợ, là mùa giải chuyên nghiệp thứ
**Giải bóng đá Vô địch Quốc gia 2020**, tên gọi chính thức là **Giải bóng đá Vô địch Quốc gia LS 2020** hay **LS V.League 1 - 2020** vì lý do tài trợ, là mùa
**Bộ luật Eshnunna** là các câu văn khắc trên hai phiến đá được tìm thấy tại Tell Abū Harmal, gần Baghdad, Iraq, hiện được lưu giữ trong Viện Bảo tàng Quốc gia Iraq với ký
**Định giá chuyển nhượng** (hoặc thường được gọi một cách chưa chính xác là **chuyển giá**) trong thuế và kế toán đề cập đến các quy tắc và phương pháp xác định mức giá cho
**Biển đóng**, hay **_Mare clausum_** (tiếng Latinh: có nghĩa là "biển kín") là một thuật ngữ được sử dụng trong luật pháp quốc tế đề cập đến một biển, đại dương hoặc một vùng nước
**Giải bóng đá Vô địch Quốc gia 2022,** tên gọi chính thức là **Giải bóng đá Vô địch Quốc gia Night Wolf 2022** () vì lý do tài trợ, là mùa giải chuyên nghiệp thứ
**_Bố già_** (tiếng Anh: **_The Godfather_**) là tên một cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn người Mỹ gốc Ý Mario Puzo, được nhà xuất bản G. P. Putnam's Sons xuất bản lần đầu
Các **định luật** là các phát biểu mô tả hoặc dự đoán một loạt các hiện tượng tự nhiên. Mỗi định luật khoa học là một tuyên bố dựa trên những quan sát thử nghiệm
**Tống Chân Tông** (chữ Hán: 宋真宗, 23 tháng 12 năm 968 - 23 tháng 3 năm 1022), là vị Hoàng đế thứ ba của triều đại Bắc Tống trong lịch sử Trung Quốc, trị vì
**Dương Nghiệp** (chữ Hán: 楊業; ? - 986) hay **Dương Kế Nghiệp** (楊繼業), tên thật là **Dương Trọng Quý** (楊重貴), là một nhà quân sự cuối thời Ngũ đại Thập quốc, khai quốc công thần
**_Gia đình hiện đại_** () là một loạt phim hài kịch tình huống theo phong cách giả tài liệu về chủ đề gia đình của Mỹ, được sáng tạo bởi Christopher Lloyd và Steven Levitan