Tiếng Armenia cổ điển (, trong cách phát âm tiếng Armenia Đông: Grabar, tiếng Armenia Tây: Krapar; nghĩa là "[ngôn ngữ] văn học"; còn được gọi là tiếng Armenia cổ hoặc tiếng Armenia thiêng liêng) là một dạng được chứng thực cổ nhất của tiếng Armenia. Đây là ngôn ngữ lần đầu tiên được viết vào đầu thế kỉ 5, và tất cả văn học Armenia đến thế kỉ 18 được viết bằng ngôn ngữ này. Ban đầu nhiều bản thảo cổ viết bằng tiếng Hy Lạp cổ đại, tiếng Ba Tư, tiếng Hebrew, tiếng Syriac và tiếng Latinh (chỉ tồn tại trong bản dịch tiếng Armenia).
Tiếng Armenia cổ điển tiếp tục sử dụng làm một ngôn ngữ thiêng liêng của Giáo hội Tông truyền Armenia và Giáo hội công giáo Armenia và thường được họp bởi các học giả Kinh Thánh, Liên Ước, và Giáo Phụ dành riêng cho nghiên cứu văn bản. Ngôn ngữ này cũng quan trọng cho việc phục dựng tiếng Ấn-Âu nguyên thủy.
Ngữ âm
thumb|left|Văn bia trong tiếng Armenia cổ điển cho Jakub và Marianna Minasowicz tại [[Nhà thờ St. Hyacinth, Warszawa|Nhà thờ St. Hyacinth ở Warszawa]]
Nguyên âm
Có bảy nguyên âm đơn:
- (ա), (ի), (ը), hay e mở (ե), hay e đóng (է), (ո), và (ու) (phiên âm tương ứng là a, i, ə, e, ē, o, và u). Nguyên âm được phiên âm u được đánh vần bằng các chữ cái tiếng Armenia cho từ ow (ու) nhưng thật ra không phải là một nguyên âm đôi.
Ngoài ra còn có sáu nguyên âm đôi theo truyền thống:
- ay (այ), aw (աւ, sau đó là օ), ea (եա), ew (եւ), iw (իւ), oy (ոյ).
Phụ âm
Dưới đây là bảng phụ âm trong tiếng Armenia cổ điển. Các phụ âm tắc và tắc-xát, ngoài chuỗi hữu thanh và vô thanh, chúng đều thuộc chuỗi âm bật hơi riêng biệt, phiên âm với ký hiệu được sử dụng cho âm thở thô trong tiếng Hy Lạp cổ đại sau chữ: p῾, t῾, c῾, č῾, k῾. Mỗi phụ âm có hai ký hiệu trong bảng. Bên trái biểu thị cách phát âm trong Bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế (IPA); bên phải là ký hiệu tương ứng trong bảng chữ cái Armenia.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Tiếng Armenia cổ điển** (, trong cách phát âm tiếng Armenia Đông: **Grabar**, tiếng Armenia Tây: **Krapar**; nghĩa là "[ngôn ngữ] văn học"; còn được gọi là **tiếng Armenia cổ** hoặc **tiếng Armenia thiêng liêng**)
**Tiếng Armenia Tây** (cách viết trong tiếng Armenia cổ điển: , _arevmdahayerēn_) là một trong hai dạng tiêu chuẩn của tiếng Armenia hiện đại, cái còn lại là Armenia Đông. Nó chủ yếu dựa trên
**Tiếng Armenia** ( __) là một ngôn ngữ Ấn-Âu, tiếng mẹ đẻ của người Armenia. Đây là ngôn ngữ chính thức của Armenia. Nó từng được nói trên khắp vùng sơn nguyên Armenia và ngày
**Bảng chữ cái Armenia** ( **' hay **') là một bảng chữ cái được sử dụng để viết tiếng Armenia. Nó được phát triển vào khoảng năm 405 bởi Mesrop Mashtots, một nhà ngôn ngữ
**Armenia**, quốc hiệu là **Cộng hoà Armenia**, là một quốc gia nội lục ở phía nam Kavkaz thuộc khu vực Tây Nam Á, giáp Thổ Nhĩ Kỳ ở phía tây, Gruzia ở phía bắc, Azerbaijan
**Quốc kỳ Armenia** () gồm có ba dải nằm ngang với chiều rộng bằng nhau, dải màu đỏ ở trên cùng, dải màu lam ở giữa, và dải màu cam (hay màu mơ) ở dưới
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:National_Assembly_of_Armenia_(aerial).jpg|nhỏ|300x300px|Tòa nhà Quốc hội Armenia nhìn từ trên không **Quốc hội Armenia** (, đơn giản là và thường được gọi là ) là cơ quan lập pháp của Armenia. ## Tổng quan Quốc hội được
**Tiếng Parthia**, còn gọi là **tiếng Pahlavi Arsacid**, với nội danh **Pahlawānīg**, là một ngôn ngữ Iran Tây Bắc cổ đại nay đã mất, từng hiện diện ở Parthia, một vùng miền đông bắc cổ
**Quốc kỳ Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Armenia** được chính phủ Armenia Xô viết thông qua vào ngày 17 tháng 12 năm 1952. Lá cờ này tương tự như quốc kỳ Liên
**Tiếng Tân Aram Assyria** hoặc đơn giản là **tiếng Assyria** (0 hoặc _Sūreṯ_) còn được gọi là **tiếng** **Syria**, **tiếng Syria Đông** và **tiếng Syria hiện đại**, là một ngôn ngữ Aram trong ngữ tộc
**Mơ Armenia**, **mơ tây**, **mơ hạnh** hay **hạnh** (tên khoa học _Prunus armeniaca_ L., do được trồng phổ biến ở Armenia cổ đại) là một loài thực vật thuộc chi _Prunus_. Các nghiên cứu về
**Hồ Sevan** (, _Sevana lič̣_) là hồ nước lớn nhất Armenia và cả vùng Kavkaz, đồng thời là một trong những hồ nước ngọt kiểu Anpơ (nằm ở độ cao lớn) lớn nhất lục địa
**Lịch Armenia** là loại lịch truyền thống của Armenia. Nó là một kiểu dương lịch dựa trên mô hình lịch Ai Cập cổ đại, có số ngày không đổi là 365 mà không có bất
Quyền **đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính và chuyển giới** (tiếng Armenia: _Լեսբուհի, Գեյ, Բիսեքսուալ և Տրանսգենդեր_) ở **Armenia** không được luật hóa trong cả lĩnh vực pháp lý và xã hội. Đồng
**Hy Lạp** (Tiếng Hy Lạp hiện đại: , _elliniká_, hoặc , _ellinikí glóssa_) là một ngôn ngữ Ấn-Âu, bản địa tại Hy Lạp, Tây và Đông Bắc Tiểu Á, Nam Ý, Albania và Síp. Nó
**Tiếng Kurmanji** (, có nghĩa là **_ngôn ngữ Kurd_**), cũng được gọi là **tiếng Kurd Bắc**, là phương ngữ miền bắc của tiếng Kurd, được sử dụng chủ yếu ở đông nam Thổ Nhĩ Kỳ,
**Đế quốc Mông Cổ**, tên chính thức là **Đại Mông Cổ Quốc** ( ) là đế quốc du mục lớn nhất trong lịch sử, từng tồn tại trong các thế kỷ 13 và 14. Khởi
Các nhóm chính trị và dân sự do thành viên quốc hội Nikol Pashinyan (đứng đầu Đảng Dân sự) đã tổ chức **biểu tình chống chính phủ ở Armenia** (thường được gọi là **#MerzhirSerzhin** (tiếng
**Đệ nhất Cộng hòa Armenia**, tên chính thức khi còn tồn tại là **Cộng hòa Armenia** (), là nhà nước Armenia đầu tiên kể từ khi Armenia mất đi sự độc lập vào thời Trung
**Tiếng Phrygia** là ngôn ngữ Ấn-Âu được sử dụng bởi người Phrygia của Anatolia (Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay) trong thời đại cổ điển (kh. thế kỉ 8 TCN đến thế kỉ 5 CN). Tính
nhỏ|Lăng mộ năm 1342 của [[Katarina Vilioni, thành viên của một gia đình thương gia người Ý ở Dương Châu]] Dựa trên bằng chứng văn bản và khảo cổ học, người ta tin rằng hàng
Thần [[Khorsabad. Hiện vật bảo tàng Louvre.]] Vùng **Cận Đông cổ đại** là quê hương của các nền văn minh sơ khai thời cổ đại trong khu vực gần tương ứng với vùng Trung Đông
Armenia được chia thành 11 đơn vị hành chính cấp tỉnh (tiếng Armenia: մարզեր hay marzer), trong đó có 10 tỉnh và thành phố thủ đô Yerevan. Các tỉnh sau đó được chia thành các
**Văn minh cổ Babylon** hay **Babylonia** () là một quốc gia cổ đại nói tiếng Akkad và là một vùng văn hóa có trung tâm tại trung-nam Lưỡng Hà (nay là Iraq và Syria). Ban
nhỏ|phải|Giáp trụ của chiến binh Mông Cổ thumb|Cung thủ kỵ binh Mông Cổ. Ảnh trong tác phẩm [[Jami' al-tawarikh của Rashid-al-Din Hamadani.]] **Tổ chức và chiến thuật quân sự của quân đội Đế quốc Mông
**Cô dâu 8 tuổi** (tiếng Hindi: बालिका वधू, chuyển tự: Balika Vadhu) là một bộ phim truyện truyền hình Ấn Độ, được phát sóng lần đầu vào ngày 21 tháng 7 năm 2008 trên kênh
**Tiếng Abkhaz** (còn được viết là **Abxaz**; //), còn gọi là **tiếng Abkhazia**, là một ngôn ngữ Tây Bắc Kavkaz, có quan hệ gần nhất với tiếng Abaza. Đây là ngôn ngữ của người Abkhaz,
**Gruzia** là một quốc gia ở khu vực Kavkaz. Gruzia nằm tại giao giới của Tây Á và Đông Âu, phía tây giáp biển Đen, phía bắc giáp Nga, phía nam giáp Thổ Nhĩ Kỳ
**Armen Borisovich Dzhigarkhanyan** (; ; ; 3 tháng 10 năm 1935 – 14 tháng 11 năm 2020) là diễn viên Liên Xô, Armenia và Nga. ## Tiểu sử ### Tuổi thơ và học tập Armen
thumb|333x333px|Tạo hình cataphract thời kỳ [[Sassanid, hoàn toàn phủ giáp kín thân ngựa chiến và kị sĩ. Chú ý là kị sĩ mặc giáp lưới.|alt=]] **Cataphract** hay **thiết kỵ** là một loại kỵ binh nặng
[[Vương quốc Armenia dưới thời nhà Orontes]] **Nhà Orontes** (tiếng Armenia: Երվանդունիների հարստություն (Yervandownineri harstowt'yown), hoặc, được gọi bằng tên gốc của họ, Yervanduni) là triều đại đầu tiên của Armenia. Nhà Orontes thiết lập
**Vương quốc Bagratuni** hay **Armenia thời nhà Bagratuni** (tiếng Armenia cổ: , chuyển tự _Bagratuneats Hayastan_) (các tên khác _Vương quốc Ani_, _Armenia Bagratuni_, _Vương quốc Shirak_) là một nhà nước phong kiến Armenia tồn
thumb|upright=1.2|[[Queen Elizabeth II Great Court|Great Court được phát triển vào năm 2001 và bao quanh Phòng đọc.]] **Bảo tàng Anh** là một bảo tàng công cộng dành riêng cho lịch sử loài người, nghệ thuật
nhỏ|phải|Armen Sarkissian và Sergey Lavrov năm 2020, hiện nay mối quan hệ đồng minh giữa hai nước đang trên đà tan rã và trở mặt Quan hệ song phương giữa Armenia thời hiện đại và
**Các cuộc xâm lược của Mông Cổ** đã được tiến hành trong suốt thế kỷ 13, kết quả là tạo ra một Đế quốc Mông Cổ vô cùng rộng lớn bao phủ phần lớn châu
**Tiếng Ba Tư cổ** là một trong hai ngôn ngữ Iran cổ được ghi nhận (thứ tiếng còn lại là tiếng Avesta). Tiếng Ba Tư cổ chủ yếu hiện diện trên bản khắc, bản đất
nhỏ| Semiramis được thể hiện như một chiến binh [[Chiến binh Amazon|Amazon, trong một bức tranh minh họa, Italia thế kỷ 18 ]] thế=Semiramide, một tác phẩm mang tính biểu tượng rõ ràng của Cesare
Các chiến binh Công giáo chiếm đóng Jerusalem trong cuộc Thập tự chinh thứ nhất. **Giai đoạn giữa Trung Cổ** là một thời kỳ lịch sử ở châu Âu kéo dài trong ba thế kỷ
**Zarifa Pashayevna Mgoyan** (tiếng Nga: _Зарифа Пашаевна Мгоян_) (sinh 26 tháng 7 năm 1983 tại thành phố Leningrad), với nghệ danh **Zara** (Зара), được biết đến như một diễn viên tài năng và ngôi sao
thumb|right|
Cardinal Giuseppe Caspar Mezzofanti **Giuseppe Caspar Mezzofanti** (19 tháng 9 năm 1774 - 15 tháng ba 1849) là một hồng y và nhà ngôn ngữ học người Ý nổi tiếng biết nhiều ngôn ngữ. Sinh"**Đông phương Hy Lạp**" và "**Tây phương Latinh**" là thuật ngữ để phân biệt hai phần của Thế giới Hy-La, đặc biệt là dựa vào _lingua franca_ của mỗi vùng: đối với Đông phương là
**Chó Gampr Armenia** (tiếng Armenia: գամփռ gamp'ṙ) là một con chó giám sát gia súc có nguồn gốc từ vùng Cao nguyên Armenia. Nó không được các tổ chức hoặc câu lạc bộ chuyên về
**Chính thống giáo Cổ Đông phương** là các Giáo hội Kitô giáo Đông phương chỉ công nhận ba công đồng đại kết đầu tiên: Công đồng Nicaea thứ nhất, Công đồng Constantinopolis thứ nhất và
Trong ngôn ngữ học, **biến cách** () là sự biến đổi hình thái thường dùng để làm chức năng cú pháp trong câu và có thể áp dụng cho danh từ, động từ, tính từ,
**Tổ chức Nhân dân và Quốc gia chưa được đại diện**, viết tắt theo tiếng Anh là **UNPO** (Unrepresented Nations and Peoples Organization) là tổ chức của các thành viên quốc tế được thành lập
**Điện ảnh Nga** (tiếng Nga: _Кинематограф России_) bắt đầu từ thời Đế quốc Nga, phát triển qua thời Liên Xô và sau khi Liên Xô sụp đổ, nền điện ảnh Nga đã nhận được sự
**Lingoes** là một phần mềm dịch thuật, từ điển, phát hành dưới dạng tiện ích phần mềm miễn phí. Phiên bản đầu tiên của phần mềm được phát hành ngày 1 tháng 9 năm 2006,
**Thành phố cổ Aleppo** là trung tâm lịch sử của thành phố Aleppo, Syria. Trước cuộc Nội chiến Syria, nhiều khu vực của thành phố cổ về cơ bản vẫn không thay đổi kể từ
nhỏ|Tòa nhà Cơ quan Môi trường Châu Âu ở Copenhagen vào mùa đông **Cơ quan Môi trường Châu Âu** (**EEA**) là cơ quan của Liên minh Châu Âu (EU) cung cấp thông tin độc lập
**_Anora_** là một bộ phim chính kịch hài lãng mạn Hoa Kỳ năm 2024 do nhà làm phim người Mỹ Sean Baker viết kịch bản, đạo diễn, sản xuất và dựng phim. Mikey Madison đóng