Chính thống giáo Cổ Đông phương là các Giáo hội Kitô giáo Đông phương chỉ công nhận ba công đồng đại kết đầu tiên: Công đồng Nicaea thứ nhất, Công đồng Constantinopolis thứ nhất và Công đồng Ephesus thứ nhất.
Tên gọi và đặc điểm
Chính thống giáo Cổ Đông phương đặc biệt bác bỏ các công thức định tín của Công đồng Chalcedon được tổ chức vào năm 451 tại Chalcedon. Do sự ly khai diễn ra vào buổi sơ khởi của lịch sử Kitô giáo nên phái phản đối Công đồng Chalcedon này được gọi là các giáo hội Cổ Đông phương hay Cựu Đông phương. Công đồng này xác định rõ ràng Đức Giêsu có hai bản tính: bản tính thần linh và bản tính con người. Vì vậy các giáo hội này được phía ủng hộ Công đồng coi là theo Nhất tính thuyết (còn gọi là Đơn tính thuyết, Monophysitism) do có liên hệ với Nhất tính thuyết của Eutyches. Tuy nhiên, Chính thống giáo Cổ Đông phương cho rằng họ không theo thuyết này nhưng theo giáo thuyết gọi là Hiệp tính thuyết (hay Hiệp nhất tính thuyết, Miaphysitism); họ bác bỏ giáo lý của cả Nestorius và Eutyches.
Trong tiếng Anh, mặc dù các danh từ Orient và East đều có nghĩa là "phương Đông" nhưng các giáo hội này được gọi là Oriental Orthodoxy và được phân biệt với Eastern Orthodoxy – là các giáo hội Chính thống giáo Đông phương công nhận Công đồng Chalcedon. Hai nhóm Giáo hội này không hiệp thông với nhau. Những cuộc đối thoại theo hương tái phục hồi sự hiệp nhất bắt đầu từ giữa thế kỷ XX, tuy vậy quá trình này khá chậm chạp.
Lịch sử
Chính thống giáo Cổ Đông Phương và phần còn lại của Giáo hội Kitô giáo chia rẽ bắt đầu từ sự khác biệt về quan điểm Kitô học. Công đồng Nicea (325) tuyên bố rằng Đức Giêsu Kitô là Thiên Chúa, đồng bản thể với Đức Chúa Cha, và Công đồng Êphêsô đầu tiên (431) định tín rằng Đức Giêsu là một ngôi vị duy nhất: là Thiên Chúa trọn vẹn và là con người trọn vẹn (đây gọi là sự hiệp nhất ngôi vị - hypostatic union). Hai mươi năm sau công đồng Êphêsô, Công đồng Chalcedon tuyên bố rằng Đức Giêsu là một con người trong hai bản tính hoàn chỉnh: một bản tính con người và một bản tính thần linh. Những người phản đối Chalcedon cho rằng, điều này giống như học thuyết của dị giáo Nestorian đã bị kết án ở Êphêsô, rằng Đức Kitô là hai bản thể riêng biệt, một của Thiên Chúa (Ngôi Lời) và một của con người (Đức Giêsu).
Trong thông điệp Sempiternus Rex, Giáo hoàng Piô XII đã tuyên bố về các anh em tín hữu thuộc các Giáo hội này như sau: "Các anh em ấy chỉ đi lạc về phương diện thuật ngữ, khi họ giải thích chi tiết giáo thuyết về sự nhập thể của Chúa. Người ta có thể nhận ra điều này từ các sách phụng vụ và thần học của họ". Cũng trong thông điệp nói trên, Piô XII nhận định rằng sự ly khai về giáo thuyết đã xảy ra "chỉ vì có một sự ngộ nhận về thuật ngữ ngay từ đầu". Sau đó, hai tuyên bố quan trọng khác đã lần lượt được đưa ra song song với những nỗ lực đại kết của Giáo hội Công giáo tại Công đồng Vatican II và những nỗ lực của các nhà thần học.
Một tuyên bố được ký bởi Giáo hoàng Phaolô VI và Thượng phụ Copt Shenouda III vào ngày 10 tháng 5 năm 1973; tuyên bố khác được ký bởi Giáo hoàng Gioan Phaolô II và Thượng phụ Syria Ignatius Zakka I Iwas vào ngày 23 tháng 6 năm 1984. Trong cả hai văn bản này, các bên đã đi đến quan điểm thống nhất với nhau. Sau những tuyên bố đó, người ta không còn gọi các giáo hội này là "Nhất tính thuyết" nữa. Ngày nay các nhà thần học và lãnh đạo giáo hội từ cả hai phía thường công nhận rằng giữa Chính thống giáo Cổ Đông phương và những người chấp nhận Công đồng Chalcedon, sự khác biệt về Kitô học chỉ mang tính câu chữ với các công thức khác nhau và rằng thực tế cả hai bên đều tuyên xưng chung một đức tin vào Đức Kitô. Hiện nay trên thế giới có khoảng 60 triệu tín hữu thuộc các Giáo hội Chính thống giáo Cổ Đông phương.
Cấu trúc
phải|Nhà thờ chính tòa Aswan, Ai Cập.
Dù có liên hệ gần gũi trong đức tin và ngày nay hiệp thông đầy đủ với nhau nhưng các giáo hội này độc lập về thẩm quyền, và ngay từ ban đầu đã phát triển nền phụng tự, nghệ thuật và văn học của riêng mình. Các giáo hội này phát triển tại Armenia, Syria, Ai Cập, Ethiopia và Eritrea, cũng như sau này tại Kerala, Ấn Độ.
Các giáo hội trong khối hiệp thông Chính thống giáo Cổ Đông phương là:
- Giáo hội Tông truyền Armenia
Tòa Mẹ Etchmiadzin Linh thiêng
Tòa Thánh Cilicia
Giáo khu thượng phụ Armenia thành Constantinopolis
Giáo khu thượng phụ Armenia thành Jerusalem
- Giáo hội Chính thống giáo Copt thành Alexandria
** Giáo hội Chính thống giáo Copt tại Pháp
- Giáo hội Tewahedo Chính thống giáo Ethiopia
- Giáo hội Tewahedo Chính thống giáo Eritrea
- Giáo hội Chính thống giáo Syria thành Antiochia
** Giáo hội Chính thống giáo Syria Jacobite Malankara
- Giáo hội Syria Chính thống giáo Malankara
** Giáo hội Chính thống giáo Brahmavar (Goa)
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Chính thống giáo Cổ Đông phương** là các Giáo hội Kitô giáo Đông phương chỉ công nhận ba công đồng đại kết đầu tiên: Công đồng Nicaea thứ nhất, Công đồng Constantinopolis thứ nhất và
**Giáo hội Chính thống giáo Tewahedo Ethiopia** là giáo hội lớn nhất trong số các giáo hội Chính thống giáo Cổ Đông phương. Ngày nay, giáo hội này có khoảng 45-50 triệu tín hữu [https://allafrica.com/stories/200609121188.html],
**Giáo hội Chính thống giáo Copt thành Alexandria** là giáo hội Kitô giáo lớn nhất tại Ai Cập cũng như vùng Trung Đông. Giáo hội thuộc về khối Chính thống giáo Cổ Đông phương, là
**Giáo hội Tông truyền Armenia** (_Aṙak'elakan Yekeghetsi_) là giáo hội quốc gia lâu đời nhất thế giới. Đây là một phần của Chính thống giáo Cổ Đông phương và là một trong những cộng đoàn
**Nhà thờ chính tòa Ghazanchetsots** (Tiếng Armenia: Ղազանչեցոց Եկեղեցի), còn gọi là **Nhà thờ Chúa Cứu Thế** (Ղազանչեցոց Սուրբ Ամենափրկիչ Մայր Տաճար) còn gọi là _Nhà thờ chính tòa Shushi_ (Շուշիի Մայր Տաճար) là một
nhỏ|phải|_Chúa Kitô Toàn năng_, tranh vẽ [[thế kỷ 6|thế kỷ thứ 6, bức linh ảnh cổ xưa tại Tu viện Thánh Catarina (Sinai).]] **Giáo hội Chính thống giáo Đông phương**, tên chính thức là **Giáo
**Kitô giáo Đông phương** bao gồm các truyền thống Kitô giáo ban đầu phát triển ở miền Đông vùng Địa Trung Hải và xa hơn nữa về phía Đông và phía Nam trong thời cổ
**Giáo hội Chính thống giáo Độc lập Ba Lan** (), thường được biết đến là **Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan**, hoặc **Giáo hội (Chính thống giáo) Ba Lan** là một trong những Giáo
**Giáo hội Chính thống giáo Nga** (), tên pháp lý thay thế: **Tòa thượng phụ Moskva** (, _Moskovskiy patriarkhat_), là một trong các giáo hội Chính thống giáo Đông phương độc lập. Người đứng đầu
**Chính thống giáo Hy Lạp** thường đề cập tới những giáo hội Chính thống giáo mà phụng vụ được cử hành bằng tiếng Hy Lạp Koine, ngôn ngữ gốc của Kinh Thánh Tân Ước, chia
nhỏ|Các thánh [[Phêrô và Gioan Tông đồ đặt tay truyền chức thánh. Hình minh họa năm 1873.]] **Chính thể giáo hội** là hình thái chính quyền của một Hội thánh, được phân làm hai dạng
phải|Một hình vẽ của Novgorod thể hiện Giấc ngủ của Đức Mẹ. **Đức Mẹ An giấc** ( _Koímēsis_ hay _Kimisis_) là một trong 12 đại lễ trong lịch phụng vụ Chính Thống giáo Đông phương,
thumb|289x289px|Thượng phụ Bartholomew ký [[tomos với Epiphanius Đô thành Kiev (với một klobuk màu trắng phía sau ông]] Vào ngày 11 tháng 10 năm 2018, Thượng hội đồng của Thượng phụ Đại kết tuyên bố
**Giáo hội Chính thống giáo Ukraine Tòa thượng phụ Kiev** (tiếng Ukraina: Українська Православна Церква Київського Патрiархату) là một trong ba Giáo hội Chính thống giáo lớn ở Ukraina, hai giáo hội còn lại là
**Đại Ly giáo** hay **Ly giáo Đông–Tây** là sự kiện chia rẽ Kitô giáo xảy ra vào thời Trung Cổ mà kết quả là hai hệ phái Kitô giáo được hình thành: phương Đông (theo
**Vạ tuyệt thông** (chữ Anh: _Excommunication_, dịch nghĩa: đoạn tuyệt tương giao), hoặc gọi **vạ tuyệt**, **tuyệt phạt**, **dứt phép thông công**, **rút phép thông công**, thường được biết đến như một hình thức khai
**Các Giáo hội Công giáo Đông phương** là các giáo hội riêng biệt tự trị, hiệp thông hoàn toàn với Giáo hoàng, hợp cùng Giáo hội Latinh tạo thành toàn bộ Giáo hội Công giáo.
"**Đông phương Hy Lạp**" và "**Tây phương Latinh**" là thuật ngữ để phân biệt hai phần của Thế giới Hy-La, đặc biệt là dựa vào _lingua franca_ của mỗi vùng: đối với Đông phương là
phải|nhỏ|Tranh vẽ [[Constantinus Đại đế (giữa), cùng các Giám mục của Công đồng Nicaea I (năm 325), trên tay họ cầm bảng Kinh Tin Kính Nicea-Constantinopolis năm 381.]] **Bảy công đồng đại kết đầu tiên**
**Chính thống** (tiếng Anh: _orthodoxy_, tiếng Hi Lạp: ὀρθοδοξία, 'ý kiến chính xác', 'quan niệm đúng đắn') là liên quan đến hoặc tuân theo triết lý, hay ý thức hệ được phê chuẩn hay được
phải|nhỏ|Sa hoàng [[Nikolai I của Nga|Nikolai I (trị vì 1825–1855) đã biến chủ thuyết **Dân tộc chính thống** thành tư tưởng đế quốc chủ đạo về triều đại của mình]] **Chính thống giáo, Chuyên chế
**Kitô giáo** hay **Cơ Đốc giáo**, ở Việt Nam đôi khi gọi là **đạo Thiên Chúa** hay **Thiên Chúa giáo**, là một tôn giáo truyền thống Abraham độc thần, đặt nền tảng vào cuộc đời,
**Giáo hội nghị**, hoặc gọi là **Công đồng đại kết**, gọi tắt **Công đồng**, là hội nghị giám mục toàn thế giới có ý nghĩa đại biểu phổ biến trong Cơ Đốc giáo truyền thống,
**Giáo hội Phương Đông Assyria** tên chính thức là **Giáo hội Phương Đông Thánh thiện Tông truyền Công giáo Assyria** (tiếng Syriac: ܥܕܬܐ ܩܕܝܫܬܐ ܘܫܠܝܚܝܬܐ ܩܬܘܠܝܩܝ ܕܡܕܢܚܐ ܕܐܬܘܪܝܐ ʻIttā Qaddishtā w-Shlikhāitā Qattoliqi d-Madnĕkhā d-Āturāyē) là
**Hội đồng Giáo hội Thế giới** (**World Council of Churches,** **WCC**) là một tổ chức liên giáo hội Cơ đốc trên toàn thế giới được thành lập vào năm 1948. Các thành viên của nó
nhỏ|250x250px|Một nhà thờ xứ thuộc [[Giáo hội Đan Mạch tại quận Holte với lá quốc kỳ Đan Mạch tung bay ở giữa vườn trong khuôn viên nhà thờ]] **Giáo hội dân tộc** là một thuật
**Nhà thờ Chính thống Ba Ngôi Hy Lạp** **và Bảo tàng Phụng vụ** (tiếng Hungary: _Szentháromság Görögkeleti Ortodox Templom és Egyházi Múzeum_) được biết đến là công trình kiến trúc lâu đời tọa lạc ở
**Công giáo**(Công giáo La Mã) (chữ Anh: _Catholicity of the Church_, chữ Hi Lạp cổ: καθολικός _katholikós_, dịch nghĩa: Tính đại công của Hội Thánh), hoặc gọi **Giáo hội phổ quát**, **Hội Thánh đại công**,
**Tôn giáo tại Hoa Kỳ** đặc trưng bởi sự đa dạng các niềm tin và thực hành tôn giáo. Theo các cuộc thăm dò ý kiến gần đây, 76% tổng số dân Hoa Kỳ nhận
nhỏ|upright=1.3|Hai [[Mái vòm của Nhà thờ Mộ Thánh, Mái vòm bên trên Rotunda ở trên nóc có lá cờ Thập Tự Thánh Georges và mái vòm nhỏ hơn ở phía trên Catholicon, Tháp giáo đường
Dưới đây là danh sách các giáo phái của Kitô giáo xếp theo số lượng tín hữu. Theo sách "Status of Global Mission, 2008" của Trường thần học Gordon-Conwell (có trụ sở tại South Hamilton,
**Thượng phụ**, còn được gọi là **Trưởng phụ** hay **Mục thủ**, là các giám mục bậc cao nhất trong Công giáo Rôma, Chính Thống giáo Đông phương, Chính Thống giáo Cổ Đông phương, và Cảnh
Biểu trưng thường gặp của các tôn giáo Abraham: [[Ngôi sao David (ở trên cùng) của Do Thái giáo, Thánh giá (ở dưới bên trái) của Cơ Đốc giáo, và từ Allah được viết theo
nhỏ|Minh họa thời trung cổ của các _giáo hội_ từ Hortus deliciarum của Herrad of Landsberg (thế kỷ 12) **Giáo hội Kitô giáo** là một thuật ngữ giáo hội thường được người theo Kháng Cách
Nhiều truyền thống tôn giáo đã có quan điểm về phá thai, nhưng các quan điểm này ít khi là tuyệt đối. Những lập trường này trải dài trên một phạm vi rộng, dựa trên
**Công đồng Constantinopolis đầu tiên** được công nhận là Công đồng chung thứ hai của Cảnh giáo, Chính thống giáo Cổ Đông phương, Chính thống giáo Đông Phương, Công giáo Rôma, Công giáo Cổ, Anh
Trong tiếng Việt, từ **Thiên Chúa giáo** thường đề cập tới Công giáo, hoặc Kitô giáo cách chung. Nếu xét về mặt ngữ nghĩa thì cụm từ _Thiên Chúa giáo_ có thể đề cập đến
**Thánh Giêôgiô** ( _Georgios_; _Giwargis_; ; khoảng năm 275/281 - 23 tháng 4 năm 303), theo truyền thống, là một người lính La Mã từ Syria Palaestina và là lính trong đội cảnh vệ của
**Polycarpus** (, _Polýkarpos_) là một nhà lãnh đạo Kitô giáo sống vào đầu thế kỷ 2 CN. Ông là một môn đệ trung kiên của thánh Joannes Tông đồ ở Ephesus. Polycarpus được coi là
nhỏ|340x340px| Du khách trong nghĩa trang Do Thái Chính thống ở [[Budapest, khoảng năm 1920 (chữ "Chính thống" được vẽ trên tường, thứ hai bên trái). Người Do Thái truyền thống ở Hungary là người
thumb|Công đồng Calcêđônia **Công Đồng Calcêđônia** đã đưa ra một định nghĩa quan trọng có tính cách quyết định cho việc trình bày đức tin về tín điều Nhập thể của Chúa Giêsu. Công đồng
(), **Nghĩa trang Chính thống ở Warsaw** là một nghĩa trang chính thống phương Đông lịch sử nằm ở quận Wola, phía tây Warsaw, Ba Lan. ## Chi tiết Năm 1834, giáo xứ Chính thống
**Giáo hoàng Grêgôriô I** (Latinh: _Gregorius I_), thường được biết đến là **Thánh Grêgôriô Cả**, là vị giáo hoàng thứ 64 của Giáo hội Công giáo. Cùng với Giáo hoàng Lêôn I, ông được suy
**Hệ thống giao dịch tự động** (**ATS**) là một hình thức của giao dịch thuật toán, sử dụng phần mềm máy tính để tạo và gửi các lệnh mua bán trực tiếp đến thị trường
thumb|Dây cầu nguyện đen trong môn phái [[Chính thống giáo Đông phương]] thumb|left|Dây cầu nguyện đa dạng màu sắc **Dây cầu nguyện** ( - _komboskini_; - _chotki_ (most common term) or - _vervitsa_ (literal translation);
nhỏ|Kim khâu được Đông Phương Bất Bại sử dụng làm vũ khí nhỏ|Trong phim, Đông Phương Bất Bại hay sử dụng kim và chỉ thêu **Đông Phương Bất Bại** (_東方不敗 - Dōngfāng Bù bài_) là
**Công đồng Constantinople IV (879-880)** là công đồng chung thứ VIII được thừa nhận bởi Chính thống giáo phương Đông được tổ chức ở Constantinople. Công đồng được triệu tập bởi Hoàng đế La Mã
**Hormisđa** (Latinh: _Hormidas_) là Giáo hoàng kế nhiệm Symmachus và là vị Giáo hoàng thứ 52. Ông đã được suy tôn là thánh của Giáo hội Công giáo. Theo niên giám tòa thánh năm 1861
**Tiếng Slav Giáo hội cổ** (còn được rút gọn thành **OCS**, từ tên tiếng Anh **Old Church Slavonic**, trong tiếng Slav Giáo hội cổ: , _slověnĭskŭ językŭ_), là ngôn ngữ Slav đầu tiên có nền
**Giáo hoàng Urbanô I** (Tiếng La Tinh: _Urbanus I_) là người kế nhiệm giáo hoàng Callixtus I và là vị Giáo hoàng thứ 17 của Giáo hội Công giáo Rôma. Theo niên giám Tòa Thánh