Giáo hội Chính thống giáo Độc lập Ba Lan (), thường được biết đến là Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan, hoặc Giáo hội (Chính thống giáo) Ba Lan là một trong những Giáo hội Chính thống giáo Đông phương độc lập hiệp thông trọn vẹn. Giáo hội được thành lập năm 1924, để tưởng nhớ các Kitô hữu Chính thống giáo Ba Lan gốc ở phía đông của đất nước, khi Ba Lan giành lại được độc lập sau Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Tổng cộng có khoảng 500,000 tín đồ (2016).
Lịch sử
thumb|left|[[Thánh đường Alexander Nevsky, Łódź]]
thumb|[[Chính thống giáo Đông phương ở Białowieża]]
thumb|[[Supraśl|Tu viện Supraśl do Aleksander Chodkiewicz thành lập]]
Việc thành lập giáo hội diễn ra sau khi Hiệp ước Riga bỏ lại một vùng đất rộng lớn trước đây thuộc quyền kiểm soát của Đế quốc Nga, như là một phần của Đệ Nhị Cộng hòa Ba Lan. Chính thống giáo Đông phương đã lan rộng ở Tây Belarus và những người Volhynia Ukraina. Mất đi một liên kết giáo hội do việc đàn áp Giáo hội Chính thống giáo Nga của Liên Xô khiến giới giáo sĩ trong vùng bị khủng hoảng, và vào năm 1924, Thượng phụ Đại kết tiếp quản việc thành lập một vài giáo hội độc lập trên lãnh thổ của các nhà nước mới trước đây thuộc một phần hoặc thuộc hoàn toàn Đế quốc Nga (Phần Lan, các Nhà nước vùng Baltic và Ba Lan). Trước đó, vào tháng 1 năm 1922, chính phủ Ba Lan đã ban hành một sắc lệnh công nhận giáo hội Chính thống giáo và đặt giáo hội thuộc thẩm quyền của nhà nước. Vào thời điểm đó, một người Ukraina, Yurii Yaroshevsky, đã được tổ phụ Moskva bổ nhiệm làm Đô thành trưởng và giám mục. Khi Yaroshevsky bắt đầu gạt bỏ thẩm quyền của Giáo trưởng Moskva, ông đã bị ám sát bởi một thầy tu người Nga. Tuy nhiên, người kế nhiệm ông là Dionizy Waledyński (Dionisii Valedinsky), tiếp tục hành động cho sự độc lập của Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan, cuối cùng cũng được ban bởi Thượng phụ Đại kết thành Constantinopolis trong lễ Tomos của mình ngày 13 tháng 11 năm 1924. Cho rằng đa phần các giáo dân là người Ukraina và Belarus sống ở khu vực phía Đông của Đệ Nhị Cộng hòa Ba Lan độc lập mới, Giáo trưởng thành Constantinopolis đã có một cơ sở kinh điển theo quy tắc giáo hội ban Tomos cho giáo hội Ba Lan như là người kế thừa của Kyiv Metropolia, lãnh thổ của Kyivan Rus' mà Constantinople tiếp tục xem là lãnh thổ kinh điển của họ trước đây (mặc dù vào năm 1686 đã đồng ý cho phép Moskva là người cai quản vùng đất). Thời điểm đó, Giáo hội Chính thống giáo Nga đã không công nhận việc Constantinople trao quyền tự chủ cho Ba Lan.
Tuy nhiên, trong Giai đoạn giữa hai cuộc chiến tranh, chính quyền Ba Lan đã áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt với giáo hội và tăng lữ. Ví dụ tiêu biểu nhất là việc Thánh đường Alexander Nevsky ở Warszawa đã bị phá hủy giữa những năm 1920. Ở Volyhnia, có tổng cộng 190 nhà thờ Chính thống giáo Đông phương đã bị phá hủy và hơn 150 nhà thờ chuyển sang Giáo hội Công giáo Rôma. Một số phiên điều trần chống lại Pochayiv Lavra cũng đã diễn ra.
Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, phần lớn lãnh thổ dân tộc Ukraina và Belarus bị Liên Xô thôn tính, lên đến 80% giáo phận và giáo đoàn của Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan đã được hợp nhất với Giáo hội Chính thống giáo Nga tái lập mới đây. Các giáo phận còn lại thuộc lãnh thổ của Cộng hòa Nhân dân Ba Lan vẫn thuộc quyền của Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan, bao gồm phấn lớn các lãnh thổ hỗn hợp cực đông như vùng xunh quanh Chełm và Białystok. Năm 1948, Sau khi Liên Xô thiết lập kiểm soát quân sự lên Ba Lan, Giáo hội Chính thống giáo Nga đã công nhận tình trạng độc lập của Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan.
Mặc dù đa phần giáo đoàn tập trung theo phương diện lịch sử ở các vùng biên giới phía đông với các nhóm dân tộc thiểu số đáng kể người Ukraina và Belarus, thì hiện nay có khá nhiều giáo phận khắp đất nước - là kết quả của Cuộc Hành quân Vistula và các phong trào cộng đồng khác. Cũng có một vài môn đồ ở Brasil, là kết quả từ sự kết hợp kinh điển năm 1989 giữa hệ thống thứ bậc do Giám mục đô thành Gabriel của Lisboa đứng đầu, trước đây thuộc về Greek Old Calendarists, với Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan. Tuy nhiên các giám mục Châu Âu, đã rời bỏ thẩm quyền vào năm 2000, cuối cùng dẫn đến việc Giám mục cao cấp Chrysostom được nâng lên giữ chức vụ Tổng giám mục. Hiện ở đó có các giáo xứ của các bang Rio de Janeiro, Pernambuco và Paraíba, ngoài ra còn có một tu viện ở João Pessoa.
Năm 2003, theo quyết định Hội đồng Tòa thánh của các Giám mục của Giáo hội Chính thống giáo Độc lập Ba Lan, các Thánh tử vì đạo của Chelm và Podlasie bị bức hại trong những năm 1940 đã được phong thánh.
Các giáo chủ của Giáo hội
Giáo hội Chính thống giáo Độc lập Ba Lan được thành lập vào năm 1924. Theo truyền thống, các giáo chủ của giáo hội có danh xưng Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan.
Giám mục đô thành Jerzy (Dionizy Waledyński) - Tổng giám mục Warszawa (1921-1923) (Người tiền nhiệm lập nên cơ cấu của Giáo hội Chính thống giáo Độc lập Ba Lan)
Giám mục đô thành Dionizy (Dionizy Waledyński) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1923-1948)
Giám mục đô thành Makary (Makary Oksijuk) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1951-1959)
Giám mục đô thành Tymoteusz (Tymoteusz Szretter) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1961-1962)
Giám mục đô thành Stefan (Stefan Rudyk) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1965-1969)
Giám mục đô thành Bazyli (Bazyli Doroszkiewicz) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1970-1998)
*Giám mục đô thành Sawa (Sawa Hrycuniak) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1998 đến nay)
Người đứng đầu
Giáo hội do Tổng giám mục Warszawa và đô thành trưởng Toàn Ba Lan: Sawa (Michał) Hrycuniak (1998–) đứng đầu. Giáo hội được chia thành các giáo phận:
Tổng giáo phận và Tổng giám mục
Giáo phận Warsaw và Bielsk: Sawa (Hrycuniak)
Giáo phận Białystok và Gdańsk: James (Kostiuczuk) (2008–)
Giáo phận Łódź và Poznań: Simon (Romańczuk) (1993–)
Giáo phận Wrocław và Szczecin: George (Pańkowski) (2017-)
Giáo phận Lublin và Chełm: Abel (Popławski) (2001–)
Giáo phận Przemyśl và Gorlice: Paisius (Martyniuk) (2016-)
Giáo phận Rio de Janeiro và Olinda-Recife: Chrysostom (Freire) (1992–)
Giáo phận Recife: Ambrose (Cubas) (1996–)
Danh nghĩa Giáo phận và Giám mục
Danh nghĩa Giáo phận Supraśl: Gregory (Charkiewicz) (2008–), Giám mục đại diện của Białystok và Gdańsk
Danh nghĩa Giáo phận Siemiatycze: George (Mariusz) Pańkowski (2007–), Chủ giáo của Polish Orthodox Military Ordinariate (tạm dịch: Giáo hạt Quân sự Chính thống giáo Ba Lan) và Giám mục đại diện của Warsaw và Bielsk
Các thực thể khác
*Polish Orthodox Military Ordinariate (tạm dịch: Giáo hạt Quân sự Chính thống giáo Ba Lan)
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Kỳ thị tôn giáo** hay **phân biệt đối xử tôn giáo** là việc đối xử với một người hoặc một nhóm người khác nhau vì niềm tin cụ thể mà họ có về một tôn
**Kitô giáo Đông phương** bao gồm các truyền thống Kitô giáo ban đầu phát triển ở miền Đông vùng Địa Trung Hải và xa hơn nữa về phía Đông và phía Nam trong thời cổ
thumb|upright=1.35|Một cuộc mít tinh tuyên truyền của Nga ở [[Sevastopol, tháng 4 năm 2022, miêu tả Nga xâm lược Ukraina như một sự bảo vệ Donbas. Khẩu hiệu có nội dung: "Vì Tổng thống! Vì
nhỏ|phải|Erich Honecker và Leonid Brezhnev thể hiện nụ hôn anh em chủ nghĩa xã hội năm 1979. **Nụ hôn anh em chủ nghĩa xã hội** hoặc **cái ôm anh em chủ nghĩa xã hội** là
**Thượng phụ Nikon** (tiếng Nga: Никон, tiếng Nga cổ: Нїконъ; tên khai sinh: **Nikita Minin (Minov)** _Ники́та Ми́нин (Минов)_; 7 tháng 5 năm 1605 – 17 tháng 8 năm 1681) là Thượng phụ Moskva và
**Giáo hội Chính thống giáo Độc lập Ba Lan** (), thường được biết đến là **Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan**, hoặc **Giáo hội (Chính thống giáo) Ba Lan** là một trong những Giáo
nhỏ|phải|_Chúa Kitô Toàn năng_, tranh vẽ [[thế kỷ 6|thế kỷ thứ 6, bức linh ảnh cổ xưa tại Tu viện Thánh Catarina (Sinai).]] **Giáo hội Chính thống giáo Đông phương**, tên chính thức là **Giáo
**Cuộc Thập tự chinh lần thứ tư** (1202–1204) ban đầu được dự định là để chinh phục người Hồi giáo và kiểm soát Jerusalem bằng cách tiến hành một cuộc xâm lược vào Ai Cập.
**Azerbaijan** (phiên âm tiếng Việt: **A-déc-bai-gian** hoặc **A-déc-bai-dan**, tiếng Azerbaijan: _Azərbaycan_), tên gọi chính thức là **Cộng hòa Azerbaijan**, là một quốc gia nằm tại khu vực Tây Á và thuộc vùng Kavkaz của lục
thumb|right|[[Hunter Biden năm 2014]] Vào tháng 10 năm 2020, một cuộc tranh cãi nổ ra liên quan đến một chiếc máy tính xách tay được cho là thuộc về Hunter Biden. Chủ một cửa hàng
**Nhà thờ chính tòa Đức Mẹ Maria hồn xác lên trời** () là trụ sở của Tổng giáo phận Công giáo México. Nhà thờ tọa lạc trên đỉnh khu vực linh thiêng của người Aztec
**Anna Leopoldovna** (tiếng Nga: _А́нна Леопо́льдовна_; 18 tháng 12, năm 1718 – 19 tháng 3, năm 1746), được biết đến với cái tên [**Anna Karlovna**; А́нна Ка́рловна], là một chính trị gia, giữ vai trò
**Chính thống giáo** hiện tại không có trong danh mục tôn giáo, tín ngưỡng ở Việt Nam do Ban Tôn giáo Chính phủ công bố. Tuy nhiên, có thông tin rằng Giáo hội Chính thống
**Đại Ly giáo** hay **Ly giáo Đông–Tây** là sự kiện chia rẽ Kitô giáo xảy ra vào thời Trung Cổ mà kết quả là hai hệ phái Kitô giáo được hình thành: phương Đông (theo
**Giáo hoàng Urbanô I** (Tiếng La Tinh: _Urbanus I_) là người kế nhiệm giáo hoàng Callixtus I và là vị Giáo hoàng thứ 17 của Giáo hội Công giáo Rôma. Theo niên giám Tòa Thánh
**Giáo đường Do Thái Remah**, (), được đặt tên theo giáo sĩ Do Thái - thầy đạo Moses Isserles (1525-1572), được biết đến với tên viết tắt là Rema (רמ"א, phát âm là ReMU) -
**Henrik** (; ; ; mất ngày 20 tháng 1 năm 1156) là một giáo sĩ người Anh sống vào thời Trung Cổ. Ông đến Thụy Điển cùng với Hồng y Nicôla Breakspeare vào năm 1153
**Cứu rỗi**, trong Kitô giáo, là "giải cứu một linh hồn ra khỏi tội lỗi và hậu quả của nó, bao gồm cái chết và xa lìa Thiên Chúa," thông qua sự chết và phục
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Israel's_political_system.svg|nhỏ|Hệ thống chính trị của Israel **Quốc hội Israel** hay **Knesset** (, ) là cơ quan lập pháp đơn viện của Israel. Quốc hội có quyền làm luật, bầu và miễn nhiệm tổng thống, bầu
**Chính thống giáo Cổ Đông phương** là các Giáo hội Kitô giáo Đông phương chỉ công nhận ba công đồng đại kết đầu tiên: Công đồng Nicaea thứ nhất, Công đồng Constantinopolis thứ nhất và
**Thế vận hội Mùa hè 2024** (, ), tên gọi chính thức bằng tiếng Anh là **Games of the XXXIII Olympiad** () hay còn được gọi là **Paris 2024**, là một sự kiện thể thao
**Điện Kremli**, hay chính xác hơn là **Kremli của Moskva** () là một "Kremli" (dạng thành quách ở Nga) được biết đến nhiều nhất ở Nga. Nó là trung tâm địa lý và lịch sử
**Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp**, là một danh hiệu của Mẹ Maria được tuyên xưng bởi Giáo hoàng Piô IX, kết hợp với một biểu tượng nghệ thuật Byzantine (Đông La Mã) nổi tiếng cùng
**Tổng giáo phận Białystok, Ba Lan** () là một giáo phận của Giáo hội Công giáo Rôma tại Ba Lan. Tổng giáo phận thuộc miền đông bắc Ba Lan. Nhà thờ chính tòa của Tổng
**Marcianus** (; 392 – 457) là Hoàng đế Đông La Mã từ năm 450 đến 457. Triều đại của ông đã đánh dấu sự phục hồi của Đế quốc Đông La Mã từ trọng trách
**Tiếng Slav Giáo hội cổ** (còn được rút gọn thành **OCS**, từ tên tiếng Anh **Old Church Slavonic**, trong tiếng Slav Giáo hội cổ: , _slověnĭskŭ językŭ_), là ngôn ngữ Slav đầu tiên có nền
nhỏ|phải|Truyện tranh Mỹ có cảnh về dị giáo phái nhỏ|phải|Vỡ diễn The Galactic Overlord của [[Khoa luận giáo]] **Dị giáo phái trong văn hóa đại chúng** (_New religious movements and cults in popular culture_) là
**Ioannes III Doukas Vatatzes**, (, _Iōannēs III Doukas Vatatzēs_, khoảng 1193, Didymoteicho – 3 tháng 11, 1254, Nymphaion), là Hoàng đế Nicaea trị vì từ năm 1222 đến năm 1254. Kế vị ông là người
nhỏ|Vị trí nhà thờ thumb|Video: Bên trong nhà thờ (2008) **Nhà thờ chính tòa Thánh Isaac** hoặc **Isaakievskiy Sobor** () ở Sankt-Peterburg, Nga là nhà thờ chính tòa Chính thống giáo Nga (_Sobor_, trụ sở
thumb|_Các mục đồng chiêm bái Giê-su_ (1632), tác phẩm của họa sĩ người Hà Lan [[Matthias Stomer]] _Giêsu giáng sinh_ bên máng cỏ trong hang đá. [[Bích họa màu nước vẽ nhanh khi vữa còn
**Kirill Yuryevich Lavrov** (; sinh ngày 15 tháng 9 năm 1925 – mất ngày 27 tháng 4 năm 2007) là một nam diễn viên sân khấu và điện ảnh người Liên Xô-Nga. Ông là chủ
thumb|Bản đồ cho thấy các vùng lãnh thổ và thuộc địa của người Hy Lạp dưới [[thời kỳ Archaic.]] **Hy Lạp hóa** (tiếng Anh: _Hellenisation_; tiếng Mỹ: _Hellenization_) là sự truyền bá nền văn hóa
**Yakov Mikhailovich Sverdlov** (); được biết đến dưới bút danh "Andrei", "Mikhalych", "Max", "Smirnov", "Permyakov" – 16 tháng 3 năm 1919) là một nhà lãnh đạo đảng Bolshevik và Chủ tịch Ban Chấp hành Trung
nhỏ|Thánh Amphilochius, giám mục của thành Iconium, từ tác phẩm _Menologion của Basil II_ **Amphilochius thành Iconium** () là một giám mục Công giáo sống ở thế kỷ thứ tư. Ông là con trai của
_Trốn sang Ai Cập_ bởi [[Giotto di Bondone (1304-06, Nhà thờ Scrovegni, Padua)]] **Trốn sang Ai Cập** là một sự kiện được ghi chép trong Phúc Âm Mátthêu (Mt 02:13 - 23) kể về việc
**Gioan Phaolô II** (hay **Gioan Phaolô Đệ Nhị;** tiếng Latinh: _Ioannes Paulus II_; tên khai sinh: **Karol Józef Wojtyła,** ; 18 tháng 5 năm 1920 – 2 tháng 4 năm 2005) là vị giáo hoàng
**Giáo hội Công giáo**, gọi đầy đủ là **Giáo hội Công giáo Rôma**, là giáo hội Kitô giáo được hiệp thông hoàn toàn với vị giám mục giáo phận Rôma, hiện tại là Giáo hoàng
nhỏ|Tượng minh hoạ [[Đức Phật Chuyển Pháp Luân tại Bảo tàng khảo cổ học Sarnath của Ấn Độ vào thế kỷ 3-5]] **Phật giáo** (tiếng Hán: 佛教 - tiếng Phạn: बुद्ध धर्म - IAST: _Buddha
nhỏ|Bức ảnh này trích trong một chương về [[Ấn Độ trong cuốn _Câu chuyện về các quốc gia của Hutchison_, mô tả Ajatashatru đến thăm Đức Phật để giác ngộ tội lỗi của mình.]] **Phật
**Hội Quốc Liên** là một tổ chức liên chính phủ được thành lập vào ngày 10 tháng 1 năm 1920 theo sau Hội nghị hòa bình Paris nhằm kết thúc Thế Chiến 1. Đây là
**Ba Lan**, quốc hiệu là **Cộng hòa Ba Lan**, là một quốc gia có chủ quyền ở Trung Âu, tiếp giáp với Đức, Slovakia, Cộng hòa Séc, Ukraina, Belarus, Litva, Nga và biển Baltic; diện
**Mười ba thuộc địa**, còn được gọi là **Mười ba thuộc địa Anh** hay **Mười ba thuộc địa Mỹ**, là một nhóm các thuộc địa của Anh trên bờ biển Đại Tây Dương của Bắc
**Harta** là một ngôi làng nằm ở xã Dynów, huyện Rzeszowski, tỉnh Podkarpackie, Ba Lan. Làng có kiểu một đường trục xuyên suốt tọa lạc tại chân đồi Dynowskie, trong trũng suối cùng tên trải
**Lịch sử của Giáo hội Công giáo Việt Nam từ năm 1975 đến năm 1990** có nhiều điểm đặc thù riêng. Đây là giai đoạn 15 năm thứ hai kể từ khi thiết lập hàng
**Đệ nhị Cộng hòa Ba Lan**, quốc hiệu là **Cộng hòa Ba Lan** ()**,** là một quốc gia ở Trung và Đông Âu, tồn tại từ ngày 7 tháng 10 năm 1918 đến ngày 6
right|thumb|[[Phân tầng xã hội truyền thống của những nước phương tây trong thế kỷ XV]] right|thumb **Giáo hội và nhà nước ở châu Âu thời trung cổ** nêu rõ sự tách biệt nguyên tắc phân
**Bầu cử Quốc hội Việt Nam khóa XIV** diễn ra vào ngày 22 tháng 5 năm 2016 thông qua biểu quyết trước đó của Quốc hội vào ngày 24 tháng 11 năm 2015. Qua đó,
Tất cả các hoạt động trong lịch sử của Ba Lan nhằm mục đích giáo dục và nuôi dạy. Các cấu trúc cơ bản mà các hoạt động giáo dục được thực hiện trong nhà
**Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XIII**, tên chính thức là **Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XIII** là Đại hội đại biểu toàn quốc
**Công giáo tại Việt Nam** là một bộ phận của Giáo hội Công giáo, dưới sự lãnh đạo tinh thần của các giám mục tại Việt Nam, hiệp thông với giáo hoàng. Với số tỉ