✨Nhà thờ chính tòa thành phố México

Nhà thờ chính tòa thành phố México

Nhà thờ chính tòa Đức Mẹ Maria hồn xác lên trời () là trụ sở của Tổng giáo phận Công giáo México. Nhà thờ tọa lạc trên đỉnh khu vực linh thiêng của người Aztec trước kia gần Templo Mayor (đền thờ lớn) ở phía bắc Quảng trường hiến pháp (Zócalo) trong trung tâm thành phố México. Nhà thờ được xây dựng từng phần từ năm 1573 đến năm 1813 quanh nhà thờ ban đầu. Nhà thờ cũ lúc ban đầu được xây dựng ngay sau khi Tây Ban Nha chinh phục Tenochtitlan, nay không còn vì đã bị thay thế hoàn toàn. Kiến trúc sư Tây Ban Nha Claudio de Arciniega lên kế hoạch xây dựng từ cảm hứng về các nhà thờ Gothic ở Tây Ban Nha.

Do khoảng thời gian xây dựng kéo dài đến gần 250 năm, hầu như tất cả các kiến trúc sư chính, họa sĩ, nhà điêu khắc, bậc thầy mạ vàng và các nghệ sĩ tạo hình khác tại Tân Tây Ban Nha trong khoảng thời gian đó đều tham gia vào công trình này. Cùng với thời gian xây dựng trải dài cho phép công trình tích hợp các phong cách kiến trúc khác nhau thịnh hành trong từng giai đoạn như Gothic, Baroque, Churrigueresque, Tân cổ điển. Cũng bởi vậy mà bên trong nhà thờ là các nội thất, trang trí, tranh họa, điêu khắc khác nhau.

Tiến trình xây dựng nhà thờ đến khi hoàn tất là một điểm giúp xã hội gắn kết với nhau do liên quan đến giáo hội, chính quyền, hội đoàn tôn giáo khác nhau cũng như nhiều thế hệ mọi tầng lớp xã hội cùng tham gia.

Do ảnh hưởng của Giáo hội Công giáo trên đời sống, nhà thờ đã đan xen kết nối các sự kiện lịch sử ý nghĩa thời phó vương quốc Tân Tây Ban Nha và México độc lập. Một vài sự kiện có thể đến như: Chủ tịch Quốc hội tôn phong Agustín de Iturbide và Ana María Huarte đăng quang Hoàng đế México; nơi quàn tang lễ các vị vua đó; nơi an táng một số anh hùng độc lập dân tộc trước năm 1925 như Miguel Hidalgo y Costilla và José María Morelos; tranh chấp giữa hai phe tự do và bảo thủ do sự chia rẽ nhà nước và giáo hội trong cuộc Cải cách luật pháp; nhà thờ đóng cửa vào thời Chiến tranh Cristero; Kỷ niệm 200 năm México độc lập cùng nhiều lễ hội khác.

Nhà thờ quay mặt về hướng nam. Kích thước xấp xỉ như sau: rộng , dài và cao đến đỉnh tháp. Nhà thờ gồm hai tháp chuông, một mái vòm trung tâm, ba cổng chính. Bốn mặt tiền có cổng ra vào với cột và tượng. Kiến trúc năm gian giữa bao gồm 51 hầm, 74 vòm và 40 cột. Hai tháp chuông chứa tổng cộng 25 quả chuông. Nhà hội kiến liền kề với nhà thờ lớn là nơi rửa tội và giáo dân đến ghi danh đăng ký. Có năm bàn thờ lớn trang trí chi tiết, một nơi để đồ thánh, một khu ca đoàn, một hành lang và một phòng hội đoàn. Mười bốn trong số mười sáu nhà nguyện trong nhà thờ được mở cửa cho công chúng. Mỗi nhà nguyện được dâng cho một hoặc các vị thánh khác nhau, cũng như do mỗi hội huynh đệ tài trợ. Các nhà nguyện có bàn thờ, tranh thờ, retablo, tranh vẽ, đồ gỗ và đồ điêu khắc tinh xảo. Nhà thờ là nơi lưu giữ hai trong số những đại phong cầm lớn nhất thế kỷ 18 ở châu Mỹ. Có một hầm mộ bên dưới nhà thờ an táng nhiều hài cốt cựu tổng giám mục. Nhà thờ có khoảng 150 cửa sổ. nền đất sét mềm là một mối đe dọa đối với tính toàn vẹn cấu trúc cho công trình. Mực nước ngầm suy giảm và tốc độ sụt lún nhanh khiến Quỹ Di tích Thế giới đưa công trình này vào Danh sách 100 địa điểm nguy cấp nhất. Công việc trùng tu bắt đầu từ thập niên 1990 giúp nhà thờ ổn định lại và thoát khỏi danh sách nguy cấp vào năm 2000.

Lịch sử

Bối cảnh: Nhà thờ lớn

phải|nhỏ| Nhà thờ nhìn từ phố Madero trái|nhỏ|Cửa chính

Sau khi Tây Ban Nha chinh phục Đế quốc Aztec cũng như sau khi Hernán Cortés thám hiểm vùng Honduras ngày nay trở về, đội quân viễn chinh quyết định xây dựng một nhà thờ tại địa điểm của Templo Mayor trong thành phố Tenochtitlan của người Aztec để củng cố quyền lực của Tây Ban Nha trên lãnh thổ mới chiếm được. Có bằng chứng về sự hiện diện của đền thờ thần Quetzalcoatl rất lớn, một đền thờ dành riêng cho thần Huītzilōpōchtli (thần chiến tranh và vị thần chính của người Aztec) và các công trình phụ khác. Kiến trúc sư Martín de Sepúlveda là giám đốc đầu tiên của dự án từ năm 1524 đến 1532, còn Juan de Zumárraga là giám mục đầu tiên của Tòa giám mục ở Tân Thế giới. Nhà thờ Zumárraga nằm ở phía đông bắc nhà thờ chính tòa hiện nay. Nó có ba gian giữa ngăn cách nhau bằng hàng cột Tuscan, trần được chạm khắc tinh xảo do Juan Salcedo Espinosa thực hiện và được Francisco de Zumaya và Andrés de la Concha mạ vàng. Cửa chính có lẽ theo phong cách Phục hưng. Khu ca đoàn có 48 chiếc ghế bằng gỗ thông trắng do Adrián Suster và Juan Montaño chế tác thủ công. Đá từ đền thờ Huītzilōpōchtli được dùng để xây dựng nhà thờ. và sau đó được Giáo hoàng Phaolô III thêm chữ Metropolitana (chính tòa) vào năm 1547.

nhỏ|Mặt sau nhà thờ quay ra đường República de Guatemala.

Nhà thờ nhỏ nghèo nàn này bị đánh giá thấp trong tất cả các biên niên sử coi là không xứng tầm với một thành phố mới nổi tiếng như vậy, cũng như không đủ để phục vụ các thánh lễ lâu dài. Chẳng bao lâu sau đã có yêu cầu xây cất nhà thờ mới cho tương xứng với tầm cỡ vĩ đại của thuộc địa này. Nhưng công trình gặp nhiều trở ngại ngay khi bắt đầu, khó để xúc tiến đến nỗi nhà thờ cũ tiếp tục lãnh trách nhiệm cho các nghi lễ lớn của Tân Tây Ban Nha. Và chỉ khi thực tế tạo ra động lực về tầm quan trọng lớn lao thì phó vương quốc thấy cần phải có một nhà thờ tương xứng như nhà thờ Thánh Phanxicô, có thể chứa được bên trong nhà nguyện khổng lồ San José de los Indios làm nơi an táng cho lễ tang Hoàng đế Karl V.

Nhà thờ hơi dài hơn mặt tiền nhà thờ chính tòa mới; ba gian giữa không rộng 30 mét và được bao lại, gian giữa có tường chắn kéo bậc, hai bên có xà ngang. Ngoài cửa puerta del Perdón còn có cửa puerta de los Canónigos và có thể cửa thứ ba thoát ra Placeta del Marqués. Năm tháng trôi qua, nhà thờ chính tòa trở nên nhỏ bé so chức năng nó đang thể hiện. Năm 1544, các nhà chức trách Giáo hội ra lệnh xây dựng một nhà thờ chính tòa mới hoành tráng hơn.

Xem xét giải pháp nhà thờ mới đã lâu, công xưởng xây dựng cũng bắt đầu, quyết định tái thiết hoàn toàn nhà thờ cũ được đưa ra vào năm 1584. Mục đích tu sửa cho bớt hoang phế để kỷ niệm Hội đồng tỉnh México lần thứ ba.

Khởi công

trái|nhỏ| Phác thảo nhà thờ

Năm 1552 đánh dấu đạt được thỏa thuận chia sẻ chi phí của nhà thờ chính tòa mới cho Vương thất Tây Ban Nha, tầng lớp Encomienda đặc quyền tại thuộc địa và dân bản địa dưới quyền trực tiếp của Tổng giám mục Tân Tây Ban Nha. và khi hoàn thành thì nhà thờ cũ ban đầu bị phá bỏ. Vị trí phòng họp ngày nay chính là nơi diễn ra thánh lễ sau khi dỡ bỏ hoàn toàn nhà thờ đầu tiên. Ngày 21 tháng 9 năm 1629, thành phố phải hứng chịu trận lụt nên công trình tạm thời gián đoạn, nước dâng cao tới hai mét, gây hư hại quảng trường chính (nay là Plaza del Zócalo) và các khu vực khác. Do thiệt hại, một dự án xây nhà thời mới bắt đầu ở vùng đồi Tacubaya phía tây thành phố nhưng ý tưởng đó đã bị loại bỏ và công trình tiếp tục tại địa điểm cũ dưới sự chỉ đạo của Juan Gómez de Trasmonte. Nội thất được hoàn thành và cung hiến vào năm 1667.

Trong thế kỷ 18, không có mấy việc được thực hiện để thúc đẩy nhà thờ cho hoàn thành. Nguyên nhân chính là vì phần bên trong đã có thể sử dụng cho các thánh lễ, không còn quá cấp thiết để bổ sung những gì còn thiếu.

Mặc dù công trình trên thực tế bị đình chỉ nhưng một vài phần bên trong vẫn được tiếp tục khoảng năm 1737 do nhà xây dựng bậc thầy Domingo de Arrieta chỉ đạo. Ông cùng với bậc thầy kiến trúc José Eduardo de Herrera đã tạo ra những khán đài bao quanh khu ca đoàn. Năm 1742, bậc thầy kiến trúc Manuel de Álvarez cùng tự thân chỉ đạo với Herrera về khu vực phía sau ca đoàn do Jerónimo de Balbás trình bày.

Ngày 17 tháng 9 năm 1752, một cây thập tự dài hơn 3 vara (khoảng hơn 2,5 m) được đặt trên nóc tháp đăng lầu. Trên hai mặt khắc lời bài Sanctus Deus và ở giữa là hình ô-van chia bốn đặt tượng sáp Chiên Con trên khung và mặt kia điêu khắc hình Thánh nữ Prisca tỏa hào quang. Thanh ngang thập giá dài 2 vara. Tổng khối lượng nặng 14 arroba (khoảng 161 kg) và được đinh chốt vào nền đá.

Năm 1787, sau cuộc thi chọn lựa giữa José Joaquín García de Torres và Isidro Vicente de Balbás, kiến trúc sư người Mexico José Damián Ortiz de Castro được bổ nhiệm chỉ đạo công trình tháp chuông, mặt tiền chính và mái vòm. Để dựng các tháp chuông, Ortiz de Castro thiết kế nền kết cấu chống động đất hiệu quả; phần thân giữa xuyên thấu và phần cao nhất hình chuông. Ông chỉ đạo dự án cho đến khi qua đời năm 1793. Manuel Tolsá lên thay thế, ông là kiến trúc sư và nhà điêu khắc theo trường phái Tân cổ điển, mới đến Tân Tây Ban Nha năm 1791. Tolsá phụ trách hoàn tất nhà thờ. Ông tái tạo lại mái vòm thấp và không cân xứng, thiết kế lại trên một vòng lớn hơn, trên nền rộng hơn có thể nâng đăng lầu trên mái lên cao hơn nhiều. Phía trên đắp đèn, tượng và thanh ngang chấn song. Ông trang trí mặt tiền với hình tượng ba nhân đức đối thần (đức tin, đức cậy và đức mến).

Tập tin:Nebel Voyage 48 Plaza Mayor de Mexico.jpg|_Plaza Mayor de México (nay là Plaza del Zócalo)_, 1836 Tập tin:Nebel Mexican War 12 Scott in Mexico City.jpg|_Tướng Scott vào Mexico_, 1851 Tập tin:Julio Michaud E Hijo c1860 n7 Cathedral.JPG|Quang cảnh nhà thờ lớn khoảng thập niên 1860 Tập tin:Julio Michaud E Hijo c1860 n6 Sagrario Cathedrale.JPG|Quang cảnh Nhà hội kiến khoảng năm 1860 Tập tin:Catedral Mexico 1880-1900.tif|Quang cảnh nhà thờ giữa những năm 1880-1887, khi đá mặt trời Aztec được chuyển đến Museo de la Calle de Moneda

Ngoại thất

Mặt tiền và cổng

trái|nhỏ|Cổng chính với đồng hồ

Mặt chính nhà thờ quay về hướng Nam. Cổng chính nằm giữa mặt tiền chính và là cổng cao nhất trong ba cổng của nhà thờ. Tượng Thánh Phêrô và Thánh Phaolô đứng giữa các cột trên cổng, còn Thánh Anrê và Thánh Giacơ ngự trên ô cửa phụ. Giữa ô cửa này là bức phù điêu cao về Đức Mẹ Đồng Trinh Maria, thánh bổn mạng của nhà thờ.

Tháng 10 năm 2007, một hộp thời gian được tìm thấy bên trong đế cầu bằng đá của thập tự ở tháp chuông phía nam. Hộp được đặt vào năm 1742 như để bảo vệ nhà thờ. Hộp chì chứa đầy đồ tạo tác tôn giáo, tiền xu và giấy da, được giấu trong một quả cầu đá rỗng. Quả cầu ghi dấu ngày 14 tháng 5 năm 1791 là ngày đặt viên đá trên cùng của nhà thờ. Một hộp thời gian mới sẽ được đặt trong quả cầu đá khi đóng lại.

Nhà hội kiến

Nằm ở bên phải nhà thờ chính, Nhà hội kiến tông tòa (tiếng Tây Ban Nha: Sagrario Metropolitano) được Lorenzo Rodríguez xây dựng trong thời kỳ Baroque đỉnh cao khoảng giữa các năm 1749-1760. Nó cũng có chức năng là nơi ban Tiệc Thánh và ghi danh giáo dân.

phải|nhỏ| Mặt tiền phía nam của Nhà hội kiến, mở ra phía Zócalo

Trong khuôn viên nhà thờ đầu tiên cũng có Nhà hội kiến nhưng không rõ vị trí chính xác. Trong quá trình xây dựng nhà thờ mới, Nhà hội kiến được đặt ở vị trí nay là Nhà nguyện Isidro và Đức Mẹ Thương Khó Granada. Tuy nhiên, vào thế kỷ 18, cấu trúc này được quyết định tách biệt ra nhưng vẫn kết nối với nhà thờ chính.

Bàn thờ này bị hỏa hoạn làm hỏng vào tháng 1 năm 1967 nhưng được khôi phục hoàn toàn. Ở đây cũng có hai bức tranh sơn dầu khác của Juan Correa là La Entrada Triunfal de Cristo a Jerusalén (Đức Kitô khải hoàn vào Jerusalem)La Asunción y coronación de la Virgen (Đức Trinh Nữ lên trời và đăng quang). Một bức tranh nữa được cho là của Bartolomé Esteban Murillo cũng được treo tại đây.

Trên bức tường phía bắc có một ngách đặt tượng hình Đức Kitô chịu khổ hình tạc bằng ngà voi. Đằng sau đó là tranh tường khác của Juan Diego vẽ Đức Mẹ Guadalupe. Nơi đặt đồ thánh từng cất giữ chiếc áo choàng của Juan Diego, trên đó hiện hình Đức Trinh Nữ. Nhưng sau trận lụt lớn năm 1629, chiếc áo được đưa ra khỏi nơi này để bảo quản tốt hơn. cũng thờ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội do Viện Thánh Phêrô và Phaolô cung hiến. Nhà nguyện này giữ hài cốt của tu sĩ Dòng Phan Sinh Antonio Margil de Jesús, người tin Chúa khi được nghe truyền giảng trong khu vực nay là phía bắc México.

Nhà nguyện Đức Mẹ Guadalupe

Nhà nguyện Đức Mẹ Guadalupe () được xây dựng vào năm 1660. Đây là nơi rửa tội đầu tiên của nhà thờ và trong một thời gian dài là địa điểm của hội Hermandad del Santísimo Sacramento (Huynh đệ Cực Thánh), tổ chức có nhiều người đóng góp cho nhà thờ. Nhà nguyện được trang trí theo phong cách tân cổ điển thế kỷ 19 của giám đốc Học viện San Carlos kiến trúc sư Antonio Gonzalez Vazquez. Bàn thờ chính dành riêng cho Đức Mẹ Guadalupe và các bàn thờ hai bên lần lượt dâng cho Gioan Baotixita và Thánh Luis Gonzaga.

Nhà nguyện Đức Mẹ Antigua

phải|nhỏ| Đức Mẹ Antigua Nhà nguyện Đức Mẹ Antigua () được xây dựng từ năm 1653 đến năm 1660 do một nhóm huynh đệ nghệ sĩ vĩ cầm và đại phong cầm tài trợ, nhằm thúc đẩy lòng sùng kính đối với Đức Mẹ Đồng Trinh. Trên bàn thờ có bức họa Đức Mẹ, đây là bản sao bức tranh gốc tại Nhà thờ chính tòa Sevilla do một thương gia mang đến Tân Tây Ban Nha. Hai bức tranh khác mô tả sự giáng sinh và hiện thấy của Đức Mẹ do Nicolás Rodriguez Juárez vẽ.

Nhà nguyện Thánh Phêrô

Nhà nguyện Thánh Phêrô () được xây dựng từ năm 1615 đến năm 1620. Nhà nguyện có ba bàn thờ đặc trưng kiểu Baroque thế kỷ 17. Bàn thờ phía sau dâng cho Thánh Phêrô, đây cũng chính là chủ đề điêu khắc chính trên bàn thờ. Bao quanh bàn thờ là các bức họa của Baltasar de Echave Orio đầu thế kỷ 17 khắc họa cuộc đời Thánh Phêrô. Cánh phải là bàn thờ Thánh Gia với hai bức tranh của Juan de Aguilera thành Firenze là Thánh Gia trong xưởng mộc của Thánh GiusêSự ra đời của Đấng Cứu Thế. Cánh trái là bàn thờ dâng cho Thánh Têrêsa thành Lisieux, hình ảnh ngài cũng được vẽ trên cửa sổ nhà nguyện. Bàn thờ này cũng có bốn bức tranh trên tấm kim loại mô tả các cảnh Chúa Giêsu giáng sinh. Năm bức tranh sơn dầu là cảnh minh họa cuộc đời Thánh Têrêsa, phía trên lại là tranh bán nguyệt về Lễ đăng quang của Đức Mẹ Maria. Tất cả những tác phẩm này đều của Baltasar de Echave y Rioja thế kỷ 17. Tục sùng bái Niño Cautivo bị Viện Nhân chủng học và Lịch sử Quốc gia INAH (Instituto Nacional de Antropología e Historia) coi là "không còn hoạt động". Tuy nhiên, hình tượng đặc biệt này tái xuất từ năm 2000 để ai cần cầu xin khi có người nhà bị bắt cóc đòi tiền chuộc. Chiếc cổ nhất được nhắc đến trong một trình báo cho vua Tây Ban Nha năm 1530. Rất ít chi tiết còn giữ được về các đàn cổ nhất. Tên các nhà chế tác đàn bắt đầu xuất hiện vào cuối thế kỷ 16. Chiếc đàn cổ nhất còn tồn tại là của Diego de Sebaldos hoàn thành năm 1655. Đại phong cầm đầu tiên của Nhà thờ chính tòa thành phố México được Jorge de Sesma chế tác ở Madrid từ năm 1689 đến năm 1690 và do Tiburcio Sanz lắp đặt từ năm 1693 đến năm 1695. Có hai chiếc như vậy, một do José Nassarre người Tây Ban Nha chế tác tại México, hoàn thành năm 1736, kết hợp các yếu tố đàn thế kỷ 17. Đây là những đại phong cầm thế kỷ 18 lớn nhất châu Mỹ, được đặt trên tường khu vực ca đoàn, về mặt thư tín (đông) và phúc âm (tây). Cả hai chiếc đàn đều bị hỏa hoạn năm 1967 làm hư hại và được phục hồi năm 1978. Tình trạng hỏng hóc lại xuất hiện nên đại phong cầm mặt phúc âm lại được Gerhard Grenzing phục hồi lần nữa năm 2008-2009. Đại phong cầm mặt thư tín cũng được Grenzing hoàn thành sửa chữa năm 2014 và cả hai đàn nay đều chơi được.

Khu ca đoàn

Kiến trúc ca đoàn là nơi linh mục và/hoặc ca đoàn hát thánh vịnh. Nơi này nằm ở gian giữa, giữa cửa chính và bàn thờ cao, được xây theo hình bán nguyệt giống các thánh đường Tây Ban Nha. Juan de Rojas khởi công năm 1696 và hoàn tất năm 1697. Các mặt xung quanh gồm 59 phù điêu các vị thánh khác nhau bằng gỗ gụ, gỗ óc chó, tuyết tùng và gỗ tepehuaje bản địa. Lan can bao quanh ca đoàn được Sangley Queaulo chế tác năm 1722 tại Ma Cao, Trung Quốc và đặt vào đây năm 1730.

Nhà thờ còn hầm mộ và hốc chôn khác để táng những nhân vật tôn giác khác, kể cả trong nhà nguyện.

Tập tin:Criptacatedralmexico.jpg|Hầm mộ Tập tin:Catedral y Sagrario Metropolitano 10.jpg|Tấm bia thời tiền Tây Ban Nha Tập tin:CRIPTAARZO.JPG|Mộ Tập tin:Catedral y Sagrario Metropolitano 13.jpg|Tượng Zumárraga Tập tin:Catedral y Sagrario Metropolitano 137.jpg|Hốc chứa di cốt các tổng giám mục

Khôi phục

Nền đất sụt lún và hoạt động địa chấn trên khu vực này ảnh hưởng đến việc xây dựng và diện mạo hiện tại của nhà thờ. Mất 42 năm đầu tiên yêu cầu đơn giản chỉ để đặt được nền móng vì ngay thời điểm đó, người Tây Ban Nha đã nhận ra mối nguy khi xây dựng công trình khổng lồ trên đất yếu.

Hỏa hoạn năm 1967

Hồi 9 giờ tối 17 tháng 1 năm 1967, hòa hoạn bùng phát do đoản mạch gây ra thiệt hại lớn cho nhà thờ. Phần lớn cấu trúc và đồ trang trí trên Bàn thờ Chuộc tội đã bị hư hại, mất hoàn toàn ba bức tranh El Divino Rostro (Thánh diện) của Alonso López de Herrera, El martirio de San Sebastián (Sự tử đạo của Thánh Sebastian) của Francisco de Zumaya và La Virgen del Perdón (Đức Trinh Nữ Tha Thứ) của Simon Pereyns. Khu ca đoàn mất 75 trong số 99 ghế ngồi cũng như một họa phẩm của Juan Correa cùng với nhiều sách lưu trữ. Hai đại phong cầm bị hỏng nghiêm trọng, một phần ống hơi bị nung nóng chảy. Các bức họa của Rafael Jimeno y Planas, Juan Correa và Juan Rodriguez Juarez bị cháy ở những khu vực khác trong nhà thờ. Sau vụ cháy, cơ quan chức năng ghi nhận thiệt hại nhưng không làm gì để khôi phục. Các thảo luận sôi nổi diễn ra sau đó giữa các nhà sử học, kiến trúc sư và cuộc điều tra tập trung vào việc di chuyển Bàn thờ Chuộc tội, cũng như loại bỏ khu ca đoàn và lan can đi. Năm 1972, các nhà chức trách giáo hội khởi xướng phá dỡ khu ca đoàn mà chưa được Chính phủ Liên bang cho phép và bị đình chỉ. Chính quyền kiểm kê những gì có thể được cứu vãn được và bổ nhiệm Jaime Ortiz Lajous làm giám đốc dự án khôi phục nguyên trạng nhà thờ. Công tác trùng tu không chỉ tập trung vào việc sửa chữa hư hỏng (dựa theo hồ sơ và ảnh lưu trữ) mà còn xử lý nền móng đang xuống cấp (do lún không đều) và những vấn đề xảy đến với các tòa tháp.

Bàn thờ Chuộc tội và Bàn thờ Vua là đối tượng chính để lau dọn và hồi phục. Thay thế những phần bị hỏng hoàn toàn trên Bàn thờ Chuộc tội, một số bức tranh được thêm vào như La huida de Egipto (Chạy khỏi Ai Cập), El Divino RostroEl martirio de San Sebastián của Pereyns. Đàn được tháo dỡ cùng ống hơi và các chi tiết bên trong, rồi gửi qua Hà Lan sửa chữa. Trong thời gian đó, các thợ thủ công México thực hiện trùng tu kéo dài đến năm 1977. Khu ca đoàn bắt đầu được tái thiết năm 1979 bằng cách sử dụng các vật liệu tương tự như trước khi cháy. Ngoài ra, bất kỳ bức tượng nào trong tháp bị hư hỏng hơn hơn 50% do ô nhiễm thành phố đều được loại bỏ và thay thế bằng các bản sao. Tượng nào ít hư hại hơn thì được sửa chữa.

Công việc trùng tu thập niên 1970 và đầu thập niên 1980 đã khám phá ra một số điều thú vị. 51 bức họa được tìm thấy và giải cứu từ phía sau Bàn thờ Chuộc tội, gồm các tác phẩm của Juan và Nicolas Rodriguez Juarez, Miguel Cabrera và José de Ibarra. Bên trong một chếc đàn phát hiện ra bản sao đề cử Hernán Cortés làm Toàn quyền Tân Tây Ban Nha (1529). Cuối cùng, trong bức tường vòm giữa chính là nơi an táng thống đốc Veracruz đầu tiên là Miguel Barrigan. Các phần công trình như nhà thờ và nhà tạm vẫn lún với tốc độ khác nhau, các tháp chuông đang nghiêng một cách nguy hiểm dù mới được xử lý thập niên 1970.

Nhà thờ chứng kiến nhiều cuộc biểu tình từ trong giáo hội lẫn từ ngoài phản đối giáo hội, gồm cả cuộc biểu tình nữ giới về việc giáo hội khuyến khích không mặc váy ngắn và trang phục khêu gợi để tránh bị hãm hiếp hay một buổi lễ dưới ánh nến để phản đối các vụ bắt cóc ở México. Bản thân nhà thờ được dùng để phản đối các vấn đề xã hội. Chuông vang lên bày tỏ Tổng giáo phận México phản đối Tòa án Tối cao ủng hộ hợp pháp hóa việc phá thai của Thành phố Mexico.

Có lẽ sự kiện nghiêm trọng nhất gần đây xảy ra vào ngày 18 tháng 11 năm 2007 khi những người ủng hộ Đảng Cách mạng Dân chủ tấn công nhà thờ. Khoảng 150 những người biểu tình xông vào Thánh lễ Chủ nhật hô khẩu hiệu và xô đổ hàng ghế dài. Việc này khiến nhà thờ phải đóng cửa và khóa lại trong vài ngày. Nhà thờ mở cửa trở lại cùng với các biện pháp an ninh mới được đưa ra như khám xét túi xách.

👁️ 3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Nhà thờ chính tòa Đức Mẹ Maria hồn xác lên trời** () là trụ sở của Tổng giáo phận Công giáo México. Nhà thờ tọa lạc trên đỉnh khu vực linh thiêng của người Aztec
**Nhà thờ chính tòa Đức Mẹ Thăng Thiên** () còn được gọi là **Nhà thờ chính tòa Tlaxcala của Xicohténcatl** là nhà thờ chính tòa Công giáo Rôma nằm ở thành phố Tlaxcala, Mexico. Đầu
Nhà thờ chính tòa Đức Bà Quebec, tọa lạc tại số 16, đường de de Buade, thành phố Quebec, Quebec, là nhà thờ nguyên thủy của Canada và là trụ sở của Tổng giáo phận
**Thành phố México** (tiếng Tây Ban Nha: _Ciudad de México_) hay **Đặc khu Liên bang** (Distrito Federal), là thủ đô của México. Thành phố này có mật độ đô thị lớn nhất tại México cũng
Vào lúc 22:25 ngày 3 tháng 5 năm 2021, theo múi giờ miền Trung Bắc Mỹ, một dầm đỡ dưới của một cầu vượt ở tuyến metro Thành phố México số 12 thuộc Mexico City
**Maximiliano I của México** (tiếng Đức: _Ferdinand Maximilian Joseph Maria von Habsburg-Lothringen_; tiếng Tây Ban Nha: _Fernando Maximiliano José María de Habsburgo-Lorena_; 6 tháng 7 năm 1832 - 19 tháng 6 năm 1867) là một
thumb|288x288px|Cương vực [[đế quốc Aztec khoảng năm 1519]] **Aztec** (phiên âm tiếng Việt: **A-xơ-tếch**) là một nền văn hóa Trung Bộ châu Mỹ phát triển mạnh ở miền trung Mexico vào hậu kỳ cổ điển
, là thành phố thủ phủ của phủ Kyōto, Nhật Bản. Thành phố có dân số gần 1,47 triệu người vào năm 2018 và là một phần chính của vùng đô thị Kansai. Năm 794,
**Thánh Giuse** (hay **Yuse** từ tiếng Ý **Giuseppe**, từ tiếng Do Thái: יוֹסֵף "Yosef"; tiếng Hy Lạp: Ἰωσήφ; từ tiếng Anh: **Joseph**,đôi khi cũng được gọi là **Thánh Giuse Thợ**, hoặc **Thánh Cả Giuse**, **Giuse
Lâu đài Fontenac **Thành phố Québec** (_Ville de Québec_) là trung tâm chính trị của tỉnh bang Québec, Canada. Đây là nơi đặt Quốc hội Québec (_Parlement du Québec_) và cũng là một trong số
**Nhà thờ Thánh Đa Minh** (; ) là một nhà thờ mang kiến trúc Baroque cuối thế kỷ 16 nằm trong Giáo xứ Sé của Giáo phận Ma Cao. Nó nằm ở phần bán đảo
**Phó vương quốc Tân Tây Ban Nha** ( ) là vùng lãnh thổ thiết yếu của Đế quốc Tây Ban Nha, được thành lập bởi nhà Habsburg Tây Ban Nha. Nó bao phủ một khu
**Albuquerque** (, phỏng âm "Au-bơ-cơ-ky") là một thành phố ở trung tâm tiểu bang New Mexico, Hoa Kỳ. Albuquerque là quận lỵ của Quận Bernalillo và nằm hai bên bờ sông Rio Grande. Thời tiết
Khái niệm về **Thành phố vườn** được đưa ra lần đầu tiên từ năm 1898 bởi Ebenezer Howard người Anh. Howard đưa ra khái niệm này trong cuốn "Tomorrow: a Peaceful Path to Real Reform"
**México** ( , phiên âm: "Mê-hi-cô", tiếng Nahuatl: _Mēxihco_), cũng thường viết không dấu là **Mexico**, tên chính thức là **Hợp chúng quốc México** (, ), là một nước cộng hòa liên bang thuộc khu
:_Đối với pháp nhân hiện tại có tên Hợp chủng quốc México, hãy xem México_. **Đệ Nhị Cộng hòa Liên bang México** () là tên gọi được đặt cho các nỗ lực thứ hai để
**Đông Ấn Tây Ban Nha** (; tiếng Filipino: _Silangang Indiyas ng Espanya_) là lãnh thổ Tây Ban Nha tại Châu Á-Thái Bình Dương từ 1565 đến 1899. Bao gồm Philippines, Quần đảo Mariana, the Quần
**Cuộc chinh phục Guatemala của Tây Ban Nha** là một chuỗi các xung đột dai dẳng trong thời kỳ Tây Ban Nha thuộc địa hóa châu Mỹ ở nơi ngày nay là đất nước Guatemala.
**Cuộc chinh phục Đế quốc Aztec của Tây Ban Nha**, còn gọi là **Cuộc chinh phục Mexico** hay **Chiến tranh Aztec-Tây Ban Nha** (1519-1521) là một trong những sự kiện quan trọng nhất của quá
**Cộng hòa Tập quyền México** (), tên chính thức **Cộng hòa México** () là một chế độ chính trị đơn nhất thành lập ở México vào ngày 23 Tháng 10 năm 1835, sau khi bãi
**Đế quốc Tây Ban Nha** () là một trong những đế quốc lớn nhất thế giới và là một trong những đế quốc toàn cầu đầu tiên trên thế giới. Đạt tới thời kỳ cực
**Roswell** () là thành phố thủ phủ của quận Chaves ở bang New Mexico nước Mỹ. Quận Chaves giúp tạo thành toàn bộ vùng tiểu đô thị Roswell. Theo điều tra dân số năm 2020
**Quốc gia cấu thành** là một thuật ngữ đôi khi được sử dụng trong những bối cảnh mà quốc gia đó là một phần của một thực thể chính trị lớn hơn, như là quốc
Hôn nhân cùng giới được công nhận hợp pháp trên toàn bộ México kể từ 31 tháng 12, 2022. Kết hợp dân sự đã được thực hiện hợp pháp tại Thành phố México và ở
**Tu chính án thứ 19** (**Tu chính án XIX**) cấm chính phủ liên bang, tiểu bang từ chối quyền bầu cử của công dân Hoa Kỳ theo giới tính. Tuy đề xuất lên Quốc hội
**Cuộc chinh phục Chiapas của Tây Ban Nha** là một chuỗi các xung đột quân sự khởi phát bởi những chinh phục tướng công Tây Ban Nha nhằm chống lại các chính thể Trung Bộ
**Gioan Phaolô II** (hay **Gioan Phaolô Đệ Nhị;** tiếng Latinh: _Ioannes Paulus II_; tên khai sinh: **Karol Józef Wojtyła,** ; 18 tháng 5 năm 1920 – 2 tháng 4 năm 2005) là vị giáo hoàng
**Đa Minh Mai Thanh Lương** (tiếng Anh: **Dominic Luong**, **Dominic Dinh Mai Luong**) (20 tháng 12 năm 1940 – 6 tháng 12 năm 2017) là một giám mục Công giáo Rôma người Mỹ gốc Việt.
**Brugge** (, ) là thành phố lớn nhất, thủ phủ của tỉnh Tây Vlaanderen, Vương quốc Bỉ. Thành phố này tọa lạc về phía tây bắc Bỉ. Vùng đô thị giáp (ngược chiều kim đồng
**Copenhagen** (viết theo tên tiếng Anh; phiên âm tiếng Việt: **Cô-pen-ha-ghen**) hay **København** (tên gốc tiếng Đan Mạch, ) là thủ đô và là thành phố lớn nhất của Đan Mạch, đồng thời là thành
**Đế quốc Bồ Đào Nha** () là đế quốc ra đời sớm nhất và kéo dài nhất trong lịch sử những đế quốc thực dân Châu Âu, kéo dài gần 6 thế kỷ, bắt đầu
**Người Mexico** () là những người sinh sống trên đất nước México. Ngôn ngữ được người México nói nhiều nhất là tiếng Tây Ban Nha, nhưng một số người cũng có thể nói các ngôn
**Donald John Trump** (; sinh ngày 14 tháng 6 năm 1946) là một chính trị gia và doanh nhân, ông hiện là Tổng thống Hoa Kỳ. Ông từng là Tổng thống thứ 45 của Hoa
Danh sách này liệt kê những người nổi tiếng đã mắc bệnh (dương tính) do đại dịch COVID-19 gây ra bởi virus SARS-CoV-2. Thống kê đến 31 tháng 12 năm 2020 và còn cập nhật
**Carlos III của Tây Ban Nha** (Tiếng Anh: _Charles III_; Tiếng Ý và Tiếng Napoli: _Carlo Sebastiano_; Tiếng Sicilia: _Carlu Bastianu_; Sinh ngày 20/01/1716 - Mất ngày 14/12/1788) là Công tước có chủ quyền xứ
**Cuộc cách mạng Philippines** (tiếng Filipino: Himagsikang Pilipino), hay còn được gọi là **Chiến tranh Tagalog** (tiếng Tây Ban Nha: _Guerra Tagalog_) bởi người Tây Ban Nha, là một cuộc cách mạng và các cuộc
nhỏ|phải|Một nữ tu đang truyền đạo cho thanh niên người bản xứ ở [[Guadulupe]] **Công giáo tại Mexico** (**Giáo hội Công giáo Mễ Tây Cơ** hay **Nhà thờ Công giáo ở Mexico**) là một phần
**Chiến tranh Pháp – Phổ** (19 tháng 7 năm 1870 – 28 tháng 1 năm 1871), thời hậu chiến còn gọi là **chiến tranh Pháp – Đức** (do sự kiện thống nhất nước Đức ở
**Tây Ban Nha** ( ), tên gọi chính thức là **Vương quốc Tây Ban Nha** (), là một quốc gia có chủ quyền với lãnh thổ chủ yếu nằm trên bán đảo Iberia tại phía
**Manila** (phát âm tiếng Anh Philippines: ; , ) là thủ đô và là thành phố lớn thứ hai của Philippines. Đây là một trong 16 thành phố thuộc Vùng đô thị Manila với tổng
nhỏ|Mặt tiền [[nhà thờ Gesù, tòa nhà Baroque thực sự đầu tiên.]] **Kiến trúc Baroque** (Ba Rốc) là một phong cách xây dựng xuất hiện vào đầu thế kỷ 17 ở Ý rồi sau đó
**Matthew Calbraith Perry** (10 tháng 4 năm 1794– 4 tháng 3 năm 1858, New York) là Phó Đề đốc của Hải quân Hoa Kỳ. Ông được biết đến trong lịch sử vì đã chỉ huy
**Seattle** (, ) là một thành phố cảng biển tọa lạc ở vùng Tây Bắc Thái Bình Dương của Hoa Kỳ. Thành phố này nằm ở phía tây tiểu bang Washington trên một dải đất
thế=Bản đồ ranh giới địa lý giữa phạm vi các tòa án phúc thẩm Hoa Kỳ và các tòa án quận Hoa Kỳ|thumb|upright=1.8|right|Bản đồ ranh giới địa lý giữa phạm vi các tòa án quận
**Chiến tranh ma túy Mexico** (, hay còn được biết đến với tên gọi **Chiến tranh chống _narco**_; ) Mặc dù các tổ chức buôn lậu ma túy ở Mexico đã tồn tại trong nhiều
**Almaty** (; tên trước đây là **Alma-Ata**, cũng gọi là **Verniy**, (Верный)) là thành phố lớn nhất của Kazakhstan với dân số 1.801.713 người, chiếm khoảng 8% tổng dân số cả nước và hơn 2
**Orlando** (, phiên âm Tiếng Việt: _O-lan-đô_ hay _Oọc-lan-đô_, Hán-Việt: _Áo Lan Đa_) là một thành phố nằm ở trung tâm tiểu bang Florida, Hoa Kỳ. Đây là quận lỵ của Quận Cam và trung
**Giáo hội Công giáo**, gọi đầy đủ là **Giáo hội Công giáo Rôma**, là giáo hội Kitô giáo được hiệp thông hoàn toàn với vị giám mục giáo phận Rôma, hiện tại là Giáo hoàng
**Thượng Hải** (chữ Hán: 上海, bính âm: _Shànghǎi_) là thành phố đông dân nhất Trung Quốc, và là thành phố không bao gồm vùng ngoại ô lớn nhất thế giới. Thượng Hải nằm ở bờ
**Houston** (phát âm tiếng Anh: , phiên âm: Hiu-xtơn) là thành phố đông dân nhất Texas và là thành phố đông dân thứ tư tại Hoa Kỳ. Theo ước tính nhân khẩu Hoa Kỳ năm