✨Thượng phụ (tôn giáo)
Thượng phụ, còn được gọi là Trưởng phụ hay Mục thủ, là các giám mục bậc cao nhất trong Công giáo Rôma, Chính Thống giáo Đông phương, Chính Thống giáo Cổ Đông phương, và Cảnh giáo. Phạm vi tài phán (bao gồm một hay nhiều giáo tỉnh) của một thượng phụ là Giáo khu thượng phụ, cũng được gọi theo cách hoán dụ là Tòa thượng phụ. Trong lịch sử, một thượng phụ thường là ứng viên thích hợp cho chức vụ Ethnarch, tức là người đại diện cho cộng đồng tôn giáo của mình trong một quốc gia theo tôn giáo khác (ví dụ như các cộng đồng Kitô giáo thiểu số trong Đế quốc Ottoman Hồi giáo).
Về mặt từ nguyên, ban đầu từ πατριάρχης (patriarchés) trong tiếng Hy Lạp dùng để chỉ người đàn ông nắm giữ quyền chuyên chính trong một gia tộc (hệ thống gia đình như thế được gọi là chế độ phụ quyền). Trong Kinh Thánh Cựu Ước Bản Bảy Mươi (Septuaginta), từ này được dùng cho các Tổ phụ, mà trong phạm vi hẹp đề cập đến Abraham, Isaac và Jacob là các tổ phụ của người Israel. Tuy nhiên về sau, từ này đã mang ý nghĩa khác khi được sử dụng trong văn cảnh giáo hội học, như vừa trình bày ở trên.
Kitô giáo Đông phương
Cảnh giáo
Chính thống giáo Cổ Đông phương
Chính thống giáo Đông phương
trái|nhỏ|[[Batôlômêô I của Constantinopolis|Batôlômêô I, Thượng phụ Đại kết thành Constantinopolis Chính Thống giáo Đông phương]] nhỏ|[[Thượng phụ Kirill thành Moskva|Kirill, Thượng phụ Moskva và toàn nước Nga]] Thượng phụ Đại kết thành Constantinopolis là chức sắc được coi là primus inter pares (đứng đầu giữa những người bình đẳng) trong Khối hiệp thông Chính thống giáo Đông phương. Ngoài ra còn có 3 vị trí thượng phụ cổ đại nữa là Alexandria, Antiochia và Jerusalem cùng với 5 vị trí thượng phụ ít thâm niên hơn là Bulgaria, Gruzia, Serbia, Nga và România.
Chính thống giáo Đông phương ngoài khối Hiệp thông
Công giáo Rôma
Latinh
Các Tòa thượng phụ Latinh thuần túy chỉ mang tính danh dự:
Đã bãi bỏ
- Thượng phụ Grado
- Thượng phụ Aquileia
- Thượng phụ Tây Ấn
- Thượng phụ Latinh thành Alexandria
- Thượng phụ Latinh thành Antiochia
- Thượng phụ Latinh thành Constantinopolis
- Thượng phụ Tây phương (Giáo hoàng)
Còn tồn tại
- Thượng phụ Latinh thành Jerusalem
- Thượng phụ Đông Ấn (Goa và Daman)
- Thượng phụ Lisboa
- Thượng phụ Venezia
Đông phương
Có 6 Giáo hội Công giáo Đông phương được đứng đầu bởi một thượng phụ, tuyên bố kế thừa một (hay một vài) tòa thượng phụ cổ:
- Thượng phụ Công giáo Copt thành Alexandria đứng đầu Giáo hội Công giáo Copt
- Thượng phụ Công giáo Syria thành Antiochia và toàn Đông phương đứng đầu Giáo hội Công giáo Syria
- Thượng phụ Công giáo Maronite thành Antiochia và toàn Đông phương đứng đầu Giáo hội Maronite
- Thượng phụ Công giáo Hy Lạp Melkite thành Antiochia và toàn Đông phương, thành Alexandria, và thành Jerusalem đứng đầu Giáo hội Công giáo Hy Lạp Melkite
- Thượng phụ Công giáo Chaldea thành Babylon đứng đầu Giáo hội Công giáo Chaldea
- Thượng phụ Công giáo Armenia miền Cilicia đứng đầu Giáo hội Công giáo Armenia
Đại tổng giám mục
Có 4 Giáo hội Công giáo Đông phương được đứng đầu bởi một đại tổng giám mục (tổng giám mục trưởng), tước hiệu này được lập năm 1963 và về cơ bản gần tương đương với thượng phụ:
- Đại tổng giám mục thành Kiev-Halych đứng đầu Giáo hội Công giáo Hy Lạp Ukraina
- Đại tổng giám mục thành Ernakulam-Angamaly đứng đầu Giáo hội Công giáo Syro-Malabar
- Đại tổng giám mục thành Trivandrum đứng đầu Giáo hội Công giáo Syro-Malankara
- Đại tổng giám mục thành Făgăraş và Alba Iulia đứng đầu Giáo hội Công giáo Hy Lạp România
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Thượng phụ**, còn được gọi là **Trưởng phụ** hay **Mục thủ**, là các giám mục bậc cao nhất trong Công giáo Rôma, Chính Thống giáo Đông phương, Chính Thống giáo Cổ Đông phương, và Cảnh
nhỏ|320x|Các biểu tượng của các tôn giáo lớn trên thế giới (từ trái qua phải)
Hàng 1: [[Kitô giáo, Do Thái giáo, Ấn Độ giáo
Hàng 2: Hồi giáo, Phật giáo, Thần đạo
Hàng 3:
Hàng 1: [[Kitô giáo, Do Thái giáo, Ấn Độ giáo
Hàng 2: Hồi giáo, Phật giáo, Thần đạo
Hàng 3:
Quốc giáo của nhà Thương () là một tôn giáo cổ đại của Trung Quốc, trong đó các tín đồ được đào tạo giao tiếp với nhiều vị thần, bao gồm tổ tiên và các
**Tôn giáo tại Việt Nam** khá đa dạng, gồm có Phật giáo (cả Đại thừa, Nguyên thủy và một số tông phái cải biên như Hòa Hảo, Tứ Ân Hiếu Nghĩa, Bửu Sơn Kỳ Hương,
**Tôn giáo tại Hoa Kỳ** đặc trưng bởi sự đa dạng các niềm tin và thực hành tôn giáo. Theo các cuộc thăm dò ý kiến gần đây, 76% tổng số dân Hoa Kỳ nhận
**Thượng phụ Nikon** (tiếng Nga: Никон, tiếng Nga cổ: Нїконъ; tên khai sinh: **Nikita Minin (Minov)** _Ники́та Ми́нин (Минов)_; 7 tháng 5 năm 1605 – 17 tháng 8 năm 1681) là Thượng phụ Moskva và
Biểu trưng thường gặp của các tôn giáo Abraham: [[Ngôi sao David (ở trên cùng) của Do Thái giáo, Thánh giá (ở dưới bên trái) của Cơ Đốc giáo, và từ Allah được viết theo
**Quyền động vật trong các tôn giáo Ấn Độ** là quan điểm, quan niệm, giáo lý, học thuyết của các tôn giáo lớn ở Ấn Độ bao gồm Ấn Độ giáo (Hindu giáo), Phật giáo
nhỏ|phải|Abraham Lincoln, năm 1864 Niềm tin tôn giáo của Abraham Lincoln vẫn là một vấn đề thu hút nhiều tranh luận. Thường xuyên nhắc đến Thiên Chúa và trưng dẫn nhiều câu Kinh Thánh, cùng
Người Chăm theo tôn giáo chính là **Agama Cham** (tức là Chăm giáo). Tôn giáo Agama Cham (Chăm giáo) có hai môn phái gồm _Môn phái tín ngưỡng tôn giáo_ và _môn phái tín ngưỡng
**Ban Tôn giáo Chính phủ** là cơ quan hành chính trực thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo, có chức năng tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo quản lý nhà
**Chiến tranh Tôn giáo Pháp** là một chuỗi gồm tám cuộc tranh chấp giữa phe Công giáo và phe Huguenot (Kháng Cách Pháp) từ giữa thế kỷ 16 kéo dài đến năm 1598. Ngoài những
**Đạo luật Hôn nhân Sửa đổi (Định nghĩa và Tự do Tôn giáo) 2017** (tiếng Anh: _Marriage Amendment (Definition and Religious Freedoms) Act 2017_) là Đạo luật của Quốc hội Úc, điều chỉnh hôn nhân
nhỏ| Bức họa _The Wedding Feast of Samson_ của [[Rembrandt, mô tả cuộc hôn nhân của phán quan Samson và bà Delilah.]] **Hôn nhân liên tôn giáo trong Do Thái giáo** (còn được gọi là
nhỏ|phải|Một phụ nữ khỏa thân đang làm một nghi thức dâng cúng thần linh **Khoả thân trong tôn giáo** (_Nudity in religion_) liên quan đến niềm tin tôn giáo làm cơ sở cho thái độ
nhỏ|Nhà thờ San Juan Bautista ở Venezuela **Tôn giáo ở Venezuela** chỉ về tình hình tôn giáo, tín ngưỡng tại Venezuela. Venezuela không có một tôn giáo chính thức do là một quốc gia thế
nhỏ|phải|Một vị thầy pháp ở Nam Mỹ nhỏ|phải|Một vị thầy pháp da đỏ đang chuẩn bị nghi lễ **Tôn giáo của người Mỹ bản địa** (_Native American religions_) hay **tôn giáo của thổ dân da
Thời **Lê Sơ**, nước Đại Việt chịu ảnh hưởng của Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo cùng tín ngưỡng dân gian, trong đó Nho giáo là đậm nét nhất, trở thành tư tưởng chủ
nhỏ|phải|Ngọc Hoàng là một hình tượng điển hình cho [[Tam giáo đồng nguyên ở Việt Nam. Người Việt bản địa gọi là "_Ông Trời_" (翁𡗶) chỉ về đấng tối cao, và tương ứng với Ngọc
Tôn giáo UFO là những nhóm phụ trách việc giao thiệp được cho là giữa con người và sinh vật ngoài Trái Đất. Thành phần ủng hộ thường tranh luận rằng hầu hết các tôn
**Tuyên bố chung của Giáo hoàng Phanxicô và Thượng phụ Kirilô** đã được Giáo hoàng Phanxicô và Thượng phụ Kirilô của Moskva ký kết lần đầu tiên trong chuyến thăm lịch sử tháng 2 năm
nhỏ| _[[Roma (thần thoại)|Dea Roma_ đang nắm giữ thần Chiến thắng trước một bàn thờ với một cornucopia và các lễ vật khác, bản sao của một tấm bảng lấy từ một bàn thờ hoặc
**Thanh Hải**, tên khai sinh **Trịnh Đăng Huệ** (sinh ngày 12 tháng 5 năm 1950) là người sáng lập **Quán Âm Pháp môn** (觀音法門, hay _Pháp thiền Quán Âm_), và _Thanh Hải vô thượng sư_
nhỏ|phải|Các biểu tượng thường được liên hệ với sáu tôn giáo được gắn nhãn "_tôn giáo thế giới_": theo chiều kim đồng hồ từ trên xuống, chúng đại diện cho [[Do Thái giáo, Hồi giáo,
phải|nhỏ|[[Lạc Sơn Đại Phật.]] **Tôn giáo tại Trung Quốc** là một cái nôi và ngôi nhà của một loạt các tôn giáo lâu đời nhất, truyền thống triết học của thế giới. Nho giáo và
Nhiều truyền thống tôn giáo đã có quan điểm về phá thai, nhưng các quan điểm này ít khi là tuyệt đối. Những lập trường này trải dài trên một phạm vi rộng, dựa trên
**Tự do tín ngưỡng** hay **tự do tôn giáo** thường được coi là một nguyên tắc ủng hộ quyền tự do của cá nhân hay cộng đồng trong việc công khai hoặc bí mật thực
**Tôn giáo Việt Nam thế kỷ 10** phản ánh sự phát triển và ảnh hưởng của các tôn giáo tại Việt Nam trong khoảng 100 năm từ sau nghìn năm Bắc thuộc, tức là thời
**Kỳ thị tôn giáo** hay **phân biệt đối xử tôn giáo** là việc đối xử với một người hoặc một nhóm người khác nhau vì niềm tin cụ thể mà họ có về một tôn
Đại dịch COVID-19 đã tác động đến tôn giáo theo nhiều cách khác nhau, bao gồm việc hủy bỏ các buổi lễ thờ phượng của các tín ngưỡng khác nhau và đóng cửa các trường
nhỏ|Chùa [[Wat Phra Kaew tại Bangkok là ngôi chùa theo Phật giáo Thượng tọa bộ linh thiêng nhất Thái Lan]] nhỏ|Một ngôi chùa Phật giáo Tiểu thừa (bên trái) nằm bên cạnh một ngôi chùa
**Tôn giáo tại Singapore** đặc trưng bởi sự đa dạng về tôn giáo và tín ngưỡng do tính đa dạng và khác biệt của những sắc tộc đến từ những đất nước và nền văn
nhỏ|phải|Bà Chúa Xứ được thờ tại chùa Bình An ở quận Bình Tân nhỏ|phải|Nghi lễ dâng cúng nữ thần Pachamama nhỏ|phải|Ban thờ Mẫu trong tín ngưỡng Tam Tứ phủ tại chùa Giác Hải ở quận
**Tôn giáo Ai Cập cổ đại** bao gồm các niềm tin, nhân vật chính, tôn giáo và nghi thức khác nhau tại Ai Cập cổ đại qua hơn 3.000 năm, từ thời kỳ Tiền Triều
**Đàn áp tôn giáo** là sự ngược đãi có hệ thống đối với một cá nhân hoặc một nhóm cá nhân như một phản ứng đối với niềm tin hoặc tín ngưỡng tôn giáo của
**Tôn giáo Đại Việt thời Trần** về cơ bản cũng giống như thời Lý, có ảnh hưởng lớn của Phật giáo. Tuy nhiên so với thời Lý, Nho giáo ngày càng có vai trò lớn
nhỏ|250x250px|[[Nhà thờ chính tòa Helsinki]] Phần Lan là một quốc gia Kitô giáo với 65,15% dân số là tín hữu thuộc Hội Thánh Tin Lành Luther Phần Lan (Kháng Cách hay Tân giáo), 32,02% dân
Một nhóm **sắc tộc tôn giáo** là một nhóm sắc tộc có các thành viên cũng được thống nhất bởi một nền tảng tôn giáo chung. Các cộng đồng sắc tộc tôn giáo xác định
**Tôn giáo Đàng Trong thời Lê trung hưng** phản ánh những ảnh hưởng của các tôn giáo đối với lãnh thổ Đàng Trong nước Đại Việt thời Lê trung hưng do chúa Nguyễn cai quản.
nhỏ| Các [[Thập tự chinh|cuộc Thập Tự Chinh là một loạt các chiến dịch quân sự chiến đấu chủ yếu giữa Công giáo La Mã châu Âu và Hồi giáo. Trên đây là một cảnh
thumb|[[Nhà thờ Thánh Florian|Thánh đường Công giáo Rôma Thánh Florian ở Warszawa. Đại đa số những Người Ba Lan là tín đồ Kitô giáo.]] Ba Lan là một trong những quốc gia sùng đạo ở
Trong các **tôn giáo Đại Việt thời Lý**, Phật giáo về cơ bản là tôn giáo có ảnh hưởng nhiều nhất, ngoài ra Nho giáo và Đạo giáo cũng có tác động đến đời sống
nhỏ|300x300px| Tu viện Thánh Wigbert là một [[tu viện theo dòng Thánh Benedict của tông Luther.]] **Dòng tu tôn giáo** (chữ Anh: _religious order_), hoặc gọi là **tu đạo hội**, **tu hội**, là một nhóm
[[Nhà thờ chính tòa Đà Lạt]] **Đà Lạt** là một thành phố đa dạng về **tôn giáo** với sự có mặt của hầu hết các tôn giáo lớn ở Việt Nam, trong đó đạo Phật
**Quan hệ giữa tôn giáo và khoa học** là mối quan hệ lâu đời và phức tạp giữa tôn giáo và khoa học trong lịch sử nhân loại. Các nhà sử học chuyên về khoa
thumb|Khẩu hiệu của Cộng hòa Pháp trên cổng một nhà thờ ở [[Aups thuộc tỉnh Var, Provence-Alpes-Côte d'Azur]] **Chính sách tôn giáo tách biệt** (, đọc là laisite) là mô hình nhà nước thế tục
**Thượng phụ Đại kết**, tức Thượng phụ thành Constantinopolis là Tổng giám mục thành Constantinopolis và là phẩm bậc cao nhất trong Chính Thống giáo Đông phương, được coi là _primus inter pares_ ("đứng đầu
nhỏ|[[Saladin và Guy của Lusignan sau Trận Hattin.]] **Chiến tranh tôn giáo** hay **Thánh chiến** () là một thể loại chiến tranh phát sinh chủ yếu vì các vấn đề tôn giáo. Trong giai đoạn
thumb|[[Sedna (mythology)|Sedna, một vị thần Inuit.|alt=Bức chạm khắc của Sedna, được miêu tả với đôi chân của cô ấy biến thành đuôi của một con cá, và các ngón tay của cô ấy bị cắt
**Bộ Dân tộc và Tôn giáo** là một Bộ của Chính phủ Việt Nam có chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực công tác dân tộc và tôn giáo trong phạm vi cả