✨Họ Cá khế
Họ Cá khế (danh pháp khoa học: Carangidae) là một họ cá đại dương, theo truyền thống xếp trong bộ Cá vược (Perciformes), nhưng gần đây được cho là xếp trong bộ Cá khế (Carangiformes) của nhóm Carangimorphariae (= Carangimorpha/Carangaria). Họ cá này sinh sống ở Ấn Độ Dương, Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Một số ví dụ về họ Cá khế là các loài như cá nục, cá thu, cá cam, cá khế và cá sòng. Đa số loài trong họ Cá khế là loài ăn thịt với tốc độ di chuyển nhanh. Chúng săn mồi ở vùng nước phía trên các rạn san hô và ngoài biển khơi; một số loài đào đất ở đáy biển để tìm động vật không xương sống.
Cá cam (Seriola dumerili) là loài lớn nhất trong họ Cá khế và có thể dài tới 2 m. Đa phần các thành viên của họ này đạt chiều dài tối đa là 25–100 cm.
Họ Cá khế bao gồm nhiều loài cá có giá trị về mặt thương mại và giải trí, ví dụ cá sòng Thái Bình Dương, Trachurus symmetricus và các loài thuộc chi Trachurus.
Nhiều chi để lại khá nhiều mẫu vật hoá thạch, cụ thể là Caranx và Seriola (kỷ Paleogen sớm; tầng Thanet muộn), thông qua các mẫu vật còn nguyên vẹn/không nguyên vẹn hoặc các mảnh xương. Một số chi đã tuyệt chủng là Archaeus, Pseudovomer và Eastmanalepes.
Các loài
Người ta đã nhận diện được khoảng 148 loài còn tồn tại thuộc 31 chi:
- Chi Alectis Alectis alexandrinus Geoffroy Saint-Hilaire, 1817 Alectis ciliaris Bloch, 1787nhỏ|[[Alectis ciliaris]] ** Alectis indicus Ruppell, 1830
- Chi Alepes Alepes apercna Grant, 1987 Alepes djedaba Forsskål, 1775 Alepes kleinii Bloch, 1793. Alepes melanoptera Swainson, 1839 ** Alepes vari Cuvier, 1833
- Chi Atropus ** Atropus atropos Bloch & Schneider, 1801
- Chi Atule (cá ngân) ** Atule mate Cuvier, 1833
- Chi Campogramma ** Campogramma glaycos Lacépède, 1801
- Chi Carangoides Carangoides armatus Rüppell, 1830 Carangoides bajad Forsskål, 1775 Carangoides chrysophrys Cuvier, 1833 Carangoides ciliarius Rüppell, 1830 Carangoides coeruleopinnatus Rüppell, 1830 Carangoides dinema Bleeker, 1851 Carangoides equula Temminck & Schlegel, 1844 Carangoides ferdau Forsskål, 1775 Carangoides fulvoguttatus Forsskål, 1775 Carangoides gymnostethus Cuvier, 1833) Carangoides hedlandensis Whitley, 1934 Carangoides humerosus McCulloch, 1915 Carangoides malabaricus Bloch & Schneider, 1801 Carangoides oblongus Cuvier, 1833 Carangoides otrynter Jordan & Gilbert, 1883 Carangoides plagiotaenia Bleeker, 1857 Carangoides praeustus Anonymous [Bennett], 1830 Carangoides talamparoides Bleeker, 1852
- Chi Caranx Caranx bartholomaei Cuvier, 1833 Caranx bucculentus Alleyne & Macleay, 1877 Caranx caballus Günther, 1868nhỏ|phải|Caranx ignobilis, loài lớn nhất trong chi Caranx caninus Günther, 1867 Caranx crysos Mitchill, 1815 Caranx fischeri Smith-Vaniz & Carpenter, 2007 Caranx heberi Bennett, 1830 Caranx hippos Linnaeus, 1766 Caranx ignobilis Forsskål, 1775 Caranx latus Agassiz, 1831 Caranx lugubris Poey, 1860 Caranx melampygus Cuvier, 1833 Caranx papuensis Alleyne & Macleay, 1877 Caranx rhonchus Geoffroy Saint-Hilaire, 1817 Caranx ruber (Bloch, 1793) Caranx senegallus Cuvier, 1833 Caranx sexfasciatus Quoy & Gaimard, 1825 Caranx tille Cuvier, 1833 ** Caranx vinctus Jordan & Gilbert, 1882
- Chi Chloroscombrus Chloroscombrus chrysurus Linnaeus, 1766 Chloroscombrus orqueta Jordan & Gilbert, 1883
- Chi Decapterus (cá nục) Decapterus akaadsi Abe, 1958 Decapterus koheru Hector, 1875 Decapterus kurroides Bleeker, 1855 Decapterus macarellus Cuvier, 1833) Decapterus macrosoma Bleeker, 1851 - Cá nục chuối Decapterus maruadsi Temminck & Schlegel, 1843 Decapterus muroadsi Temminck & Schlegel, 1844 Decapterus punctatus Cuvier, 1829 Decapterus russelli Rüppell, 1830 - Cá nục gai.nhỏ|Decapterus russelli Decapterus smithvanizi Kimura, Katahira & Kuriiwa, 2013 ** Decapterus tabl Berry, 1968
- Chi Elagatis ** Elagatis bipinnulata Quoy & Gaimard, 1825: Cá cam thoi
- Chi Ferdauia ** Ferdauia orthogrammus (Jordan & Gilbert, 1882)
- Chi Gnathanodon ** Gnathanodon speciosus Forsskål, 1775: Cá khế vằn nhỏ|[[Cá khế vằn|Gnathanodon speciosus]] nhỏ|[[Cá khế vằn|Gnathanodon speciosus]]
- Chi Hemicaranx Hemicaranx amblyrhynchus Cuvier, 1833 Hemicaranx bicolor Günther, 1860 Hemicaranx leucurus Günther, 1864 Hemicaranx zelotes Gilbert, 1898
- Chi Lichia ** Lichia amia Linnaeus, 1758
- Chi Megalaspis ** Megalaspis cordyla Linnaeus, 1758)
- Chi Naucrates ** Naucrates ductor Linnaeus, 1758)nhỏ|Naucrates ductor
- Chi Oligoplites Oligoplites altus Günther, 1868 Oligoplites palometa Cuvier, 1832) Oligoplites refulgens Gilbert & Starks, 1904 Oligoplites saliens Bloch, 1793) ** Oligoplites saurus Bloch & Schneider, 1801
- Chi Pantolabus ** Pantolabus radiatus Macleay, 1881
- Chi Parastromateus ** Parastromateus niger Bloch, 1795)
- Chi Parona ** Parona signata Jenyns, 1841
- Chi Pseudocaranx Pseudocaranx chilensis Guichenot, 1848 Pseudocaranx dentex Bloch & Schneider, 1801) Pseudocaranx dinjerra Smith-Vaniz & Jelks, 2006 Pseudocaranx wrighti Whitley, 1931
- Chi Scomberoides Scomberoides commersonnianus Lacépède, 1801: Cá bè xước Scomberoides lysan Forsskål, 1775) Scomberoides tala Cuvier, 1832 Scomberoides tol Cuvier, 1832)
- Chi Selar Selar boops Cuvier, 1833 Selar crumenophthalmus Bloch, 1793
- Chi Selaroides ** Selaroides leptolepis Cuvier, 1833: Cá chỉ vàng nhỏ|[[Selene vomer]]
- Chi Selene Selene brevoortii (T. N. Gill, 1863) Selene brownii Cuvier, 1816 Selene dorsalis Gill, 1863 Selene orstedii Lütken, 1880 Selene peruviana Guichenot, 1866) Selene setapinnis Mitchill, 1815 Selene spixii Castelnau, 1855 Selene vomer Linnaeus, 1758 nhỏ|phải|Cá cam ([[Cá cam|Seriola dumerili)]]
- Chi Seriola Seriola carpenteri Mather, 1971 Seriola dumerili Risso, 1810: Cá cam Seriola fasciata Rüppell, 1830 Seriola hippos Linnaeus, 1766) Seriola lalandi Valenciennes, 1833 Seriola peruana Steindachner, 1881 Seriola quinqueradiata Temminck & Schlegel, 1845: Cá cam Nhật Bản Seriola rivoliana Valenciennes, 1833: Cá cam sọc ** Seriola zonata Mitchill, 1815
- Chi Seriolina ** Seriolina nigrofasciata Rüppell, 1829
- Chi Trachinotus Trachinotus africanus Delsman, 1941 Trachinotus anak Ogilby, 1909 Trachinotus baillonii Lacépède, 1801 Trachinotus blochii Lacépède, 1801 Trachinotus botla Shaw, 1803 Trachinotus carolinus Linnaeus, 1766 Trachinotus cayennensis Cuvier, 1832 Trachinotus coppingeri Günther, 1884 Trachinotus falcatus Linnaeus, 1758) Trachinotus goodei Jordan & Evermann, 1896 Trachinotus goreensis Cuvier, 1833 Trachinotus kennedyi Steindachner, 1876 Trachinotus macrospilus Smith-Vaniz & Walsh, 2019 Trachinotus marginatus Gill, 1863 Trachinotus maxillosus Cuvier, 1832 Trachinotus mookalee Cuvier, 1832 Trachinotus ovatus Linnaeus, 1758) Trachinotus paitensis Cuvier, 1832 Trachinotus rhodopus Gill, 1863) Trachinotus stilbe Jordan & McGregor, 1899 ** Trachinotus teraia Cuvier, 1832
- Chi Trachurus Trachurus capensis Castelnau, 1861. Trachurus declivis Jenyns, 1841. Trachurus delagoa Nekrasov, 1970. Trachurus indicus Cuvier, 1833) Trachurus japonicus Temminck & Schlegel, 1844): Cá sòng Nhật Bản Trachurus japonicus Trachurus lathami Nichols, 1920 Trachurus longimanus Norman, 1935 Trachurus mediterraneus Steindachner, 1868 Trachurus murphyi Nichols, 1920 Trachurus novaezelandiae Richardson, 1843 Trachurus picturatus Bowdich, 1825 Trachurus symmetricus Ayres, 1855 Trachurus trachurus Linnaeus, 1758 Trachurus trecae Cadenat, 1950
- Chi Ulua Ulua aurochs Ogilby, 1915 Ulua mentalis Cuvier, 1833): Cá khế lược mang dài
- Chi Uraspis Uraspis helvola Forster, 1801 Uraspis secunda Poey, 1860 ** Uraspis uraspis Günther, 1860: Cá hiếu
Khung thời gian tiến hoá các chi
Period = from:-65.5 till:10 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:5 start:-65.5 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:-65.5 TimeAxis = orientation:hor AlignBars = justify
Colors =
legends
id:CAR value:claret id:ANK value:rgb(0.4,0.3,0.196) id:HER value:teal id:HAD value:green id:OMN value:blue id:black value:black id:white value:white id:cenozoic value:rgb(0.54,0.54,0.258) id:paleogene value:rgb(0.99,0.6,0.32) id:paleocene value:rgb(0.99,0.65,0.37) id:eocene value:rgb(0.99,0.71,0.42) id:oligocene value:rgb(0.99,0.75,0.48) id:neogene value:rgb(0.999999,0.9,0.1) id:miocene value:rgb(0.999999,0.999999,0) id:pliocene value:rgb(0.97,0.98,0.68) id:quaternary value:rgb(0.98,0.98,0.5) id:pleistocene value:rgb(0.999999,0.95,0.68) id:holocene value:rgb(0.999,0.95,0.88)
BarData= bar:eratop bar:space bar:periodtop bar:space bar:NAM1 bar:NAM2 bar:NAM3 bar:NAM4 bar:NAM5 bar:NAM6 bar:NAM7 bar:NAM8 bar:NAM9 bar:NAM10
bar:space bar:period bar:space bar:era
PlotData= align:center textcolor:black fontsize:M mark:(line,black) width:25 shift:(7,-4)
bar:periodtop from: -65.5 till: -55.8 color:paleocene text:Thế Paleocen from: -55.8 till: -33.9 color:eocene text:Thế Eocen from: -33.9 till: -23.03 color:oligocene text:Thế Oligocen from: -23.03 till: -5.332 color:miocene text:Thế Miocen from: -5.332 till: -2.588 color:pliocene text:Plio. from: -2.588 till: -0.0117 color:pleistocene text:Thế Pleistocen from: -0.0117 till: 0 color:holocene text:Thế Holocen
bar:eratop from: -65.5 till: -23.03 color:paleogene text:Kỷ Paleogen from: -23.03 till: -2.588 color:neogene text:Kỷ Neogen from: -2.588 till: 0 color:quaternary text:Kỷ Đệ tứ
PlotData= align:left fontsize:M mark:(line,white) width:5 anchor:till align:left
color:eocene bar:NAM1 from: -55.8 till: 0 text: Apolectus color:eocene bar:NAM2 from: -55.8 till: 0 text: Caranx color:eocene bar:NAM3 from: -55.8 till: 0 text: Seriola color:oligocene bar:NAM4 from: -33.9 till: 0 text: Hypacanthus color:oligocene bar:NAM5 from: -33.9 till: 0 text: Oligoplites color:miocene bar:NAM6 from: -23.03 till: 0 text: Alectis color:miocene bar:NAM7 from: -23.03 till: 0 text: Alepes color:miocene bar:NAM8 from: -23.03 till: 0 text: Decapterus color:miocene bar:NAM9 from: -15.97 till: 0 text: Scomberoides color:miocene bar:NAM10 from: -15.97 till: 0 text: Selar
PlotData= align:center textcolor:black fontsize:M mark:(line,black) width:25
bar:period from: -65.5 till: -55.8 color:paleocene text:Thế Paleocen from: -55.8 till: -33.9 color:eocene text:Thế Eocen from: -33.9 till: -23.03 color:oligocene text:Thế Oligocen from: -23.03 till: -5.332 color:miocene text:Thế Miocen from: -5.332 till: -2.588 color:pliocene text:Plio. from: -2.588 till: -0.0117 color:pleistocene text:Thế Pleistocen from: -0.0117 till: 0 color:holocene text:Thế Holocen
bar:era from: -65.5 till: -23.03 color:paleogene text:Kỷ Paleogen from: -23.03 till: -2.588 color:neogene text:Kỷ Neogen from: -2.588 till: 0 color:quaternary text:Kỷ Đệ tứ