Trong triết học Marx, hệ tư tưởng thống trị hay ý thức hệ thống trị là một tập hợp các ý tưởng về xã hội được sử dụng để biện minh cho một nhóm lợi ích cụ thể. Hệ tư tưởng thống trị là hệ tư tưởng được chia sẻ rộng rãi nhất trong xã hội: bao gồm hệ tư tưởng tiên tiến của giai cấp thống trị (hoặc giai cấp tư sản).
Giai cấp thống trị truyền bá ý thức sai lầm một cách hiệu quả trong số quần chúng, những người bị coi là không có khả năng bảo vệ lợi ích giai cấp của mình. Nói cách khác, một hệ tư tưởng thống trị có chức năng kết hợp giai cấp công nhân vào xã hội tư bản, từ đó duy trì sự cố kết xã hội. Hệ tư tưởng cũng có liên quan mật thiết đến văn hóa Bá quyền của Antonio Gramsci.
Minh họa hệ thống thuật ngữ
Nhiều nhà xã hội học đặt câu hỏi về tầm quan trọng đã gắn liền với vai trò của một Hệ tư tưởng thống trị trong những giải thích gần đây về trật tự xã hội.
Một ví dụ điển hình đã giải thích rằng, Nicholas Abercrombie, là tác giả cuốn Luận điểm Hệ tư tưởng thống trị (The Dominant Ideology Thesis) và các đồng nghiệp của ông cho rằng hệ tư tưởng thống trị hiếm khi được truyền tải một cách hiệu quả khắp các cấu trúc xã hội, và tác động chủ yếu của chúng là lên tầng lớp cao hơn là tầng lớp cấp dưới.
Trong thời kỳ xã hội phong kiến và tư bản sơ khai, những hệ tư tưởng như vậy hoạt động để duy trì sự kiểm soát của giai cấp thống trị đối với sự giàu có, nhưng ở cấp độ của chính những người thuộc tầng lớp ưu tú. Cả phong kiến trang viên và công ty gia đình tư bản phụ thuộc vào việc bảo tồn và tích lũy tài sản. Sở hữu tư nhân đất đai và vốn đòi hỏi một hệ thống hôn nhân ổn định, với các quy tắc rõ ràng về thừa kế, tính hợp pháp và tái hôn. Ý thức hệ thống trị là một phức hợp các giá trị pháp lý, đạo đức và tôn giáo có tác dụng bảo tồn của cải.
Trong số các giai cấp thống trị phong kiến, Công giáo và hệ thống danh dự đã cung cấp những đảm bảo về mặt tư tưởng rằng trẻ em sẽ trung thành với gia đình. So sánh giai cấp nông dân (và trong thời kỳ đầu của chủ nghĩa tư bản, lực lượng lao động trong nhà máy) đã được lựa chọn bởi những nỗ lực tuyệt đối của lao động để sống - 'sự ép buộc buồn tẻ của các quan hệ kinh tế'. Ngay cả trong thời kỳ chủ nghĩa tư bản muộn, 'cái lồng sắt' của cuộc sống hàng ngày cũng đưa ra lời giải thích tốt hơn về sự yên ổn của giai cấp công nhân hơn là sự kết hợp ý thức hệ.
Chủ nghĩa đa nguyên đạo đức và sự lệch lạc về chính trị, xã hội và văn hóa đa dạng có thể dễ dàng dung thứ được vì sự tuân thủ của các tầng lớp nhân dân cấp dưới được đảm bảo bởi sự ràng buộc về kinh tế, cưỡng chế chính trị và các cơ chế quan liêu của trường học, gia đình, nơi làm việc và nhà tù. Xung đột dai dẳng trong các xã hội tư bản cũng cho thấy rằng một hệ tư tưởng thống trị không phải là toàn diện về mặt chức năng.
Chức năng
Trong tác phẩm Hệ tư tưởng Đức (1845), Karl Marx và Friedrich Engels cho rằng: "Những tư tưởng của giai cấp thống trị, trong bất kỳ thời đại nào, là những tư tưởng thống trị" được áp dụng cho mọi tầng lớp xã hội nhằm phục vụ lợi ích của giai cấp thống trị. Chính vì vậy, trong thực tiễn cách mạng, khẩu hiệu: "Hệ tư tưởng thống trị là hệ tư tưởng của giai cấp thống trị" nêu rõ tóm tắt tiền đề cơ sở cách mạng.
Quan điểm Tân Marxist
Trong khi Talcott Parsons và các nhà chức năng học quy chuẩn khác từ lâu đã gắn liền với các tài khoản văn hóa về sự hội nhập xã hội, người ta đã lưu ý rằng những người theo chủ nghĩa tân Marxist như Louis Althusser, Antonio Gramsci, và Jürgen Habermas cũng dựa trên các lý thuyết về một hệ tư tưởng thống trị trong các luận điểm của họ về xã hội tư bản.
Hơn nữa, có thể ngoại trừ Gramsci, các nhà tư tưởng đã đưa ra một giải trình theo thuyết chức năng về vai trò của một hệ tư tưởng như vậy trong những giải thích của họ về sự ổn định xã hội. Người ta lập luận rằng những người theo Chủ nghĩa Tân Marxist ngày càng phụ thuộc vào khái niệm hệ tư tưởng để giải thích sự thiếu ý thức cách mạng của giai cấp công nhân trong các xã hội tư bản tiên tiến: sự vắng mặt của đấu tranh cách mạng được giải thích chủ yếu bởi sự kết hợp tư tưởng của giai cấp công nhân.
Những giải thích của chủ nghĩa chức năng và chủ nghĩa Mác về cách các xã hội gắn kết với nhau đã trở nên khá giống nhau trong suốt thế kỷ 20, một sự phát triển hơi mỉa mai vì cả Durkheim và Karl Marx đều đã bỏ quên vai trò của cưỡng chế kinh tế và chính trị đối với sự ổn định và bất ổn định của xã hội.
Chỉ trích
Nhiều vấn đề lý thuyết và thực nghiệm đã được xác định với Hệ tư tưởng thống trị. Hiếm khi có một hệ tư tưởng thống trị được xác định rõ ràng và xác định đúng các đặc điểm chính của nó.
Một hệ tư tưởng bao trùm quy định cách nhìn của các giai cấp cấp dưới về xã hội, tuy nhiên những người đề xướng nó đã liên tục thất bại trong việc giải thích các quá trình mà giai cấp thống trị áp đặt một hệ tư tưởng như vậy lên quần chúng. Thay vào đó, họ đưa ra một bức tranh về cái nhìn có phần nhạo báng về một giai cấp công nhân có ý thức sai lầm, dễ bị ru ngủ chấp nhận sự phân bổ không công bằng giữa các nguồn lực vật chất và quyền lực chính trị. Do đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi thấy rằng một luận điểm mơ hồ và không chính xác như vậy hầu như không thể vận hành và chứng minh được về mặt thực nghiệm.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Trong triết học Marx, **hệ tư tưởng thống trị** hay **ý thức hệ thống trị** là một tập hợp các ý tưởng về xã hội được sử dụng để biện minh cho một nhóm lợi
**Chính trị xanh**, hay **chính trị sinh thái**, là một hệ tư tưởng chính trị nhằm mục đích thúc đẩy một xã hội bền vững về mặt sinh thái bắt nguồn từ chủ nghĩa môi
**Hệ tư tưởng kinh tế** phân biệt chính nó với lý thuyết kinh tế trong việc mang tính quy phạm hơn là chỉ giải thích theo cách tiếp cận của nó. Các hệ tư tưởng
**Chủ nghĩa khu vực** (tiếng Anh: **Regionalism**) là một hệ tư tưởng chính trị ủng hộ tăng cường quyền lực chính trị, ảnh hưởng và quyền tự quyết của người dân ở một hoặc nhiều
**Chủ nghĩa tự do** là một hệ tư tưởng, quan điểm triết học, và truyền thống chính trị dựa trên các giá trị về tự do và bình đẳng. Chủ nghĩa tự do có nguồn
thumb|_Eduskunta_, quốc hội của [[Đại công quốc Phần Lan (lúc đó là một phần của Nga), có quyền bầu cử phổ thông vào năm 1906. Một số tiểu bang và vùng lãnh thổ có thể
**Ý thức hệ**, **ý hệ** hay **hệ tư tưởng** là một tập hợp các niềm tin hoặc triết lý được gán cho một người hoặc một nhóm người, đặc biệt là được tổ chức vì
nhỏ|Chân dung [[Chủ tịch Hồ Chí Minh]] **Tư tưởng Hồ Chí Minh** là một hệ thống quan điểm và tư tưởng của Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng của ông được Đảng Cộng
**Lịch sử tư tưởng kinh tế** là lịch sử của các nhà tư tưởng và học thuyết kinh tế chính trị và kinh tế học từ thời cổ đại đến ngày nay. Lịch sử tư
**Chủ nghĩa vô trị** hay **chủ nghĩa vô chính phủ** là một trường phái triết học và phong trào chính trị chủ trương hoài nghi bất cứ sự hợp thức hóa nào về chính quyền,
**Chủ nghĩa cộng sản vô trị**, **chủ nghĩa cộng sản vô chính phủ** () hay **chủ nghĩa cộng sản tự do** là một học thuyết của chủ nghĩa vô trị, chủ trương thủ tiêu nhà
**Chủ nghĩa tự do cổ điển** là một ý thức hệ chính trị và là một nhánh của chủ nghĩa tự do vận động cho tự do dân sự và tự do chính trị với
**Tư tưởng Mao Trạch Đông** (Trung văn phồn thể: 毛澤東思想; Trung văn giản thể: 毛泽东思想; âm Hán Việt: Mao Trạch Đông tư tưởng), hay còn gọi là **chủ nghĩa Mao** (), là kết quả của
phải|Áp phích [[Industrial Workers of the World của những người theo chủ nghĩa chống tư bản dán năm 1911. Hình nói về sự mâu thuẫn giai cấp giữa tầng lớp trên và tầng lớp dưới
Nho Gia Pháp Tư Tưởng Thông Luận Tư tưởng pháp luật Nho gia là tư tưởng pháp luật luân lý. Tư tưởng pháp luật luân lý thực sự là dòng chính của văn hoá pháp
:_Bài này nói về chủ nghĩa cộng sản như một hình thái xã hội và như một phong trào chính trị. Xin xem bài hệ thống xã hội chủ nghĩa, đảng cộng sản và chủ
**Chủ nghĩa bảo thủ** (tiếng Pháp: _conservatisme_, tiếng Anh: _conservatism_, gốc từ tiếng Latinh _conservo_ — giữ gìn) là các triết lý chính trị và xã hội thúc đẩy các thiết chế xã hội truyền
**Tư tưởng Juche** (Hangul: 주체); (phát âm trong tiếng Triều Tiên) (主體: âm Hán Việt: Chủ thể) hay **Tư tưởng Kim Nhật Thành** là một hệ tư tưởng chính thức của Nhà nước Cộng hòa
**Chủ nghĩa dân túy** (, Hán-Việt: _dân túy chủ nghĩa_; ) đề cập đến một loạt các lập trường chính trị nhấn mạnh ý tưởng về "nhân dân" và thường đặt nhóm này chống lại
nhỏ|250x250px|Các cử tri của đảng [[Liên minh Dân chủ Kitô giáo Đức mít tinh vào năm 1990 tại thành phố Dessau, CHDC Đức]] **Dân chủ Kitô giáo** là một hệ tư tưởng chính trị xuất
**_Về việc loại bỏ chủ nghĩa giáo điều, chủ nghĩa hình thức và thiết lập chủ thể trong công tác tư tưởng_**, còn được gọi là **_Bài diễn văn Juche_**, là một bài diễn văn
thumb|right|[[Benito Mussolini (trái) và Adolf Hitler (phải), hai thủ lĩnh phát xít.]] **Chủ nghĩa phát xít** là một hệ tư tưởng chính trị và phong trào chính trị cực hữu đặc trưng bởi sức mạnh
nhỏ|phải|Quan hệ ngoại giao giữa Nga và Mỹ nhỏ|phải|Quan hệ giữa Nga và Liên Âu với Ukraina **Quan hệ ngoại giao của Nga** hay **Quan hệ đối ngoại của Nga** (_Foreign relations of Russia_) là
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:The_1st_Labor_Day_in_Japan.JPG|nhỏ|250x250px|Cuộc biểu tình Ngày lao động đầu tiên ở Nhật Bản, năm 1920 **Tư tưởng xã hội chủ nghĩa ở Đế quốc Nhật Bản** xuất hiện trong thời kì Minh Trị (1868–1912) với sự phát
nhỏ|Là một người theo [[chủ nghĩa dân tộc tự do, Tổng thống Phần Lan K. J. Ståhlberg (1865–1952) là người ủng hộ mạnh mẽ chủ nghĩa cộng hòa.]] **Chủ nghĩa cộng hòa** () là một
phải|Áp phích [[Industrial Workers of the World của những người theo chủ nghĩa chống tư bản dán năm 1911. Hình nói về sự mâu thuẫn giai cấp giữa tầng lớp trên và tầng lớp dưới
**Chủ nghĩa tự do xã hội** () là một ý thức hệ chính trị mà muốn tạo sự quân bình giữa tự do cá nhân và công bằng xã hội. Cũng như chủ nghĩa tự
**_Ức khổ tư điềm_** (), nghĩa đen là nhớ lại nỗi cay đắng (quá khứ) và suy ngẫm về sự ngọt ngào (hiện tại), là khái niệm được hình thành dưới dạng phong trào chính
**Tư tưởng Kaysone Phomvihane** () là hệ tư tưởng chính trị dựa trên chủ nghĩa Mác–Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh với triết lý chính trị do Kaysone Phomvihane, nhà lãnh đạo đầu tiên
**Tự do tư tưởng** hay còn gọi là **tự do có ý kiến** là một trong những quyền tự do chính trị của mỗi cá nhân có quyền suy nghĩ và giữ ý kiến, quan
**Tuân Tử** (chữ Hán: ; ) là một triết gia người Trung Quốc sống vào cuối thời Chiến Quốc. Cùng với Khổng Tử và Mạnh Tử, ông được xem là một trong ba nhà tư
Tranh vẽ của Nhật Bản mô tả [[Khổng Tử, người sáng lập ra Nho giáo. Dòng chữ trên cùng ghi "_Tiên sư Khổng Tử hành giáo tượng_"]] **Nho giáo** (chữ Hán: ) hay **Nho gia**
thumb | 220x124px | right| [[Bernie Sanders, thượng nghị sĩ, thành viên đảng Dân chủ Mỹ phát biểu trước hàng nghìn người dân vào năm 2015]] **Chính trị** (Tiếng Anh: _politics_) là hoạt động trong
right|Biểu tình của những người theo chủ nghĩa xã hội vào [[Ngày Quốc tế Lao động 1912 tại Union Square ở Thành phố New York]] **Chủ nghĩa xã hội** (; ; Hán: 社會主義; Nôm: 主義社會)
nhỏ|phải|Hoa hồng đỏ, biểu trưng của phong trào dân chủ xã hội. **Dân chủ xã hội** là một hệ tư tưởng kinh tế, triết lý chính trị xã hội của chủ nghĩa xã hội ủng
**Chủ nghĩa tự do hiện đại Hoa Kỳ** là phiên bản chủ đạo của chủ nghĩa tự do tại Hoa Kỳ. Nó kết hợp ý tưởng của tự do dân sự (_civil liberty_) và bình
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Flag_of_the_Republican_People's_Party_(Turkey).svg|nhỏ|261x261px|Lục Tiễn **Chủ nghĩa Kemal** (tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: _Kemalizm_), **chủ nghĩa Atatürk** (_Atatürkçülük, Atatürkçü düşünce_) hay **Lục Tiễn** (_Altı Ok_) là tư tưởng kiến quốc của Nước Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ, theo Mustafa
**Bách Gia Chư Tử** (諸子百家; Bính âm: zhū zǐ bǎi jiā) là những triết lý và tư tưởng ở Trung Hoa cổ đại nở rộ vào giai đoạn từ thế kỷ thứ 6 đến năm
**Chủ nghĩa tự do cá nhân** hay **chủ nghĩa tự do ý chí** (tiếng Anh: _libertarianism_, từ tiếng Latinh: _liber_, tự do) là học thuyết triết học chính trị ủng hộ tự do như là
**Chủ nghĩa Marx–Lenin** hay **chủ nghĩa Marx–Engels–Lenin** là thuật ngữ chính trị để chỉ học thuyết do Karl Marx và Friedrich Engels sáng lập và được Vladimir Ilyich Lenin phát triển kế thừa, được coi
**Chủ nghĩa Tam Dân** hay **Học thuyết Tam Dân** (phồn thể: 三民主義, giản thể: 三民主义) là một cương lĩnh chính trị do Tôn Dật Tiên đề xuất, với tinh thần biến đất nước Trung Hoa
thế=Nguyễn Phú Trọng vào năm 2023.|nhỏ|[[Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam|Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vào năm 2023]] **Tư tưởng Nguyễn Phú Trọng** là một tư tưởng
phải|Tổng bí thư Ngô Đình Nhu đón tiếp Phó Tổng thống Mỹ Lyndon Johnson ở [[Dinh Gia Long, Sài Gòn, ngày 12 tháng 5 năm 1961]] **Thuyết Nhân vị** là một học thuyết chính trị
**Chủ nghĩa dân tộc** (tiếng Anh: _nationalism_) là một quan niệm và ý thức hệ chính trị cho rằng dân tộc nên đồng nhất với nhà nước. Khái niệm này hay được cho là ra
**Tư tưởng Tập Cận Bình về chủ nghĩa xã hội với đặc sắc Trung Quốc trong thời đại mới** (, phiên âm Hán Việt: _Tập Cận Bình tân thời đại Trung Quốc đặc sắc xã
**Chủ nghĩa quốc gia xã hội**, hay **Chủ nghĩa quốc xã** (, viết tắt là _Nazismus_) là hệ tư tưởng và những hành động của Đảng Công nhân Đức Quốc gia Xã hội chủ nghĩa
Các phác thảo dưới đây được cung cấp như là một cái nhìn tổng quan và hướng dẫn cho chủ đề chính trị và khoa học chính trị **Chính trị** (tiếng Anhː _Politics_) là hoạt
nhỏ|Tín hiệu tương tự và tín hiệu số **Điện tử tương tự** (tiếng Anh: **analog electronics** hoặc **Analogue electronics**) là các hệ thống điện tử xử lý các tín hiệu có giá trị biến đổi
Trong xã hội học, **giai cấp thống trị** là giai cấp có quyền quyết định chính sách kinh tế và chính trị của xã hội. Nhà xã hội học C. Wright Mills (1916-1962) cho rằng
Tham nhũng là một loại hành vi tiêu cực do người có chức vụ, quyền hạn thực hiện, là loại biểu hiện cụ thể của suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối