Louis của Pháp (tiếng Pháp: Louis de Bourbon; 1 tháng 11 năm 1661 – 14 tháng 4 năm 1711) là trưởng nam của Louis XIV của Pháp hay còn biết đến với vương hiệu _Vua mặt trời_ và María Teresa của Tây Ban Nha. Louis từng là trữ quân cho ngai vàng nước Pháp từ khi sinh ra nhưng ông qua đời trước cả cha mình nên ông chưa bao giờ trở thành vua của Pháp.
Con trai trưởng của ông là Vương tử Louis, Công tước xứ Bourgogne trở thành trữ quân của Pháp sau khi ông qua đời, nhưng cũng đã tạ thế trước ông nội là Louis XIV 3 năm. Vì thế, con trai thứ 2 của Louis là Vương tử Louis, Công tước xứ Anjou lúc đó mới 5 tuổi đã lên kế vị ngai vàng với vương hiệu là Louis XV dưới sự nhiếp chính của Philippe II xứ Orléans. Trước đó, con trai thứ của ông là Vương tử Philipp, Công tước xứ Anjou đã được chọn để thừa kế ngai vàng Tây Ban Nha với vương hiệu là Felipe V. Vì thế, tuy chưa bao giờ làm vua, nhưng ông lại là ông tổ của 4 dòng Bourbon cai trị ở châu Âu, gồm có: Bourbon-Pháp, Bourbon-Tây Ban Nha, Bourbon-Parma và Bourbon-Hai Sicilia.
Những năm đầu đời
trái|nhỏ|Louis khi còn nhỏ lúc 2 tuổi.
Louis sinh ngày 1 tháng 11 năm 1661 tại Cung điện Fontainebleau, Pháp. Ông là con đầu lòng và cũng là con trai trưởng của Pháp vương Louis XIV của Pháp và María Teresa của Tây Ban Nha. Louis được ban kính xưng Altesse Royale từ khi chào đời với tư cách là một Fils de France và ông cũng mang danh hiệu Dauphin của Pháp cho người kế vị đương nhiên. Louis được làm lễ rửa tội tại Château de Saint-Germain-en-Laye, Paris vào ngày 24 tháng 3 năm 1662 và được biết đến cái tên [Louis] theo tên cha. Cha mẹ đỡ đầu của ông khi đó là Giáo hoàng Clêmentê IX và Henriette Marie của Pháp, Vương hậu Anh. Ở Pháp, có một số truyền thuyết tồn tại về cuộc đời ông được kể rằng vào thời điểm Louis chào đời có một lời tiên tri nói rằng Louis sẽ là "con trai của một vị vua, cha của một vị vua, nhưng không bao giờ là một vị vua". Mặc dù, đây vẫn là một lời tiên tri truyền thuyết nhưng điều này đã được chứng minh theo thời gian vì ông mất trước cả cha mình và người con trai thứ hai của ông sau này đã trở thành Felipe V của Tây Ban Nha.
Như một truyền thống khá phổ biến ở cuộc sống cung đình châu âu thời điểm đó, Louis được chăm sóc bởi các bảo mẫu vương thất cho đến khi 7 tuổi ông được giao cho Charles Montausier để dạy các kỹ năng về quân sự và được Jacques-Bénigne Bossuet làm gia sư nhưng không cải thiện kết quả học tập của Louis. Có lẽ vì ông không thật sự nổi trội, nền giáo dục mà ông nhận được từ triều đình Pháp phần lớn điều xoay quanh các Bài giảng về Lịch sử phổ quát và các bài học đút kết qua những câu chuyện Ngụ ngôn La Fontaine hơn là nghệ thuật điều hành vương quốc. Mặt khác, gia sư riêng của ông, Montausier dường như đã truyền cho Louis một sở thích về sưu tập cổ vật, ở tuổi thanh niên, Louis đã có hẳn bộ sưu tập nghệ thuật tráng lệ được trưng bầy ở điện Versailles và lâu đài Meudon.
Sự nghiệp quân sự
Tuổi trẻ
nhỏ|314x314px|Chân dung bởi [[François de Troy.]]
Louis không đóng một vai trò quan trọng nào trong nền chính trị Pháp nhưng trong khía cạnh nào đó Louis vẫn cố gắng để trở nên nổi bật hơn với vai trò của người kế nhiệm tương lai. Trong Chiến tranh Chín Năm vào năm 1688, Louis được giao nhiệm vụ đến mặt trận Rhineland. Tuy nhiên, Louis XIV dường như không thực sự đánh giá cao người con trai này, ông từng đánh giá Louis _biếng nhác, mập mạp và đần độn_. Vì vậy trước khi chuyến đi bắt đầu Louis đã được cha dặn dò một cách nghiêm túc. Dưới sự giám hộ của Thống chế de Duras và Vauban, Louis thành công trong việc chiếm được Philippsburg ngăn cản quân địch vượt sông Rhine và xâm lược Alsace. Chiến thắng này như một phần đã giúp khẳng định vị trí của Louis trong triều đình Pháp, cuộc khủng hoảng dẫn đến Chiến tranh Kế vị Tây Ban Nha, trong vụ việc này vua Carlos II của Tây Ban Nha qua đời trong tình trạng không có người kế vị, nếu xét theo vai vế, Louis hoàn toàn có quyền kế vị cho ngai vàng Tây Ban Nha vì thông qua họ mẹ Carlos II là em trai mẹ ông, Vương hậu María Teresa, nhưng việc lựa chọn người kế vị về cơ bản đã bị chia rẽ giữa các bên tranh chấp Pháp và Áo, hơn thế nữa mẹ ông là con gái lớn nhất của Felipe IV của Tây Ban Nha nên việc kế vị dường như đã chiếm ưu thế hơn cho các con của María Teresa. Để cải thiện cơ hội kế vị, Louis từ bỏ quyền lợi của mình và cả quyền lợi cho con trai cả của ông, Louis, Công tước xứ Burgundy để trao cho Philippe, Công tước xứ Anjou, người con trai thứ và không có cơ may trong hàng kế thừa ngai vàng của Pháp. Cuối cùng, Carlos II mất năm 1700 và Philip, Công tước xứ Anjou kế vị sau này là Felipe V của Tây Ban Nha.
Qua đời
Louis mất vì bệnh đậu mùa vào ngày 14 tháng 4 năm 1711 lúc 11:30 tối ở tuổi 49 trong lâu đài Meudon, Pháp. Louis qua đời khi cha ông, Louis XIV vẫn còn trên ngai vàng vì vậy con trai cả của ông, Louis, Công tước xứ Burgundy trở thành người kế vị mới của Pháp. Thi thể của ông sau đó được chôn cất tại Vương cung thánh đường Thánh Denis cùng nơi đã từng chôn cất người vợ đầu của ông, Maria Anna Victoria xứ Bayern vào năm 1690.
Hôn nhân
nhỏ|318x318px|Gia đình Louis cùng vợ và các con.
Louis từng tỏ ý muốn kết hôn với Marie Louise của Orléans con gái của Philippe I xứ Orléans nhưng cuộc hôn nhân này không được chấp thuận bởi cha ông, Louis XIV muốn cũng cố mối quan hệ giữa Tây Ban Nha thông qua cuộc hôn nhân giữa Marie Louise với vị vua tương lai Carlos II của Tây Ban Nha. Vào ngày 7 tháng 3 năm 1680 Louis kết hôn với Maria Anna Victoria xứ Bayern và sinh được 3 người con trai, trong đó người con trai thứ hai của ông sau này trở thành Felipe V của Tây Ban Nha. Năm 1690, Maria Anna Victoria xứ Bayern qua đời, vốn không có thiện cảm đặt biệt với vợ, Louis sau đó đã nhanh chóng bí mật kết hôn với tình nhân Marie Émilie de Joly de Choin, nhưng bà không nhận được địa vị nào từ Hoàng gia Pháp vì cuộc hôn nhân này vẫn không được chấp nhận trên danh nghĩa.
Con cái
- nhỏ|Louis và 3 người con của ông đang chơi [[Trictrac, 1 trò gần giống với cờ cá ngựa.]]Louis của Pháp (16 tháng 8 năm 1682 – 18 tháng 2 năm 1712), Công tước xứ Burgundy và sau này là Dauphin của Pháp; kết hôn với người em họ đời thứ hai, Marie Adélaïde xứ Savoie, con gái trưởng của Công tước xứ Savoie và là cha của Louis XV, vị vua tương lai của Pháp.
- Felipe V của Tây Ban Nha (19 tháng 12 năm 1683 – 9 tháng 7 năm 1746), Công tước xứ Anjou và sau này là Vua của Tây Ban Nha; kết hôn lần đầu với người em họ đời thứ hai, Maria Luisa xứ Savoie và có con cái; kết hôn lần thứ hai với Elisabeth Farnese và có con cái, trong đó có Dauphine tương lai của Pháp, Infanta Maria Teresa Rafaela của Tây Ban Nha và Carlos III, Vua tương lai của Tây Ban Nha và Mariana Victoria, Hoàng hậu của Bồ Đào Nha.
- Charles của Pháp (31 tháng 7 năm 1686 – 5 tháng 5 năm 1714), Công tước xứ Berry, xứ Alençon và xứ Angoulême, Bá tước xứ Ponthieu; kết hôn với Marie Louise Élisabeth xứ Orléans và có con cái nhưng không có ai sống quá một năm.
Vì vậy, qua hai người con trai lớn của mình là Công tước xứ Burgundy và Anjou, Louis đã đảm bảo sự tiếp tục của dòng họ Bourbon trên ngai vàng Pháp và sự thành lập triều đại Bourbon-Tây Ban Nha.
Ngoài đứa con không tên với Marie Émilie de Joly de Choin, Madame de Choin, Louis còn có hai con gái ngoài giá thú với Françoise Pitel:
- Anne Louise de Bourbon (1695 – tháng 8 năm 1716) – vợ của Anne Errard d'Avaugour;
- Charlotte de Fleury (6 tháng 2 năm 1697 – 1750) – vợ của Gérard Michel de La Jonchère.
Với một nhân tình khác, Marie Anne Caumont de La Force, ông có một con gái:
- Louise Émilie de Vautedard (1694–1719) – vợ của Nicolas Mesnager.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Louis của Pháp** (tiếng Pháp: Louis de Bourbon; 1 tháng 11 năm 1661 – 14 tháng 4 năm 1711) là trưởng nam của Louis XIV của Pháp hay còn biết đến với vương hiệu __Vua
**Louis của Pháp, Công tước xứ Bretagne** (8 tháng 1 năm 1707 - 8 tháng 3 năm 1712) là thứ nam và người con trai lớn nhất còn sống sót của Louis, Công tước xứ
**Louis của Pháp,** **Công tước xứ Bourgogne** (16 tháng 8 năm 1682 – 18 tháng 2 năm 1712) là con trưởng của Louis, Dauphin của Pháp và Maria Anna của Bavaria. Louis từng nhận tước
**Charles của Pháp, Công tước xứ Berry** (; 31 tháng 7 năm 1686 – 5 tháng 5 năm 1714) là cháu trai của Louis XIV của Pháp. Mặc dù là cháu trai của Nhà vua,
**Louis XV** (15 tháng 2 năm 1710 – 10 tháng 5 năm 1774), biệt danh **Louis Đáng yêu**, là quân vương của Vương tộc Bourbon, giữ tước hiệu Vua của Pháp từ 1 tháng 9
**Maria Adelaide của Savoia** (6 tháng 12 năm 1685 – 12 tháng 2 năm 1712), hay còn được biết với tên tiếng Pháp là **Marie Adélaïde**, là vợ của Louis của Pháp, Công tước xứ
**Felipe V của Tây Ban Nha** (, ; 19 tháng 12 năm 1683 – 9 tháng 7 năm 1746) là Vua của Tây Ban Nha. Felipe lên ngôi hai lần. Lần thứ nhất từ ngày
**Anne Marie của Orléans** (27 tháng 8 năm 1669 – 26 tháng 8 năm 1728) là Vương hậu Sardegna thông qua hôn nhân với Vittorio Amadeo II của Sardegna. Anne Marie từng là nhiếp chính
**Louis XIV của Pháp** (; 5 tháng 9 năm 16381 tháng 9 năm 1715), còn được gọi là **Louis Đại đế** (, ) hay **Vua Mặt Trời** (, ), là một quân chủ thuộc Nhà
**Louis XI le Prudent** (3 tháng 7 năm 1423 – 30 tháng 8 năm 1483), được gọi là Thận trọng, là một quốc vương của Nhà Valois, người cai trị nước Pháp từ năm 1461
**Louis XVI của Pháp** (23 tháng 8 năm 1754 – 21 tháng 1 năm 1793) là quân vương nhà Bourbon, cai trị nước Pháp từ năm 1774 đến 1792, rồi bị xử tử hình năm
**Louis Joseph Xavier François của Pháp** (22 tháng 10 năm 1781 - 4 tháng 6 năm 1789) là trưởng nam và con thứ hai của vua Louis XVI của Pháp và vương hậu Maria Antonia
**Mariana Victoria của Tây Ban Nha** (tiếng Tây Ban Nha: _Mariana Victoria de España_; tiếng Bồ Đào Nha: _Mariana Vittória của Bồ Đào Nha_; 31 tháng 3 năm 1718 – 15 tháng 1 năm 1781)
**Charles VI của Pháp** (3 tháng 12 năm 1368 – 21 tháng 10 năm 1422 còn được gọi là **Charles le Bienaimé** hay **Charles le Fol** hoặc **le Fou**) là vị vua Pháp từ 1380
**Charles VII** (22 tháng 2 năm 1403 – 22 tháng 7 năm 1461), còn được gọi là **le Victorieux** hay **le Bien-Servi**, là quốc vương Pháp từ năm 1422 đến khi qua đời. Charles VII
**Xavier Marie Joseph của Pháp** (8 tháng 9 năm 1753 – 22 tháng 2 năm 1754) là một fils de France của Vương tộc Bourbon. Khi sinh ra, cậu được ông nội, Louis XV của
**Louis Ferdinand của Pháp** (4 tháng 9 năm 1729 – 20 tháng 12 năm 1765) là con trai duy nhất còn sống đến tuổi trưởng thành của Louis XV của Pháp và Maria của Ba
**Charles VIII I'Affable** (1470 – 1498) là vua Pháp từ năm 1483 đến khi mất. Ông là con của Louis XI và là một thành viên nhà Valois. Chị của Charles, Anne cùng chồng là
**Chiến tranh Pháp – Đại Nam** hoặc **chiến tranh Pháp – Việt**, hay còn được gọi là **Pháp xâm lược Đại Nam** là cuộc xung đột quân sự giữa nhà Nguyễn của Đại Nam và
**Xã** hay **thị xã** (tiếng Pháp: _commune_) là phân cấp hành chính thấp nhất tại Cộng hòa Pháp. Một xã của Pháp có thể là một thành phố trên 2 triệu dân như Paris (khi
**Marie Thérèse của Pháp** (tiếng Pháp: _Marie Thérèse de France_; tiếng Tây Ban Nha: _María Teresa de Francia_; tiếng Đức: _Maria Theresia von Frankreich_; tiếng Ý: _Maria Teresa di Francia_; tiếng Anh: _Maria Theresa of
**Christine Marie của Pháp** (10 tháng 2 năm 1606 – 27 tháng 12 năm 1663) là em gái của Louis XIII của Pháp và là Công tước phu nhân xứ Savoia. Sau cái chết của
**Louis Philippe I của Pháp** (Ngày 6 tháng 10 năm 1773 – 26 tháng 8 năm 1850) là vua của Pháp từ năm ngày 6 tháng 11 năm 1830 đến ngày 24 tháng 2 năm
thumb|Huy hiệu vương miện của các _Enfants de France_. **Fils de France** () và **Fille de France** (), có nghĩa là _"Con trai nước Pháp"_ cùng _"Con gái nước Pháp"_, là một danh xưng và
**Charles X** (Charles Philippe; 9 tháng 10 năm 1757 – 6 tháng 11 năm 1836) là Vua của Pháp từ ngày 16 tháng 9 năm 1824 đến khi thoái vị vào ngày 2 tháng 8
**Louis XVIII** (Louis Stanislas Xavier; 17 tháng 11 năm 1755 - 16 tháng 9 năm 1824), có biệt danh là "le Désiré", là vua của Vương quốc Pháp từ năm 1814 đến năm 1824, bị
**Louis XII của Pháp** (27 tháng 6 năm 1462 – 1 tháng 1 năm 1515), được gọi là _le Père du Peuple_, là vua Pháp từ 1498 tới 1515 và vua Naples từ năm 1501
**Philippe II Auguste** (21 tháng 8 năm 1165 - 14 tháng 7 năm 1223) là vua Pháp từ năm 1180 đến khi băng hà. Là một thành viên của nhà Capet, Philippe Auguste sinh ra
**Françoise Marie de Bourbon, _Légitimée de France_, Bà Công tước xứ Orléans** (4 tháng 5 năm 1677 - 1 tháng 2 năm 1749) là người con gái nhỏ tuổi nhất trong những người con ngoài
**Philippe V của Pháp** (; khoảng 1292/93 - 3 tháng 1 năm 1322), hay **Felipe II của Navarra** (), biệt danh là **Philippe Cao kều** (), là vua Pháp và Navarra, đồng thời cũng là
**Marie Thérèse Charlotte của Pháp** (tiếng Pháp: _Marie-Thérèse Charlotte de France_; tiếng Đức: _Marie Thérèse Charlotte von Frankreich_; 19 tháng 12 năm 1778 – 19 tháng 10 năm 1851) là trưởng nữ của Louis XVI
**Philippe IV** (Tháng 4 / tháng 6 năm 1268 – 29 tháng 11 năm 1314), được gọi là **Philippe Đẹp Trai** (), là một vị Vua Pháp từ 1285 đến khi qua đời (là vị
**Maria Anna Christine Victoria xứ Bayern** (; 28 tháng 11 năm 1660 – 20 tháng 4 năm 1690) là Trữ phi nước Pháp thông qua cuộc hôn nhân với Louis của Pháp, Đại Trữ quân,
**Louise-Françoise de Bourbon, _Légitimée de France_, Thân vuơng phi xứ Condé** (1 tháng 6 năm 1673 – 16 tháng 6 năm 1743), là con gái của Louis XIV của Pháp và người tình Madame de
**Louis VII của Pháp** (biệt danh bằng tiếng Pháp: _Louis le Jeune_; tạm dịch _Louis Con_ hay _Louis Trẻ_ 1120 – 18 tháng 9 năm 1180) là vua Pháp, con trai và người kế tục
**Philippe VI của Pháp** (tiếng Pháp: Philippe; 1293 - 22 tháng 8 năm 1350), được gọi là _Fortunate_ (tiếng Pháp: _le Fortuné_) là bá tước của Valois, là vị vua đầu tiên của Pháp từ
**Louis-Antoine của Pháp hay** **Louis-Antoine của Artois** (6 tháng 8 năm 1775 - 3 tháng 6 năm 1844, **Thái tử Viennois** và **Công tước của Angoulême**) là thành viên hoàng tộc Pháp. Là con trai
**Louise Élisabeth của Pháp** (Marie Louise-Élisabeth; ; ; ; 14 tháng 8 năm 1727 – 6 tháng 12 năm 1759) là Vương nữ Pháp và là _fille de France_ (_Con gái nước Pháp_). Louise Élisabeth
**Philippe III** (1 tháng 5 năm 1245 – 5 tháng 10 năm 1285), còn được biết tới với biệt danh là **Táo bạo** (), là Vua của Pháp từ năm 1270 cho đến khi
**Henri xứ Bourbon** (; 13 tháng 12 năm 1553 – 14 tháng 5 năm 1610), cũng gọi là **Henri IV của Pháp** () hoặc **Enrique III của Navarra** (), là Vua nước Pháp từ năm
**Marie Thérèse của Pháp** (tiếng Pháp: _Marie Thérèse de France_; tiếng Tây Ban Nha: _María Teresa de Francia_; tiếng Ý: _Maria Teresa di Francia_; tiếng Ba Lan: _Maria Teresa Francuska_; tiếng Đức: _Maria Theresia von
**Henriette Marie của Pháp** (tiếng Pháp: _Henriette Marie de France_; 25 tháng 11, năm 1609 – 10 tháng 9, năm 1669) là Vương hậu của Vương quốc Anh, Ireland và Scotland với tư cách là
**Thực dân Pháp tại châu Mỹ** bắt đầu từ thế kỷ 16 và tiếp tục vào các thế kỷ sau khi Pháp thành lập một đế quốc thực dân ở Tây Bán cầu. Pháp thành
**Charles IX** (**Charles Maximilien**; 27 tháng 6 năm 1550 – 30 tháng 5 năm 1574) là Vua của Pháp từ năm 1560 cho đến khi qua đời vào năm 1574. Ông lên ngôi Pháp sau
**Maria Luisa Gabriella của Savoia** (; 17 tháng 9 năm 1688 – 14 tháng 2 năm 1714), biệt danh là _La Savoyana_, là Vương hậu nước Tây Ban Nha thông qua cuộc hôn nhân với
**Philippe I** (23 tháng 5 năm 1052 – 29 tháng 8 năm 1108) là vua nước Pháp, trị vì từ năm 1060 tới 1108. Philippe I là một thành viên của nhà Capet. Philippe đăng
**Maria Antonia của Áo** (tiếng Đức: _Maria Antonia von Österreich_; 2 tháng 11 năm 1755 – 16 tháng 10 năm 1793), nguyên là Nữ Đại công tước Áo, thường được biết đến với tên Pháp
**María Teresa của Tây Ban Nha**, **Maria Theresia của Áo** hay **María Teresa của Áo và Borbón** (tiếng Tây Ban Nha: _María Teresa de Austria y Borbón_; tiếng Pháp: _Marie-Thérèse d'Autriche_; tiếng Bồ Đào Nha:
Tòa nhà Institut de France trong đó có trụ sở của Viện hàn lâm Pháp [[Hồng y Richelieu người sáng lập Viện hàn lâm Pháp ]] **Viện Hàn lâm Pháp** (tiếng Pháp:**L'Académie française**) là thể
**Ana của Tây Ban Nha, hay Ana của Áo** (tiếng Tây Ban Nha: _Ana María Mauricia de Austria y Austria-Estiria_ hay _Ana de España_; tiếng Đức: _Anna von Österreich_; tiếng Bồ Đào Nha: _Ana da