✨Maria Adelaide của Savoia
Maria Adelaide của Savoia (6 tháng 12 năm 1685 – 12 tháng 2 năm 1712), hay còn được biết với tên tiếng Pháp là Marie Adélaïde, là vợ của Louis của Pháp, Công tước xứ Bourgogne, và là mẹ của Louis XV của Pháp tương lai. Maria Adelaide là trưởng nữ của Quốc vương Vittorio Amedeo II của Sardegna và Vương hậu Anne Marie của Orléans. Lễ đính hôn của bà với Công tước xứ Bourgogne vào tháng 6 năm 1696 là một phần của Hiệp ước Torino được ký kết vào ngày 29 tháng 8 năm 1696. Được phong là Công tước phu nhân xứ Bourgogne sau khi kết hôn, bà trở thành Trữ phi nước Pháp sau cái chết của cha chồng là Louis của Pháp, Đại Trữ quân vào năm 1711. Maria Adelaide qua đời vì bệnh sởi vào năm 1712, theo sau đó là Công tước xứ Bourgogne vào một tuần sau.
Đầu đời
left|243x243px|thumbnail|Maria Adelaide của Savoia lúc 15 tuổi, bởi [[Pierre Gobert.]] Sinh ra tại Cung điện Vương thất Torino vào tháng 12 năm 1685, Marie Adélaïde, tên khai sinh là Maria Adelaide, là con gái cả của Vittorio Amedeo II, người lên ngôi Công tước xứ Savoia vào năm 1675 và Anne Marie của Orléans, cháu gái của Louis XIV của Pháp và là con gái của Philippe I xứ Orléans với Henrietta của Anh. Sự ra đời của Maria Adelaide đã gần như cướp đi mạng sống của người mẹ mười sáu tuổi Anne Marie. Vì là nữ giới nên Maria Adelaide không đủ điều kiện để thừa kế Công quốc Savoia do luật Salic vốn không cho phép phụ nữ kế vị. Cha mẹ đỡ đầu của Maria Adelaide là bà nội Marie Jeanne Baptiste xứ Nemours và Thân vương xứ Carignano. Maria Adelaide có mối quan hệ đặc biệt thân thiết với bà nội cũng như mẹ của mình, người đã tự mình nuôi dạy con cái bất chấp các nghi thức, một điều khá bất thường đối với hoàng gia vào thời này. Khi còn nhỏ, Maria Adelaide và em gái Maria Luisa thường lui tới Vigno di Madama bên ngoài Torino và đến thăm bà nội hàng tuần tại Palazzo Madama ở Torino.
Maria Adelaide xinh đẹp nhưng có dáng người nhỏ bé, thậm chí bà được miêu tả là có "kích thước búp bê". Khi lớn lên, Maria Adelaide có thân hình thanh mảnh, như khi Công tước xứ Bourgogne nhìn thấy công nữ lần đầu tiên, đã bị sốc trước vẻ đẹp của bà tới nỗi muốn kết hôn ngay lập tức. Mái tóc của Maria Adelaide có màu hạt dẻ khi còn trẻ, trở nên sẫm màu hơn khi bà lớn lên, và đôi mắt của bà to và đen, được bao quanh bởi hàng mi dài.
Hứa hôn và hôn nhân
313x313px|trái|thumb|Lễ cưới của Louis của Pháp, Công tước xứ Bourgogne, và Maria Adelaide của Savoia, ngày 7 tháng 12 năm 1697 bởi [[Antoine Dieu, 1715.]] Năm 1686, thân phụ của Maria Adelaide là Vittorio Amedeo II đã tham gia liên minh Augsburg chống lại nước Pháp. Tuy nhiên chỉ đến năm 1692, Công tước xứ Savoia, người luôn sẵn sàng đổi phe vì lợi ích quốc gia, đã bắt đầu thiết lập quan hệ bí mật với Pháp.
Cuộc hôn nhân của Maria Adelaide diễn ra sau Hiệp ước Torino được ký kết vào ngày 29 tháng 8 năm 1696. Hiệp ước giữa Vittorio Amedeo II và Louis XIV đồng ý rằng Công tước xứ Savoia sẽ hỗ trợ nước Pháp trong Chiến tranh Chín Năm. Lãnh thổ của Vittorio Amedeo II đã bị tàn phá trong chiến tranh.
Vittorio Amedeo ban đầu đề xuất Maria Adelaide làm ứng cử viên cho cuộc hôn nhân với Đại vương công Joseph, nhưng Hoàng đế Leopold I đã từ chối vì hai người còn quá nhỏ. Hiệp ước Torino được đàm phán dưới sự ảnh hưởng của Maréchal de Tessé, người đã đề xuất gửi Maria Adelaide sang Pháp để hoàn thiện nền giáo dục của mình trước khi kết hôn với vị vương tôn Pháp, tức công tước xứ Bourgogne.
Maria Adelaide sử dụng ảnh hưởng của mình lên vị vua già cả để ngăn những kẻ thù chính trị theo đuổi mục đích. Nhóm người này, được gọi là cabale de Meudon đã hết mình tận tụy cho Đại Trữ quân với hy vọng đảm bảo được quyền lực trong triều đại được mong đợi của ông sau khi Louis XIV qua đời. Kẻ thù lớn nhất của Maria Adelaide là Công tước phu nhân xứ Bourbon, một người con gái được hợp pháp hóa của Louis XIV và tình nhân Madame de Montespan. Công tước phu nhân xứ Bourbon muốn con gái mình là Louise Élisabeth, Mademoiselle de Bourbon kết hôn với Charles, Công tước xứ Berry, con trai út của Đại Trữ quân. Để duy trì ảnh hưởng của mình đối với Nhà vua, Maria Adelaide đã sắp xếp cuộc hôn nhân của Công tước xứ Berry với Marie Louise Élisabeth của Orléans, con gái cả của Philippe II xứ Orléans và vợ là Françoise Marie de Bourbon. Maria Adelaide đầy ảnh hưởng cũng đã gây ra sự thất sủng cho Louis Joseph, Công tước xứ Vendôme, nhà quân sự vĩ đại của thời đại này.
Maria Adelaide hạ sinh người con đầu lòng vào năm 1704. Đứa bé là một bé trai sống không lâu, được phong tước hiệu Công tước xứ Bretagne trước khi qua đời vào năm 1705. Bà sinh thêm hai người con trai nữa vào năm 1707 và 1710. Người con trai út của Maria Adelaide là đứa con duy nhất sống sót đến tuổi trưởng thành, người về sau trở thành Louis XV của Pháp.
Trữ phi nước Pháp
thumb|upright|Huy hiệu của Maria Adelaide khi trở thành Trữ phi nước Pháp|trái right|thumbnail|Tượng bán thân Maria Adelaide xứ Bourgogne của Coysevox. Lưu trữ Bảo tàng Brooklyn, Bộ sưu tập lưu trữ GoodyearVào đầu tháng 4 năm 1711, cha chồng của Maria Adelaide là Đại Trữ quân mắc phải bệnh đậu mùa và qua đời vào ngày 14 tháng 4 tại Lâu đài Meudon. Sau khi Đại Trữ quân qua đời, Công tước xứ Bourgogne trở thành Trữ quân nước Pháp, do đó Maria Adelaide trở thành Trữ phi nước Pháp.
Triều đình tang tóc di chuyển đến Fontainebleau vào tháng 2 năm 1712. Tại Fontainebleau, Maria Adelaide bị lên cơn sốt và chuyển sang bệnh sởi. Sau khi bị trích máu và gây nôn, bà qua đời tại Versailles ở tuổi 26. Trước cái chết của người cháu dâu, Louis XIV và Madame de Maintenon đều chìm trong nỗi buồn. Madame Palatine sau đó nói rằng Maria Adelaide là một trong hai người duy nhất mà Louis XIV thực sự yêu quý trong suốt cuộc đời mình, và người còn lại là Ana của Tây Ban Nha, mẹ của nhà vua. Sau cái chết của Trữ phi, vương thất đã chuyển đến Marly để tránh sự lây lan của bệnh truyền nhiễm. Chính tại Marly, Công tước xứ Bourgogne đã qua đời sáu ngày sau đó do bị lây bệnh sởi từ vợ mình.
Cặp vợ chồng được chôn cất cùng nhau tại Vương cung thánh đường Thánh Denis vào ngày 23 tháng 2 năm 1712. Con trai thứ hai của Maria Adelaide là Công tước xứ Bretagne kế vị tước hiệu Trữ quân, nhưng đã qua đời vào tháng 3 năm sau đó vì bệnh sởi. Đứa con duy nhất sống sót sau trận dịch là Công tước xứ Anjou, người bị nhốt trong phòng cùng với phó mẫu Madame de Ventadour để tránh bị các bác sĩ trích máu đến tử vong như người anh trai. Louis XV sau này đã đặt tên cho con gái thứ tư là Marie Adélaïde để vinh danh mẹ.
Maria Adelaide là chủ đề của một bức tượng được trưng bày tại Viện bảo tàng Louvre do Antoine Coysevox chế tác vào năm 1710, trong đó bà đóng vai nữ thần La Mã Diana.
Con cái
nhỏ|Maria Adelaide cùng 2 con trai, [[Louis của Pháp (1707-1712)|Công tước xứ Bretagne và Công tước xứ Anjou.|250x250px]] Louis, Công tước xứ Bretagne (25 tháng 6 năm 1704 – 13 tháng 4 năm 1705) qua đời vì co giật khi chưa đầy 1 tuổi. Louis, Công tước xứ Bretagne, sau này là Dauphin nước Pháp (8 tháng 1 năm 1707 – 8 tháng 3 năm 1712) qua đời trong đợt dịch bệnh cùng với cha mẹ vì bệnh sởi khi mới 5 tuổi. *Louis, Công tước xứ Anjou, sau là Dauphin nước Pháp và Vua Louis XV của Pháp (15 tháng 2 năm 1710 – 10 tháng 5 năm 1774), ban đầu đính hôn với Mariana Victoria của Tây Ban Nha, sau đó kết hôn với Maria Leszczyńska và có con cái, qua đời vì bệnh đậu mùa. Dù Maria Adelaide mang thai khá nhanh, nhưng bà liên tục bị sảy thai từ năm 1701 đến 1703.