✨Bánh tẻ

Bánh tẻ

Bánh tẻ ở Mỹ Đức, Hà Nội còn nguyên vỏ. Bánh tẻ, có nơi gọi là bánh lá hoặc bánh răng bừa vì có hình dáng giống cái răng bừa, là thứ bánh truyền thống ở vùng đồng bằng Bắc Bộ và Thanh Hóa, Việt Nam. Bánh được làm từ bột gạo tẻ, gói ngoài bằng lá dong và được luộc cho chín. Mỗi địa phương có cách làm bánh tẻ riêng, ít nhiều khác nhau.

Có thể kể ra một số loại bánh tẻ nổi tiếng như:

  • Bánh tẻ làng Phú Nhi (phường Phú Thịnh, thị xã Sơn Tây, Hà Nội)
  • Bánh tẻ làng Chờ (Yên Phong, Bắc Ninh)
  • Bánh tẻ Phụng Công (Văn Giang, Hưng Yên) - hay còn gọi là bánh răng bừa
  • Bánh lá ở Khoái Châu, Hưng Yên.

Ở Mỹ Đức, Hà Nội cũng có bánh tẻ Phúc Lâm nhưng ít nổi tiếng hơn.

Nguyên liệu

Nguyên liệu để làm bánh tẻ truyền thống nhân thịt bao gồm gạo tẻ, thịt lợn vai, mộc nhĩ, lá dong (ở Sơn Tây dùng lá chuối). Nhân bánh tẻ giống với bánh giò.

Một số địa phương có thể cho thêm lạc, nấm hương. Ngoài ra hiện nay, ngoài bánh nhân thịt tại Phụng Công - Hưng Yên còn có thêm bánh nhân đỗ cho người không ăn được bánh nhân thịt lợn. Bánh được làm từ gạo tám thơm thì sẽ thơm, mềm, dẻo chắc bánh hơn.

Cách làm

Chuẩn bị nguyên liệu:

  • Lá dong (ở Sơn Tây người ta dùng lá chuối): rửa sạch để ráo nước. Lá dong để gói bánh phải là loại lá không quá non mà cũng không được quá già, lá phải xanh, bóng mỡ.
  • Gạo: Vo sạch, để ráo nước.
  • Thịt lợn, mộc nhĩ: rửa sạch bằng nước.

Sau khi chuẩn bị xong nguyên liệu. Bắt tay vào chế biến. Mỗi địa phương đều phương pháp chế biến nguyên liệu và những phụ gia, bí quyết đặc biệt tạo ra đặc trưng riêng có, song đều phải chuẩn qua 2 công đoạn chính là làm nhân bánh và làm vỏ bánh.

Công đoạn làm vỏ bánh:

  • Đầu tiên tiến hành xay gạo tẻ theo cách xay ướt thành bột nước loãng. Bánh ăn sẽ có cảm giác sượng và cứng nếu hạt bột to, vì thế người nghệ nhân luôn cẩn thận kiểm tra thật kỹ trước khi sơ chế bột. Ở Phụng Công - Hưng Yên, trong khi xay, người ta có thêm một chút nước vôi trong hòa cùng bột loãng để vỏ bánh bắt màu lá dong hơn, xanh đẹp mắt hơn. Nước vôi phải là nước được ngâm thật kỹ, để tránh sau này làm ra bị nồng vôi.

Bánh tẻ đã bóc vỏ để lộ lớp áo bánh làm từ bột gạo tẻ.

  • Tiếp đó là sơ chế bột: Ở Sơn Tây và Mỹ Đức sau khi xay thành bột nước, thêm nước với tỷ lệ 1/1, khuấy đều và ngâm, ngâm bột khoảng thời gian 3-4 ngày vào mùa hè; 4-5 ngày vào mùa đông, thời gian ngâm phải thay nước hàng ngày, mỗi lần thay nước phải khuấy đều bột, khi đủ thời gian ngâm, bột được múc ra rồi cho thêm vài thìa cà phê muối, thêm nước khuấy đều sau đó gạn nước để khử chua. Ở Văn Giang và một số địa phương khác, sau khi xay bột thì đem bột cho vào nồi quấy chín 50% rồi lại cho vào máy đánh nhuyễn thêm cho mẻ bột vừa sánh, vừa dẻo lại dai tấm bánh. Sau đó, thứ bột nước này phải được đun lên để cho đặc lại và có độ dính như keo. Ở thôn quê người ta xay bột bằng cối đá, bột nước được đun nhỏ lửa, vừa đun vừa phải liên tục khuấy đảo bằng cả hai tay cho bột mềm, mịn, tránh vón cục và đặc biệt là bột không được chín hoặc khê, công đoạn này người ta gọi là "giáo bột". Khâu giáo bột cực kỳ quan trọng trong quá trình làm bánh, bánh có ngon hay không là nhờ vào chất lượng bột được giáo, và mỗi vùng lại có những bí quyết khác nhau để giáo bột, do đó mùi vị bánh cũng khác nhau giữa các vùng.
  • Sau khi bột đã được, tiếp đến là công đoạn làm nhân bánh: Thịt lợn được băm nhỏ cùng với hành khô. Mộc nhĩ (nấm hương) cũng được thái chỉ, ướp gia vị trộn đều với nhau rồi đem xào chín để làm nhân bánh. Cũng có thể cho thêm lạc để mùi vị bánh bùi hơn.

nhỏ|259x259px|Bánh tẻ trong một mâm cỗ ăn hỏi.|thế=

  • Tiếp theo, người ta lấy một lượng vừa phải (tùy theo từng vùng) thứ bột cô đặc đó đặt lên một hoặc hai tờ lá dong công đoạn này gọi là "ra bột". Lấy hỗn hợp thịt đặt lên lớp bột và ấn sâu xuống để bột phủ lên thịt. Sau đó, cuốn lá ngoài bánh, thường là theo hình thuôn dài. Tại Sơn Tây người ta dùng cả lá chuối để gói bánh nên bánh có màu nâu của lá chuối, các vùng còn lại chỉ dùng lá dong gói bánh nên bánh có màu xanh. Thường bánh chỉ nhỉnh hơn hai ngón tay (ở Mỹ Đức và Văn Giang), nhưng bánh tẻ ở Sơn Tây lại dài đến 30 cm và khá lớn, bánh tẻ ở Văn Giang thì nhỏ hơn bánh tẻ Sơn Tây một chút. Bánh được buộc vừa phải không chặt quá bằng lạt xé nhỏ. Ở vùng Mỹ Đức, Sơn Tây (Hà Nội) người ta kẹp một đầu sợi lạt vào trong lá gói bánh phía một đầu của bánh rồi cuốn lạt chặt vòng quanh bánh xuống tới đầu còn lại. Trước đây, khi vùng bãi ven sông Hồng tại Hưng Yên còn trồng nhiều cây đay, cây chuối thì người ta còn buộc bánh bằng sợi đay hay dây chuối khô tước nhỏ. Nhưng nay ở Văn Giang họ buộc bằng dây ni lông cho nhanh và tiện. Còn các vùng khác vẫn giữ nguyên cách buộc bánh bằng lạt.
  • Công đoạn cuối cùng của làm bánh tẻ là luộc bánh. Nước sạch đun đến sôi thì cho bánh vào luộc tiếp ở độ sôi vừa phải trong vòng 20 phút thì bánh sẽ chín. Ở một số vùng khác người ta không luộc bánh mà hấp bánh tới chín, xếp bánh vào một cái chõ, xếp đều và tạo khe hở cho hơi nóng luồn qua được rồi đem đun sôi, hơi nóng của nước sôi sẽ làm chín bánh. Ngoài ra, có thể đem bánh tẻ sau khi luộc chín, để nguội ráo nước đem tẩm với bột, sau đó đem chiên ít dầu cho lớp vỏ ngoài giòn là được.

Thưởng thức

Bánh tẻ chấm với nước mắm rắc hạt tiêu xay với chanh, tỏi, ớt hoặc chấm với tương ớt. Ở một số nơi thực khách còn dùng thêm món chả gà và một ít dầu cà cuống cho vào nước mắm để tăng thêm hương vị của món bánh.

Ngày trước, chỉ vào dịp ngày rằm, ngày giỗ và Tết Nguyên đán người ta mới làm bánh tẻ để cúng. Ngày nay, có vùng làm bánh tẻ bán quanh năm. Cũng có vùng chỉ làm nếu được người ta đến đặt làm.

Hình ảnh

Tập tin:Banhtenguyenchiec.jpg|Bánh tẻ nguyên chiếc Tập tin:Banhtenguyenchiecbedoi.jpg|Bánh tẻ bẻ đôi, bên trong là thịt băm và mộc nhĩ
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Bánh tẻ ở Mỹ Đức, Hà Nội còn nguyên vỏ. **Bánh tẻ**, có nơi gọi là **bánh lá** hoặc **bánh răng bừa** vì có hình dáng giống cái răng bừa, là thứ bánh truyền thống
#Tinh_bôt_gao_te_loc Được chọn từ gạo tẻ chuyên làm bánh Trọng lượng 1kg Được ngâm rồi xay nước sau đó ép và đem sấy lạnh nếu trời nắng to sẽ đem đi phơi Tinh bột gạo
Một cặp bánh chưng vuông chưa luộc được gói bằng khuôn với 4 lá, trong đó có 2 lá bên trong với mặt lá màu xanh thẫm quay vào áp với bề mặt gạo để
nhỏ|phải|Bánh Muffin tại Thành phố Hồ Chí Minh **Bánh** là loại món ăn làm bằng bột mì hay bột gạo có hương vị ngọt, mặn, béo...có thể hấp, nướng, chiên,... Bánh có nhiều cách chế
Bánh gạo HaihainGanbare Nhật BảnBánh gạo Nhật dành cho bé từ 7 tháng trở lên được sản xuất theo công nghệ Nhật Bản, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về ATTP theo quy trình
Bánh gạo HaihainGanbare Nhật BảnBánh gạo Nhật dành cho bé từ 7 tháng trở lên được sản xuất theo công nghệ Nhật Bản, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về ATTP theo quy trình
thumb|Bánh tro mật mía **Bánh tro**, **bánh gio**, **bánh ú tro**, **bánh lẳng**, **bánh âm**, **bánh coóc mò** hay **bánh nẳng** là một loại bánh được làm với thành phần chính là gạo nếp ngâm
Viên uống thanh nhiệt mát gan-Detox Bổ ganCà gai leo,sen láThành phần:Viên uống thanh nhiệt mát gan-Detox Bổ gan-Cà gai leo,sen láCà gai leo,lá sen bánh tẻ,xạ đen,táo mèo,kim ngân hoa,giảo cổ lam,diếp cá,actiso,me rừng,slimarin
**Bánh mì** là một loại baguette của Việt Nam với lớp vỏ ngoài giòn tan, ruột mềm, còn bên trong là phần nhân. Tùy theo văn hóa vùng miền hoặc sở thích cá nhân mà
**Bành Việt** (chữ Hán: 彭越; ? - 196 TCN) là công thần khai quốc nhà Hán trong lịch sử Trung Quốc. ## Tướng quân giữ mệnh lệnh Bành Việt tên tự là Trọng, người Xương
**Bánh ú** (; Hán Việt: tống tử), còn được gọi là **bánh bá trạng** (dịch nghĩa Hán Việt của tiếng Mân) là một loại bánh xuất xứ từ Trung Quốc. Vào ngày Tết Đoan ngọ
Bánh bò, một loại bánh gạo đặc trưng của Việt Nam **Bánh gạo** là tên gọi chỉ chung các loại bánh mặn và bánh ngọt được làm từ bột gạo. Một chiếc bánh gạo bất
**Bánh nướng chảo**, dịch từ **pancake** trong tiếng Anh, hay **bánh phèng la**/ **phèn la** trong tiếng Việt, là một loại bánh phẳng được chế biến từ bột làm từ tinh bột có thể chứa
**Bánh trôi - bánh chay** là hai loại bánh cổ truyền tại miền Bắc Việt Nam. Hai loại bánh này thường đi liền với nhau, phổ biến nhất trong dịp Tết Hàn Thực vào mùng
thumb|Bánh mì vòng Bagel ngũ cốc **Bánh mì vòng**, có khi gọi là **bánh mì tròn** (tiếng Anh: _bagel_ hoặc _beigel_), là một loại bánh mì của cộng đồng người Do Thái gốc Ba Lan.
Một miếng [[bánh nướng nhân thập cẩm]] thumb|Bánh nướng được bổ đôi gồm nhân [[đậu đỏ và trứng muối bên cạnh bánh nướng nhân khoai lang vàng]] nhỏ|Hộp bánh trung thu **Bánh trung thu** là
**Bắc Tề Văn Tuyên Đế** (北齊文宣帝) (526–559), tên húy là **Cao Dương** (高洋), tên tự **Tử Tiến** (子進), miếu hiệu là Hiển Tổ, là vị hoàng đế khai quốc của triều đại Bắc Tề trong
nhỏ|phải|Một chiếc bánh quy hình [[thỏ được tạo hình dễ thương]] **Bánh quy hình thú** (_Animal cracker_) là các loại bánh quy (_Cookie_) hoặc bánh quy giòn (Cracker) được tạo hình và nướng theo hình
Catbi Plaza. Hải Phòng là một trung tâm kinh tế của miền bắc nói riêng và của cả Việt Nam nói chung. Dưới thời Pháp thuộc, Hải Phòng là thành phố cấp 1, ngang hàng
**Pa tê sô** () là một loại bánh có nguồn gốc từ Pháp có vỏ bằng bột mì và bơ nướng lò, bên trong có nhân thịt heo, nấm mèo và hành khô. Nếu muốn
**Bánh mì cay** hay **bánh mì que** là một loại bánh mì có xuất xứ từ Hải Phòng. Sở dĩ có hậu tố "que" vì bánh to chỉ hơn đốt ngón tay và dài hơn
nhỏ|phải|Bánh Thiểm Tây nhỏ|phải|Vỏ bánh Thiểm Tây **Bánh Thiểm Tây** (tiếng Trung: 肉夹馍/_ròujiāmó_, nghĩa là _bánh kẹp thịt_) là một món thức ăn đường phố có nguồn gốc từ tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, loại
nhỏ|240x240px|Bánh hòn ở Tam Hiệp, [[Phúc Thọ, Hà Tây cũ]] **Bánh hòn** còn gọi là **Bánh hòn tai** hay **Bánh tai** là một loại bánh đặc sản của Xứ Đoài được làm từ gạo tẻ.
nhỏ|Thi sĩ [[Juvenalis.]] "**Bánh mì và rạp xiếc**" (tiếng Latinh: _"panem et circenses"_) là một thành ngữ hoán dụ được diễn đạt từ tác phẩm châm biếm thứ mười của nhà hùng biện người La
**Tề Tương công** (; ?-686 TCN) là người cai trị thứ 14 của nước Tề, một trong các thế lực chính vào thời Xuân Thu trong lịch sử Trung Quốc. Ông có họ (tính) là
**Bành Châu** (30 tháng 9 năm 1930 – 19 tháng 12 năm 2004) là một nhà biên kịch điện ảnh Việt Nam, tác giả của nhiều bộ phim đạt được các giải thưởng trong và
thế=Slices of plum cake with a plum filling|nhỏ|Bánh mận cắt lát với phần nhân trái mận **Bánh mận** (tiếng Anh: _plum cake_) bao gồm nhiều loại bánh được chế biến từ trái cây sấy khô
**Bánh bao** () là một loại bánh làm bằng bột mì có nhân và hấp chín, chiên hoặc nướng trước khi ăn trong ẩm thực Trung Hoa. Nó khá giống với loại bánh màn thầu
**Bánh mì** là thực phẩm được chế biến từ bột mì hoặc từ ngũ cốc được nghiền ra trộn với nước, thường là bằng cách nướng. Trong suốt quá trình lịch sử, bánh mì đã
Bánh xèo Huế phải|Bánh xèo nhân mực ở Nha Trang **Bánh xèo** là một loại bánh phổ biến ở châu Á, phiên bản bánh xèo của Nhật Bản và Triều Tiên có bột bên ngoài,
**Bành Hồ** (chữ Hán: 澎湖; bính âm: Pénghú) là một quần đảo nằm tại eo biển Đài Loan, ở phía tây đảo Đài Loan. Quần đảo này bao gồm 90 đảo nhỏ với tổng diện
nhỏ|Một ngôi nhà bánh mì gừng mua ở cửa hàng điển hình **Nhà bánh mì gừng** là một dạng bánh kẹo được tạo tác có hình dạng giống như một tòa nhà; làm từ bột
**Bánh mì nướng** là một dạng bánh mì đã được làm nâu bằng cách nướng, tức là tiếp xúc với nhiệt bức xạ. Màu nâu là kết quả của phản ứng Maillard, làm thay đổi
Miếng bánh nướng nhân thập cẩm trứng muối, Việt Nam **Bánh nướng** hay **bánh nướng trung thu** là một trong những loại bánh được làm và sử dụng nhiều trong lễ tiết trung thu. Bánh
**Bánh dẻo** là một trong hai loại bánh trung thu đặc biệt của người Việt Nam, bên cạnh bánh nướng. Với vỏ bánh được làm từ bột nếp rang xay mịn nhào quyện cùng nước
nhỏ|Bánh gai Nam Định bóc vỏ cắt đôi cho thấy nhân bên trong nhỏ|Bánh gai Tứ Trụ được gói từng 5 chiếc một nhỏ|Bánh gái gói bằng lá **Bánh gai** là một loại bánh ngọt
nhỏ|Bánh mì nướng kẹp giăm bông nhỏ|Bánh mì kẹp giăm bông với dưa chuột và cà chua **Bánh mì kẹp giăm bông** (tiếng Anh: _Ham sandwich_) là một loại bánh mì kẹp rất phổ biến,
Bánh Nẳng (hay còn gọi là bánh tro, bánh ú tro, bánh gio) được làm từ gạo nếp ngâm trong nước lá gio, gói vào lá rồi mang luộc. Sở dĩ gọi là bánh Nẳng,
Phải|thumb|Bánh đa cua **Bánh đa cua**, hay **canh bánh đa**, là một trong những món ăn phổ biến và đặc trưng trong ẩm thực Hải Phòng. Món bánh đa cua (bánh đa cua đồng hoặc
**Bánh bột lọc** là một món ăn truyền thống của Việt Nam, có nguồn gốc từ Huế. Món bánh này phổ biến ở Hà Nội, Nam Định, các tỉnh miền Trung như Nghệ An, Đà
**Bánh quy Marie** là một loại bánh bích quy tương tự như bánh quy rich tea. Nó còn được biết đến (bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau) như **María**, **Mariebon** và **Marietta**, cùng với những
**Bánh mì kẹp kiểu Cuba** () là một biến thể của bánh mì kẹp giăm bông và pho mát có thể bắt nguồn từ các quán cà phê phục vụ công nhân Cuba ở Tampa
**Chiến tranh Nam Tề-Bắc Ngụy** diễn ra vào thời Nam-Bắc triều trong lịch sử Trung Quốc giữa nhà Nam Tề và nhà Bắc Ngụy. Từ năm 479 đến năm 500, Nam Tề cùng Bắc Ngụy
**Bánh mì patê** là một loại bánh mỳ nướng, được kẹp với patê cùng mỡ lợn. Ngày nay, nhiều hàng quán còn viết là paté. Nó được biến tấu theo cách thưởng thức của mỗi
**Pudding** là một loại thức ăn có thể là món tráng miệng hoặc món mặn (mặn hoặc cay) là một phần của bữa ăn chính. ## Định nghĩa nhỏ|phải|Kem trứng Cách sử dụng từ pudding
**Bánh mì Pháp** (, , phiên âm như "ba-ghét") là loại ổ bánh mì phân biệt được vì chiều dài hơn chiều rộng nhiều và nó có vỏ giòn. Ổ bánh mì Pháp thường rộng
**Bánh trứng kiến** là một trong những món ăn của đồng bào dân tộc vùng núi đông bắc: Tày Nùng Thái. Bánh được làm từ nguyên liệu: trứng của con kiến và bột nếp, bột
**hương Bạch Sa** () là một hương (xã) thuộc huyện Bành Hồ, Đài Loan. Đảo Bạch Sa nằm ở phía bắc của đảo chính Bành Hồ, được nối với đảo Tây qua cầu vượt biển
thumb|Món Shakoy của Phillipines **Bánh quẩy thừng** hay còn gọi **bánh vặn**, **bánh vặn thừng, bánh quai chèo, bánh quẩy đường** là một món bánh ngọt phổ biến. ## Chế biến Bánh quẩy thừng được
nhỏ|phải|Bánh rán Việt Nam nhỏ|phải|Bánh rán **Bánh rán** hay **bánh cam** là một loại bánh của Việt Nam, vỏ mỏng bằng bột gạo nếp, bột gạo tẻ và có thể có thêm khoai tây xay