thumb|Các vùng tại Campuchia
thumb|
Khmer Tự do (nguyên gốc: Khmer Serei,
đọc là Khơme Xơrây) là lực lượng vũ trang chống chế độ quân chủ và kể cả cộng sản do chính trị gia theo chủ nghĩa dân tộc Campuchia Sơn Ngọc Thành, người hai lần làm Thủ tướng Campuchia (vào năm 1945 và 1972) sáng lập.
Nguồn gốc
Khmer Tự do có nguồn gốc từ nhóm vũ trang Issarak (nghĩa là ủng hộ độc lập) hoạt động bên trong biên giới Campuchia trong thời Pháp thuộc sau này. Sơn Ngọc Thành có một thời gian ngắn giữ chức Thủ tướng vào thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng Campuchia trong chiến tranh thế giới thứ 2 rồi sau khi Pháp quay trở lại Đông Dương với sự giúp đỡ của Anh vào tháng 9 năm 1945, Thành đã bị Pháp bắt giữ kết án tử hình về các tội ác và phản bội nhưng đã được Sihanouk giải thoát, sống lưu vong ở nước ngoài. Nhiều lần cố gắng giành quyền lãnh đạo phong trào Issarak nhưng đều không mấy thành công.
Sau khi Campuchia giành được độc lập vào năm 1954 dưới thời vua Norodom Sihanouk, Thành đã tổ chức một lực lượng không chính quy mang tên Khmer Tự do nhằm duy trì một cuộc đấu tranh vũ trang chống lại Sihanouk. Hoạt động của Khmer tự do chủ yếu là ở các căn cứ trên biên giới Thái Lan và Việt Nam, tuyển mộ phần lớn dân tộc thiểu số Khmer Krom trên đồng bằng sông Cửu Long và thực hiện chương trình phát thanh bí mật chống Sihanouk. Mặc dù các quan sát viên coi hoạt động của Khmer Tự do như là một phiền toái hơn là một mối đe dọa chế độ Campuchia lúc đó. Có một thời gian Sihanouk đã xử tử nhiều nhất là 1000 quân Khmer Serei khả nghi trong suốt thời gian cai trị của ông.
Khmer Tự do được chính quyền Ngô Đình Diệm trợ giúp gầy dựng từ năm 1959, chủ yếu tuyển lựa từ người Việt gốc Khmer ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long có nhiều người Khmer thiểu số như Sóc Trăng, Trà Vinh... Khmer Tự do tổ chức thành các phân đội, cao nhất là cấp tiểu đoàn. Mục tiêu của Khmer Tự do là lật đổ chính phủ Norodom Sihanouk, thành lập một chính quyền thân Mỹ và Sài Gòn vì cho rằng:Norodom Sihanouk là một Quốc trưởng "không xứng đáng, bê tha truỵ lạc, tham nhũng, phản bội Tổ quốc, tay sai của thực dân Pháp" và chế độ quân chủ của ông:" lạc hậu, áp bức, độc đoán, tham nhũng, ngu dân .
Vụ bắt giữ và xử tử Preap In năm 1963, một nhà hoạt động Khmer Tự do, người đã đề nghị đi đến Quốc hội để đàm phán trực tiếp với Sihanouk, là một ví dụ nổi bật của sự đàn áp Khmer Tự do của đảng Sangkum. Việc xử tử In, cựu thành viên của Đảng Dân chủ, được quay và chiếu ở tất cả các rạp chiếu phim trong một tháng, một sự kiện vẫn còn đọng lại trong ký ức của những người Campuchia suốt nhiều năm qua.
Quan hệ với Khmer Kampuchea Krom
Khmer Tự do có liên kết lỏng lẻo với lực lượng dân quân Front de Lutte du Kampuchea Krom do Mỹ hậu thuẫn hoặc "Khăn rằn trắng" (tiếng Khmer: Kangsaing Sar, tiếng Việt gọi là Khăn rằn) tại miền Nam Việt Nam. Nhóm người này ban đầu được thành lập bởi một nhà sư Khmer Krom tên là Samouk Sen, tìm kiếm sự độc lập cho Khmer Krom và thường xuyên đụng độ với Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, tổ chức được mở rộng trong những năm 1960 và sau này trở thành liên kết với FULRO, một tổ chức bán quân sự cho các nhóm dân tộc thiểu số Việt Nam. Thành viên của cả hai nhóm Khmer Kampuchea Krom và Khmer Serei đều được người Mỹ huấn luyện cho các hoạt động bí mật trong cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ hai như là một phần của lực lượng biệt kích cơ động (MIKE Force) và được CIA tài trợ một phần trang thiết bị. Khmer Tự do và các lực lượng liên quan đạt đến đỉnh điểm khi có tổng quân số lên đến 8000 người vào năm 1968.
Sau cuộc đảo chính năm 1970 của Tướng Lon Nol, thủ lĩnh Sơn Ngọc Thành trở thành bộ trưởng chính phủ, các thành viên của lực lượng dân quân Khmer Tự do và Khmer Kampuchea Krom có một số đã thâm nhập vào quân đội Campuchia trước khi cuộc đảo chính xảy ra, còn lại đều lần lượt xuất hiện trên đường phố thủ đô Phnom Penh biểu thị sự ủng hộ chính phủ mới. Tuy nhiên, do một phần tình hình quân sự ngày càng xấu dần và phần Lon Nol nghi ngờ sức mạnh của lực lượng được huấn luyện chu đáo có thể lợi dụng để chống lại ông, vì vậy ông đã cố ý ném họ vào những trận chiến vắt kiệt sức nhất và phần lớn đều bị tan vỡ trước sự khốc liệt ngày càng gia tăng giữa hai bên của cuộc nội chiến Campuchia đẫm máu này.
Sơn Ngọc Thành bị sa thải khỏi nội các Lon Nol vào năm 1972 và sống lưu vong tại Nam Việt Nam cho tới khi ông bị bắt giam sau biến cố ngày 30 tháng 4 năm 1975 khi quân Giải phóng tiến vào Sài Gòn báo hiệu sự sụp đổ của Việt Nam Cộng hòa; tàn quân Khmer Tự do ở Nam Việt Nam hầu hết đều bị quân giải phóng Bắc Việt tiêu diệt trong khi số còn lại ở bên Campuchia thì bị Khmer Đỏ truy kích dữ dội sau khi lật đổ chế độ Lon Nol đã dẫn đến sự tan rã của tổ chức này.Hiện tại tổ chức này đang dần dần xuất hiện trở lại trên các trang Facebook với tên Khmer Kampuchea Krom và bắt đầu kêu gọi người dân Campuchia đấu tranh, đòi lại vùng Đông Nam Bộ của Việt Nam thành một phần lãnh thổ của Campuchia.
Sau năm 1975
Sau chiến thắng năm 1975 của Khmer Đỏ và lời tuyên bố thành lập Campuchia Dân chủ, số ít Khmer Tự do còn lại vẫn hoạt động tại phía tây bắc trong khu vực dãy núi Dangrek, được tìm thấy chủ yếu ở các trại tị nạn dọc biên giới Thái Lan-Campuchia, chẳng hạn như Nong Chan và Nong Samet. Son Sann còn sử dụng một số cựu thành viên ủng hộ Khmer Tự do như là cơ sở của phong trào KPNLF được hình thành vào năm 1979. Chẳng bao lâu sau đó, Thành mất trong nhà tù ở Việt Nam vào năm 1977.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
thumb|Các vùng tại Campuchia thumb| **Khmer Tự do** (nguyên gốc: _Khmer Serei_, đọc là _Khơme Xơrây_) là lực lượng vũ trang chống chế độ quân chủ và kể cả cộng sản do chính trị gia
**Đảng Dân chủ Tự do** là đảng phái chính trị Campuchia được Sak Sutsakhan, cựu chỉ huy Lực lượng Vũ trang Giải phóng Quốc gia Nhân dân Khmer thành lập vào tháng 5 năm 1990.
Phong cách kiến trúc Khmer của người Khmer Nam Bộ tại Làng Văn hóa các dân tộc Việt Nam tại Sơn Tây Đền [[Angkor Wat, một kiệt tác của kiến trúc Angkor]] thumb|Một ngôi đền
**Đài Á Châu Tự Do** (tên khác: **RFA Tiếng Việt**, **Đài Châu Á Tự Do**; tiếng Anh: **_Radio Free Asia_**, viết tắt: **RFA**) là một đài phát thanh tư nhân phi lợi nhuận có trụ
**Đảng Tự do** (), ban đầu được gọi là **Đảng Lập hiến**, là đảng phái chính trị theo khuynh hướng bảo thủ, thân Pháp ở Campuchia. Đảng này do Hoàng thân Norodom Norindeth lãnh đạo
**Khmer Đỏ** (tiếng Campuchia: ខ្មែរក្រហម, ) là tên gọi dành cho thế lực và tổ chức chính trị cực tả cầm quyền tại Campuchia từ 1975 đến 1979 dưới sự lãnh đạo công khai của
**Kun Khmer** (tiếng Khmer: គុនខ្មែរ [kun kʰmae]) hay còn gọi là **Pradal Srey** (tiếng Khmer: ប្រដាល់សេរី [prɑɗal seːrəj]) là môn võ truyền thống của Campuchia có từ thời đại Angkor. Trong tiếng Khmer, từ _Kun_
**Đế quốc Khmer** hay **Đế quốc Angkor** (tiếng Khmer cổ: ; chuyển tự Latinh: **Kambuja**) là một cựu đế quốc rộng lớn nhất Đông Nam Á với diện tích lên đến 1 triệu km², từ
**Không quân Quốc gia Khmer** (tiếng Pháp: _Armée de l'Air Khmère_ – AAK; tiếng Anh: _Khmer National Air Force_ - KNAF hoặc KAF) là quân chủng không quân Quân lực Quốc gia Khmer (FANK) và
**Lực lượng Vũ trang Quốc gia Khmer** hoặc **Quân lực Quốc gia Khmer** (tiếng Pháp: _Forces Armées Nationales Khmères_ - FANK), là lực lượng quốc phòng vũ trang chính thức của nước Cộng hòa Khmer,
**Cộng hòa Khmer** (, ) là một nước cộng hòa đầu tiên của Campuchia. Thời Việt Nam Cộng hòa thường được gọi là _Cộng hòa Cao Miên_ hay _Cao Miên Cộng hòa_, được thành lập
**Chữ Khmer** (; ) là hệ thống chữ viết abugida dùng để viết tiếng Khmer. Loại chữ này còn được dùng để chép kinh Phật giáo Nam tông tiếng Pali dùng trong các nghi lễ
phải|nhỏ|250x250px| Hình ảnh mô tả trận [[thủy chiến Tonlé Sap giữa người Chăm và người Khmer trên phù điêu Bayon]] **Chiến tranh Đế quốc Khmer – Chăm Pa** là một loạt các cuộc xung đột
**Người Khmer tại Việt Nam** là bộ phận dân tộc Khmer ở Việt Nam, người Khmer là dân tộc thiểu số sinh sống tại vùng Đồng bằng Sông Cửu Long. Người Khmer được công nhận
nhỏ|Một người nói tiếng Khmer, được ghi lại cho [[Wikitongues.]] **Tiếng Khmer** (thông tục: , trang trọng hơn: ), cũng gọi là **tiếng Campuchia** là ngôn ngữ của người Khmer và là ngôn ngữ chính
**Lễ cưới Khmer** (, phiên âm: , phát âm tiếng Việt là "À-pia-pi-pia Khơ-me") là một nghi lễ của đồng bào dân tộc Khmer. Là một sự kiện quan trọng của mỗi đời người, còn
Khmer Issarak đã chọn một lá cờ nền màu đỏ với hình bóng Angkor Wat có năm ngọn tháp màu vàng. Lá cờ này về sau được [[KUFNS lấy làm quốc kỳ chính thức của
**Quốc kỳ Cộng hòa Khmer** (, ; ) là một trong những lá cờ lịch sử của Campuchia. Nó bao gồm một trường màu xanh lam với một vùng hình chữ nhật màu đỏ. Hình
**Từ vựng tiếng Việt** là một trong ba thành phần cơ sở của tiếng Việt, bên cạnh ngữ âm và ngữ pháp. Từ vựng tiếng Việt là đối tượng nghiên cứu cơ bản của ngành
thumb|Ghi âm nhạc cụ của bài quốc ca **Quốc ca của Cộng hòa Khmer** (Tiếng Khmer: បទចំរៀង នៃ, Bâtchamrieng ney Sathéaranakrấth Khmer) là quốc ca của Cộng hòa Khmer từ năm 1970 đến năm 1975.
nhỏ|phải|[[Sư tử được coi là vị vua của muôn loài, biểu tượng của Hoàng gia, Vương quyền, sự thống trị, sự can đảm và cao quý, biểu tượng trong nhiều tôn giáo lớn trên thế
**Thành Đồ Bàn** hay **Vijaya** (tiếng Phạn विजया, nghĩa Việt: Thắng lợi), còn gọi là **thành cổ Chà Bàn (Trà Bàn)** là kinh đô của người Degar thuộc Chăm Pa, nay thuộc địa phận xã
**Trật tự từ** (chữ Anh: _Word order_) là thứ tự tổ hợp từ và ngữ trong ngôn ngữ, bao gồm thứ tự sắp xếp chủ ngữ, vị ngữ và tân ngữ, thứ tự sắp xếp
**Lực lượng đặc biệt Khmer** (tiếng Anh: _Khmer Special Forces_ (KSF) hoặc _Forces Speciales Khmères_ (FSK) trong tiếng Pháp) là đơn vị biệt kích tinh nhuệ của Lực lượng Vũ trang Quốc gia Khmer (FANK)
**Hải quân Quốc gia Khmer** (tiếng Pháp: _Marine Nationale Khmère_ – MNK; tiếng Anh: _Khmer National Navy_ – KNN) là quân chủng hải quân Quân lực Quốc gia Khmer (FANK) và là lực lượng quân
**Lục quân Quốc gia Khmer** (tiếng Pháp: _Armée Nationale Khmère_ - ANK; tiếng Anh: _Khmer National Army_ - KNA) là quân chủng lục quân Quân lực Quốc gia Khmer (FANK) và là lực lượng quân
Chôl Chnăm Thmây có nghĩa là “vào năm mới”. Theo quan niệm của người Khmer, đây là thời điểm giao mùa, vạn vật sinh sôi, mang đến sự tươi mới và hy vọng cho một
Chôl Chnăm Thmây có nghĩa là “vào năm mới”. Theo quan niệm của người Khmer, đây là thời điểm giao mùa, vạn vật sinh sôi, mang đến sự tươi mới và hy vọng cho một
Chôl Chnăm Thmây có nghĩa là “vào năm mới”. Theo quan niệm của người Khmer, đây là thời điểm giao mùa, vạn vật sinh sôi, mang đến sự tươi mới và hy vọng cho một
**Sơn Ngọc Thành** (; 1908 – 1977) là chính trị gia và nhà dân tộc chủ nghĩa Campuchia, từng giữ chức Bộ trưởng và Thủ tướng trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng Campuchia và
Chôl Chnăm Thmây (hoặc Chol Chnam Thmay) là lễ hội mừng năm mới theo lịch cổ truyền của dân tộc Khmer. "Chôl” nghĩa là “Vào” và “Chnăm Thmay” là “Năm Mới” Hằng năm, lễ hội
**Khmer Rumdo** (tiếng Khmer: ខ្មែររំដោះ; nghĩa là _Khmer Giải Phóng_) là một trong nhiều nhóm du kích hoạt động trong phạm vi biên giới Campuchia trong cuộc nội chiến Campuchia 1970-1975. Họ là một phần
**Người Khmer** ( ; phiên âm tiếng Việt phổ biến: **Khơ-me**) hay **Cao Miên** (高棉), là một dân tộc cư trú phần lớn ở Campuchia và một số ở nửa phía nam bán đảo Đông
**Khmer Lơ** hay **Khmer Loeu** (tiếng Khmer: ខ្មែរលើ, phát âm: [kʰmae lə], "Khmer vùng cao"), là _tên gọi chung cho nhóm các dân tộc bản địa khác nhau_ cư trú tại vùng cao nguyên của
Chôl Chnăm Thmây là lễ hội mừng năm mới theo lịch cổ truyền của đồng bào dân tộc Khmer. Lễ hội diễn ra vào khoảng giữa tháng Tư Dương lịch hằng năm, bao gồm nhiều
nhỏ|phải|Tượng rắn Naga Tượng Naga ở [[Indonesia]] **Nāga** hay **Na-gia** (tiếng Hindi: नाग) là một sinh vật dạng rắn hổ mang có nguồn gốc từ Ấn Độ giáo. Trong tiếng Phạn nó có nghĩa là
nhỏ|Đền Angkor Wat tại Campuchia **Đảo chính Campuchia 1970** (Khmer: រដ្ឋប្រហារកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៧០) là hành động quân sự của nhóm quan chức thân Mỹ nhằm lật đổ chính phủ của Hoàng thân Norodom Sihanouk, sau một cuộc
**Ngữ tộc Môn-Khmer**, **Môn-Mên** hay **Mồn-Mên** là một nhóm ngôn ngữ Nam Á bản địa của Đông Dương và một phần Đông Nam Á. Theo truyền thống, chúng được coi là tạo thành một nhóm
**Lễ cầu an** còn gọi là **Bun Komsan Sroc** (), là một nghi lễ của dân tộc Khmer, Nam Bộ. Quan niệm sự thành công của từng vụ mùa và sự yên lành của cuộc
**Đảng Phục hưng Khmer** (_Kanapac Khemara Ponnakar_, tiếng Pháp: _parti de rénovation Khmère_) là một đảng phái chính trị chống cộng sản, chủ nghĩa dân tộc và bảo hoàng được thành lập tại Campuchia vào
thumb|Bản đồ hệ thống đường xá Khmer cổ đại của [[Đế quốc Khmer]] **Xa lộ Khmer cổ đại** (tiếng Khmer: ផ្លូវបុរាណខ្មែរ) là một con đường dài hướng về phía tây bắc nối liền Angkor (ở
**Đảng Dân chủ Khmer** (**KDP**) là một đảng phái chính trị thứ ba của Campuchia được Uk Phourik thành lập vào năm 1998. ## Hệ tư tưởng Chính đảng này ủng hộ niềm tin rằng
**Mặt trận Đoàn kết Dân tộc Khmer** (**KNUF**), còn gọi là **Phong trào Giải phóng Hổ** và **Phong trào Đầu Hổ**, là một nhóm khủng bố trong nước có trụ sở tại Campuchia với mục
**Hội Hữu nghị Khmer – Trung Quốc** () là tổ chức nhằm thúc đẩy mối quan hệ giữa Campuchia và Trung Quốc. Chủ tịch Hội Hữu nghị là Leng Ngeth. Những thành viên chủ chốt
thumb|Chum hình voi, có niên đại từ thế kỷ 11-12 thumb|Chum nhỏ hình chim, thế kỷ 11-13 thumb|Xây dựng lò nung tại Trung tâm Gốm sứ & Mỹ thuật Khmer **Gốm Khmer** đề cập đến
**Đảng Trung lập Khmer** là một đảng phái chính trị của Campuchia do Bou Hel và Ty Chhin thành lập vào năm 1993. ## Tư tưởng chính trị Đảng Trung lập Khmer tin tưởng vào
**Đảng Cộng hòa Khmer** (**KRP**) là đảng phái chính trị được thành lập vào ngày 11 tháng 3 năm 2006, thuộc tổ chức Liên minh Dân chủ Quốc tế từng tham gia tranh cử trong
**Vùng văn hóa Ấn Độ** hay **Ấn quyển** (tiếng Anh: _Indosphere_, chữ Hán: 印圈) là một thuật ngữ do nhà ngôn ngữ học James Matisoff đặt ra để chỉ các vùng chịu ảnh hưởng về
**Nhóm ngôn ngữ Cơ Tu** là một Nhóm ngôn ngữ của ngữ hệ Nam Á với chừng 1,3 triệu người nói, có mặt ở bán đảo Đông Dương. Paul Sidwell, một trong những chuyên gia
**Henry Alfred Kissinger** (; ; tên khai sinh là **Heinz Alfred Kissinger**, 27 tháng 5 năm 192329 tháng 11 năm 2023) là một nhà chính trị gia người Mỹ. Là người tị nạn Do Thái