Vũ Hữu Lợi (武有利, 1846 – 1887) hay Võ Hữu Lợi, còn có tên khác là Vũ Ngọc Tuân, là một viên quan nhà Nguyễn, và là một sĩ phu yêu nước đã tổ chức cuộc khởi nghĩa kháng Pháp ở Nam Định cuối thế kỷ 19 trong lịch sử Việt Nam.
Cuộc đời
Vũ Hữu Lợi là người làng thôn Giao Cù, xã Đồng Sơn, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định.
Thuở còn cắp sách, ông theo học với Huấn đạo Nam Trực Trần Công Dương (tên khác là Trần Ngọc Toàn), Hoàng giáp Tam Đăng Phạm Văn Nghị và Tế tửu Vĩnh Xuyên Vũ Văn Lý. Khi học với thầy Lý, ông là bạn đồng môn với Nguyễn Khuyến (sau thi đỗ Tam nguyên) và Vũ Văn Báu (con thầy Lý, đỗ Phó bảng cùng khoa với ông Lợi).
Dưới triều vua Tự Đức, Vũ Hữu Lợi thi đỗ Cử nhân (1870); đến năm Ất Hợi (1875), ông đỗ luôn Tiến sĩ (1875), nên còn được gọi là ông Nghè Lợi Dao Cù.
Thi đỗ, ông được triều đình bổ nhiệm làm Đốc học Nam Định, tiếp theo là Thương biện Nam Định, rồi Tá lý bộ Binh.
Sau khi quân Pháp đánh chiếm Nam Định, Vũ Hữu Lợi bỏ quan về quê dạy học, cùng với bạn là Đỗ Huy Liêu ngầm chiêu mộ nghĩa quân, chuẩn bị khởi nghĩa chiếm lại tỉnh thành trên.
Ít lâu sau, ông bị bạn học là Vũ Văn Báo đang làm Tổng đốc Nam Định-Hưng Yên phát giác, báo quân Pháp đến bắt.
Dụ hàng không được, đêm 30 Tết năm Đinh Hợi (đầu năm 1887), Vũ Hữu Lợi bị đối phương đem ra xử chém tại chợ Nam Định.
Năm 1905, kể lại việc này, nhà chí sĩ Phan Bội Châu đã viết trong Việt Nam vong quốc sử như sau:
:''...Bấy giờ có một tên chó lợn Việt Nam mà đội mũ tiến sĩ là Nguyễn Văn Báo (họ Vũ, tác giả nhớ lầm). Quân Pháp đem chức quan to dụ lót tên Báo, Báo đứng ra làm gián điệp. Báo là bạn đồng niên của (Vũ Hữu) Lợi. Lợi tin, Báo dẫn quân Pháp vào đồn, Lợi bèn bị bắt. Bấy giờ Bắc Kỳ chưa yên, Pháp muốn đưa Lợi làm quan để thu phục nhân tâm, ông trước sau không chịu khuất, giặc bèn đem chém bêu đầu ở chợ thành Nam đúng hôm trừ tịch cuối năm.
Chưa rõ năm nào, một học trò cũ của ông là Đinh Quang Nhường đã dẫn đầu các bạn đồng môn, tổ chức vây bắt được Vũ Văn Báo rồi đem đi thiêu sống.
Tác phẩm
Sinh thời, Vũ Hữu Lợi có làm thơ, nhưng đến nay đã thất lạc gần hết. Bài thơ sau đây được chép trong tập Thập hoài di cảo của ông.
Tương truyền Vũ Hữu Lợi đã đọc câu đối này trước khi bị chém chết.
:Vạn tử quyền nhi sinh, sinh tại tặc sào sinh bất ngẫu;
:Nhất sinh đãi nhi tử, tử ư quốc sự tử vi sinh.
:Tạm dịch:
:''Trong muôn chết gượng sống chờ, sống ở hang thù sao sống đặng;
:Dù một sống bên chết đợi, chết về việc nước chết là vinh.
Cảm phục
Tin Vũ Hữu Lợi bị đối phương chém bêu đầu đã gây xúc động lớn trong giới sĩ phu và nhân dân. Có nhiều bài thơ và câu đối điếu đã nói lên điều ấy, như bài Vãn môn sinh Tiến sĩ Vũ Hữu Lợi của Huấn đạo Trần Công Dương, tức thầy dạy ông.
Tên Vũ Hữu Lợi đã được dùng để đặt cho một đường phố ở phường Nguyễn Du, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Vũ Hữu Lợi** (武有利, 1846 – 1887) hay **Võ Hữu Lợi**, còn có tên khác là **Vũ Ngọc Tuân**, là một viên quan nhà Nguyễn, và là một sĩ phu yêu nước đã tổ chức
**Vũ Thắng Lợi** (sinh ngày 13 tháng 3 năm 1985) là ca sĩ dòng nhạc đỏ và thính phòng Việt Nam, được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú năm 2023. Hiện anh là
**Vũ Hữu Định** (1942-1981), tên thật **Lê Quang Trung**, là một nhà thơ người Việt Nam ## Tiểu sử **Lê Quang Trung** sinh năm 1942 tại Thừa Thiên Huế trong 1 gia đình nghèo. Ông
**Phan Văn Anh Vũ** (sinh ngày 2 tháng 11 năm 1975), biệt danh **Vũ nhôm**, là một doanh nhân Việt Nam. Ông sống tại quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng, được xem là _trùm_
**Vụ án hai cựu chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Đà Nẵng** là việc hai cựu Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng là Trần Văn Minh (nhiệm kỳ 2006-2011) và Văn Hữu Chiến
**Lê Hữu Thúy** (1926- 2000) là một tình báo viên chiến lược trong cuộc chiến tranh Việt Nam. Ông nổi tiếng với vụ án cụm tình báo A.22 làm rung động chính trường Sài Gòn
**Vũ Ngọc Nhạ** (1928-2002) là một Thiếu tướng của Quân đội nhân dân Việt Nam. Ông có biệt danh **Ông Cố vấn** vì từng làm cố vấn cho một số chính trị gia cao cấp
Phan Văn Anh Vũ, cựu Thượng tá Công an, doanh nhân bất động sản, bị cáo buộc với sự giới thiệu của Bộ Công an được UBND TP Đà Nẵng bán nhà đất công sản
**Vụ án Cù Huy Hà Vũ** còn được gọi là vụ án "hai bao cao su đã qua sử dụng" vì báo đăng khi công an bắt ông ta trong khách sạn với bà Hồ
**Vũ** hay **Võ** (武) là một họ phổ biến tại Việt Nam, Trung Quốc, Triều Tiên và Hàn Quốc. Số lượng người mang họ Vũ phổ biến đứng thứ 7 với 3,9% dân số tại
**Vụ Trịnh Xuân Thanh trở về Việt Nam** là một câu chuyện có 2 phiên bản khác nhau. Chính vì 2 phiên bản trái ngược đưa đến một cuộc khủng hoảng quan hệ ngoại giao
**Nguyễn Hữu Cương** (1855-1912) là một nhà cách mạng Việt Nam hoạt động tích cực chống Pháp vào cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. ## Tiểu sử Nguyễn Hữu Cương sinh năm 1855,ông
Hoa Kỳ được biết là một quốc gia sở hữu ba loại vũ khí hủy diệt hàng loạt: vũ khí hạt nhân, vũ khí hóa học và vũ khí sinh học. Đồng thời, cũng là
Miếng Mút Trang Điểm, Bông Phấn Khô Mềm Mại Tiện Lợi tán kem nền, phấn nước cực tiện dụng✔ ĐẶC ĐIỂM:- Bông phấn khô tròn nhỏ màu kem có thiết kế hình tròn, nhỏ gọn,
Miếng Mút Trang Điểm, Bông Phấn Khô Mềm Mại Tiện Lợi tán kem nền, phấn nước cực tiện dụng✔ ĐẶC ĐIỂM:- Bông phấn khô tròn nhỏ màu kem có thiết kế hình tròn, nhỏ gọn,
Miếng Mút Trang Điểm, Bông Phấn Khô Mềm Mại Tiện Lợi tán kem nền, phấn nước cực tiện dụng✔ ĐẶC ĐIỂM:- Bông phấn khô tròn nhỏ màu kem có thiết kế hình tròn, nhỏ gọn,
**Khứ Đặc Nhược Thi Trục Tựu thiền vu** (, ?-140), thuộc Luyện Đê thị, danh là "Hưu Lợi", là con trai của Hồ Tà Thi Trục Hầu Đê thiền vu và đệ của Ô Kê
thumb|Bên trong một cửa hàng tiện lợi [[7-Eleven của Nhật Bản]] thumb|Một cửa hàng [[Bodega (store)|bodega tiêu biểu tại New York City]] **Cửa hàng tiện lợi** hay **Cửa hàng tiện ích** là một cửa hàng
**Dịch vụ chăm sóc sức khỏe ở Hoa Kỳ** được cung cấp bởi nhiều tổ chức khác nhau, bao gồm các công ty bảo hiểm, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, hệ
**Vụ án Vạn Thịnh Phát** (hay **Đại án Vạn Thịnh Phát**), cũng được Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh gọi là **vụ án Trương Mỹ Lan và đồng phạm**, là một vụ
**Haji Omar Lim Yew Hock** (15 tháng 10 năm 1914 – 30 tháng 11 năm 1984), tên khai sinh là **Lâm Hữu Phúc** (, Lim Yew Hock), là một chính trị gia người Singapore và
**Chiến dịch tấn công hữu ngạn Dniepr** ở Ukraina (1944), hay còn được gọi là **Chiến dịch tấn công Dniepr–Carpath**, kéo dài từ ngày 24 tháng 12 năm 1943 đến ngày 14 tháng 4 năm
thumb| Bản đồ thế giới về nông nghiệp hữu cơ (hecta) thumb|Các thành viên của một cộng đồng hữu cơ hỗ trợ trang trại nông nghiệp gần Rostock, Đức, hỗ trợ nông dân bằng cách
**Công ty trách nhiệm hữu hạn (**tiếng Anh: **limited liability company-** viết tắt: **LLC)** là hình thức của một công ty trách nhiệm hữu hạn tư nhân ở Hoa Kỳ. Đó là một cấu trúc
Một loạt các cuộc tổng đình công và biểu tình đã bắt đầu ở Pháp từ ngày 19 tháng 1 năm 2023, được tổ chức bởi những người phản đối chính sách dự luật cải
**Antôn Vũ Huy Chương** (sinh 1944) là một Giám mục của Giáo hội Công giáo Rôma người Việt Nam. Ông từng đảm trách vai trò Giám mục chính tòa Giáo phận Đà Lạt từ năm
**Vụ án Năm Cam và đồng phạm** hay **Chuyên án Z5.01** là vụ án về tội phạm có tổ chức đặc biệt, có tính đặc thù, đây là một vụ án lớn và phức tạp,
nhỏ|alt=Au milieu d'une cérémonie militaire, Alfred Dreyfus se tient droit en uniforme vierge de tout insigne. Ses insignes et son fourreau sont à ses pieds, et en face de lui, un adjudant est en train
**_Vụ án Khá Bảnh_** là vụ án hình sự về tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc của Khá Bảnh là người cầm đầu và các đồng phạm ở khu vực tỉnh Bắc Ninh,
**Lưu Hữu Phước** (12 tháng 9 năm 1921 – 8 tháng 6 năm 1989) là một nhạc sĩ người Việt Nam. Ông là tác giả của những bài hát có tầm ảnh hưởng thời Chiến
**Chủ nghĩa vị lợi**, hay **chủ nghĩa công lợi** còn gọi là **thuyết duy lợi** hay **thuyết công lợi** (tiếng Anh: _Utilitarianism_) là một triết lý đạo đức, một trường phái triết học xã hội
**Vụ phát tán video "Vàng Anh"**, hay còn gọi **Vụ chia sẻ clip sex "Vàng Anh"**, là một vụ phát tán video ghi lại cảnh quan hệ tình dục giữa nữ ca sĩ, diễn viên
**Nguyễn Văn Tài** (Sinh ngày 16 tháng 12 năm 1959) thường được biết đến với nghệ danh **Tuấn Vũ** là một nam ca sĩ nhạc vàng nổi tiếng từ thập niên 1980 người Mỹ gốc
**Hoa hậu Hoàn vũ 2016** là cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ lần thứ 65 được tổ chức vào ngày 30 tháng 1 năm 2017 tại Mall of Asia Arena, Pasay, Metro Manila, Philippines. Đây
**_Người Nhện: Vũ trụ mới_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Spider-Man: Into the Spider-Verse_**) là một bộ phim điện ảnh hoạt hình máy tính siêu anh hùng năm 2018 của Mỹ lấy nhân vật Miles Morales
**Vụ án Vưu Hữu Chánh** là một vụ án một bác sĩ giám đốc bệnh viện Nhi Hà Nội giết người bằng thạch tín trong thập niên 1960. Quá trình điều tra có sự tham
**Quan Vũ** (, 158?–220), hay **Quan Công**, tự **Vân Trường** (雲長), là một vị tướng nổi tiếng thời kỳ cuối nhà Đông Hán và thời Tam Quốc ở Trung Quốc. Ông là người đã góp
**Nghĩa vụ nợ thế chấp** (**CDO**) là một loại chứng khoán được bảo đảm bằng tài sản (ABS) được cấu trúc với nhiều "đợt" được phát hành bởi các thực thể mục đích đặc biệt
**Vũ Cát Tường** (sinh ngày 2 tháng 10 năm 1992) là một ca sĩ kiêm sáng tác nhạc và nhà sản xuất thu âm người Việt Nam. Tường được biết đến với khả năng kết
**Vụ án Hồ Duy Hải** là một vụ án hình sự ở Việt Nam xảy ra vào tối ngày 13 tháng 1 năm 2008 tại Bưu Điện Cầu Voi, ấp 5, xã Nhị Thành, huyện
nhỏ|Vụ thử bom nguyên tử 14 kiloton tại [[Nevada, Hoa Kỳ.]] **Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân** là một hiệp ước quốc tế nhằm mục đích hạn chế việc sở hữu các
**Vũ Văn Dũng** hay **Võ Văn Dũng** (chữ Hán: 武文勇) (1750 - 1802), là một danh tướng của nhà Tây Sơn, đứng đầu trong Tây Sơn thất hổ tướng. Ông là người được vua Quang
**Vụ ấu dâm Nguyễn Hữu Linh** xảy ra vào tháng 4 năm 2019, là vụ việc ông Nguyễn Hữu Linh sàm sỡ một bé gái khoảng 7 tuổi trong thang máy chung cư Galaxy 9
**Dịch vụ công** hay **dịch vụ công cộng** là một dịch vụ nhằm phục vụ tất cả các thành viên của cộng đồng. Nó thường được chính phủ cung cấp cho những người sống trong
**Max**, còn được biết đến với tên gọi **HBO Max**, là một dịch vụ video theo yêu cầu trả phí qua nền tảng OTT của Mỹ. Đây là một đơn vị độc quyền thuộc sở
nhỏ|295x295px|[[Đám mây hình nấm của quả bom nguyên tử _Fat Man_ ném xuống thành phố Nagasaki, Nhật Bản vào ngày 9 tháng 8 năm 1945.]] **Vũ khí hạt nhân** (chữ Nôm: 武器核仁, tiếng Anh: _nuclear
**Hữu Ước** (sinh năm 1953) là một Anh hùng Lao động, tướng lĩnh Công an nhân dân Việt Nam, cấp bậc Trung tướng. Ông nguyên là Tổng Biên tập Báo Công an nhân dân (2003-2013),
**Nguyễn Kim Thành**, thường được biết đến với bút danh **Tố Hữu** (4 tháng 10 năm 1920 – 9 tháng 12 năm 2002), là một cố nhà thơ kiêm chính trị gia người Việt Nam.
**Vũ Mão** (19 tháng 12 năm 1939 - 30 tháng 5 năm 2020) là một chính khách, nhà thơ, nhạc sĩ Việt Nam. Ông từng giữ các chức vụ Bí thư Thứ nhất Ban Chấp
**Các vụ án liên quan đến Tập đoàn Dầu khí Việt Nam** là việc các doanh nhân nhà nước tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) bị cáo buộc có các hành vi cố