Vụ án Hồ Duy Hải là một vụ án hình sự ở Việt Nam xảy ra vào tối ngày 13 tháng 1 năm 2008 tại Bưu Điện Cầu Voi, ấp 5, xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An. Trong đó, hai nữ nhân viên bưu điện tên là Nguyễn Thị Ánh Hồng (sinh năm 1985) và Nguyễn Thị Thu Vân (sinh năm 1987) bị giết bằng cách cắt cổ. Ngày 21 tháng 3 năm 2008, nghi phạm Hồ Duy Hải sinh năm 1985 bị bắt. Tuy nhiên Tòa án nhân dân tối cao nhận định những vi phạm pháp luật này không làm thay đổi bản chất của vụ án nên không cần thiết phải hủy các bản án sơ thẩm, phúc thẩm để điều tra lại theo kháng nghị của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. ngụ ở khu phố Nhơn Cầu, phường Tân Khánh, ngoại ô thành phố Tân An, tỉnh Long An.

2. Nguyễn Thị Thu Vân, sinh năm 1987 (21 tuổi), nữ nhân viên Bưu điện Cầu Voi, Nhà Hồng và Vân không xa bưu cục nhưng hai người ở trọ lại bưu cục chứ không về nhà.

Nghi phạm

Tại thời điểm xảy ra vụ án, nạn nhân Nguyễn Thị Ánh Hồng đang có mối quan hệ tình cảm với ba người đàn ông: Nguyễn Mi Sol (người yêu cũ), Nguyễn Văn Nghị (người yêu mới) và một kĩ sư tên Trung (bạn mới quen). Nguyễn Mi Sol ngụ tại huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long, làm nghề thợ bạc, từng làm việc tại tiệm vàng Kim Long gần khu vực Bưu điện Cầu Voi. Quê quán của Nghị trùng khớp với lời khai của nhân chứng Nguyễn Thị Phượng, người bán trái cây ở chợ Cầu Voi, chị nghe thấy nạn nhân Vân nói rằng tiền do bạn trai của Hồng quê ở Tiền Giang đưa cho. Theo báo Người lao động ngày 17 tháng 1 năm 2008, Nguyễn Văn Nghị khai khi vào bưu điện đã thấy "tình địch" (Nghị biết mặt nhưng không rõ tên, đó là kĩ sư Trung) ngồi bên Hồng từ lâu. Sau khi chạm trán "tình địch", Nghị bỏ ra ngoài và không quay trở lại Bưu điện Cầu Voi cho đến sáng hôm sau. Sau khi hay tin Hồng và Vân bị giết, Nghị đến nhà nạn nhân Hồng ở khu phố Nhơn Cầu, phường Tân Khánh, thị xã Tân An (Long An) để phụ giúp gia đình lo hậu sự. Tại đây, Nghị đã bị áp giải về cơ quan điều tra để lấy lời khai. Sau khi vụ án xảy ra khoảng một năm, Nguyễn Văn Nghị đã rời khỏi nơi tạm trú ở xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An.

Ngày 13 tháng 5 năm 2020, phóng viên báo Dân Việt về kiểm tra dữ liệu nhân khẩu xã Tân Hội, thị xã Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang với gần 4.000 hộ dân, nhưng không thấy có ai tên là Nguyễn Văn Nghị. Công an xã Tân Hội cho biết không có nghi can nào tên Nguyễn Văn Nghị sống tại địa phương. Ngày 15 tháng 5 năm 2020, Đại tá Phạm Thanh Tâm, Phó Giám đốc Công an tỉnh Long An cho phóng viên báo Giao thông biết rằng tên nghi phạm không phải là Nguyễn Văn Nghị mà là Nguyễn Hữu Nghị, sinh năm 1985, hiện đang sinh sống tại ấp Hòa Ngãi, xã An Vĩnh Ngãi, thành phố Tân An, tỉnh Long An và hành nghề dịch vụ du lịch, bán bảo hiểm xe. Nguyễn Hữu Nghị có mối quan hệ tình cảm với nạn nhân Hồng nên cơ quan điều tra đã triệu tập làm việc vào ngày 14/1/2008 và ngày 5/3/2008. Nhưng Nguyễn Hữu Nghị có bằng chứng ngoại phạm vì vào khoảng 19h30 đến 21h ngày 13/1/2008, Nghị ở tại nhà cùng uống cà phê và đánh bài với 2 người hàng xóm.

Nguyễn Văn Nghị khai khi tới Bưu điện Cầu Voi đêm xảy ra án mạng đã thấy tình địch ngồi nói chuyện với Hồng từ lâu, Nguyễn Văn Nghị biết mặt nhưng không biết tên người này. Nguyễn Mi Sol căn cứ miêu tả của Nghị cho biết người đó là Trung. Mi Sol cũng đã nhiều lần gặp người này và được Hồng giới thiệu là bạn mới. con trai của ông Hồ Sỹ Trung và bà Nguyễn Thị Loan, hộ khẩu thường trú tại số 129/39 đường Nguyễn Trãi, Phường 2, Quận 5, TP. Hồ Chí Minh, chỗ ở (tạm trú) tại ấp 1, xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An. Bà Loan có 5 chị em gái và một người anh trai, trong đó có chị ruột Nguyễn Thị Rưởi (sinh năm 1957) và em ruột Nguyễn Thị Len (sinh năm 1967, đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, giáo viên Trường mẫu giáo Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, Long An).

Hồ Duy Hải có em gái ruột tên là Hồ Thị Thu Thủy, sinh năm 1991. Cha mẹ Hồ Duy Hải chia tay nhau từ khi hai anh em Hải còn nhỏ. Hai anh em Hải được mẹ và dì Nguyễn Thị Rưởi nuôi dưỡng.

Hồ Duy Hải đã tốt nghiệp ngành điện lạnh Trường trung cấp Kĩ thuật công nghệ Hùng Vương (có báo nói Đại học Hùng Vương Hồ Duy Hải sống cùng mẹ tại ấp 1, xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An. Theo bản án hình sự phúc thẩm thì tháng 10 năm 2007, Hải quen biết với Vân, sau đó thông qua Vân quen biết với Hồng.

Theo cơ quan điều tra Công an tỉnh Long An thì Hồ Duy Hải trước thời điểm gây án đang nợ 15 triệu đồng tiền ghi đề, cá cược bóng đá tại nơi cư trú, động cơ gây án là giết người để cướp tài sản.

Nhân chứng

Danh sách nhân chứng

Phùng Phụng Hiếu, nam, sinh 1978, nhân chứng đầu tiên phát hiện vụ án, nhân viên bưu điện huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An.

Đinh Vũ Thường, nam, sinh 1984, người tới Bưu điện Cầu Voi gọi điện thoại về nhà (Cà Mau) vào buổi tối xảy ra án mạng.

Nguyễn Thanh Long, nam, mất 2019, nhân viên Cây xăng Cầu Voi, chồng của người bán trái cây.

Nguyễn Mi Sol, nam, sinh 1984, người yêu cũ của nạn nhân Nguyễn Thị Ánh Hồng.

Cao Hoàng Tuấn Anh,

Huỳnh Thị Kim Tuyền, nữ, sinh 1976, nhà sát Bưu điện Cầu Voi.

Cao Hoàng Tuấn Anh

Theo lời khai của Cao Hoàng Tuấn Anh, bạn trai của nạn nhân Nguyễn Thị Thu Vân, thì người bán trái cây này tên là Nguyễn Thị Bích Ngân. Trong biên bản ghi lời khai ngày 14/1/2008 (Bl 260), chị Ngân khai: "Vào lúc khoảng 20h45 – 21h ngày 13/1/2008 tôi đang bán trái cây thì có một cô gái ốm, cao, mặc áo sơ mi màu trắng, tóc ngang vai đi bộ lại chỗ tôi mua trái cây. Tôi biết cô gái này làm ở Bưu điện Cầu Voi… cô gái nói với tôi là có người đưa tiền em kêu em mua nên em mua nhiều… cô gái có nói với tôi là ở nơi làm có khách". Đinh Vũ Thường và Hồ Duy Hải không quen biết nhau.

Đặng Thị Phương Thảo

Đặng Thị Phương Thảo là bạn của hai nữ nạn nhân. Theo Biên bản ghi lời khai ngày 6 tháng 4 năm 2008, cô đã khai rằng: "Cả Hồng và Vân đều không có điện thoại riêng. Tại bưu điện có 1 điện thoại cũ hiệu Nokia thường dùng để nạp card cho khách hàng".

Chị Huỳnh Thị Kim Tuyền khai "tôi biết là trong nhà vệ sinh có nước sinh hoạt… tôi nghĩ là không có bị cúp nước ở bên bưu cục vì bưu cục có riêng giếng nước và ngày 13/1/2008 không có cúp điện" (Bl 258, 259).

Lê Thanh Trí

Tại Biên bản ghi lời khai ngày 15/1/2008 (bút lục 141, 142) anh Lê Thanh Trí khai:

"Tôi và anh Còi ghé Cầu Ván ăn cháo, sau khi tính tiền, lúc đó khoảng 19h40 tôi chở anh Còi. Khi đến bưu điện Cầu Voi, thì anh Còi kêu tôi ghé vô nạp card điện thoại. Tôi thấy có một nữ đứng phía trong đang nạp card vào máy anh Còi, tôi mua cái card loại 100 ngàn, tôi tự cào nạp tiền vào máy. Sau khi nạp xong, lúc đó khoảng 19h50, tôi chở anh Còi đến phòng CSBV, rồi tôi chạy một mình về nhà, tôi nhìn đồng hồ là 20h10 phút...

Phía bên trong cách chỗ tôi khoảng 5m, tôi thấy người thanh niên ngồi, tôi không để ý ngồi trên ghế hay gì, tôi thấy phớt qua người thanh niên này khoảng 30-33 tuổi, tóc gọn, tròn người, mặt tròn, mặc áo thun màu vàng sậm ngắn tay, tôi không để ý cổ áo.

Ngoài sân chỉ có xe của tôi đậu chứ không có xe của ai cả. Cặp hông quầy, phía bên phải từ ngoài nhìn vào (đường vô), thì có một xe Nouvo đậu, đầu xe hướng vô bưu điện, tôi không nhớ màu xe và biển số".

Chiếc điện thoại Nokia 1100: ban đầu Hải khai bán cho 1 thanh niên lạ mặt, sau đó khai bán cho cửa hàng ĐTDĐ không nhớ tên. Theo cáo trạng, Hải bán điện thoại cho Cửa hàng điện thoại di động Thiện Mỹ. Nhưng bà Nguyễn Thị Huệ, chủ tiệm Thiện Mỹ khai "không nhớ được người bán" (BL 178, 179).

Nhận tội

Trong bài báo "Vụ giết hai nhân viên Bưu điện Cầu Voi, huyện Thủ Thừa, Long An: Hung thủ giết người để lấy tiền cờ bạc" của tác giả Hoa Hạ trên báo Cần Thơ đăng ngày 24 tháng 3 năm 2008, tác giả cho biết Hồ Duy Hải khai mục đích giết Hồng là để lấy tiền, vàng ăn chơi, cờ bạc, cá độ bóng đá, và giết Vân vì Vân biết quá rõ về mình. Báo VnExpress có bài viết dẫn lại từ báo Người lao động đăng ngày 23 tháng 3 năm 2008 cũng có nội dung như vậy.

Hồ Duy Hải khai nhận đã phi tang tài sản cướp được (40-50 sim card điện thoại và dây chuyền, bông tai của các nạn nhân) ở cửa hàng điện thoại và tiệm vàng tại Q5 Tp HCM. Qua xác minh, các nhân chứng làm việc tại cửa hàng điện thoại di động, cửa hàng vàng bạc tại Quận 5, Tp HCM đều khẳng định không mua số nữ trang và điện thoại di động như lời khai của Hải.

Nhưng cái ghế thu giữ ngày 25/3 không phải là cái ghế mô tả trong Biên bản khám nghiệm hiện trường ngày 14/1, cụ thể cái ghế inox Hòa Phát thu giữ ngày 25/3 (theo BL 328) có mã số HPM2-44705, khác với mã số của cái ghế trong bản ảnh hiện trường HPM2-447052 và khác với mã số ghi nhận trong biên bản khám nghiệm hiện trường HPN2-447052; và khác nhau về chiều cao. Ông Phạm Văn Tiến đã qua đời năm 2012.

Nguyễn Thanh Phong, cán bộ điều tra vụ án, lập biên bản và ra quyết định tạm giam đối với Hồ Duy Hải (tháng 5 năm 2020 là Thiếu tá, Phó trưởng Công an huyện Đức Hòa, tỉnh Long An). Trong trang 5 bản án sơ thẩm 2008 có đoạn ghi rằng Hồ Duy Hải biết về tình tiết vụ án là do Nguyễn Văn Hải kể lại cái chết của Ánh Hồng và Thu Vân.

*Luật sư Võ Thành Quyết, thuộc Đoàn Luật sư tỉnh Long An, là luật sư chỉ định.

Luật sư Trần Văn Tạo, nguyên Phó Giám đốc Công an Thành phố Hồ Chí Minh, nguyên Ủy viên Ban thường vụ Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, nguyên Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh dưới thời ông Trương Tấn Sang làm Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh (1992-1996). Bản án sơ thẩm có số hiệu 97/2008/HSST.

Khoảng 19 giờ 30 ngày 13 tháng 1 năm 2008 Hồ Duy Hải, đi xe máy của bà Nguyễn Thị Rưởi (dì ruột của Hải), đến Bưu điện Cầu Voi, gặp chị Thu Vân đang ngồi làm việc, Hải đi vào phòng khách ngồi trên ghế salon, chị Ánh Hồng mời Hải uống nước và ngồi nói chuyện cùng với Hải. Khoảng 20 giờ 30, bưu điện nghỉ, chị Vân đi vào phòng trong. Hải đưa tiền và nói với chị Vân đi mua trái cây về để ăn. Khi chị Vân đi, Hải nảy sinh ý định quan hệ tình dục với chị Hồng. *Ngày 18/1/2008 Hải mang điện thoại và số nữ trang lên Tp Hồ Chí Minh bán được 3,7 triệu đồng.

Thành phần phiên tòa

Ban xét xử

Ban xét xử là Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao gồm 17 thành viên (10/17 vị có bằng Tiến sĩ Luật):

• Thư ký phiên tòa: Đỗ Thị Thu Hằng (Thẩm tra viên) và Đinh Thị Vân Anh (Thẩm tra viên). *Luật sư Nguyễn Văn Hòa, Luật sư thuộc Đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh. Luật sư Hòa không có thông tin về việc được mời dự phiên tòa.

Trước đó, ông Ngô Tiến Hùng, Chánh Văn phòng Tòa án nhân dân tối cao đã trả lời báo chí rằng phiên tòa này là phiên tòa đặc biệt, chỉ xét xử chủ yếu trên hồ sơ, bị cáo Hồ Duy Hải không được triệu tập, không có bị hại và thân nhân đương sự.

Bản án

Sau 3 ngày làm việc, chiều ngày 8/5/2020, Hội đồng xét xử Giám đốc thẩm đưa ra phán quyết. Lúc 15h35' đại diện Hội đồng thẩm phán bắt đầu đọc bản án. Ông Nguyễn Trí Tuệ, Phó chánh án Tòa án nhân dân tối cao, công bố quyết định Giám đốc thẩm. Theo Hội đồng thẩm phán: "dù quá trình điều tra, xét xử còn một số thiếu sót nhưng việc này không làm thay đổi bản chất vụ án", bởi thế không cần thiết phải hủy các bản án sơ thẩm, phúc thẩm để điều tra lại. Từ các lý lẽ đã nêu, Hội đồng thẩm phán kết luận: "Không chấp nhận quyết định kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao". (ĐTDĐ) và đang nghe điện thoại của một người bạn tên Võ Lộc Đang. Khoảng 19 giờ 30 phút, Hồ Duy Hải có mặt tại Bưu điện Cầu Voi chơi và nói chuyện với hai nữ nhân viên bưu điện (quen biết từ 2007). Công an tỉnh Long An đã điều động đông đảo cảnh sát phong tỏa, khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi. Những ngày sau đó Ngày 15 tháng 1 năm 2008, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Long An tìm kiếm con dao bị nhóm bốn người dọn dẹp hiện trường (Nguyễn Văn Thu, Võ Văn Hùng, Nguyễn Văn Vàng và Nguyễn Tuấn Ngọc) tìm thấy và đốt bỏ nhưng không tìm được, kể cả phần lưỡi dao bằng kim loại. Ngày 17 tháng 1 năm 2008, Biên bản giám định pháp y số 21/PY.08 ghi "có ít dịch nhầy trong âm đạo" của nạn nhân Hồng Hải cho biết Công an chỉ hỏi việc cá độ ở xóm. Lời khai đầu tiên ngày 20/3/2008 của Hải không nhận tội nhưng bản khai này và một số lời khai nhân chứng không được đưa vào hồ sơ vụ án, chỉ có trong hồ sơ lưu trữ của cơ quan điều tra. Có tất cả bốn tang vật trưng cầu giám định là dấu vân tay, lông tóc, máu và than tro. Ngày 8 tháng 5 năm 2008, kết quả giám định của Phân viện Khoa học kỹ thuật hình sự tại Tp Hồ Chí Minh cho biết mẫu tro thu được "có thành phần vải và nhựa polyester", Từ 28 tháng 11 đến ngày 1 tháng 12 năm 2008, Tòa án nhân dân tỉnh Long An xử sơ thẩm tuyên án tử hình đối với Hồ Duy Hải về hai tội giết người (tử hình) và cướp tài sản (5 năm tù).

Năm 2009-2013

Ngày 28 tháng 4 năm 2009, Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Thành phố Hồ Chí Minh y án sơ thẩm tử hình Hồ Duy Hải. Theo lời Phó Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Long An Lê Quang Hùng cho biết vào ngày 5 tháng 12 năm 2014 khi trả lời báo chí thì nội dung đơn xin tha tội chết với lí do bị cha bỏ rơi từ nhỏ, thiếu sự giáo dục của gia đình nên đã cờ bạc cá độ dẫn tới giết người, sau khi giết người thấy hối hận, cộng thêm gia đình bên ngoại có người có công lao với cách mạng. Ngày 1 tháng 12 năm 2009, Tòa án nhân dân huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An xử phạt Hồ Duy Hải 2 năm tù giam về tội "Đánh bạc". Sáng ngày 27 tháng 9 năm 2011, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao lấy lời khai của Hồ Duy Hải tại Trại tạm giam Công an tỉnh Long An. Hồ Duy Hải nhận tội và xin giảm nhẹ hình phạt. Ngày 24 tháng 10 năm 2011, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình ban hành quyết định không kháng nghị vụ án Hồ Duy Hải do không có tình tiết mới. *Ngày 23 tháng 11 năm 2013, Luật sư Trần Văn Tạo cho phóng viên báo Lao động biết ông đã viết thư cho Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đề nghị ông Sang chỉ đạo các cơ quan chức năng xem xét lại vụ án Hồ Duy Hải.

Năm 2014

Ngày 23 tháng 11 năm 2014 bà Nguyễn Thị Loan, mẹ Hồ Duy Hải, gọi điện cho Luật sư Trần Hồng Phong cho biết con bà sẽ bị xử tử trong vài ngày tới. Tiếp đó, luật sư Trần Hồng Phong gọi điện thoại nhờ sự hỗ trợ từ Luật sư Trần Văn Tạo, nguyên Phó Giám đốc Công an Tp Hồ Chí Minh. Ngày 24 tháng 11 năm 2014, Hội đồng thi hành án tỉnh Long An ra quyết định thi hành án tử hình Hồ Duy Hải vào ngày 5 tháng 12 năm 2014. *Ngày 3 tháng 12 năm 2014, Luật sư Trần Văn Tạo gửi đơn cho Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đề nghị xem xét lại vụ án Hồ Duy Hải và đề nghị hoãn tử hình Hồ Duy Hải. Ngày 4 tháng 12

Ngày 4 tháng 12 năm 2014, một ngày trước ngày dự định thi hành án tử hình Hồ Duy Hải: Buổi sáng, hai cán bộ tòa án tỉnh Long An tới gặp bà Nguyễn Thị Loan (mẹ Hồ Duy Hải) và cho bà biết rằng Hồ Duy Hải sắp bị hành hình, yêu cầu gia đình làm đơn để nhận xác, thời gian hành hình không rõ. Khoảng 10 giờ sáng, bà Loan cùng em và con đến Tòa án nhân dân tỉnh Long An xin hoãn thi hành án để tiếp tục kêu oan nhưng công an không cho vào. phóng viên báo Lao động đang công tác ở Hà Nội, nguyên phóng viên báo Tuổi trẻ) cho biết ngày 5 tháng 12 sẽ tử hình Hồ Duy Hải. Phóng viên Nguyễn Phương Yên sau đó gọi điện cho luật sư Nguyễn Văn Đạt (luật sư bào chữa cho Hồ Duy Hải) để xin số điện thoại của Luật sư Trần Văn Tạo, nguyên Phó Giám đốc Công an Tp Hồ Chí Minh, nguyên Ủy viên Ban thường vụ Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, nguyên Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh. Cuộc nói chuyện diễn ra trong vài phút và được ông Trương Tấn Sang hứa xem xét ngay. Người đứng tên kí đơn là bà Nguyễn Thị Rưởi (dì ruột Hải) và Hồ Thị Thu Thủy (em gái Hải). Ngày 20 tháng 12 năm 2014, Luật sư Trịnh Minh Tân, thuộc Đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh, nguyên kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cho biết ông vừa gửi văn bản tới Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao để tố giác dấu hiệu vi phạm pháp luật trong bản án phúc thẩm vụ Hồ Duy Hải và đề nghị xem xét lại bản án phúc thẩm theo thủ tục giám đốc thẩm.) đã làm việc với gia đình Hồ Duy Hải về vụ án. Trưởng đoàn giám sát tối cao của Quốc hội khóa 13 về tình hình oan, sai trong việc áp dụng luật về hình sự, tố tụng hình sự là Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu. Đoàn giám sát tối cao đã báo cáo chi tiết vụ việc cho Quốc hội. Ngày 30 tháng 12 năm 2014, gia đình Hồ Duy Hải bị cấm thăm nuôi Hồ Duy Hải tại trại giam Công an tỉnh Long An tại xã Mỹ Phú, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An, và chỉ cho phép gửi đồ. Gia đình cho biết ngày 30 hàng tháng là ngày gia đình được phép thăm nuôi Hải.

Năm 2015

Ngày 4 tháng 1 năm 2015, ngày cuối cùng trong lệnh tạm hoãn tử hình Hồ Duy Hải trước đó, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nghe các cơ quan tố tụng báo cáo sơ bộ về vụ án. Sau đó, Viện kiểm sát nhân dân tối cao có công văn đề nghị Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Công an cử người tham gia tổ công tác liên ngành trung ương thẩm định lại toàn bộ vụ án Hồ Duy Hải, ngoài ra còn có sự tham gia của Ban Nội chính Trung ương. Ngày 10 tháng 2 năm 2015, bà Lê Thị Nga, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Việt Nam khóa 13 ra kiến nghị dài 10 trang với nội dung không đủ cơ sở kết tội Hồ Duy Hải. Ngày 11 tháng 2 năm 2015, bà Lê Thị Nga viết thư tay cho gia đình Hồ Duy Hải thông báo bà đã nghiên cứu hồ sơ và đã kiến nghị với Chính phủ Việt Nam về vụ án. Sáng ngày 13 tháng 3 năm 2015, ông Hồ Văn Phước, giám thị Trại giam công an tỉnh Long An cho phép Hồ Thị Thu Thủy (em gái Hồ Duy Hải) gặp Hồ Duy Hải trong 30 phút sau hơn ba tháng gia đình Hải không được gặp mặt Hải. Ngày 20 tháng 3 năm 2015, bà Lê Thị Nga, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Việt Nam khóa 13, Phó trưởng đoàn Giám sát của Ủy ban thường vụ Quốc hội khóa 13, đề nghị xem xét lại vụ án Hồ Duy Hải. Bà là người trực tiếp nghiên cứu hồ sơ vụ án và cho rằng có đủ bốn căn cứ để kháng nghị, đó là: "1) Việc điều tra xét hỏi tại phiên tòa phiến diện hoặc không đầy đủ; 2) kết luận trong bản án hoặc quyết định không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án; 3) có sự vi phạm nghiêm trọng trong thủ tục tố tụng trong điều tra, truy tố, xét xử; 4) có những sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng Bộ luật Hình sự". Ngày 10 tháng 4 năm 2015, ông Nguyễn Sơn, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, trong phiên họp với Ủy ban thường vụ Quốc hội Việt Nam khóa 13 cho rằng Hồ Duy Hải không oan và chính Hồ Duy Hải đã giết hai người.

Năm 2016-2017

Ngày 2 tháng 4 năm 2016, tại kỳ họp thứ 11 của Quốc hội Việt Nam khóa 13, ông Trần Đại Quang được bầu làm tân Chủ tịch nước. Sáng ngày 8 tháng 4 năm 2016, ông Lê Minh Trí, Phó trưởng ban Nội chính Trung ương được Quốc hội Việt Nam khóa 13 bầu làm tân Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao nhiệm kì 2011-2016 thay ông Nguyễn Hòa Bình. Lúc này ông không phải là đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XIII và cũng không làm việc trong ngành kiểm sát. Ngày 5 tháng 10 năm 2016, Trưởng ban Dân nguyện Quốc hội khoá 14 Nguyễn Thanh Hải trong báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa 13 cho rằng "những vi phạm, thiếu sót không làm thay đổi bản chất vụ án. Vì vậy, việc Tòa án các cấp kết án Hồ Duy Hải là có căn cứ pháp luật”. Ngày 6 tháng 7 năm 2017, Viện kiểm sát nhân dân tối cao có Thông báo số 151/TB-VKSTC yêu cầu Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh, Cơ quan điều tra (Cục 1) thuộc Viện kiểm sát nhân dân tối cao, và Vụ Thực hành quyền công tố và Kiểm sát điều tra án xâm phạm hoạt động tư pháp, tham nhũng, chức vụ xảy ra trong hoạt động tư pháp (Vụ 6) thuộc Viện kiểm sát nhân dân tối cao kiểm tra, báo cáo những điểm mâu thuẫn trong vụ án Hồ Duy Hải. Ngày 7 tháng 12 năm 2017, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Long An Đinh Văn Sang kiến nghị thi hành án tử hình đối với Hồ Duy Hải. Tháng 5 năm 2018, một bản kiến nghị với 25.000 chữ kí được gửi tới Chủ tịch nước Trần Đại Quang kêu oan cho Hồ Duy Hải. *Ngày 23 tháng 7 năm 2018, Văn phòng Chủ tịch nước (Trần Đại Quang) có văn bản yêu cầu Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí trả lời bằng văn bản quan điểm và cách giải quyết dứt điểm vụ án Hồ Duy Hải.

Năm 2019

Ngày 16 tháng 4 năm 2019, Viện trưởng VKSND Tối cao đã có báo cáo xin ý kiến của Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tiếp tục tạm dừng thi hành án tử hình đối với Hải. Đồng thời, viện đề nghị Văn phòng Chủ tịch nước tham mưu cho Chủ tịch nước giải quyết Quyết định số 639 của Chủ tịch nước (trước đó) về việc bác đơn xin ân giảm tử hình để đảm bảo hiệu lực pháp luật khi viện trưởng VKSND Tối cao ban hành kháng nghị. Ngày 24 tháng 7 năm 2019, Văn phòng Chủ tịch nước có công văn số 688 thông báo ý kiến của Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đề nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí xem xét, quyết định theo thẩm quyền, bảo đảm đúng pháp luật vụ án Hồ Duy Hải. Ngày 25 tháng 10 năm 2019, Tổng thư ký Ân xá Quốc tế Na Uy John Peder Egenaes gửi thư đến Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đính kèm theo chữ ký của 25.543 người Na Uy tham gia kêu gọi hủy án tử hình cho Hồ Duy Hải. Ngày 14 tháng 11 năm 2019, bà Nguyễn Thị Loan gặp Hồ Duy Hải tại trại giam trong khoảng 20 đến 30 phút. Đây là lần gặp gần nhất. Sáng ngày 12 tháng 12 năm 2019, bà Nguyễn Thị Loan vào Trại tạm giam Công an tỉnh Long An để thăm con Hồ Duy Hải theo định kì thì được con bà cho biết rằng không hề nhận được hay biết gì về quyết định kháng nghị ngày 22 tháng 11 năm 2019 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Cán bộ quản giáo Hồ Duy Hải cũng không biết về quyết định kháng nghị này dù quyết định gửi tới đích danh Hồ Duy Hải. Nhưng theo Đại tá Lê Hồng Nam, Giám đốc Công an tỉnh Long An, trả lời báo Thanh niên thì 8 giờ ngày 28 tháng 11 năm 2019, Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã đến Long An tống đạt kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân tối cao cho Hồ Duy Hải. Khoảng 17 giờ ngày 15 tháng 12 năm 2019, Đại tá Lê Hồng Nam (Giám đốc Công an tỉnh Long An), Đại tá Nguyễn Văn Hòa (Phó Giám đốc Công an tỉnh Long An), Thượng tá Nguyễn Tân Hạnh (Chánh văn phòng Cơ quan Cảnh sát Điều tra) cùng nhiều điều tra viên đã mở cửa Bưu điện Cầu Voi thăm và xem xét hiện trường vụ án mạng 11 năm trước.

Năm 2020

Từ ngày 6 tháng 5 đến ngày 8 tháng 5 năm 2020 Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm vụ án. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình làm Chủ tịch hội đồng. Luật sư Trần Hồng Phong được mời tham gia phiên tòa giám đốc thẩm. Việc một luật sư được mời tham gia phiên tòa giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao là chưa từng có tiền lệ. Tuy nhiên, sáng ngày 6 tháng 5 năm 2020, sau 20 phút trình bày, ông đã bị chủ tọa phiên tòa mời ra ngoài với lý do "phần sau Tòa xử nội bộ, không cần luật sư tham gia". Sau khi bị Liên đoàn luật sư Việt Nam và cộng đồng mạng phản đối, chiều tối ngày hôm sau ông đã được mời tham dự phiên tòa trở lại, từ 8h sáng ngày 8 tháng 5 năm 2020. Chiều ngày 8 tháng 5 năm 2020, sau 3 ngày làm việc, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, bằng việc bỏ phiếu công khai, đã ra Quyết định số 05/2020/HS-GĐT không chấp nhận Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 15/QĐ-VKSTC-V7 ngày 22/11/2019 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao". Ngày 10 tháng 5 năm 2020, bà Nguyễn Thị Loan (mẹ của Hồ Duy Hải) đã có đơn gửi đến bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội. Trong đơn, bà Loan viết không thể quên được thời điểm cách đây 5 năm [tức đầu năm 2015] khi đoàn giám sát của Quốc hội do bà Nga làm trưởng đoàn đã gặp gia đình bà. Báo cáo kết quả nghiên cứu vụ án gửi Quốc hội [năm 2015] đã kết luận: "Việc tòa án hai cấp kết tội Hồ Duy Hải là chưa đủ cơ sở vững chắc, có đầy đủ căn cứ để giám đốc thẩm". Bà Loan "một lần nữa khẩn thiết đề nghị" bà Lê Thị Nga có kiến nghị đến các cấp có thẩm quyền và báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội để xem xét lại quyết định của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Ngày 13 tháng 5 năm 2020, hai đại biểu Quốc hội là Lê Thanh Vân và Lưu Bình Nhưỡng lần lượt gửi kiến nghị lên Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đề nghị xem xét lại vụ án Hồ Duy Hải do có dấu hiệu trái pháp luật. Cũng trong buổi chiều này, luật sư Trần Hồng Phong và gia đình Hồ Duy Hải đã cung cấp cho báo chí bằng chứng ngoại phạm mới của vụ án, cho biết Hồ Duy Hải thuận tay phải trong khi hồ sơ vụ án thể hiện hung thủ thuận tay trái. Ngày 18 tháng 5 năm 2020, trong buổi tiếp xúc cử tri trước kì họp Quốc hội tại Quận 5, Tp Hồ Chí Minh, ông Lê Minh Trí, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, khẳng định quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của ông là đúng luật, đúng thẩm quyền. Chiều 18 tháng 5 năm 2020, Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc, trong buổi họp báo chuẩn bị cho kì họp Quốc hội, có nói: "Dư luận trong nước và quốc tế cũng rất quan tâm. Hiện nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang giao các cơ quan chuyên môn nghiên cứu, xử lý theo đúng quy định pháp luật". Ngày 27 tháng 5 năm 2020, luật sư Trần Hồng Phong gửi đơn cho Công an tỉnh Long An đề nghị giải thích một số nội dung mà luật sư vừa phát hiện trong vụ án như về các bút lục số 139, 140, 141, 142, là lời khai của nhân chứng Đinh Văn Còi (công an tỉnh Long An lúc xảy ra vụ án) và nhân chứng Lê Thanh Trí. Sáng ngày 15 tháng 6 năm 2020, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình khẳng định lại một lần nữa ở nghị trường Quốc hội rằng Hồ Duy Hải không oan. Sau đó cũng trong ngày 15 tháng 6 năm 2020, Thiếu tướng Tô Ân Xô, Chánh Văn phòng kiêm người phát ngôn của Bộ Công an cho báo chí biết rằng sau khi Viện kiểm sát nhân dân tối cao ra kháng nghị giám đốc thẩm vụ án vào ngày 22 tháng 11 năm 2019, Bộ Công an đã thành lập Tổ thẩm định độc lập để thẩm định vụ án. Tổ này đã ra báo cáo cho rằng lời khai nhận tội của Hồ Duy Hải phù hợp hiện trường vụ án và hành vi của Hồ Duy Hải đủ cấu thành tội "Giết người" và tội "Cướp tài sản". Báo Tuổi trẻ cho biết đa số thành viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội kiến nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét lại bản án giám đốc thẩm.

Ý kiến

Luật sư Nguyễn Văn Đạt, luật sư bào chữa cho Hồ Duy Hải, phát biểu sau quyết định tạm dừng thi hành án tử hình Hồ Duy Hải vào tháng 12 năm 2014: "Tôi không nói Hải bị oan, nhưng tôi thấy hồ sơ còn quá nhiều vấn đề chưa được làm rõ". Luật sư Trần Hồng Phong (người trợ giúp pháp lý cho Hồ Duy Hải) trả lời phỏng vấn của báo điện tử Một Thế giới vào ngày 9 tháng 12 năm 2019: "Tôi là người đã nghiên cứu rất sâu về hồ sơ này, nên tôi có cơ sở để tin rằng hung thủ thật sự không phải là Hồ Duy Hải, ít nhất là theo kết quả điều tra đến thời điểm hiện nay". Bà Trần Thị Nhanh, nguyên Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Long An, người trực tiếp tham gia quá trình điều tra và kí cáo trạng truy tố bị can Hồ Duy Hải đã phát biểu với báo Tuổi trẻ vào tháng 12 năm 2014 sau quyết định tạm dừng thi hành án tử hình Hồ Duy Hải như sau: "Bằng niềm tin nội tâm và những chứng cứ thu thập được, tôi tin Hồ Duy Hải là thủ phạm. Cá nhân Hải cũng không nói mình bị oan". Ông Vũ Xuân Trường, Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa 13 tỉnh Nam Định vào ngày 20 tháng 3 năm 2015 trước Ủy ban thường vụ Quốc hội cho rằng Hồ Duy Hải không oan do hầu hết lời khai của Hải từ đầu đến cuối đều nhận tội và rất cặn kẽ. Tuy nhiên, chứng cứ điều tra lại không vững chắc, quá nhiều thiếu sót nên không đủ để buộc tội. Ông Nguyễn Sơn, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, trong phiên họp với Ủy ban thường vụ Quốc hội Việt Nam khóa 13 vào ngày 10 tháng 4 năm 2015 phát biểu rằng: "Về cơ bản hôm vừa rồi tại cuộc họp về báo cáo giám sát do Ủy ban Tư pháp tổ chức, chúng tôi đã nghe và thống nhất với nhau tinh thần chung đối với Hồ Duy Hải là không oan". Ông còn cho rằng Hồ Duy Hải đã giết hai người. Ông Nguyễn Hòa Bình, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, chủ tọa phiên tòa giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải, phát biểu trong phiên xử: "nếu tách ra từng lời khai, tình tiết, chứng cứ độc lập không nói lên điều gì, nhưng tổng hợp lại sẽ có vấn đề. Tại sao lại có nhiều chi tiết trùng hợp như vậy đối với lời khai của Hải? Nên không thể lấy từng việc chẻ ra để phủ định từng cái". Ông Bùi Ngọc Hòa, Thẩm phán, Phó Chánh án Thường trực Tòa án nhân dân tối cao, Thành viên Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, thành viên tham gia hội đồng xét xử giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải (6 - 8/5/2020) phát biểu ngày 12 tháng 5 năm 2020: "Hội đồng xét xử thấy rằng kết luận điều tra là thuyết phục, kết quả xét xử cũng thuyết phục". Ông Nguyễn Trí Tuệ, Thẩm phán, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Thành viên Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, thành viên tham gia hội đồng xét xử giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải, phát biểu trong buổi giao ban báo chí vào ngày 12 tháng 5 năm 2020: "Các cơ quan tố tụng có sai sót, chúng tôi đều nhìn thấy. Ví dụ như không kịp thời thu hồi cái thớt, con dao làm vật chứng là có sai phạm. Tuy nhiên, khi xem xét, đối chiếu với những lời khai, chứng cứ khác để củng cố thì Hội đồng thẩm phán thấy rằng bản chất của vấn đề ở đây là hành vi phạm tội Giết người, cướp của Hồ Duy Hải là không thay đổi. Vì vậy, có sai lầm nhưng sai lầm này không làm thay đổi bản chất của vụ án". Luật sư Trương Trọng Nghĩa, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa 14 Tp HCM trả lời báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh ngày 12 tháng 5 năm 2020: "Trong vụ Hồ Duy Hải, các cơ quan tiến hành tố tụng đã có nhiều sai sót trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử. Từ đó đã kết án tử hình Hải với những chứng cứ gián tiếp, mà những chứng cứ ấy lại sai, thiếu và yếu (như ý kiến của Ủy ban Tư pháp và của VKSND Tối cao). Do đó, cần tiến hành điều tra lại theo luật định". Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân (Tiến sĩ Luật) nhận định: "Tôi cho rằng quyết định của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao trong phiên giám đốc thẩm giải quyết không thỏa đáng các căn cứ Viện kiểm sát nhân dân tối cao đưa ra trong kháng nghị [...] Điều này tạo tiền lệ không tốt cho trình tự tố tụng với những vụ án sau này. Không tốt về mặt tiền lệ vì người ta cho rằng sai phạm trong tố tụng không ảnh hưởng đến bản chất vụ án, từ đó có thể chủ quan, xem thường quy trình tố tụng". Ngoài ra, ông cũng cho rằng việc 17/17 thành viên biểu quyết "không thay đổi bản chất vụ án" là chủ quan vì "căn cứ vào lời khai mà lời khai đó không phù hợp với logic của hiện trường, logic của những diễn biến vụ án, chẳng hạn như thời gian phạm tội, các công cụ gây án... nó mâu thuẫn như thế mà vẫn nói vì Hồ Duy Hải đã nhận tội là thiếu thuyết phục". *Đại tá Công an nhân dân Nguyễn Minh Tâm, nguyên Giám đốc Trung tâm Thông tin Khoa học và Tư liệu giáo khoa, Học viện chính trị Công an nhân dân, người nghiên cứu hồ sơ vụ án Hồ Duy Hải từ những ngày đầu, trong bài trả lời phỏng vấn tạp chí điện tử Công lý (cơ quan ngôn luận của Tòa án nhân dân tối cao) vào ngày 12 tháng 5 năm 2020 sau bản án giám đốc thẩm rằng bản án giám đốc thẩm được đông đảo người dân đồng tình, tuy nhiên vụ án này đã bị các thế lực thù địch với nhà nước Việt Nam lợi dụng làm nhiễu thông tin, đưa thông tin bẩn để lôi kéo người dân ít hiểu biết pháp luật, và gây sức ép lên nhà nước Việt Nam. Ông đề nghị các cơ quan tố tụng Trung ương nên báo cáo với Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng về vụ án và về vấn đề truyền thông bẩn.

• Luật sư Đặng Đình Mạnh (luật sư Thành phố Hồ Chí Minh, người từng bào chữa cho nhiều người bất đồng chính kiến với nhà nước Việt Nam) nhận định: "Điều quan trọng khi xem xét lại một vụ án là tìm xem có vi phạm tố tụng hay không, chứ không phải là vi phạm nặng hay vi phạm nhẹ. Có thể tòa án đã đạt được bản án như ý họ mong muốn, nhưng tôi cho rằng sự mất mát trong dân, trong suy nghĩ của công chúng thì lớn lắm, không thể đong đếm được. Đó là sự mất lòng tin vào luật pháp".
• Có một số ý kiến trên truyền thông như của luật sư Nguyễn Văn Đài trên BBC hay báo Tiếng dân cho rằng cần thực hiện tam quyền phân lập để tránh oan sai trong các vụ án như vụ án Hồ Duy Hải.