✨Biểu tình cải cách lương hưu Pháp 2023
Một loạt các cuộc tổng đình công và biểu tình đã bắt đầu ở Pháp từ ngày 19 tháng 1 năm 2023, được tổ chức bởi những người phản đối chính sách dự luật cải cách lương hưu được ban hành 2023 do chính phủ Borne đề xuất, theo đó sẽ tăng tuổi nghỉ hưu từ 62 lên 64 tuổi. Các cuộc đình công đã dẫn đến sự gián đoạn trên diện rộng, bao gồm rác thải chất đống trên đường phố và hủy bỏ giao thông công cộng. Vào tháng 3, chính phủ đã phải sử dụng Điều 49.3 hiến pháp Pháp để buộc dự luật được thông qua tại Nghị viện Pháp, chính vì hành động đó đã gây ra nhiều cuộc biểu tình hơn và hai cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với chính phủ Borne đã không thành công, góp phần làm gia tăng bạo lực trong các cuộc biểu tình bên cạnh hành động đình công do công đoàn tổ chức.
Bối cảnh
Vấn đề về cải cách lương hưu đã từng được nhiều chính phủ giải quyết trong những thập kỷ gần đây, đặc biệt là để giải quyết về tình trạng thiếu hụt ngân sách. Pháp là một trong những quốc gia có độ tuổi nghỉ hưu thấp nhất đối khi Pháp lại là một quốc gia công nghiệp hóa và đang chi tiêu cho lương hưu nhiều hơn hầu hết các quốc gia khác, chiếm gần 14% sản lượng kinh tế. Hệ thống lương hưu của Pháp hầu như phần lớn đều được xây dựng dựa trên cơ cấu "trả theo mức sử dụng"; cả người lao động và người sử dụng lao động "đều bị đánh thuế bởi biên chế bắt buộc được sử dụng để tài trợ cho lương hưu của những người về hưu". Hệ thống này đã cho phép các "thế hệ nghỉ hưu đối với mức lương hưu được nhà nước đảm bảo sẽ không thay đổi". So với các nước châu Âu khác, Pháp sở hữu "một trong những tỷ lệ người hưởng lương hưu có nguy cơ nghèo đói thấp nhất", với tỷ lệ thay thế lương hưu ròng ("thước đo ở mức độ hiệu quả từ thu nhập hưu trí thay thế cho thu nhập trước đó") là 74%, cao hơn so với OECD và mức trung bình của EU. Tờ báo The New York Times cho biết chính phủ Pháp đã lập luận rằng tuổi thọ trung bình ngày càng tăng "đã khiến cho hệ thống rơi vào tình trạng ngày càng bấp bênh"; "vào năm 2000, có 2,1 công nhân phải trả tiền vào hệ thống cho mỗi một người về hưu; và vào năm 2020, tỷ lệ đó đã giảm xuống còn 1,7 và vào năm 2070, tỷ lệ này dự kiến sẽ giảm xuống 1,2 theo các dự đoán chính thức". Tờ báo The Times đưa tin rằng các biện pháp đã được bảo vệ, với "nhu cầu làm việc lâu hơn là phản ứng tất yếu đối với tuổi thọ ngày càng tăng hiện nay". Đồng thời, chi phí lương hưu đã đóng góp một phần khiến cho nợ của quốc gia là Pháp sẽ tăng lên 112% GDP, so với 98% trước đại dịch COVID-19; đây là một trong những mức cao nhất trong kinh tế EU, cao hơn cả Anh và Đức. Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 3 năm 2023, Macron đã từng nói rằng "khi ông bắt đầu làm việc, đã có 10 triệu người Pháp nghỉ hưu và hiện tại là 17 triệu người". The New York Times cũng nói thêm rằng để "có thể giữ cho hệ thống khả thi về mặt tài chính mà không cần đổ thêm tiền của những người đóng thuế vào đó — điều mà chính phủ đã làm — Macron đã tìm cách để tăng dần độ tuổi hợp pháp khi những người lao động có thể bắt đầu nhận lương hưu sau ba tháng mỗi năm cho đến khi đạt 64 tuổi vào năm 2030". Đồng thời, Macron cũng đã "đẩy nhanh một sự thay đổi trước đó làm tăng số năm mà người lao động phải đóng vào hệ thống để được hưởng lương hưu đầy đủ và bãi bỏ các quy tắc lương hưu đặc biệt có lợi dành cho người lao động trong các lĩnh vực như năng lượng và vận tải". Việc tăng tuổi nghỉ hưu không phải là một phần của những cải cách ban đầu này, nhưng một "kế hoạch khác nhằm thống nhất các hệ thống lương hưu phức tạp khác của Pháp" bằng cách "loại bỏ 42 chế độ đặc biệt cho các lĩnh vực từ công nhân đường sắt và năng lượng đến luật sư là rất quan trọng để duy trì tài chính cho hệ thống trở nên khả thi". Vào ngày 26 tháng 10 năm 2022, Macron đã thông báo trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình rằng cải cách lương hưu dự kiến sẽ bắt đầu vào năm 2023 nhằm nâng tuổi nghỉ hưu lên 65, cụ thể là tuổi nghỉ hưu tối thiểu để có thể nhận lương hưu đầy đủ thì sẽ được "tăng mức lương dần" từ 62 lên 65 cho đến năm 2031, có nghĩa là một số người có thể phải làm việc cho đến 67 tuổi – năm mà một người tự động phải được hưởng trợ cấp mà có thể nhận được lương hưu từ nhà nước.
Sử dụng Điều luật 49.3
Trong điều 49.3 từ Hiến pháp Pháp cho phép các chính phủ có thể bỏ qua Quốc hội và buộc thông qua mọi dự luật mà không cần bỏ phiếu. Tuy nhiên, việc viện dẫn nó đến sẽ kích hoạt một điều kiện cho phép các kiến nghị bất tín nhiệm được đệ trình lên chính phủ. Chỉ có một lần duy nhất, vào năm 1962, khi Điều khoản được kích hoạt, chính phủ đã thua trong một động thái bất tín nhiệm sau đó.
Vào ngày 14 tháng 3, tờ báo The Guardian đã tuyên bố rằng Macron chỉ có hai lựa chọn - một thỏa thuận về môi giới với Les Républicains hoặc ông phải buộc dự luật thông qua việc sử dụng Điều 49.3, "một biện pháp có thể né tránh một cuộc bỏ phiếu của Quốc hội [chính phủ] khi có nguy cơ thua cuộc". Họ nói "các bộ trưởng đã từng nói rằng chính phủ sẽ không sử dụng điều 49.3, cơ chế đo sẽ bị nhiều người lên án là phi dân chủ và có nguy cơ sẽ gây ra tâm trạng bất ổn của công chúng", họ nói thêm là "thay vào đó, đã có một loạt các cuộc đàm phán của các bộ trưởng để đảm bảo đa số trong hạ viện”; "Liên minh các nhà lãnh đạo đã nói rằng việc sử dụng điều 49.3 sẽ dẫn đến một sự phản đối gay gắt hơn và sẽ leo thang các cuộc đình công và biểu tình". Vào ngày 16 tháng 3, có thông tin cho rằng "còn nhiều phút trước khi các nghị sĩ ở hạ viện bỏ phiếu, Macron vẫn đang tổ chức một loạt các cuộc gặp điên rồ với những nhân vật chính trị cấp cao, và đột nhiên ông lại chọn sử dụng các quyền hạn đặc biệt thay vì mạo hiểm bỏ phiếu, điều này dường như đã sẵn sàng để ông có thể chấp nhận sự thua cuộc". Quyết định viện dẫn là một "quyết định bất ngờ, vào những phút cuối" của Macron, vì "ông không chắc chắn về sự ủng hộ đầy đủ từ các nhà lập pháp" để đưa dự luật ra Quốc hội bỏ phiếu. cũng như việc sử dụng Điều 49.3 để ban hành cải cách mà không có một cuộc bỏ phiếu nghị viện nào trong Quốc hội. France 24 đã đưa tin rằng, một cuộc thăm dò vài ngày trước động thái này đã cho thấy khoảng "tám trong số mười người phản đối việc lập pháp theo cách này, bao gồm cả đa số cử tri ủng hộ cho Macron trong vòng đầu tiên của cuộc bầu cử tổng thống vào năm ngoái". American Prospect đã cho rằng việc ủng hộ trước đó từ các thành viên bảo thủ của Quốc hội đối với các cải cách đã mất dần do kết quả của cuộc thăm dò cho thấy các cuộc cải cách đều không được ưa chuộng. Quyết định viện dẫn Điều 49.3 được những người về phía cánh tả coi là "một thất bại lớn và cũng là dấu hiệu của sự yếu kém" đối với chính phủ, mà giờ đây sẽ bị coi là "tàn bạo và phi dân chủ";
Có ý kiến cho rằng việc cải cách không cần phải giải quyết một cách thỏa đáng những bất lợi mà phụ nữ đang gặp phải trong lực lượng lao động, những người thường phải nghỉ hưu muộn hơn nam giới và với lương hưu thấp hơn 40% so với nam giới do phải làm việc bán thời gian nhiều hơn và còn phải nghỉ thai sản. Trang Euronews phác thảo rằng những cuộc cải cách sẽ dẫn đến việc phụ nữ sẽ phải nghỉ hưu muộn hơn và trung bình làm việc sẽ lâu hơn 7 tháng trong suốt cuộc đời của họ, trong khi nam giới sẽ làm việc lâu hơn khoảng 5 tháng. Họ đã dẫn lời Franck Riester, Bộ trưởng phụ trách Quan hệ Nghị viện, thừa nhận rằng phụ nữ sẽ "bị phạt một chút bởi cuộc cải cách" vào tháng 1. mặc dù The New York Times cũng đã chỉ ra rằng đây là một sự nhượng bộ của chính phủ nhằm "xoa dịu sự phản đối", điều này ở một góc nhìn chung vốn đã thất bại vì các công đoàn coi rằng việc tăng tuổi nghỉ hưu là "không thể bắt đầu". Ở một khía cạnh khác, có báo cáo cho rằng một số người đang lo ngại về việc bị buộc "phải nghỉ hưu muộn hơn vì những người lớn tuổi muốn làm việc nhưng bị mất việc làm thường phải đối mặt với sự phân biệt tuổi tác trên thị trường lao động". Hơn 200 cuộc biểu tình đã được báo cáo trên toàn bộ nước Pháp.
Hơn một triệu người đã xuống đường biểu tình tại Paris và các thị trấn khác của Pháp như là một phần của cuộc biểu tình trên toàn quốc nhằm mục đích phản đối việc đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu. Tám trong số các công đoàn lớn nhất đã tham gia cuộc đình công cũng nhằm mục đích phản đối việc cải cách lương hưu. Bộ Nội vụ Pháp đã cho biết rằng, khoảng 80.000 người biểu tình đã tập trung trên các đường phố ở Paris, nơi mà một số người đã ném chai lọ, đá và pháo hoa vào những cảnh sát chống bạo động. Một số chuyến bay ra khỏi Sân bay Orly đã bị hủy, trong khi trang web Eurostar đã đưa tin rằng, có nhiều đường bay phải hủy việc bay từ Paris đến Luân Đôn. Mặc dù "có một vài sự chậm trễ" đã được báo cáo tại Sân bay Charles de Gaulle, do các cuộc tấn công những kiểm soát viên không lưu nên không có chuyến bay nào bị hủy.
Các cuộc biểu tình do các nhóm khác nhau tổ chức đã diễn ra ở nhiều thành phố khác nhau, như ở Dinan, Limoges và Lyon.
31 tháng 1
nhỏ|Biểu tình tại Bordeaux vào ngày 31 tháng 1. Các cuộc biểu tình đã được tổ chức trên khắp đất nước với các phương tiện giao thông công cộng, trường học và các công cụ sản xuất điện chính là mục tiêu cụ thể của các cuộc đình công. Các đài truyền hình công cộng cũng bị ảnh hưởng bởi các cuộc đình công, với các chương trình phát sóng tin tức bị hủy bỏ và thay vào đó là các chương trình âm nhạc.
Theo công đoàn CGT, khoảng 2,8 triệu người đã tham gia cuộc biểu tình trong khi Bộ Nội vụ đã thống kê được khoảng 1,272 triệu người biểu tình.
11 tháng 2
Vào ngày 11 tháng 2, ngày thứ tư của cuộc biểu tình trên toàn quốc đã được tổ chức. Theo CGT, đã có khoảng hơn 2.500.000 người đã tham gia vào các cuộc biểu tình, tăng 500.000 người so với ngày 7 tháng 2, trong khi Bộ Nội vụ lại tuyên bố rằng có khoảng hơn 963.000 người biểu tình, tăng hơn 200.000 người so với ngày 7 tháng 2. Tại Paris, hơn 500.000 người đã biểu tình chống lại cải cách theo CGT, trong khi 93.000 người biểu tình theo số liệu thành phố. Intersyndicale đã kêu gọi các cuộc đình công định kỳ bắt đầu từ ngày 7 tháng 3.
16 tháng 2
Vào ngày 16 tháng 2, những người biểu tình đã tham gia các cuộc biểu tình và đình công mới. Các công đoàn cho biết có khoảng hơn 1,3 triệu người đã tham gia trên toàn đất nước vào thứ năm, con số thấp nhất kể từ khi phong trào biểu tình bắt đầu vào ngày 19 tháng 1. Bộ Nội vụ đã đưa ra con số trên toàn quốc là 440.000 người, số lượng đã hạ xuống so với gần một triệu người vào thứ Bảy (11/2). Vào ngày này, 30% các chuyến bay từ sân bay Orly của Paris đã phải bị hoãn.
7 tháng 3
nhỏ|right|Biểu tình ngày 11 tháng 3 tại [[Auch ở Occitania]]
Vào những ngày đầu tháng 3, các chuyến tàu trên khắp đất nước tiếp tục bị ảnh hưởng bởi các cuộc đình công và biểu tình. Có thông tin cho rằng, khoảng từ 1,1 đến 1,4 triệu người đã tham gia trong hơn 260 cuộc biểu tình trên toàn đất nước. Là một phần của các cuộc biểu tình, các thành viên công đoàn đã cố gắng ngăn chặn việc giao những nhiên liệu được thực hiện, với mong muốn ý định là khiến nền kinh tế Pháp phải suy sụp.
11–12 tháng 3
Vào thứ Bảy, ngày 11 tháng 3, ngày thứ bảy từ các cuộc biểu tình đã được tổ chức để phản đối việc Quốc hội và Thượng viện sẽ bắt đầu tranh luận về việc dự thảo luật, với một cuộc bỏ phiếu cuối cùng được dự kiến vào tháng 3. Macron đã hai lần từ chối các cuộc họp với các công đoàn trong tuần đó. Khoảng hơn 368.000 người đã phản đối, thấp hơn với con số dự kiến là 800.000–1.000.000 người. Vào ngày hôm sau, Thượng viện đã thông qua các cuộc bỏ phiếu ban đầu với tỷ lệ 195–112.
15 tháng 3
nhỏ|Biểu tình tại Montauban ([[Occitania) vào ngày 15 tháng 3.]]
Vào ngày 14 tháng 3, tờ The Guardian đã tuyên bố rằng, "các công đoàn Pháp đã kêu gọi biểu dương lực lượng với ngày cuối cùng của các cuộc đình công và biểu tình trước thềm" với cuộc bỏ phiếu về cải cách tại Quốc hội, sẽ là ngày thứ tám của kỳ bầu cử toàn quốc được huy động. Bộ trưởng Giao thông vận tải Clément Beaune đã cho biết "sẽ có sự gián đoạn đối với giao thông công cộng và các chuyến bay, nhưng khó có khả năng xảy ra ngày "Thứ Tư Đen Tối"", với "...mức độ gián đoạn không giống như các đợt huy động trước đây". Có những con số trái ngược nhau về số lượng của các cuộc biểu tình; Bộ Nội vụ báo cáo rằng đã có hơn 480.000 người biểu tình trên khắp đất nước, với 37.000 người ở Paris, trong khi CGT lần lượt đếm được hơn 1,78 triệu người trên khắp đất nước và 450.000 người ở Paris. Các số liệu thống kê từ Le Monde đã bác bỏ cả hai tuyên bố này. Được biết, cảnh sát Pháp dự kiến sẽ có thêm khoảng 650.000–850.000 người biểu tình trên toàn quốc, ít hơn so với các cuộc biểu tình lớn nhất vào tuần trước, với các số liệu sơ bộ cho thấy tỷ lệ đình công trong lĩnh vực năng lượng và giao thông vào giữa trưa thấp hơn so với những ngày trước. và Mulhouse.
Kênh PBS đã đưa tin về Bộ trưởng bộ Nội vụ Gerald Darmanin đã yêu cầu Tòa thị chính Paris cho một số công nhân thu gom rác bắt buộc phải quay trở lại làm việc, đồng thời kêu gọi việc đổ rác dọc các con phố là "một vấn đề sức khỏe cộng đồng". Thị trưởng Paris Anne Hidalgo nói rằng bà ủng hộ các cuộc đình công trong khi phát ngôn viên chính phủ Olivier Véran đã tuyên bố rằng nếu bà không tuân thủ, Bộ Nội vụ sẽ "sẵn sàng hành động thay thế". Bên trong Quốc hội, các nghị sĩ cánh tả ở phe đối lập đã la ó và chế nhạo về thông báo để ngăn chặn việc Borne đang phát biểu, buộc phiên họp phải tạm dừng một thời gian ngắn trước khi thông báo của Borne được đưa ra. Đáp lại với các nghị sĩ đang la ó cô, Borne tuyên bố rằng "Chúng ta không thể đánh cược vào lương hưu tương lai của chúng ta... Cải cách là một việc cần phải làm". mô tả việc sử dụng Điều 49.3 là một lời thú nhận "bất thường về sự yếu kém", Lãnh đạo Đảng Xã hội Olivier Faure đã "cáo buộc Macron" rằng, ông đã triển khai một cuộc đảo chính lâu dài "để thông qua luật pháp". Tờ The Week nói rằng "Macron và chính phủ của ông đã khẳng định là cần phải cải cách để giữ cho hệ thống lương hưu có khả năng thanh toán và giữ cho các khoản vay của chính phủ ở mức độ thấp có thể chấp nhận được".]]
Tại Quảng trường Concorde, hàng nghìn người đã phản đối cho thông báo trên (con số còn tranh cãi giữa 2.000 và 7.000 người biểu tình). Kênh France 24 đã đưa tin rằng đó là một "cuộc biểu tình tự phát và không có kế hoạch" trước đó, Ông cũng tuyên bố thêm cuộc cải cách sẽ "không có tính hợp pháp – sẽ không có trong quốc hội, cũng như là trên đường phố". Trong đó, một sĩ quan được cho là đã bị thương. con số sau đó đã tăng lên 217 người.
CGT đã công bố về các cuộc đình công và biểu tình vào ngày 23 tháng 3; trước khi cảnh sát chống bạo động can thiệp bằng bình xịt hơi cay để phong tỏa quảng trường, sau khi một số người đã "leo lên giàn giáo trên một công trường đang cải tạo, tự trang bị đồ dùng bằng gỗ cho mình" và "ném pháo hoa và đá lát vào cảnh sát trong tình thế bế tắc". cùng với những người biểu tình nói chung hơn là đang kêu gọi Macron hãy từ chức. Đài truyền hình BFMTV đã đưa tin rằng, cảnh sát đã bắt giữ 61 người sau các cuộc biểu tình vào ngày hôm đó. Tờ The Times cũng đã tuyên bố rằng, "hàng ngũ của những người biểu tình đang tăng lên bởi các thành viên của 'khối đen' – những kẻ đã gây rối những người trẻ tuổi đeo mặt nạ ra tay gây chiến".
Ngoài ra, Đại lộ Périphérique của Paris đã bị "gián đoạn gần 200 phút trong giờ cao điểm" vào buổi sáng, Cũng có thông tin cho rằng, đã có "các cuộc đình công leo thang" ở các nhà máy lọc dầu, Một đại diện của CGT đã tuyên bố rằng, các cuộc đình công sẽ "buộc phải đóng cửa" nhà máy lọc dầu Normandy của TotalEnergies vào cuối tuần, nhằm thúc đẩy hành động công nghiệp;
Một đề nghị bất tín nhiệm đa đảng đã được đưa ra trước Quốc hội vào đầu ngày hôm đó. Dẫn đầu bởi nhóm trung tâm Liot, được đồng ký kết bởi NUPES, Tuy nhiên, một ngọn lửa đã được thắp lên tại Quảng trường Concorde, với một hình nộm của Macron đã được thả xuống để cổ vũ. Mặc dù vậy, các cuộc biểu tình lan rộng vẫn được báo cáo tại Paris, 4.000 người biểu tình đã có mặt vào ngày hôm đó. khi đài BFMTV công chiếu các cuộc biểu tình ở các thành phố lớn như Marseille, Compiegne, Nantes (nơi có khoảng một nghìn người biểu tình), và "ít nhất hai nhà máy lọc dầu có thể sẽ ngừng hoạt động bắt đầu từ thứ Hai". Bộ trưởng Công nghiệp Roland Lescure đã tuyên bố chính phủ có thể ra lệnh cho những người đình công quay trở lại làm việc để có thể tránh nguy cơ về tình trạng thiếu nhiên liệu.
Một số khu vực lân cận của Paris tiếp tục bị gián đoạn từ việc thu gom rác thải; Philippe Martinez từ đài CGT đã "kêu gọi" các công nhân thu gom rác tại Paris hãy tiếp tục cuộc đình công mà đã kéo dài hai tuần nay. Vài trăm người biểu tình đã đứng bên ngoài khu trung tâm mua sắm Les Halles trước khi lực lượng cảnh sát đến nơi và giải tán đám đông. Vào đầu ngày chủ nhật, "hàng chục" nhà hoạt động công đoàn đã tiến hành cuộc đình công qua một trung tâm mua sắm ở Rosny-sous-Bois, Tờ The Times đã đưa tin cho rằng, để đáp lại việc đảng của Ciotti đã từ chối ủng hộ các kiến nghị và nói rằng một số nghị sĩ của Đảng Cộng hòa có thể sẽ không tuân theo quyết định của nhà lãnh đạo, chủ tịch Mặt trận Quốc gia Pháp Jordan Bardella đã cố gắng "thuyết phục nhiều người cùng làm theo bằng cách hứa rằng đảng của ông sẽ không bao giờ bỏ cuộc cho các ứng cử viên sẽ chống lại họ nếu cuộc khủng hoảng phải dẫn đến một cuộc bầu cử".
Vào buổi sáng, những đống rác được đốt xung quanh đường vành đai Rennes như là một phần của việc phong tỏa con đường, với những người biểu tình cũng phong tỏa các địa điểm thu gom rác thải và cả kho dầu Vern-sur-Seiche gần đó cũng đã bị phong tỏa. Cuộc phong tỏa con đường đã có sự tham gia của "hàng trăm người". Cuộc biểu tình đã bắt đầu lúc 6:30 sáng, và dẫn đến việc "hệ thống giao thông ở quanh thành phố đã bị đình trệ với chiều dài hơn 24km". Cảnh sát đã phải sử dụng bình xịt hơi cay nhằm tấn công những người biểu tình đang đi trên đường và ở trên các cánh đồng xung quanh. Ngay trước khi giữa trưa, họ đã thông báo rằng, tất cả những người biểu tình đã được giải tán. Tuy nhiên, một con đường bị hư hỏng ở Porte de Saint-Malo đồng nghĩa với việc giới hạn tốc độ đành phải tạm thời giảm xuống còn 70 km/h. Vào ngày 17 tháng 3, kênh Sky News đã tuyên bố rằng, các cuộc đình công thu gom rác sẽ tiếp tục cho đến ít nhất là ngày 20 tháng 3. Tờ Le Monde đã đưa tin cho rằng một nửa "các trạm đổ xăng đã thiếu một hoặc nhiều nhiên liệu ở các vùng đông nam tại Provence-Alpes-Côte d'Azur, họ yêu cầu chính quyền địa phương phải hạn chế bán hàng cho đến thứ 5", với việc cấm đổ đầy jerrycan, và "nhiều khu vực" ở phía tây nước Pháp đang bị ảnh hưởng bởi việc phải tiếp tục phong tỏa và đóng cửa nhà máy lọc dầu Donges. Ngoài ra, họ đã trích dẫn số liệu từ hành lang dầu mỏ UFIP rằng, 7% các trạm xăng dầu trên toàn đất nước đang bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu nhiên liệu, (con số đã tăng lên 3% trước cuối tuần; và chỉ có 5–8 trong số 200 cơ sở lưu trữ đã bị chặn) có nghĩa là "người dân ở các thành phố lớn nói riêng sẽ phải cố gắng "chịu đựng"; điều này còn tồi tệ hơn ở một số khu vực, như ở Marseille, "khoảng một nửa số trạm xăng đã báo cáo về tình trạng thiếu xăng, với ước tính hơn 40% số trạm phải đóng cửa hoàn toàn ở Bouches-du-Rhône", Nhà lãnh đạo của Đảng Cộng hòa đã tuyên bố một ý định rằng, họ sẽ không ủng hộ một trong hai chuyển đổi dự luật, nhưng tờ The Times lại đưa tin cho rằng, một số nghị sĩ LR có thể đang thách thức Macron.
Cuộc tranh luận đã bắt đầu lúc 4 giờ chiều theo giờ địa phương (9 giờ tối theo giờ Việt Nam) tại Quốc hội, với nội dung về các nghị sĩ đối lập đã "la ó và chế nhạo [Thủ tướng] khi bà đang bước lên bục để phát biểu". Bà đã nhận xét rằng chính phủ đã "chưa bao giờ từng đi xa đến mức phải thỏa hiệp" để thông qua luật cải cách lương hưu. Tác giả của phong trào đa đảng, Charles de Courson, ông nói rằng việc loại bỏ chính phủ là "cách duy nhất để có thể ngăn chặn một cuộc khủng hoảng chính trị và xã hội ngay tại đất nước này". Éric Ciotti, lãnh đạo của Đảng Cộng hòa, đã cho biết thêm việc viện dẫn Điều 49.3 thực sự là một "hệ quả sau nhiều năm thất bại chính trị" đã dẫn đến "một cuộc khủng hoảng sâu sắc trong hiến pháp của chúng ta", nhưng họ không nghĩ rằng việc bỏ phiếu bất tín nhiệm là giải pháp cần thiết nhất vào lúc này.
Cả hai vấn đề kiến nghị bất tín nhiệm đều đã thất bại. Cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm giữa các đảng phái đã phải chấp nhận thất bại với 9 phiếu, trong khi kiến nghị bất tín nhiệm của Mặt trận Quốc gia Pháp lại chỉ nhận được khoảng 94 phiếu bầu, sau khi các đảng đối lập khác đã tuyên bố ý định rằng, họ sẽ không bỏ phiếu cho nó. Kênh France 24 đã nhận xét rằng, phải có hơn một nửa số nghị sĩ của Đảng Cộng hòa cần phải bỏ phiếu ủng hộ để kiến nghị thì mới có thể được thông qua.
France 24 đã lưu ý một vài điều, cho rằng một số nghị sĩ đối lập đang cố gắng "khám phá các con đường hợp pháp để có thể thách thức dự luật trước Hội đồng Hiến pháp, cơ quan này sẽ phải phán quyết về tính hợp hiến của dự luật cải cách trước khi chúng có thể được thực hiện"; Hội đồng "có thể sẽ phải quyết định bãi bỏ một số hoặc thậm chí là toàn bộ – nếu cho rằng dự luật đó sẽ vi phạm hiến pháp". Melenchon đã "kêu gọi mọi người" rằng, hãy "thể hiện bản thân ở mọi nơi và ở trong mọi hoàn cảnh để có thể hủy bỏ được cải cách lương hưu".
Kênh CNN đã báo cáo cho sự việc này, viết rằng: "Sự hiện diện dày đặc của cảnh sát đã bao phủ ra toàn thủ đô khi những người biểu tình đang phải di chuyển giữa các địa điểm khác nhau", Vào buổi tối hôm đó, ít nhất 70 người đã bị bắt tại Paris, Nunez đã thông báo một thông tin cho rằng, một cuộc điều tra nội bộ sẽ được diễn ra sau khi có một video đã quay được cảnh một sĩ quan đã đấm một người đàn ông biểu tình đang đi lùi và khiến người đàn ông đó ngã xuống đất. Video đó đã lan truyền trên khắp mạng xã hội nước Pháp.
Vào cuối ngày hôm đó, trang AP đã cho biết quy mô của các cuộc biểu tình đã và đang diễn ra ở các thành phố trên khắp nước Pháp hầu như chủ yếu là theo quy mô "nhỏ" và "rải rác", chỉ một số các cuộc biểu tình đã "biến chất thành bạo lực". Trang AP đã nói thêm rằng, các kho cung cấp nhiên liệu cho các trạm xăng ở miền đông nam nước Pháp hiện đang bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi tình trạng thiếu hụt năng lượng; Phát ngôn viên chính phủ Olivier Veran đã "cảnh báo rằng, rất có thể cũng sẽ có nhiều vấn đề tương tự trong những ngày tới đối với các địa điểm khác". Tại Paris, lực lượng cảnh sát Paris đã thông báo rằng họ đã ra lệnh cho những người thu gom rác phải hoạt động trở lại để "đảm bảo 'dịch vụ tối thiểu'; tình trạng sẽ bao gồm 674 nhân viên, với 206 xe chở rác phải hoạt động trở lại để dọn dẹp các rác thải của đường phố do những người biểu tình.
Vào buổi sáng ngày 22 tháng 3, lực lượng cảnh sát đã sơ tán khuôn viên Tolbiac của trường Đại học Panthéon-Sorbonne tại Paris, nơi mà trước đó đã bị các sinh viên đình công phong tỏa và được bao quanh bởi rào chắn (trước kia đã từng có tiền lệ khét tiếng về vấn đề đó); Một người từng tham dự đã đề cập rằng, rất nhiều sinh viên trẻ tuổi ở đó cũng đã từng nói về trải nghiệm của họ khi nói về bạo lực của cảnh sát. Tại bên ngoài của trường nghệ thuật École Duperré, các sinh viên đã phải chất một đống "thùng rác", với những tấm biển ghi rằng, quyết định để tăng tuổi nghỉ hưu "sẽ được đáp ứng vào tháng 5 năm 1968 mới"; một sinh viên đã được phỏng vấn và cho biết cô ấy đã quá sợ hãi khi phải trở thành nạn nhân của bạo lực cảnh sát vào ban đêm để có thể biểu tình vào khoảng thời điểm đó trong ngày.
22 tháng 3
Vào buổi trưa ngày 22 tháng 3, tổng thống Macron khi đó đang trả lời trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình với nhiều nhà báo từ khác nhau từ các đài truyền hình và các nhật báo như TF1 và France 2 đã đặt câu hỏi. Sau đó ông đã trả lời rằng, một cuộc cải cách không phải là một thứ "xa xỉ" hay là "thú vui", mà nó là một "điều cần thiết", ông nói thêm rằng, ông "không mấy thích thú khi buộc phải thông qua các cuộc cải cách này", và ông "cần phải có trách nhiệm để không thể bỏ mặc vấn đề này mặc dù nó không được vừa lòng ý dân". Về các cuộc biểu tình, ông nói rằng "những người biểu tình, họ có thể có quyền được xuống đường, có quyền được tức giận, nhưng ông không thể chấp nhận được khi họ phải dùng đến bạo lực mà không có bất kỳ quy tắc nào", ông khẳng định bản thân sẽ tiếp tục tin tưởng vào Quốc hội và Bộ trưởng Borne, và ông đã hối tiếc vì nó đã "không thành công trong công việc thuyết phục mọi người về sự cần thiết của cải cách". Nhà chính khách Marine Le Pen đã cho biết "Berger sẽ không thể đóng" bất cứ một vai trò nào trong việc dập tắt vấn đề này bởi vì "tổng thống chỉ là người duy nhất có được chìa khóa mà nó đã gây ra một cuộc khủng hoảng chính trị mà do chính ông ấy tạo ra", đồng thời bà còn chỉ ra rằng, cuộc phỏng vấn đã được phát sóng trong khoảng thời gian khi đó là vào buổi trưa, khi mà các chương trình tin tức chủ yếu là được xem bởi những người đã nghĩ hưu - Reuters đã tuyên bố rằng đây chỉ là một "nhân khẩu học duy nhất không thể kiên quyết chống lại cuộc cải cách" - là một ví dụ về "sự khinh bỉ đối với người lao động" của Macron và cả cái cách mà ông đã "xúc phạm lên tất cả những người dân Pháp, nói chung là tất cả những người... đều đang phản đối cho quyết định của ông".
Những người công nhân đã bắt đầu đình công nhằm để phản đối cho quyết định của ông đã "chặn nhanh" một chuyến tàu cao tốc TGV trong một cuộc biểu tình tại một nhà ga xe lửa ở Nice. Những người biểu tình cũng đã chặn một nhà ga xe lửa ở Toulouse. đây sẽ là ngày thứ 9 của các hành động công nghiệp biểu tình trên toàn quốc kể từ khi các cuộc biểu tình về cải cách lương hưu đã bắt đầu từ 2 tháng trước.
Tấn công
Trung tâm công đoàn quốc gia CGT đã thông báo về một kế hoạch vào ngày 16 tháng 3, họ thông báo rằng, các công đoàn của họ đã lên một kế hoạch để chuẩn bị cho một ngày đình công đồng thời là nhiều cuộc biểu tình khác sẽ được diễn ra vào ngày 23 tháng 3, đây sẽ là ngày thứ 9 của các hành động công nghiệp biểu tình trên toàn quốc kể từ khi các cuộc biểu tình về cải cách lương hưu đã bắt đầu từ 2 tháng trước. Bộ Giáo dục Pháp đã cho biết khoảng 24% các giáo viên tại các trường tiểu học và các trường trung học cơ sở đã đệ đơn xin nghỉ việc, cũng như là 15% ở các trường trung học nói chung. Các giám thị trông thi cũng đã tham gia các cuộc biểu tình, làm gián đoạn các kỳ thi tú tài, với hơn nửa triệu học sinh bị ảnh hưởng. Những tác động khác nhau trên quốc gia này, với các báo cáo cho thấy khoảng 40 trong số 96 thủ phủ của Pháp bị ảnh hưởng, đặc biệt là ở phía bắc vùng Brittany và Normandie, cũng như là các vùng nằm tại bờ biển Địa Trung Hải. Chính phủ đã quy định giảm số lượng nhân viên lên mức tối thiểu tại tất cả các kho dầu.
Khu lối vào của trường Đại học Paris-Panthéon-Assas, nơi mà được nhiều người coi là ngôi trường luật hàng đầu nước Pháp, cũng đã phải dựng rào để chắn; Kênh France 24 đã nhận xét rằng đây là một "dấu hiệu cho thấy phong trào biểu tình đã trở nên mạnh mẽ đến mức nào".]]
Vào trưa ngày 23 tháng 3, tờ The Independent đã công bố một thông tin cho rằng, hơn "12.000 cảnh sát đã đảm nhận sẽ canh gác các vị trí trên nhiều đường phố ở Pháp với hơn 5.000 cảnh sát tại Paris, khi các nhà chức trách đã bắt đầu chuẩn bị cho cuộc biểu tình lớn nhất trong suốt 2 tháng vừa qua".
Số lượng người biểu tình khác nhau tuỳ thuộc theo mỗi nguồn của nó. Trong khi Bộ Nội vụ cho biết có tới hơn 1,08 triệu người đang tham gia vào các cuộc biểu tình trên khắp nước Pháp, với hơn 119.000 người ở Paris; đây là số lượng người biểu tình cao nhất ở Paris kể từ khi các cuộc đình công và biểu tình liên quan đến việc cải cách đã bắt đầu vào giữa tháng 1. Thi công đoàn CGT lại tuyên bố có tới hơn 3,5 triệu người biểu tình trên toàn quốc và hơn 800.000 người biểu tình tại Paris.
Những người biểu tình trên [[Cây cột Tháng Bảy.]]
Philippe Martinez, người đang lãnh đạo công đoàn CGT đã nói rằng "tại nơi này đang được tập hợp bởi nhiều sự phẫn nộ khác nhau, một tình huống bùng nổ" khi mà một cuộc biểu tình đã bắt đầu được tổ chức ở Paris. Hãng thông tấn Reuters đã tuyên bố rằng, các nhà lãnh đạo công đoàn đã phải kêu gọi "khuyên mọi người nên bình tĩnh khi những lúc phẫn nộ với những gì mà họ gọi những bình luận trên là sự "khiêu khích" của Macron". Các tấm áp phích dọc theo tuyến đường của các cuộc biểu tình tại Paris bao gồm những người biểu tình đã yêu cầu tổng thống nên huỷ bỏ việc cải cách cũng như là quay trở lại số tuổi nghỉ hưu mặc định là 60 và mô tả Macron không khác gì đức vua Louis XVI. Đã có những báo cáo đầu tiên về sự hiện diện dày đặc của các "lực lượng cảnh sát chống bạo động được trang bị vũ khí". Vào lúc 2:40 chiều theo giờ GMT, nhà báo Lewis Goodall đã tuyên bố rằng "các tuyến đường biểu tình chính ở Paris đã chật cứng người [và vì vậy], họ hiện đang xếp hàng và biểu tình trên mọi con phố phụ". Ông đã trích dẫn về tuyên bố của công đoàn CGT và cho thấy có hơn 800.000 người đang biểu tình tại Paris. Vào khoảng 4:05 chiều theo giờ GMT, anh đã tweet một thông tin cho rằng truyền hình của Pháp đang báo cáo về 14 người đã bị bắt cho đến nay, anh đoán có thể là ở Paris.
Hậu quả của một vụ hỏa hoạn tại khu Rue Saint Marc.
Kênh BBC News đã cho biết rằng "phần lớn" các cuộc biểu tình "đều đã diễn ra mà không có bạo lực xảy ra", nhưng vào buổi chiều, "các cuộc đụng độ bằng bạo lực" được cho là đã "xảy ra ở các khu vực tại Paris", khi mà các lực lượng cảnh sát chống bạo động đã buộc phải sử dụng hơi cay và 'khối đen' những người biểu tình được cho là đã ném pháo hoa, chai lọ và đá vào người của cảnh sát và họ cũng đã đốt cháy cả thùng rác. Cảnh sát chống bạo động cũng được quan sát cho thấy rằng, họ cũng đã phải sử dụng cả dùi cui để tấn công những người biểu tình tại khu Grands Boulevards. Vào những cung giờ khác trong cuộc biểu tình, các đám cháy trên đường phố đã được đốt cháy với một số đống rác vẫn chưa được thu gom, một số đám cháy nhỏ có thể được nhìn thấy từ ngã ba Rue Saint-Fiacre và Đại lộ Poissonnière. Một số người dân gần đó đã quan sát cho thấy, khói bốc lên từ các mảnh vỡ đang cháy làm tắc nghẽn cho các khu vực giao thông trên đường cao tốc Toulouse, một phần là do "một số người biểu tình" đang tấn công các con đường đang bị tắc nghẽn trong một khoảng thời gian ngắn ở các thành phố khác". Cảnh sát đã xịt hơi cay vào những người biểu tình tại Nantes, và liên tiếp những cảnh sát phải sử dụng vòi rồng để giải tán đám đông tại Rennes.
Tại Lorient, một tờ báo địa phương đã đưa tin cho rằng các viên đạn đã được ném vào sân của các đồn cảnh sát và đã "gây ra một vụ đám cháy trong một thời gian ngắn",
Vào buổi tối ngày hôm đó, Bộ trưởng Nội vụ Darmanin đã đưa ra một thông tin cho rằng, một số người biểu tình quá khích đã cố gắng giết các sĩ quan cảnh sát khi đang tổ chức các cuộc biểu tình. Kênh BBC News và France 24 cũng đã khẳng định lại lời mà ông đã tuyên bố khi mà có khoảng tổng cộng 123 cảnh sát đã bị thương trên toàn nước Pháp, Tại Paris, một sĩ quan đã "được kéo đến một nơi an toàn trong tình trạng bất tỉnh, khi mà anh và các đồng nghiệp của mình đã bị các pháo hoa và đạn tự hành của những người biểu tình bắn trúng. Còn anh (ám chỉ viên sĩ quan) thì đã được kết luận thì có thể đã bị đánh vào đầu". Ở Rouen, một người phụ nữ trẻ được cho là đã mất ngón tay cái sau khi bị trúng đạn từ loại súng 'flash ball', loại súng mà cảnh sát đã sử dụng để có thể cố gắng giải tán những người đang biểu tình – Damien Adam, Nghị sĩ từ Đảng Tiến bước của khu vực, đã nói rằng những vụ việc trên " õ ràng là không thể chấp nhận được" và ông đã yêu cầu, mong muốn có một cuộc điều tra của cảnh sát để có thể tìm hiểu chuyện gì đã xảy ra" – và bên phía cảnh sát đã xác nhận có 2 sĩ quan đang bị thương sau khi bị đạn tự hành được ném vào người họ. Các quan chức bên phía LFI cũng đã phàn nàn rằng "6 người biểu tình đã bị thương do hơi cay và lựu đạn gây choáng của cảnh sát và họ yêu cầu muốn biết các sĩ quan đã ra lệnh như thế nào".
6 tháng 4
Sau khi mà cuộc họp của các nhà lãnh đạo công đoàn cấp cao với thủ tướng Élisabeth Borne đã kết thúc vào ngày 5 tháng 4, khoảng 1 giờ sau khi cả hai bên đều đã nhấn mạnh rằng, một bên thi đang kêu gọi cải cách lương hưu cần phải được hủy bỏ trong phi phía bên còn lại đã kêu gọi nên duy trì cải cách một cách tương ứng. Các nhà lãnh đạo công đoàn đã rời khỏi cuộc họp sau đó rồi họ đã ngay lập tức kêu gọi để tiếp tục cho ngày biểu tình thứ 11 vào ngày hôm sau. Theo các nhà chức trách Pháp, dự kiến đã có khoảng từ 600.000 đến 800.000 người biểu tình, với hơn 60.000 đến 90.000 người đang biểu tình tại Paris. Theo Bộ Nội vụ Pháp, đã có khoảng 111 vụ bắt giữ đã được thực hiện và có hơn 154 cảnh sát đã bị chấn thương. Những người biểu tình đã bắt đầu phóng hỏa quán cà phê Café de la Rotonde, một trong những quán cà phê yêu thích của Macron và những người biểu tình khác đã bắt đầu xông vào các tòa nhà văn phòng của BlackRock và Natixis Investment Managers.
14 tháng 4
Vào ngày 14 tháng 4, Hội đồng Hiến pháp Pháp dự kiến sẽ đưa ra phán quyết về dự luật cải cách lương hưu.
Tác động
Bạo lực gia tăng
nhỏ|[[Lực lượng An ninh Cộng hòa Pháp đang bảo vệ quán Café de la Rotonde tại Paris vào ngày 15 tháng 3.]]