Ủy ban Kế hoạch Nhà nước Liên Xô, còn được gọi là Gosplan (, ),
là cơ quan chịu trách nhiệm về việc lập kế hoạch kinh tế trung ương trong Liên Xô. Được thành lập năm 1921 và tồn tại đến khi Liên Xô tan rã năm 1991, Gosplan có nhiệm vụ chính là tạo ra và điều hành một loạt các kế hoạch năm năm quản lý kinh tế Liên Xô.
Lịch sử
Bối cảnh kinh tế
Sau Cách mạng tháng Mười và Nội chiến Nga diễn ra là thời kỳ nền kinh tế thực sự sụp đổ. Sản xuất và phân phối các mặt hàng thiết yếu được kiểm tra nghiêm ngặt khi các nhà máy bị đóng cửa và các thành phố lớn như Petrograd bị giảm số dân, người dân thành thị trở về nông thôn để xác nhận nhiệm vụ tái phân phối đất đai và để tránh thất nghiệp, thiếu lương thực, và thiếu nhiên liệu đã trở thành đặc hữu. Năm 1919 siêu lạm phát xuất hiện, khiến cho hệ thống kinh tế đang gặp khó khăn của nước Nga Xô viết theo hướng sụp đổ hoàn toàn..
Một hệ thống đặc ứng trong lịch sử Quân sự Cộng sản xuất hiện. Chính quyền Xô viết Hội đồng Công Nông Quốc phòng đã vội vàng tháo dỡ nút thắt kinh tế bằng cách duy trì nên công nghiệp Nga thay mặt cho Hồng quân, trong cuộc chiến đấu sinh tồn với phong trào phản Bolshevik Bạch vệ, được Anh, Pháp, Nhật Bản, Hoa Kỳ, và một số quốc gia khác hỗ trợ can thiệp quân sự. Ỏ nông thôn phân bổ thực phẩm, dưới sự bảo trợ danh nghĩa Bộ Dân ủy Nông nghiệp.
Giữa sự hỗn loạn như vậy ý tưởng đơn thuần về kế hoạch kinh tế dài hạn vẫn là một giấc mơ không tưởng trong những năm đầu tồn tại của nước Nga Xô viết. Mãi đến khi Nội chiến gần thành công bởi Bolshevik năm 1920, người ta mới chú ý nghiêm túc đến vấn đề kế hoạch có hệ thống cho nền kinh tế Liên Xô. Vào tháng 3 năm 1920, Hội đồng Quốc phòng Công Nông Quốc phòng đã được đặt một tên mới Hội đồng Lao động và Quốc phòng với nhiệm vụ lập kế hoạch rộng lớn hơn.
Hội đồng Lao động và Quốc phòng được thành lập với vị trí là ủy ban của Hội đồng Dân ủy Nga Xô (Sovnarkom), do các Ủy viên Nhân dân đứng đầu, đại diện công đoàn Nga, và là lãnh đạo Cơ quan Thống kê Trung ương. Hội đồng Lao động và Quốc phòng được chỉ đạo thiết lập một kế hoạch kinh tế duy nhất cho nước Nga Xô viết và chỉ đạo công việc của các ủy viên nhân dân đối với việc thực hiện kế hoạch này, do đó "lần đầu tiên ở Nga Xô có một cơ quan hoạch định chung với các chức năng được xác định rõ ràng," nhà lịch sử E. H. Carr đã theo dõi.
Thành lập
Ngày 22/2/1921, Gosplan được chính thức thành lập bởi một sắc lệnh Sovnarkom. Trớ trêu thay, cùng ngày bài viết của Lenin được công bố trên Pravda chỉ trích những người ủng hộ "kinh tế kế hoạch tách biệt" của họ là "ấu trĩ" và lập luận rằng kế hoạch GOELRO (kế hoạch điện khí hóa toàn Nga) "là công việc quan trọng trong vấn đế kinh tế kế hoạch tách biệt." Được lựa chọn làm cơ quan nền tảng chuyên môn trong công nghiệp; chỉ có 7 đảng viên Đảng Cộng sản Nga (bolsheviks). Vào tháng 6 năm 1922, một sắc lệnh mới tiếp tục mở rộng quyền hạn của Gosplan, với cơ quan được chỉ đạo soạn thảo cả hai kế hoạch sản xuất "vĩ mô" và "vi mô". Các tính toán kinh tế và đề xuất chính sách của cơ quan chủ yếu vẫn trừu tượng trong suốt nửa đầu thập niên 1920, các chính sách thực tế của Gosplan chưa được thực hiện.
Trong năm 1925, Gosplan bắt đầu tạo ra các kế hoạch kinh tế hàng năm, được gọi là "điều hành số" ()
Công việc của ủy ban phối hợp với Tổng cục Thống kê Trung ương Liên Xô, Bộ Dân ủy Tài chính, và Hội đồng Kinh tế Quốc dân Tối cao (Vesenkha), và sau là Ngân hàng Nhà nước (Gosbank) Ủy ban Ngân sách Nhà nước (Gossnab).
Kế hoạch 5 năm
Với việc giới thiệu các kế hoạch năm năm vào năm 1928, Gosplan trở thành người chịu trách nhiệm cho việc tạo và giám sát các mục tiêu được tuyên bố bởi Đảng Cộng sản toàn liên bang (bolshevik)
Trong năm 1930, Tổng cục Thống kê đã được sáp nhập vào Gosplan, và vào ngày 3 tháng 2 năm 1931, thuộc Sovnarkom.
Trong tháng 5 năm 1955, Gosplan được chia thành hai ủy ban: Ủy ban Kế hoạch Nhà nước về Kế hoạch Dài hạn Kinh tế Quốc dân Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô và Ủy ban Kế hoạch Nhà nước về Kế hoạch Ngắn hạn Kinh tế Quốc dân Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô. Tương ứng nhiệm vụ lập kế hoạch vĩ mô và vi mô. Công việc sau này dựa trên các kế hoạch năm năm được cung cấp bởi Gosplan, với kế hoạch của Gosplan trước 10-15 năm.
Gosplan có trụ sở tại tòa nhà hiện là Duma Quốc gia ở Moskva.
Tên gọi
Lãnh đạo
thumb|Trụ sở Gosplan, nay là [[Duma Quốc gia]]
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Ủy ban Kế hoạch Nhà nước Liên Xô**, còn được gọi là **Gosplan** (, ), là cơ quan chịu trách nhiệm về việc lập kế hoạch kinh tế trung ương trong Liên Xô. Được thành
**Ủy ban Quốc phòng Nhà nước** () là một cơ quan chính phủ khẩn cấp đặc biệt được thành lập trong Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại, có đầy đủ quyền lực về quân sự,
**Phó Thủ tướng thứ nhất Liên Xô** là phó lãnh đạo chính phủ của Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô); mặc dù có chức danh, chức vụ và không
Đặc trưng giai đoạn này của Liên xô là sự lãnh đạo của **Joseph Stalin**, người đang tìm cách tái định hình xã hội Xô viết với nền kinh tế kế hoạch nhiều tham vọng,
**Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô** (), hay Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô, gọi tắt **Trung ương Đảng Liên Xô** () là cơ quan quyền lực cao
**Giai đoạn này của Lịch sử Liên Xô** chứng kiến cuộc Chiến tranh Lạnh, khi Liên bang Xô viết và Hoa Kỳ cạnh tranh trực tiếp và gián tiếp để mở rộng ảnh hưởng, trong
**Lực lượng vũ trang Liên bang Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết**(tiếng Nga: _Вооружённые Силы Союза Советских Социалистических Республик_) là lực lượng vũ trang của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết
**Cộng hòa xô viết** (), còn gọi là **cộng hòa hội đồng**, là nền cộng hòa trong đó chính phủ được thành lập từ các xô viết (hội đồng công nhân) và hệ chính trị
**Sự giải thể của Liên bang Xô viết** hay **Liên Xô tan rã** ( hoặc распад Советского Союза) là quá trình tan rã nội bộ của Liên bang Xô viết bắt đầu trong những năm
**Hội đồng Trung ương Công đoàn toàn Liên bang** (, _vsesoyuzny centrálnyj sovét professionálnyh sojúzov_, viết tắt **VTsSPS**, **TWCDLX**) là cơ quan trung ương của các tổ chức công đoàn, cơ quan chỉ đạo hoạt
thumb|right|Quốc huy Liên Xô (1923-1991) **Chính phủ Liên Xô** là tên gọi tổng quát các cơ quan hành pháp của Liên Xô. Trong thời kỳ Xô viết, thuật ngữ "chính phủ Liên Xô" được sử
**Bộ Dân ủy Nội vụ** (, _Narodnyy komissariat vnutrennikh del_), viết tắt **NKVD** ( ) là một cơ quan hành pháp của Liên Xô, đơn vị trực tiếp thi hành quyền lực của Đảng Cộng
**Liên Xô** hay **Liên bang Xô viết**, tên chính thức là **Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết**, là một cựu quốc gia nằm ở phía bắc lục địa Á-Âu, tồn tại
**Trục xuất người Triều Tiên ở Liên Xô** (, ) là việc cưỡng bức di cư gần 172.000 người Triều Tiên từ Viễn Đông Nga sang Trung Á vào năm 1937 theo chỉ thị của
**Nikolai Aleksandrovich Tikhonov** (; Kharkiv, – Moskva, 1/6/1997) là chính trị gia người Liên Xô, người Nga gốc Ukaraina trong thời kỳ chiến tranh lạnh. Ông là Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô
**Hải quân Liên Xô** () là nhánh hải quân của Lực lượng vũ trang Liên Xô. Thường được gọi là **Hạm đội Đỏ**, Hải quân Liên Xô là lực lượng có số lượng tàu chiến
**Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô** (), đôi khi được viết tắt là **Sovmin** và cũng được gọi là **Xô viết Bộ trưởng**, là chính phủ về pháp lý của Liên Xô từ năm 1946
Kế hoạch Barbarossa là văn kiện quân sự-chính trị có tầm quan trọng đặc biệt do Adolf Hitler và các cộng sự của ông trong Đế chế Thứ Ba vạch ra. Nằm trong chiến lược
**Thanh trừng Hồng quân Liên Xô (1937-1938)** () - thanh trừng chính trị quy mô lớn ("đàn áp") chống lại sĩ quan và nhân viên cấp cao của Hồng quân Công Nông (РККА) và Hải
**Ban Quản trị Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô** () là cơ quan trực thuộc Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô. Ban được thành lập vào năm 1948 với tên
**Nikolai Ivanovich Ryzhkov** (; 28 tháng 9 năm 1929 – 28 tháng 2 năm 2024), hay **Mikola Ivanovich Rizhkov** (), là một chính khách Liên Xô gốc Ukraina, sau phục vụ Liên bang Nga sau
**Hiệp ước về việc thành lập Liên Xô** chính thức tạo ra **Liên bang Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết** (thường được gọi là Liên Xô). Nó _de jure_ hợp pháp hóa một
**Bộ Nội vụ Liên Xô (MVD)** - () - là cơ quan cấp bộ của Liên Xô. Nhiệm vụ chính là chống tội phạm và duy trì trật tự công cộng trong giai đoạn năm
thumb|Phiên họp Hội đồng Nhà nước (6/9/2008) **Hội đồng Nhà nước Liên bang Nga** () là cơ quan tư vấn cho Tổng thống Nga về các vấn đề quan trọng của Liên bang Nga. Hội
**Nikolai Dmitrievich Kondratiev** (tiếng Nga: Николай Дмитриевич Кондратьев, 4/3/1892- 17/9/1938) là một nhà kinh tế người Nga và Liên Xô. Ông là người đặt nền móng cho học thuyết về các chu kỳ kinh tế
**Quân hàm Hồng quân và Hồng Hải quân từ năm 1940 đến 1943** được đặc trưng bởi những cải cách liên tục đối với các lực lượng vũ trang Liên Xô trong giai đoạn ngay
**Đại hội Xô viết Liên Xô** () là cơ quan lãnh đạo cao nhất của Liên Xô kể từ khi Liên Xô được thành lập (30/12/1922) và đến khi Hiến pháp 1936 của Liên Xô
**Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô** (chữ Nga: Председатель Совета Министров СССР) là cách xưng hô chính thức của người đứng đầu chính phủ Liên Xô, tương đương với thủ tướng nội các,
**Ủy ban Nhà nước về tình trạng khẩn cấp** (), viết tắt SCSE (), là một Uỷ ban gồm 8 quan chức cao cấp của Liên Xô - đến từ chính quyền Xô viết, Đảng
**Ban Quốc tế Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô** (), là cơ quan trực thuộc Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô phụ trách phát triển và thực hiện chính sách
**Tổng cục Trại giam** (, _Glavnoe upravlenie lagerei_) còn được gọi tắt là **Gulag** (ГУЛаг) là hệ thống trại cải tạo bằng lao động, lần lượt chịu sự quản lý của Bộ Dân ủy Nội
**Bộ Quốc phòng Liên Xô (МО)** - () - là cơ quan cấp bộ của Liên Xô. Là cơ quan quản lý nhà nước của các lực lượng vũ trang Liên Xô, ngoại trừ các
**Chiến tranh Liên Xô tại Afghanistan**, hay còn được gọi là **Xung đột Afghanistan - Liên Xô** và **Chiến tranh Afghanistan** là cuộc xung đột kéo dài 10 năm giữa các lực lượng quân sự
Việc chuyển giao tỉnh Krym trong nội bộ Liên Xô năm 1954 là một hành động hành chính của Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao nhằm chuyển giao chính quyền của Krym từ Cộng
**Rúp** () là đơn vị tiền tệ của Liên Xô, được giới thiệu vào năm 1922, thay thế cho rúp Đế quốc Nga. Một rúp được chia thành 100 kopeck ( – _kopeyka_, _kopeyki_). Tiền
**Ủy ban Trung ương Đảng Lao động Triều Tiên** (, Phiên âm: Choseon Rodongdang Chung-ang Wiwonhoe, ) là cơ quan quyền lực Trung ương của Đảng Lao động Triều Tiên, do Đại hội Đại biểu
**Nikolai Konstantinovich Baibakov** (, sinh ngày 6/3/1911 tại Sabunchu, gần Baku, Đế quốc Nga (nay là Azerbaijan) – mất ngày 31/3/2008 tại Moskva) là một chính khách Liên Xô, nhà kinh tế học và Anh
**Ủy ban An ninh Quốc gia** (, ), viết tắt **KGB** (, ; ) còn được gọi là **Ủy ban An ninh Nhà nước**, là lực lượng cảnh sát mật chính, và là cơ quan
Trang cuối văn bản Hiệp ước không xâm phạm Đức – Xô ngày 26 tháng 8 năm 1939 (chụp bản xuất bản công khai năm 1946) **Hiệp ước Xô – Đức**, còn được gọi là
**Đấu tranh nội bộ Đảng Cộng sản Liên Xô (Bolshevik) vào thập niên 1920** — là một quá trình sắp xếp lại quyền lực trong Đảng Cộng sản Toàn Nga của những người Bolshevik, bắt
**Kế hoạch Hula** là một kế hoạch trong Thế chiến II, trong đó Hoa Kỳ chuyển giao các tàu hải quân cho Liên Xô với dự đoán rằng Liên Xô cuối cùng sẽ tham gia
**Hội đồng Lao động và Quốc phòng** (, _Sovet truda i oborony_, viết tắt _STO_) là cơ quan tối cao bất thường Nga Xô, và sau đó là Liên Xô, hoạt động trong bối cảnh
**Nikolai Alekseevich Voznesensky** (, – 1/10/1950) là người giám sát kế hoạch kinh tế Liên Xô ở Ủy ban Kế hoạch Nhà nước trong thời kỳ Chiến tranh Xô-Đức. Là người bảo hộ của Andrei
**Vụ án Leningrad**, hoặc **sự vụ Leningrad** (, _"Leningrad delo"_), là một loạt các phiên tòa xét xử vào cuối những năm 1940– đầu nhưng năm 1950 để buộc tội một số lãnh đạo Đảng
**Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa România** (), trước ngày 21 tháng 8 năm 1965 được gọi là **Cộng hòa Nhân dân România** ( (1947–1954, 1963–1965) hoặc (1954–1963)), là giai đoạn trong lịch sử România
**Lịch sử Liên xô** có nguồn gốc từ cuộc Cách mạng Nga năm 1917. Những người Bolshevik, dưới sự lãnh đạo của Vladimir Lenin, đã xuất hiện trở thành lực lượng chính trị chủ chốt
**Đoàn cố vấn quân sự Liên Xô tại Việt Nam** () là một đội hình quân sự tổng hợp của Lực lượng Vũ trang Liên Xô được đưa đến Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
**Chiến tranh Mùa đông** (, , ) hay **Chiến tranh Liên Xô-Phần Lan 1939-1940** là cuộc chiến giữa Liên Xô và Phần Lan do tranh chấp lãnh thổ tại vùng Karelia. Nó diễn ra vào
**Trận bán đảo Kerch (1942)** là tổ hợp ba chiến dịch quân sự lớn của Hồng Quân Liên Xô chống lại quân đội Đức Quốc xã và quân chư hầu România tại bán đảo Kerch
**Vũ Huy Hoàng** (sinh năm 1953) là một cựu chính khách Việt Nam. Ông nguyên là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa 10, 11, Đại biểu Quốc hội