Phó Tác Nghĩa (giản thể: 傅作义; phồn thể: 傅作義; bính âm: Fù Zuòyì; Wade–Giles: Fu Tso-yi) (27 tháng 6 năm 1895 – 19 tháng 4 năm 1974) là một tư lệnh quân sự Trung Hoa. Ban đầu ông phục vụ dưới trướng Diêm Tích Sơn, được ca ngợi trong cuộc phòng thủ Tuy Viễn trước quân Nhật. Trong giai đoạn cuối Nội chiến Trung Hoa, Phó đem lực lượng chiến lược đóng quanh Bắc Bình đầu hàng quân cộng sản. Về sau ông tham gia chính quyền Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Tiểu sử
Sự nghiệp ban đầu
Phó ban đầu là một sĩ quan trong quân đội Sơn Tây của Diêm Tích Sơn. Ông tham chiến trong Chiến tranh Bắc phạt 1927-1928, sau khi Diêm theo về với Quốc dân đảng. Phó lại tham chiến bên phe Diêm trong Đại chiến Trung Nguyên 1929-1930, khi Diêm mưu lập ra một chính phủ trung ương do Diêm làm Tổng thống. Lực lượng của Diêm nhanh chóng bị đánh bại dưới tay Tưởng Giới Thạch, và Diêm phải sống lưu vong vài năm.
Phòng thủ Tuy Viễn
Sau khi Diêm trở về Sơn Tây năm 1931, Phó tham gia công cuộc "hiện đại hóa" của Diêm và kiểm soát tỉnh Tuy Viễn (Nội Mông Cổ). Hầu hết các công trình tại Tuy Viễn thời gian này do tay những binh lính-nông dân Sơn Tây dưới quyền Phó xây dựng nên, bao gồm việc khai thác quặng sắt tại Tuy Viễn (chiếm 24% sản lượng toàn Trung Hoa) và lần đầu tiên canh tác hơn 4,000 acres (16 km²) đất nông nghiệp. Phó cũng xây dựng quan hệ với Trương Học Lương để tăng cường quyền kiểm soát Tuy Viễn của Diêm.
Tháng 3 năm 1936, lực lượng Mãn Châu từ Sát Cáp Nhĩ tấn công Tuy Viễn, thách thức quyền kiểm soát của Phó. Đạo quân này chiếm được thị trấn Bách Linh Miếu ở Bắc Tuy Viễn, nơi này trở thành tổng hành dinh của Ủy ban Chính vụ tự trị Nội Mông thân Nhật. 3 tháng sau, thủ lĩnh ủy ban, Đức Vương (Demchugdongrub) tuyên bố rằng ông ta là lãnh tụ của quốc gia Mông Cổ độc lập (Mông Cổ quốc), và tổ chức quân đội do Nhật trang bị và huấn luyện. Tháng 8 năm 1936, quân đội của Đức Vương tấn công Tuy Viễn, nhưng bị lực lượng của Phó Tác Nghĩa đánh bại. Sau thất bại này, Đức Vương lên kế hoạch cho một cuộc tấn công khác trong khi gián điệp Nhật do thám tình hình phòng thủ Tuy Viễn.
Tháng 11 năm 1936, Đức Vương gửi tối hậu thư cho Phó Tác Nghĩa yêu cầu ông đầu hàng. Khi Phó trả lời rằng Đức Vương chỉ là bù nhìn và yêu cầu ông ta phục tùng chính phủ trung ương, quân Mông-Mãn của Đức Vương mở một cuộc tấn công quy mô lớn, với 15,000 quân được Nhật trang bị và yểm trợ không lực, và thường do sĩ quan Nhật chỉ huy. (Các binh sĩ Nhật chiến đấu cho Mông Cổ quốc thường bị Phó lấy lý do họ là phiến quân để xử tử, vì Mông Cổ quốc không được coi là một phần của Nhật Bản).
Dự đoán được sự bùng phát của Chiến tranh Trung-Nhật, các điệp viên Nhật tại đây phá hủy một kho quân nhu lớn tại Đại Đồng, cũng như thực hiện các hành động phá hoại khác. Để phòng thủ Tuy Viễn, Diêm Tích Sơn tăng viện cho Phó những đơn vị tinh nhuệ và các tướng lĩnh tài năng nhất, bao gồm Triệu Thừa Thụ và con rể của Diêm là Vương Tĩnh Quốc. Trong tháng tiếp theo, quân Mông Cổ thiệt hại nặng nề. Phó chiếm được Bách Linh Miếu ngày 24 tháng 11 năm 1936, thậm chí còn lên kế hoạch tấn công Sát Cáp Nhĩ trước khi nhận được khuyến cáo từ đạo quân Quan Đông rằng hành động đó sẽ khiến quân Nhật tham chiến. Đức Vương liên tục cho quân tấn công hòng tái chiếm Bách Linh Miếu, nhưng chỉ khiến Phó phái thêm nhiều quân lên phía bắc, sau đó chiếm được những cứ điểm cuối cùng của quân Mông Cổ quốc tại Tuy Viễn và gần như tiêu diệt hoàn toàn đội quân này. Sau khi có bằng chứng cụ thể rằng người Nhật bí mật hỗ trợ Đức Vương, Diêm Tích Sơn công khai cáo buộc Nhật Bản vi phạm công ước quốc tế. Chiến thắng của Phó tại Tuy Viễn trước các lực lượng thân Nhật được công luận Trung Hoa ca tụng, tăng cường uy tín và ảnh hưởng của ông cũng như của Diêm Tích Sơn.
Chống lại quân Cộng sản và quân Nhật
Trong Chiến tranh Trung-Nhật, Phó giữ nhiều chức vụ tại Hoa Bắc. Là Tư lệnh Binh đoàn 7, ông tham gia Chiến dịch Sát Cáp Nhĩ, Trận Thái Nguyên và Chiến dịch mùa đông 1939-40, chiến thắng trong Trận Ngũ Nguyên. Cuối chiến tranh, Phó là Tư lệnh Quân khu 12, bao gồm Nhiệt Hà, Sát Cáp Nhĩ và Tuy Viễn.
Trong Nội chiến Trung Hoa, Phó chỉ huy 500,000 quân, kiểm soát Hành lang Tuy Viễn-Bắc Bình tối quan trọng, ngăn cách Mãn Châu với nội địa Trung Hoa. Sau khi quân Cộng sản chiếm được Mãn Châu cuối năm 1948, các điệp viên Cộng sản thâm nhập hàng ngũ của Phó và thuyết phục ông hòa đàm với phe cộng sản. Lúc này, Phó ngày càng bất mãn với Tưởng. Sự bất hòa giữa hai bên lên đến đỉnh điểm vào tháng 10 năm 1948, khi Tưởng bất ngờ rời khỏi cuộc họp về việc phòng thủ khu vực do Phó kiểm soát mà không có lời giải thích nào.
Nguyên nhân khiến Tưởng rời đi về sau mới được tiết lộ. Con trai Tưởng, Tưởng Kinh Quốc, đã bắt giữ và từ chối phóng thích người em họ là Khổng Lệnh Khản (孔令侃), trong một chiến dịch ngăn chặn gian thương tại Thượng Hải. Nhận thấy Tưởng Kinh Quốc rất có thể sẽ xử tử Khổng để làm gương, Tống Mỹ Linh van xin Tưởng Giới Thạch lập tức bay đến Thượng Hải để cứu Khổng. Tưởng đồng ý cứu Khổng, và bỏ đi ngay giữa buổi họp vô cùng quan trọng này. Hành động của Tưởng khiến làm suy giảm nghiêm trọng chí khí của quân đội Quốc dân cũng như khiến Phó và nhiều tướng lĩnh nhận ra rằng Tưởng đặt lợi ích của gia đình trên cả lợi ích của đất nước.
Trong số các điệp viên cộng sản trong hàng ngũ của Phó có cả con gái ruột của ông, Phó Đông Cúc (傅冬菊), và thư ký thân cận là Thiếu tướng Diêm Hựu Văn (阎又文), người Vinh Hà, Vận Thành, đồng hương với Phó. Phó Đông Cúc, Diêm Hựu Văn và những điệp viên khác thuyết phục Phó đầu hàng và liên tiếp chuyển các tin tức tình báo quan trọng cho phe Cộng sản. Phó bắt đầu đàm phán bí mật với Lâm Bưu để dàn xếp việc đầu hàng của 1/4 triệu quân tại Bắc Bình vào ngày 31 tháng 1 năm 1949. Diêm Hựu Văn là đại diện của Phó trong quá trình đàm phán với Lâm, nhưng mãi tới sau ngày Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập, ông mới biết rõ sự thực về Diêm.
Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
Nhờ đóng góp vào thắng lợi của Đảng Cộng sản Trung Quốc, Phó được giữ những chức vụ quan trọng trong chính quyền mới, như Bộ trưởng Thủy điện và ủy viên Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc. Nhưng trong Cách mạng Văn hóa, Phó vẫn không bảo vệ được gia đình mình.
Dù con gái ông, Phó Đông Cúc, đã được công nhận là một điệp viện cộng sản trong hàng ngũ Quốc dân đảng, có công trong việc hòa bình giải phóng Bắc Bình năm 1949, nhưng vẫn liên tiếp bị Hồng vệ binh đấu tố trong Cách mạng Văn hóa (1966-1975). Sau khi Cách mạng Văn hóa kết thúc, Phó Đông Cúc trở thành lãnh đạo Mặt trận Thống nhất, và nghỉ hưu năm 1995. Bà mất năm 2007.
Sự nghiệp quân sự
1928 - 1929 Tư lệnh đồn trú Thiên Tân
1929 - 1930 Tư lệnh Quân đoàn 10
1930 - 1932 Tư lệnh Quân đoàn 35
1931 - 1946 Chủ tịch Chính phủ tỉnh Tuy Viễn
1933 - 1941 Tư lệnh Binh đoàn 7
1937 - 1941 Tư lệnh Quân đoàn 35
1938 Tư lệnh Bắc lộ quân, Quân khu 2
1939 - 1945 Phó tư lệnh Quân khu 8
1945 Tư lệnh Quân khu 12
1945 - 1947 Chủ nhiệm Bình định Kalgan
1946 - 1947 Chủ tịch Chính phủ tỉnh Sát Cáp Nhĩ
1947 - 1948 Tổng tư lệnh Tiễu phĩ Hoa Bắc
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Phó Tác Nghĩa** (giản thể: 傅作义; phồn thể: 傅作義; bính âm: Fù Zuòyì; Wade–Giles: Fu Tso-yi) (27 tháng 6 năm 1895 – 19 tháng 4 năm 1974) là một tư lệnh quân sự Trung Hoa.
Đây là danh sách các địa điểm ở Ba Lan có liên kết thường trực với các cộng đồng địa phương ở các quốc gia khác. Trong hầu hết các trường hợp, hiệp hội, đặc
**Phó** là một họ của người ở vùng Văn hóa Đông Á. Họ này có mặt ở Việt Nam, Trung Quốc (chữ Hán: 傅, Bính âm: Fu), Hoa Kỳ, Pháp, Đức, Canada và Triều Tiên
**Nghĩa trang cách mạng Bát Bảo Sơn** (chữ Trung Quốc: 八宝山革命公墓) là một nghĩa trang ở Thạch Cảnh Sơn, một quận phía tây của thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc. Được chính thức thành lập
**Phong trào kết nghĩa Bắc – Nam** là một phong trào thi đua của một số tỉnh, thành phố Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam. Khởi động vào năm 1960, phong trào
**Vũng Tàu** là một thành phố cũ thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, vùng Đông Nam Bộ, Việt Nam. Đây là trung tâm kinh tế, tài chính, văn hóa, du lịch, và là một
Tòa nhà chọc trời Umeda Thủy cung Kaiyukan [[Thành Osaka]] là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Osaka, Nhật Bản và là một đô thị quốc gia. Thành phố Ōsaka nằm ở vùng Kinki trên
**Sihanoukville** (tiếng Khmer: ក្រុងព្រះសីហនុ), phiên âm tiếng Việt là **Xi-ha-núc-vin**, tên khác: **Kampong Som**, **Kampong Saom**, **Kâm Póng Sao**, là một thành phố cảng ở phía nam Campuchia và là thủ phủ của tỉnh Sihanoukville
, là thành phố thủ phủ của phủ Kyōto, Nhật Bản. Thành phố có dân số gần 1,47 triệu người vào năm 2018 và là một phần chính của vùng đô thị Kansai. Năm 794,
**Thanh Hóa** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Thanh Hóa, Bắc Trung Bộ, Việt Nam. Thành phố Thanh Hóa từng là một trong những thành phố trực thuộc tỉnh lớn nhất của cả
nhỏ|phải|Nghĩa trang Passy **Nghĩa trang Passy** (tiếng Pháp: _Cimetière de Passy_) là một nghĩa địa của thành phố Paris nơi chôn cất rất nhiều người nổi tiếng, nghĩa trang hiện nằm tại trung tâm thành
**Davao**, gọi chính thức là **Thành phố Davao** (tiếng Cebu: Dakbayan sa Dabaw, tiếng Tagalog: Lungsod ng Dabaw), là một thành phố đô thị hoá cao độ trên đảo Mindanao, Philippines. Thành phố có khoảng
**Tuy Hòa** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Phú Yên, Việt Nam. Là đô thị trù phú nằm ở hạ nguồn Sông Ba, dòng sông lớn nhất miền Trung. Đây là trung tâm
**Phổ** (tiếng Đức: Preußen; tiếng Latinh: _Borussia_, _Prutenia_; tiếng Anh: Prussia; tiếng Litva: _Prūsija_; tiếng Ba Lan: _Prusy_; tiếng Phổ cổ: _Prūsa_) là một quốc gia trong lịch sử cận đại phát sinh từ Brandenburg,
**Chủ nghĩa Marx** hay **Mác-xít** (phiên âm từ Marxist) là hệ thống học thuyết triết học, lịch sử và kinh tế chính trị dựa trên các tác phẩm của Karl Marx (1818 - 1883) và
**Chủ nghĩa tư bản** (Chữ Hán: 主義資本; tiếng Anh: _capitalism_) là một hệ thống kinh tế dựa trên quyền sở hữu tư nhân đối với tư liệu sản xuất và hoạt động sản xuất vì
right|Biểu tình của những người theo chủ nghĩa xã hội vào [[Ngày Quốc tế Lao động 1912 tại Union Square ở Thành phố New York]] **Chủ nghĩa xã hội** (; ; Hán: 社會主義; Nôm: 主義社會)
nhỏ|[[Ze'ev Jabotinsky]] **Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại** (tiếng Hebrew: ציונות רוויזיוניסטית) hay **Chủ nghĩa Zion xét lại** là một phong trào trong Chủ nghĩa phục quốc Do Thái do Ze'ev Jabotinsky khởi
**_Tam quốc diễn nghĩa_** (giản thể: 三国演义; phồn thể: 三國演義, Pinyin: _sān guó yǎn yì_), nguyên tên là **_Tam quốc chí thông tục diễn nghĩa_**, là một cuốn tiểu thuyết dã sử về lịch sử
**Chủ nghĩa vô trị** hay **chủ nghĩa vô chính phủ** là một trường phái triết học và phong trào chính trị chủ trương hoài nghi bất cứ sự hợp thức hóa nào về chính quyền,
thumb|right|Thuận chiều kim đồng hồ từ góc trên bên trái: [[Søren Kierkegaard, Fyodor Dostoevsky, Jean-Paul Sartre, Friedrich Nietzsche.]] **Chủ nghĩa hiện sinh** hay **thuyết hiện sinh** là luồng tư tưởng triết học của một nhóm
**Chủ nghĩa tự do** là một hệ tư tưởng, quan điểm triết học, và truyền thống chính trị dựa trên các giá trị về tự do và bình đẳng. Chủ nghĩa tự do có nguồn
**Đảng Công nhân Đức Quốc gia Xã hội chủ nghĩa** ( - **NSDAP**), thường được gọi là **Đảng Quốc Xã** trong tiếng Việt, là đảng cầm quyền Đức trong thời kỳ Đức Quốc Xã. Lãnh
**Phó Thủ tướng Chính phủ** là một chức vụ trong Chính phủ Việt Nam, được quy định ngay từ Hiến pháp 1946. Kể từ năm 1981, theo Hiến pháp 1980, chức vụ này được gọi
**Chủ nghĩa tự do hiện đại Hoa Kỳ** là phiên bản chủ đạo của chủ nghĩa tự do tại Hoa Kỳ. Nó kết hợp ý tưởng của tự do dân sự (_civil liberty_) và bình
**Võ Tắc Thiên** (chữ Hán: 武則天, 624 - 16 tháng 12, 705) hay **Vũ Tắc Thiên**, thường gọi **Võ hậu** (武后) hoặc **Thiên hậu** (天后), là một phi tần ở hậu cung của Đường Thái
nhỏ|phải|Triết gia [[Friedrich Engels|F. Engels với các tác phẩm của mình đã đặt nền tảng cho Lý luận của Chủ nghĩa Marx – Lenin về nhà nước.]] **Học thuyết về Nhà nước của Chủ nghĩa
**Chủ nghĩa vị lợi**, hay **chủ nghĩa công lợi** còn gọi là **thuyết duy lợi** hay **thuyết công lợi** (tiếng Anh: _Utilitarianism_) là một triết lý đạo đức, một trường phái triết học xã hội
**Lào Cai** trước đây là một thành phố biên giới phía bắc và là tỉnh lỵ của tỉnh Lào Cai, Việt Nam. Từ 01/07/2025, thành phố chính thức kết thúc hoạt động và được tổ
**Trường Trung học Phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai** (Tên cũ: **Trường nữ Gia Long**, **Trường nữ sinh Áo Tím**; tên khác: **Miki**) là một trường trung học phổ thông công lập ở Thành phố
**Friedrich II** (24 tháng 1 năm 171217 tháng 8 năm 1786) là vua nước Phổ trị vì từ ngày 31 tháng 5 năm 1740 cho đến khi qua đời vào ngày 17 tháng 8 năm
**Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga** ( ) hoặc gọi tắt là **Nga Xô viết** là nước cộng hòa Xô viết lớn nhất và đông dân nhất trong số mười
**Khởi nghĩa Lam Sơn** là một cuộc khởi nghĩa trong lịch sử Việt Nam do Lê Lợi lãnh đạo nhằm chống lại sự cai trị của nhà Minh, bắt đầu từ đầu năm 1418 và
Các quốc gia trên thế giới có đặt căn cứ quân sự của Hoa Kỳ. **Chủ nghĩa đế quốc Mỹ** () là một thuật ngữ nói về sự bành trướng chính trị, kinh tế, quân
**Friedrich Wilhelm IV** (15 tháng 10 năm 1795 – 2 tháng 1 năm 1861) là vua nước Phổ từ ngày 4 tháng 6 năm 1840 cho đến khi băng hà vào ngày 2 tháng 1
**Chủ nghĩa cộng sản vô trị**, **chủ nghĩa cộng sản vô chính phủ** () hay **chủ nghĩa cộng sản tự do** là một học thuyết của chủ nghĩa vô trị, chủ trương thủ tiêu nhà
**Bắc Kinh** có lịch sử lâu dài và phong phú, nguyên truy từ cách nay 3.000 năm. Trước khi Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Hoa vào năm 221 TCN, Bắc Kinh là thủ đô
**Buôn Ma Thuột** (còn được viết là **Ban Mê Thuột**) là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Đắk Lắk, Việt Nam. Đây là thành phố lớn nhất ở vùng Tây Nguyên và là đô
**Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam** (gọi tắt: **Chủ tịch nước**) là nguyên thủ quốc gia của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là người đứng đầu
**Chủ nghĩa Tam Dân** hay **Học thuyết Tam Dân** (phồn thể: 三民主義, giản thể: 三民主义) là một cương lĩnh chính trị do Tôn Dật Tiên đề xuất, với tinh thần biến đất nước Trung Hoa
**Chủ nghĩa tự do cá nhân** hay **chủ nghĩa tự do ý chí** (tiếng Anh: _libertarianism_, từ tiếng Latinh: _liber_, tự do) là học thuyết triết học chính trị ủng hộ tự do như là
phải|Bản đồ Lĩnh Nam thời Trưng Vương (40-43 sau Công nguyên). **Khởi nghĩa Hai Bà Trưng** là cuộc khởi nghĩa chống Bắc thuộc đầu tiên trong lịch sử Việt Nam do hai chị em Trưng
**Chủ nghĩa dân túy** (, Hán-Việt: _dân túy chủ nghĩa_; ) đề cập đến một loạt các lập trường chính trị nhấn mạnh ý tưởng về "nhân dân" và thường đặt nhóm này chống lại
**Nghĩa trang Liệt sĩ Thành phố Hồ Chí Minh** là một nghĩa trang ở Thành phố Hồ Chí Minh. Nơi này quy tập hơn 14 ngàn anh hùng liệt sỹ đã hy sinh trong các
Dưới đây là **danh sách các quan niệm sai lầm phổ biến**. Các mục trong bài viết này truyền đạt , còn bản thân các quan niệm sai lầm chỉ được ngụ ý. ## Nghệ
**Chủ nghĩa vô thần**, **thuyết vô thần** hay **vô thần luận**, theo nghĩa rộng nhất, là sự "thiếu vắng" niềm tin vào sự tồn tại của thần linh. Theo nghĩa hẹp hơn, chủ nghĩa vô
nhỏ|Lối vào nghĩa trang **Nghĩa trang Père-Lachaise** (tiếng Pháp: _Cimetière du Père-Lachaise_) là nghĩa trang lớn nhất của thành phố Paris, Pháp và là một trong những nghĩa trang nổi tiếng nhất thế giới. Nằm
**Bùi Đại Nghĩa** (sinh ngày 5 tháng 12 năm 1978), thường được biết đến với nghệ danh **Đại Nghĩa**, là một nam diễn viên kiêm người dẫn chương trình truyền hình người Việt Nam. Là
**Nghĩa Hưng** là một huyện ven biển nằm ở phía nam tỉnh Nam Định, Việt Nam. ## Địa lý ### Vị trí địa lý Huyện Nghĩa Hưng nằm ở phía nam của tỉnh Nam Định,
**Gia Nghĩa** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Đắk Nông, Việt Nam. ## Địa lý ### Vị trí địa lý Thành phố Gia Nghĩa nằm về phía tây nam của khu vực Tây