thumb|upright=0.7|Ngôn ngữ có thể được Latinh hóa bằng nhiều cách, như được cho thấy ở đây với [[Hán ngữ tiêu chuẩn|tiếng Trung Quốc tiêu chuẩn cho từ "quốc ngữ".]]
Latinh hóa, còn gọi là La Mã hóa, là việc hay một hệ thống chuyển đổi văn bản từ một hệ chữ viết khác sang chữ Latinh (còn gọi là chữ La Mã). Các phương pháp Latinh hóa bao gồm chuyển tự để thể hiện văn viết, chuyển tả để thể hiện văn nói, và kết hợp cả hai. Những phương pháp chuyển tả có thể được phân chia thành chuyển tả âm vị, ghi lại các âm vị hoặc đơn vị ngữ nghĩa trong lời nói và nghiêm ngặt hơn là chuyển tả ngữ âm, ghi lại âm nói với độ chính xác cao.
Tại các nước Âu-Mỹ, người ta thường gọi Latinh hoá là La Mã hoá nhưng tại Việt Nam thì người ta lại hay gọi là Latinh hoá.
Phương pháp
Có nhiều hệ thống Latinh hóa đồng nhất hoặc tiêu chuẩn. Chúng có thể được phân loại theo đặc điểm. Các đặc điểm của một hệ thống cụ thể có thể giúp chúng phù hợp hơn với các ứng dụng khác nhau, đôi khi trái ngược nhau, bao gồm truy xuất tài liệu, phân tích ngôn ngữ, dễ đọc, thể hiện trung thực phát âm.
- Nguồn hoặc ngôn ngữ hiến - Một hệ thống có thể được tùy chỉnh để Latinh hóa văn bản từ một ngôn ngữ cụ thể, một loạt các ngôn ngữ hoặc cho bất kỳ ngôn ngữ nào sử dụng chung một hệ thống chữ viết. Một hệ thống dành riêng cho ngôn ngữ thường bảo tồn các tính trạng của ngôn ngữ như phát âm, trong khi hệ thống chung có lợi hơn trong việc lập danh mục các văn bản quốc tế.
- Đích hoặc ngôn ngữ nhận - Hầu hết các hệ thống được dành cho một đối tượng nói hoặc đọc một ngôn ngữ cụ thể. (Cái gọi là hệ thống Latinh hóa quốc tế cho văn bản Cyrillic dựa trên bảng chữ cái Trung Âu như bảng chữ cái tiếng Séc và tiếng Croatia).
- Tính đơn giản - Vì bảng chữ cái Latinh cơ bản có số lượng chữ cái nhỏ hơn so với nhiều hệ thống chữ viết khác, cần phải sử dụng các chữ ghép, dấu phụ hoặc ký tự đặc biệt để thể hiện tất cả chúng trong chữ viết Latinh. Điều này ảnh hưởng đến sự dễ dàng của việc tạo, lưu trữ và truyền tải kỹ thuật số, tái tạo và đọc văn bản được Latinh hóa.
- Tính đảo ngược - Có thể khôi phục lại bản gốc từ văn bản đã chuyển đổi hay không. Một số hệ thống có thể đảo ngược cho phép một phiên bản đơn giản hóa không thể đảo ngược.
Chuyển tự
Nếu phiên bản Latinh hóa cố gắng chuyển tự hệ chữ viết gốc, nguyên tắc là đối chiếu một-một các ký tự trong ngôn ngữ nguồn vào hệ thống chữ viết nhận, ít chú trọng đến kết quả phát ra khi phát âm theo ngôn ngữ của người đọc. Ví dụ, phiên bản Latinh hóa Nihon-shiki của tiếng Nhật cho phép người đọc có hiểu biết tái cấu trúc các âm tiết kana gốc của Nhật Bản với độ chính xác 100%, nhưng đòi hỏi kiến thức bổ sung để phát âm đúng.
Chuyển tả
Âm vị
Hầu hết các phiên bản Latinh hóa đều nhằm mục đích cho phép người đọc bình thường không quen thuộc với chữ viết gốc phát âm ngôn ngữ nguồn một cách hợp lý chính xác. Các phiên bản Latinh hóa như vậy tuân theo nguyên tắc chuyển tả âm vị và cố gắng tạo ra các âm thanh (âm vị) quan trọng của bản gốc một cách trung thực nhất có thể trong ngôn ngữ đích. Phương pháp Latinh hóa Hepburn phổ biến của tiếng Nhật là một ví dụ về phiên bản Latinh hóa chuyển tả được thiết kế cho người nói tiếng Anh.
Ngữ âm
Chuyển đổi ngữ âm tiến một bước xa hơn và cố gắng mô tả tất cả các ngữ âm bằng ngôn ngữ nguồn, hy sinh sự dễ đọc nếu cần bằng cách sử dụng các ký tự hoặc quy ước không tìm thấy trong chữ viết đích. Trên thực tế một ví dụ đại diện cho phương pháp này gần như không bao giờ cố gắng đại diện cho tất cả các allophone khả thi—đặc biệt là những ngữ âm sinh ra một cách tự nhiên do hiệu ứng phát âm cộng hợp—và thay vào đó tự hạn chế để phân biệt các allophone quan trọng nhất. Bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế là hệ thống chuyển tả ngữ âm phổ biến nhất.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Latin hóa ALA-LC** là một tập hợp các tiêu chuẩn cho chuyển đổi sang chữ Latin các văn bản hay tên gọi từ các hệ chữ viết phi Latin. Bộ tiêu chuẩn này do Hiệp
thumb|upright=0.7|Ngôn ngữ có thể được Latinh hóa bằng nhiều cách, như được cho thấy ở đây với [[Hán ngữ tiêu chuẩn|tiếng Trung Quốc tiêu chuẩn cho từ "quốc ngữ".]] **Latinh hóa**, còn gọi là **La
**Chuyển tự Latinh tiếng Nga** là một việc cần thiết để viết ký âm các tên hay các địa danh dưới dạng tiếng Nga sang dạng phiên âm trong các ngôn ngữ dùng ký tự
nhỏ|413x413px|"Quốc ngữ" (國語, _Guóyǔ_) được viết bằng chữ Hán phồn thể và giản thể, tiếp theo là bính âm Hán ngữ, Gwoyeu Romatzyh, Wade–Giles và Yale|thế= **Latinh hóa tiếng Trung Quốc** là việc sử dụng
Việc **Latinh hóa tiếng Trung Quốc ở Singapore** không được quy định bởi một chính sách duy nhất, cũng như các chính sách này cũng không được thực hiện một cách nhất quán, vì cộng
**Tiếng Latinh** hay **Latin** (tiếng Latinh: __, ) là ngôn ngữ thuộc nhóm ngôn ngữ gốc Ý của ngữ hệ Ấn-Âu, ban đầu được dùng ở khu vực quanh thành phố Roma (còn gọi là
**Chữ Latinh**, còn gọi là **chữ La Mã**, là tập hợp bao gồm hai loại chữ cái sau: *Các chữ cái ban đầu được dùng để viết tiếng Latinh, về sau còn được dùng để
**Cộng hòa Ragusa**, hay **Cộng hòa Dubrovnik**, là một nước cộng hòa hàng hải đặt tại trung tâm thành phố Dubrovnik (_Ragusa_ trong tiếng Ý và Latinh) ở Dalmatia (ngày nay là vùng cực nam
**Anh hoá** () là một quá trình mang tính chất đồng hóa (tự nguyện và cưỡng ép) một địa điểm, một người vào nền văn hóa Anh, hoặc thay đổi ngôn ngữ không phải tiếng
**Chuyển tự Latin chữ Lào** là nỗ lực ghi tiếng Lào bằng chữ Latin, và hệ thống chuyển tự bảng chữ cái Lào sang chữ cái Latin, phục vụ cho phiên âm trong các sử
Các hệ thống hiện đại cho phiên âm La Mã ngôn ngữ Bulgaria đã được tạo ra bởi L. Ivanov tại Viện Toán học và Tin học tại Học viện Bulgaria Khoa học vào năm
**Đức hóa** () là quá trình truyền bá ngôn ngữ, con người và văn hóa Đức, hay các chính sách khởi đầu cho những thay đổi này. Vấn đề này từng là nguyên tắc chủ
thumb|[[Vương cung thánh đường Đền thánh Quốc gia Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội ở Washington, D.C., là nhà thờ Kitô giáo lớn nhất ở Hoa Kỳ.]] **Giáo hội Công giáo tại Hoa Kỳ** là
**La Mã hóa** hoặc **Latinh hóa** (tiếng Anh: _Romanization_ hay _Latinization_) là một thuật ngữ về ý nghĩa văn hóa và lịch sử đều biểu thị quá trình tiếp nhận nền văn hóa La Mã
**Hóa tệ học** hoặc **cổ tệ học** () là ngành nghiên cứu hoặc là hoạt động sưu tập tiền tệ, bao gồm tiền xu, token, tiền giấy và các vật thể liên quan. Hóa tệ
**Chữ Hmông Latin hóa** là bộ chữ Hmông theo ký tự Latin được lập ra trong nỗ lực tìm phương cách ghi lại tiếng H'Mông theo ký tự Latin. Các văn liệu tiếng Anh gọi
**La Mã hóa phương ngữ Kiến Ninh** (, tiếng Mân Bắc chữ Hán: , tiếng Anh: Kienning Colloquial Romanized) là một hệ thống chữ viết dùng để chú âm các biến thể của phương ngữ
**Latin hóa BGN/PCGN** là tên cho bản tiêu chuẩn chuyển ngữ sang chữ Latin các địa danh của ngôn ngữ phi Latin, được hai tổ chức là _Ban Địa danh Hoa Kỳ_ (BGN, United States
**Tiếng Latinh thông tục** (tiếng Latinh: _sermo vulgaris_, tiếng Anh: _Vulgar Latin_) hay còn được gọi là **tiếng Latinh bình dân** hoặc **Latinh khẩu ngữ,** là một phổ rộng bao gồm nhiều phương ngữ xã
nhỏ|phải|Những vũ công Samba với [[điệu nhảy Latinh bốc lửa là một nét văn hóa đường phố đặc trưng của Mỹ Latinh]] nhỏ|phải|Tuần lễ Văn hóa năm 2016 ở Nam Mỹ **Văn hóa Mỹ Latinh**
**Mỹ Latinh** ( hay _Latinoamérica_; ; ; ) là một khu vực của châu Mỹ, nơi mà người dân chủ yếu nói các ngôn ngữ Rôman (có nguồn gốc từ tiếng Latinh) – đặc biệt
**Người Mỹ Latinh gốc Á** đề cập đến người ở Đông Á, Đông Nam Á, Nam Á và Tây Á sinh sống ở khu vực Mỹ Latinh và con cháu của họ. Người châu Á
nhỏ|phải|Một vũ công Latinh **Điệu nhảy Latinh** (_Latin dance_) hay **Vũ điệu Latinh** là một thể loại nhận diện chung và là một thuật ngữ trong các cuộc thi khiêu vũ cặp đôi đề cập
**Văn học tiếng Latinh** hay **văn học Latin/Latinh** bao gồm các bài tiểu luận, lịch sử, thơ ca, kịch và các tác phẩm khác được viết bằng ngôn ngữ Latinh. Sự khởi đầu của văn
là hệ thống ký âm bằng chữ cái Latinh để ghi âm tiếng Nhật. Rōmaji được dùng giúp người nước ngoài khi bắt đầu học tiếng Nhật, khi cần biết tên người và vật ở
được đặt tên theo tên của James Curtis Hepburn, người đã dùng hệ này để phiên âm tiếng Nhật thành chữ cái Latinh ở phiên bản thứ 3 từ điển Nhật - Anh của ông,
**Người Mỹ Latinh da trắng** hoặc **người Mỹ Latinh gốc Âu** la sắc tộc ở Mỹ Latinh da trắng hoặc chủ yếu là người da trắng ở Mỹ Latinh, có ngoại hình rõ rệt và
"**Đông phương Hy Lạp**" và "**Tây phương Latinh**" là thuật ngữ để phân biệt hai phần của Thế giới Hy-La, đặc biệt là dựa vào _lingua franca_ của mỗi vùng: đối với Đông phương là
**Giáo hội Latinh** () là một giáo hội địa phương nghi lễ tự lập có số giáo dân đông nhất trong Giáo hội Công giáo, với hơn 1,2 tỷ tín hữu vào năm 2015. Giáo
**Phương án bính âm Hán ngữ** (giản thể: 汉语拼音方案, phồn thể: 漢語拼音方案, Hán Việt: _Hán ngữ bính âm phương án_), thường gọi ngắn là **bính âm**, **phanh âm** hay **pinyin**, là cách thức sử dụng
**Dacia thuộc La Mã** (còn gọi là _Dacia Traiana_ và _Dacia Felix_) là một tỉnh của đế quốc La Mã (từ năm 106-271/275 CN). Lãnh thổ của nó bao gồm phía đông và phía đông
nhỏ|phải|Đám đông rước tượng Chúa ở Argentina nhỏ|phải|Một nhà thờ Cơ Đốc ở mỏ bạc Potosí - Bolivia **Tôn giáo ở Mỹ Latinh** (_Religion in Latin America_) được đặc trưng với ưu thế áp đảo
**Người Mỹ Latinh gốc Phi** hay **Người Mỹ Latinh da đen** là một sắc tộc tại Mỹ Latinh có ít nhất một phần tổ tiên gốc Phi; Thuật ngữ này cũng có thể đề cập
**Người Mỹ Latinh** (, , ) là công dân của các nước Mỹ Latinh và lãnh thổ phụ thuộc. Các quốc gia Mỹ Latinh là các quốc gia đa sắc tộc, vì những người thuộc
**Phép xã giao vùng Mỹ Latinh** thì đa dạng, phong phú tùy theo từng quốc gia, vùng miền hay từng khu vực nằm trong quốc gia đã cho. ## Khái quát hóa phải|[[Mỹ Latinh là
Điệu [[tango|tăng-gô của Ác-hen-ti-na là một trong những thể loại nhạc Latinh phổ biến nhất.]] **Nhạc Mỹ Latinh** là một thể loại nhạc có nguồn gốc từ khu vực Mỹ Latinh thuộc châu Mỹ ngày
__NOTOC__ **Bính âm Thông dụng** (, ) là một hệ thống Latinh hóa chính thức của tiếng Quan thoại được dùng tại Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan) từ năm 2002 đến 2008. Hệ thống
**Tiếng Latinh** là tiếng Latinh trong giai đoạn trước năm 75 TCN, trước thời kỳ tiếng Latinh cổ điển. Trong tiếng Latinh hiện đại và tiếng Latinh đương đại, ngôn ngữ này được gọi là
thumb|[[Ꚁ|Chữ cái Kirin Ꚁ, một ví dụ thường được trích dẫn về cả Kirin hóa và khả năng của ngôn ngữ bản địa ảnh hưởng đến hệ thống chữ viết áp đặt của nó]] **Kirin
**Nhạc Latinh** hay **nhạc Latin** (tiếng Bồ Đào Nha và ) là một thuật ngữ được ngành công nghiệp âm nhạc sử dụng để chỉ đến dòng nhạc gom góp đủ các phong cách âm
nhỏ|Một bảng kí hiệu có tiếng Thái và [[tiếng Thái sang kí tự Latinh]] **Chuyển tự tiếng Thái sang ký tự Latinh** hiện có một hệ thống chính thức, sử dụng để ghi các tên
**Giải Latin Grammy** là một giải thưởng danh giá của âm nhạc nhưng lại trao cho những tác phẩm tiếng Latinh, giải thưởng được trao lần đầu vào năm 2000. Giải Latinh Grammy có hình
**IAST**, viết tắt của **International Alphabet of Sanskrit Transliteration** (hay **Bảng chữ cái chuẩn quốc tế ký âm Latinh tiếng Phạn**), là một tiêu chuẩn học thuật được dùng để ký âm tiếng Phạn với
**Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc**, viết tắt **UNESCO** là một trong những tổ chức chuyên môn lớn của Liên Hợp Quốc, được thành lập vào năm 1945
**Liên minh Latinh** () là một tổ chức quốc tế của các nước sử dụng ngôn ngữ Roman. Tiêu chí của tổ chức này giữ gìn, phát huy cũng như giới thiệu di sản văn
thumb|[[Bảng tuần hoàn]] **Nguyên tố hóa học**, thường được gọi đơn giản là **nguyên tố**, là một chất hóa học tinh khiết, bao gồm một kiểu nguyên tử, được phân biệt bởi số hiệu nguyên
**Người Cuba gốc Hoa** (, Quảng Đông Việt bính: Gu2 Baa1 Waa4 jan4, Hán Việt: Cổ Ba Hoa nhân; ) là những người Cuba có nguồn gốc Trung Hoa vốn sinh ra hoặc đã di
Ở Hoa Kỳ, **thống đốc** (tiếng Anh: _governor_) là người đứng đầu ngành hành pháp và là tổng tư lệnh của mỗi 50 tiểu bang và 5 vùng lãnh thổ có người sinh sống, ở
nhỏ|Blue Demon Jr. và [[El Hijo del Santo|El Hijo Del Santo.]] thumb|Những chiếc mặt nạ đấu vật **Đấu vật kiểu Mỹ Latinh** hay **lucha libre** (, nghĩa đen: "đấu vật tự do") là thuật ngữ
**Wade – Giles** (, ), đôi khi được viết tắt là **Wade**, là một phương pháp phiên âm tiếng Quan thoại (tiếng Hán phổ thông) bằng các ký tự Latinh. Người sáng tạo ra phương