Khương Công Phụ (, 731 - 805) tự Đức Văn () là một tể tướng dưới triều Đường Đức Tông, đỗ trạng nguyên năm 780.
Tiểu sử
Khương Công Phụ xuất thân từ hương Sơn Ổi, xã Cổ Hiển, huyện Nhật Nam, Ái Châu (nay là làng Tường Vân, xã Định Thành, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa, Bắc Trung Bộ). Tổ tiên của ông là người Hán đến từ Thiên Thủy (Cam Túc, Trung Quốc). Theo cuốn tộc phả của họ Khương ở Thạch Thất (Hà Nội), ông nội Khương Công Phụ là Khương Thần Dực, thứ sử Ái Châu (thuộc vùng đất Thanh Hóa ngày nay). Khương Thần Dực sinh ra Khương Văn Đĩnh làm đến Huyện thừa Tiến sĩ. Khương Văn Đĩnh lại sinh ra 2 anh em Khương Công Phụ và Khương Công Phục.
nhỏ|phải|Bản nguyên văn "Đối trực ngôn cực gián" của Khương Công Phụ năm 758, in năm 1814.
Cả hai anh em lớn lên đều đỗ đại khoa trong kỳ thi tuyển dụng hiền tài của nhà Đường vào năm Canh Tý 780, sự kiện gây chấn động Tràng An đương thời. Đặc biệt, là người đỗ đầu (trạng nguyên) trong kì thi này, Khương Công Phụ được vua Đường lúc ấy là Đường Đức Tông đặc cách, cho giữ chức Hiệu Thư Lang. Vì có bài chế sách hơn người, cho làm Hữu thập di Hàn Lâm học sĩ, kiêm chức Kinh triệu hộ tào tham quân, thăng dần đến chức Gián nghị đại phu, rồi Tể tướng (đương thời gọi là chức Đồng trung thư môn hạ bình chương sự, do vua Đường Huyền Tông thiết đặt), trở thành người Việt duy nhất đỗ trạng nguyên rồi làm tể tướng Trung Hoa.
Sách Đại Việt sử ký toàn thư kể lại câu chuyện ghi lại công lao can gián của Khương Công Phụ với nhà Đường vào năm 784, quanh sự kiện tướng Chu Thử làm loạn. Nguyên văn như sau:
:"...(Khương Công Phụ) từng xin giết Chu Thử, vua Đường không nghe. Không bao lâu Kinh sư có loạn, vua Đường từ cửa Thượng Uyển đi ra, Công Phụ giữ ngựa lại can rằng: "Chu Thử từng làm tướng ở đất Kinh đất Nguyên, được lòng quân lính, vì Chu Thao làm phản nên bị vua cất mất binh quyền, ngày thường vẫn uất ức, xin cho bắt đem đi theo, chớ để cho bọn hung ác đón được". Vua Đường đương lúc vội vàng không kịp nghe, trên đường đi lại muốn dừng lại ở Phượng Tường để nương nhờ Trương Dật. Công Phụ can rằng: "Dật tuy là bề tôi đáng tin cậy, nhưng là quan văn, quân đột kỵ ở Ngư Dương do ông ta quản lĩnh đều là bộ khúc của Chu Thử. Nếu Thử thẳng đến Kinh Nguyên làm loạn, thì ở nơi ấy không phải kế vạn toàn". Vua Đường bèn đi sang Phụng Thiên. Có người báo tin Thử làm phản, xin vua Đường phòng bị. Vua Đường nghe lời Lư Kỷ xuống chiếu cho quân các đạo đóng cách xa thành một xá, muốn đợi Thử đến đón. Công Phụ nói: "Bậc vương giả không nghiêm việc vũ bị thì lấy gì để oai linh được trọng. Nay cấm binh đã ít người mà quân lính người ngựa đều ở bên ngoài, thần lấy làm nguy cho bệ hạ lắm". Vua Đường khen là phải, cho gọi hết vào trong thành. Quân của Thử quả nhiên kéo đến, đúng như lời của Công Phụ. Vua Đường bèn thăng cho Phụ làm Gián nghị đại phu, Đồng trung thư môn hạ bình chương sự..."
Sau này, vì việc can gián vua chôn cất công chúa Đường An quá hậu, trái ý vua, ông bị giáng chức làm Thái tử tả thứ tử, nhận việc dạy học cho thái tử. Năm Trinh Nguyên thứ 8 - 792 ông lại bị phái đi Tuyền Châu biệt giá. Đường Thuận Tông lên ngôi, cho làm Thứ sử Cát Châu. Như vậy, từ một ông quan đầu triều, về cuối đời ông chỉ còn là viên quan ở một châu. Tuy nhiên, chưa đến được nơi nhậm chức thì ông mất.
Người em ông là Khương Công Phục cũng làm đến chức Bắc Bộ thị lang.
《Bạch vân chiếu xuân hải phú văn》
《Đỗi trực ngôn cực gián sách》
Bạch vân chiếu xuân hải phú của Khương Công Phụ hiện còn 318 chữ lấy các từ "không", "bích", "tiên", "kính", "hải", "xuân" làm vần, đã ca ngợi sự kết hợp giữa mây và biển với vai trò chủ thể của con người. Bài được giới nghiên cứu văn học sử có người đánh giá là một tác phẩm mở đầu của nền văn học chữ Hán Việt Nam, và là bài sớm nhất trong các bài phú hiện còn của Việt Nam.
Nghiên cứu, dịch thuật về Khương Công Phụ
Nhiều thư tịch Trung Quốc và Việt Nam ghi chép về Khương Công Phụ, trong đó có thể kể đến Cựu Đường thư, Tân Đường thư, Tống thư, An Nam chí lược, Đại Việt sử kí toàn thư, Toàn Đường văn, Khương Công Phụ sự trạng khảo, một số tài liệu bia chí, câu đối, hoành phi khác. Đáng chú ý, trong Khương Công Phụ sự trạng khảo do Nhữ Đạm Trai tiên sinh soạn năm Nhâm Thìn niên hiệu Minh Mệnh (1832), phát lộ nhiều tư liệu về thời đại nhà Đường gắn liền với Khương Công Phụ mà không có trong các tài liệu của người Việt.
Khương Công Phụ xuất hiện trong một công trình nghiên cứu của giáo sư Bửu Cầm, một trong những nhà giáo, nhà nghiên cứu Hán - Nôm có uy tín của giới nghiên cứu ở miền Nam những năm trước 1975.
Trong Sưu tầm và khảo luận tác phẩm Chữ Hán của người Việt Nam trước thế kỉ X, Giáo sư Trần Nghĩa đã biên dịch các bài văn của Khương Công Phụ hiện còn dựa vào tư liệu từ Toàn Đường văn. Đây chính là công trình đáng nói nhất trong những nghiên cứu về Khương Công Phụ. Bên chóp núi “Khương tướng phong” có “Khương tướng mộ”. Hiện nay mộ phần vẫn còn và còn cả bia ghi lại kỳ tích của Khương Công Phụ bằng chữ Hán.
nhỏ|phải|Quang cảnh Lễ dâng hương tại Di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đền thờ Khương Công Phụ được tổ chức năm 2019.
Theo Khương Công Phụ sự trạng khảo, tại Thanh Hóa có 2 đền thờ Khương Công Phụ ở huyện Hoằng Hóa và huyện Yên Định, trong đó tại làng Tường Vân, xã Định Thành, huyện Yên Định - nơi Khương Công Phụ sinh ra vẫn còn đền thờ đến ngày nay. Tương truyền đền được xây ngay trên nền nhà xưa của Khương Công Phụ. Đền còn nhiều tài liệu Hán Nôm lưu giữ được, trong đó đáng chú ý là văn bia Cung tiến bi kí và Khương tiên sinh từ bi vào năm Tự Đức thứ 13 (1860) ghi chép lại việc trùng tu đền thờ. Ngoài ra, còn hệ thống sắc phong, trong đó đáng kể là sắc thời Tự Đức thứ 3 (1850) ban cho thờ Khương Công Phụ là Tinh trung hiển tiết Gia danh Phương Trục Quang ý Trung đẳng thần. Hằng năm, vào ngày 10 tháng 3 âm lịch, Lễ dâng hương được tổ chức long trọng tại đền quy tụ khách thập phương và con cháu các chi họ Khương Việt Nam trên toàn quốc hành hương về nguồn, tri ân tiên tổ.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Khương Công Phụ** (, 731 - 805) tự **Đức Văn** () là một tể tướng dưới triều Đường Đức Tông, đỗ trạng nguyên năm 780. ## Tiểu sử Khương Công Phụ xuất thân từ hương
**Khương** là một họ của người ở vùng Văn hóa Đông Á, gồm Trung Quốc (chữ Hán: 姜, Bính âm: Jiang), Triều Tiên (Hangul: 강, phiên âm latinh Kang hoặc Gang) và Việt Nam. Tại
Thần Đồng Đất Việt 41 - Đứa Con Thất Lạc Một đứa trẻ mất tích, sau bảy năm mới tìm lại được Nhưng cả hai người phụ nữ, ai cũng khăng khăng nhận đó là
**Văn Khương** (chữ Hán: 文姜; ? - 673 TCN), còn gọi là **Tề Văn Khương** (齊文姜), là một công chúa của nước Tề thời Xuân Thu và là phu nhân của Lỗ Hoàn công, mẹ
**Mục Khương** (chữ Hán: 穆姜, ? - 564 TCN), là một nữ quý tộc thời Xuân Thu trong lịch sử Trung Quốc, phu nhân của Lỗ Tuyên công và thân mẫu của Lỗ Thành công,
**Khương Mễ** (1916 – 2004) là nhà quay phim, đạo diễn điện ảnh Việt Nam, ông chủ yếu hoạt động ở dòng phim tài liệu. Khương Mễ là người chế tạo thành công máy in
**Võ Chí Công** (tên khai sinh là **Võ Toàn**; 7 tháng 8 năm 1912 – 8 tháng 9 năm 2011), bí danh **Năm Công**, là một nhà cách mạng, nhà chính trị và lý luận
[HÀNG NHẬP KHẨU] Mặt Nạ Tế Bào Gốc Dịu Nhẹ Dành Cho Da Lão Hóa Image Skincare The Max Stem Cell Masque.Xuất xứ: MỹThương hiệu: IMAGE SkincareQuy cách: 177ml hàng công ty nhập khẩu. Phân
PHẤN NƯỚC JUNGSAEMMOOL ESSENTIAL SKIN NUDER LONG WEAR CUSHION SPECIAL EDITION SPF 50+ PA+++ (KÈM 2 LÕI PHỤ) THÔNG TIN SẢN PHẨM Nếu các bạn chưa biết thì Jung Saem Mool là một trong những
**Người Khương** (, Hán-Việt: Khương tộc) là một nhóm sắc tộc tại Trung Quốc. Họ tạo thành một trong số 56 dân tộc tại Trung Quốc, được Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chính thức
**Khương Đại Vệ** (Hoa phồn thể: 姜大衛, Hoa giản thể: 姜大卫, bính âm: _Jiāng Dàwèi_, tiếng Anh: _David Chiang Dawei_) (sinh ngày 29 tháng 6 năm 1947) là một diễn viên của rất nhiều bộ
**Khương Văn** (; tiếng Anh: Jiang Wen; 5 tháng 1 năm 1963) là một nhà làm phim của điện ảnh Trung Quốc. Bắt đầu sự nghiệp trong vai trò diễn viên, Khương Văn được biết
**Tề Linh công** (chữ Hán: 齊靈公; cai trị: 581 TCN – 554 TCN), tên thật là **Khương Hoàn** (姜環), là vị vua thứ 24 của nước Tề - chư hầu nhà Chu trong lịch sử
**Khương Hữu Dụng** (1907-2005) là nhà thơ hiện đại Việt Nam. Cuộc đời làm thơ của ông trải dài hơn 70 năm, từ giữa thập niên thứ 3 đến cuối thập niên thứ 10 của
**Vệ Tuyên công** (chữ Hán: 衞宣公; trị vì: 718 TCN-700 TCN), tên thật là **Cơ Tấn** (姬晉), là vị vua thứ 15 của nước Vệ – chư hầu nhà Chu trong lịch sử Trung Quốc.
**Tề Điệu công** (chữ Hán: 齊悼公; cai trị: 488 TCN-485 TCN), tên thật là **Khương Dương Sinh** (姜陽生), là vị vua thứ 28 của nước Tề - chư hầu nhà Chu trong lịch sử Trung
**Nàng Bình Khương** theo tương truyền là người đã đập đầu vào thành đá thành nhà Hồ để kêu oan và chết cùng chồng. Bà sống vào thời nhà Trần. Sau này, năm 1903 bà
**Phù Kiên** () (337–385), tên tự **Vĩnh Cố** (永固) hay **Văn Ngọc** (文玉), hay gọi theo thụy hiệu là **(Tiền) Tần Tuyên Chiêu Đế** ((前)秦宣昭帝) hoặc thông dụng hơn nữa là **Tần Chiêu Đế** (秦昭帝),
**Lỗ Thành công** (chữ Hán: 魯成公, trị vì 590 TCN-573 TCN), tên thật là **Cơ Hắc Quăng** (姬黑肱), là vị quốc quân thứ 22 của nước Lỗ - chư hầu nhà Chu trong lịch sử
**Khương Hữu Điểu** (sinh ngày 7 tháng 10 năm 1931) là kỹ sư, chuyên viên, công chức và chính khách người Việt Nam, cựu Thứ trưởng Bộ Thương mại và Công Kỹ nghệ, Thứ trưởng
**Khương Tín Trị** (tiếng Trung giản thể: 姜信治, bính âm Hán ngữ: _Jiāng Xìnzhì_, sinh tháng 2 năm 1958, người Hán) là chính trị gia nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Ông hiện là
**Vụ hỏa hoạn chung cư mini ở Khương Hạ** xảy ra ở tòa chung cư mini số 37, ngách 29/70 phố Khương Hạ, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội, Việt Nam vào tối ngày
**Hoàng Khương** tên thật là Nguyễn Văn Khương (sinh 1975-) tại Khánh Hòa là một nhà báo Việt Nam. Ông được biết đến vì có những bài phóng sự chuyên đề trên báo Tuổi Trẻ.
**Khánh Thuận Công chúa **(慶順公主, ? - 8 Tháng 9, 1407) là công chúa nhà Triều Tiên, con gái của Triều Tiên Thái Tổ và Thần Đức Vương hậu Khương thị, năm sinh không rõ,
**Khương Đại Minh** (sinh tháng 3 năm 1953) là chính khách nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Ông từng là Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Đất đai và trước đó giữ chức vụ Tỉnh
**Tỉnh trưởng Chính phủ Nhân dân tỉnh Sơn Đông** (tiếng Trung: 山东省人民政府省长, bính âm: _Shān Dōng_ _shěng rénmín zhèngfǔ shěng zhǎng_, _Sơn Đông tỉnh Nhân dân Chính phủ Tỉnh trưởng_) được bầu cử bởi Đại
**Lê Văn Khương** (1914–1941), bí danh **Mười Đen**, là một nhà cách mạng Việt Nam, Bí thư Tỉnh ủy Gia Định, Ủy viên Thường vụ Xứ ủy Nam Kỳ của Đảng Cộng sản Đông Dương.
**Chu Công** (chữ Hán: 周公), tên thật là **Cơ Đán** (姬旦), còn gọi là **Thúc Đán** (叔旦), **Chu Đán** (週旦) hay **Chu Văn công** (周文公), là công thần khai quốc nhà Chu trong lịch sử
**Khương Huy** (tiếng Trung giản thể: 姜辉, bính âm Hán ngữ: _Jiāng Huī_, sinh tháng 11 năm 1969, người Hán) là nhà triết học, chính trị gia nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Ông
**Đoàn Duy Khương** (sinh năm 1960) là Trung tướng Công an nhân dân Việt Nam, nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội, nguyên Giám đốc Công an thành phố Hà Nội, nguyên
**Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy** (tên giao dịch tiếng Anh: _Shipbuilding Industry Corporation_, viết tắt là _SBIC_) là một tổng công ty chuyên về hoạt động đóng tàu do Nhà nước Việt Nam
**Khương Hữu Long** (1890 – 23 tháng 2 năm 1983) là bác sĩ và chính khách người Việt Nam, cựu Tổng trưởng Bộ Y tế và Xã hội Cộng hòa tự trị Nam Kỳ dưới
**Quý tôn Hàng Phủ** (chữ Hán: 季孫行父, 651 TCN-568 TCN) tức **Quý Văn tử** (季文子), là vị tông chủ thứ ba của Quý tôn thị, một trong Tam Hoàn của nước Lỗ dưới thời Xuân
Đông Trùng Hạ Thảo Cordyceps Xương KhớpCông ty Cổ phần Dược thảo MailandsCông ty cổ phần Dược Thảo Mailands tiền thân từ trung tâm nghiên cứu ứng dụng nuôi trồng Đông trùng hạ thảo được
**Tiếng Khương**, còn được gọi là **Rma** (尔玛) hoặc **Rme** bởi các người nói ngôn ngữ này, là một cụm ngôn ngữ Hán-Tạng của nhóm ngôn ngữ Khương nói bởi khoảng 140.000 người ở phía
Một khẩu súng thần công của [[Đế quốc Nga.]] **Súng thần công** (tiếng Anh: _cannon_) là một loại pháo sử dụng thuốc súng hoặc thường là các loại nhiên liệu có nguồn gốc chất nổ
**Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc** () là cơ quan kiểm tra kỷ luật trung ương của Đảng Cộng sản Trung Quốc, giữ gìn kỷ luật, thúc đẩy
**Tề Hy công** hay **Tề Ly công** (chữ Hán: 齊釐公/齊僖公; trị vì: 730 TCN – 698 TCN), tên thật là **Khương Lộc Phủ** (姜祿甫), là vị vua thứ 13 của nước Tề - chư hầu
**Nguyễn Văn Khương** (1924-1970), nguyên là một sĩ quan Bộ binh cao cấp của Quân lực Việt Nam Cộng hòa. Ông xuất thân từ những khóa đầu tiên ở trường Sĩ Quan Trừ bị do
**Thị trưởng Chính phủ Nhân dân thành phố Thượng Hải** (Tiếng Trung Quốc: **上海市人民政府市长**, Bính âm Hán ngữ: _Shàng Hǎi shì Rénmín Zhèngfǔ Shì zhǎng_, Từ Hán - Việt: _Thượng Hải thị Nhân dân Chính
**Tôma Khuông** tên đầy đủ là **Tôma Ngô Túc Khuông** là một linh mục, được Giáo hội Công giáo Rôma tôn phong Hiển Thánh vào năm 1988. Ông sinh năm 1780 tại làng Nam Hòa,
phải|Trang phục dân tộc Phù Lá, trưng bày tại [[Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam]] **Người Phù Lá** () còn có tên gọi khác là **Xá Phó**, **Bồ Khô Pạ**, **Mú Dí Pạ**, **Phổ**,
**Lê Văn Hưng** (1933 - 1975) nguyên là một tướng lĩnh Bộ binh của Quân lực Việt Nam Cộng hòa, cấp bậc Chuẩn tướng. Ông xuất thân từ những khóa đầu tiên tại trường Sĩ
**Vũ Minh Khương** (sinh năm 1959) là Giáo sư, Tiến sĩ người Việt Nam. Ông hiện là giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu (Đại học Quốc gia Singapore), thành viên Tổ Tư
**Tề Tiền Trang công** (chữ Hán: 齊前莊公; trị vì: 794 TCN – 731 TCN), tên thật là **Khương Cấu** (姜購), là vị vua thứ 12 của nước Tề - chư hầu nhà Chu trong lịch
Xuất xứ: MỹThương hiệu: IMAGE SkincareQuy cách: 177 mlCam kết hàng công ty nhập khẩu. Phân Phối Độc Quyền: Công ty TNHH Thương mại Minh Khương.CÔNG DỤNG:Sữa rửa mặt cân bằng da Image Skincare Ormedic
Xuất xứ: MỹThương hiệu: IMAGE SkincareQuy cách: 177 mlCam kết hàng công ty nhập khẩu. Phân Phối Độc Quyền: Công ty TNHH Thương mại Minh Khương.CÔNG DỤNG:Sữa rửa mặt cân bằng da Image Skincare Ormedic
Xuất xứ: MỹThương hiệu: IMAGE SkincareQuy cách: 177 mlCam kết hàng công ty nhập khẩu. Phân Phối Độc Quyền: Công ty TNHH Thương mại Minh Khương.CÔNG DỤNG:Sữa rửa mặt cân bằng da Image Skincare Ormedic
**Công Thúc Tổ Loại** (chữ Hán: 公叔祖类, trì vì : 1192 TCN-1158 TCN), họ Cơ, là con của Á Ngữ, thủ lĩnh đời thứ 12 của gia tộc Chu. Sau khi Á Ngữ chết, ông
thumb|Chi nhánh Bắc Kinh. thumb|ICBC tại [[Tây An]] thumb|ICBC Canada **Ngân hàng Công thương Trung Quốc** (tên tiếng Trung Quốc: 中国工商银行股份有限公司, Hán-Việt: _Trung Quốc Công Thương Ngân hàng Cổ phần hữu hạn công ty_; tiếng