✨Họ Cói

Họ Cói

Họ Cói (danh pháp khoa học: Cyperaceae) là một họ thực vật thuộc lớp thực vật một lá mầm. Đây là họ lớn trong bộ Hòa thảo (Poales) với khoảng 70-98 chi và khoảng 4.000-4.350 loài. Họ này phân bố rộng khắp thế giới, với trung tâm đa dạng là miền nhiệt đới châu Á và Nam Mỹ. Cói, lác phát triển tốt trong mọi điều kiện, nhiều loài có thể như các nơi đầm lầy, đất ít dinh dưỡng, các vùng đất ướt, vùng đất phù sa bồi lấp gần các cửa sông ven biển..

Họ này mặc dù đa số là cỏ dại nhưng vẫn hiện diện một số loài có ích cho đời sống con người: được dùng làm cảnh như cây cói giấy (Cyperus papyrus). Ở Việt Nam các cây cói bông trắng (Cyperus tegetiformis) hay lác voi được dùng để đan chiếu, làm dây.., củ năng (Eleocharis dulcis thứ tuberosa) ăn được, cỏ cú (Cyperus rotundus) để làm thuốc.

Đặc điểm chung

Thân thảo, thường mọc lan thành đám rộng, có căn hành. Phần thân trên không có hình tam giác, đặc bên trong, không có đốt.

Lá thường tam đứng (tại một điểm có ba lá). Lá dạng phiến, hẹp, dài, có bẹ, không có thìa.

Rễ đôi khi phù to tạo thành củ.

Phác hoa dạng gié, nhiều gié tụ tập tạo thành chùm hay tụ tán.

Ở chi Carex (kiết, cói túi), các gié hoa đực tạo thành gié đơn và hoa nằm trên trục gié, nách lá bắc. Hoa cái là hoa trần, không có bao hoa, không có tiền điệp, không còn dấu vết của nhụy đực.

Ở một vài chi như Cyperus, có hai lá bắc ở gốc gié hoa không mang hoa. Các lá bắc phía trên có mang hoa.

Hoa lưỡng tính hay đơn tính, không có tiền diệp.

Quả là dạng quả bế (quả mà khi khô vỏ không tự tách ra).

Phân loại

Theo APG II, họ này có thể được chia ra thành 2 nhóm gọi là Mapanioideae và Cyperoideae. Nhóm thứ nhất chứa 6 chi và khoảng 140 loài (chi Mapania khoảng 80 loài, chi Hypolytrum khoảng 50 loài), chủ yếu sống trong vùng nhiệt đới. Nhóm thứ hai chứa 92 chi với 4.210 loài (các chi đa dạng nhất có Carex với 1.776 loài, Cyperus với 300 loài, Fimbristylis với 250 loài, Rhynchospora với 250 loài, Scirpus với 200 loài, Scleria với 200 loài, Eleocharis với 120 loài, Bulbostylis với 100 loài, Schoenus với 100 loài, Isolepis với 70 loài), phân bố rộng khắp thế giới.

Các chi

nhỏ|phải|Cyperus Dưới đây liệt kê 102 danh pháp cho các chi hiện tại được APG cho là hợp lệ (bao gồm cả đồng nghĩa).

Phát sinh chủng loài

Cây phát sinh chủng loài dưới đây lấy theo APG III.

Việt Nam

Họ Cói có 28 chi với gần 400 loài ở Việt Nam, chiếm một phần khá nhiều trong các loại cỏ thường gặp, việc phân biệt các loài này có nhiều khó khăn bởi vì chúng rất giống nhau, các tài liệu mô tả cũng không đồng nhất.

👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Họ Cói** (danh pháp khoa học: **Cyperaceae**) là một họ thực vật thuộc lớp thực vật một lá mầm. Đây là họ lớn trong bộ Hòa thảo (Poales) với khoảng 70-98 chi và khoảng 4.000-4.350
**Cói** là một nhóm thực vật trong họ Cói (Cyperaceae), chủ yếu thuộc chi Cyperus (cùng các loài lác, cú). ## Tại Việt Nam Ở Việt Nam, cói mọc và được trồng ở các tỉnh
**Tục thờ Hổ** hay **tín ngưỡng thờ Hổ** là sự tôn sùng, thần thánh hóa **loài hổ** cùng với việc thực hành hoạt động thờ phượng hình tượng con hổ bằng các phương thức khác
**Bộ Cói** (danh pháp khoa học: **Cyperales**) là một bộ của thực vật một lá mầm (_Monocotyledones_ hay _Liliopsida_) chỉ chứa một họ duy nhất là họ Cói (_Cyperaceae_). Họ Hòa thảo (hay họ Lúa-
nhỏ|phải|Họa phẩm về một cảnh săn hổ trên lưng voi **Săn hổ** là việc bắt giữ hay giết hại hổ. Ngày nay, với các quy định pháp luật về bảo vệ loài hổ thì phạm
phải|nhỏ|300x300px|Hổ phân bố ở Việt Nam là [[Hổ Đông Dương, hiện loài này đang thuộc nhóm nguy cấp]] **Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó
**Hồ Quý Ly** (chữ Hán: 胡季犛; 1336 – 1407), tên chữ **Nhất Nguyên** (一元), là vị hoàng đế đầu tiên của nhà nước Đại Ngu trong lịch sử Việt Nam. Ông ở ngôi vị Hoàng
**Cói giấy** (danh pháp hai phần: **_Cyperus papyrus_**) là một loài thực vật thuộc họ Cói. Loài này được Carl von Linné miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753. Cói giấy là một loài
**Cói bắc** hay **cỏ bắc, u du Bắc Bộ, u du thân ngắn** (danh pháp: **_Cyperus tonkinensis_**) là loài thực vật có hoa trong họ Cói. Loài này được C.B.Clarke mô tả khoa học đầu
**Cói lá dứa Bắc Bộ** (danh pháp: **_Mapania tonkinensis_**) là loài thực vật có hoa trong họ Cói. Loài này được (E.G.Camus) T.Koyama mô tả khoa học đầu tiên năm 1959.
**Cói lá dứa hẹp** (danh pháp: **_Mapania angustifolia_**) là loài thực vật có hoa trong họ Cói. Loài này được Uittien mô tả khoa học đầu tiên năm 1935.
**Người Hồ** (胡人, _Hồ nhân_) theo nghĩa hẹp dùng để chỉ các sắc dân ngoại lai tại Trung Á và Tây Á, được sử dụng phổ biến trong các sử tịch và văn hiến vào
**Họ Cỏ dùi trống** hay **họ Cốc tinh thảo** (danh pháp khoa học: **Eriocaulaceae**), là một họ thực vật có hoa nằm trong bộ Hòa thảo (Poales). Đây là một họ lớn, với 1207 loài
**Biện** (chữ Hán: 卞), là một họ của người Trung Quốc và Việt Nam. ## Họ Biện Việt Nam Người họ Biện đầu tiên được ghi tên trong chính sử Việt Nam là Biện Hoành
nhỏ| _Trẻ mồ côi_ của Thomas Kennington, [[Tranh sơn dầu|sơn dầu, 1885 ]] **Trẻ mồ côi** là người mà không có cha mẹ bởi vì cha mẹ họ đã chết, đã mất tích hoặc đã
nhỏ|_La Visione di San Domenico_ (), tranh của [[Bernardo Cavallino (1640)]] **Kinh Mân Côi** là một phương pháp cầu nguyện phổ biến và quan trọng của Giáo hội Công giáo Rôma. Bài kinh này bao
Cối giã gạo dùng sức [[nước tại Sa Pa.]] **Cối giã gạo** là loại cối dùng để giã làm bong tróc hết cám ra khỏi hạt gạo để lấy gạo sạch làm lương thực. Cối
**Cối xay gió tại Kinderdijk** là một hệ thống gồm 19 cối xay gió hoành tráng nằm tại khu vực đất lấn biển Alblasserwaard, thuộc tỉnh Zuid-Holland, Hà Lan. Hầu hết chúng là một phần
phải|Binh sĩ Mỹ đang thao tác bắn súng cối [[M224 - 60 mm]] **Súng cối**, hay **pháo cối**, cũng gọi là **bích kích pháo** là một loại trong bốn loại hoả pháo cơ bản của
**Họ Dây gối** (danh pháp khoa học: **Celastraceae**, đồng nghĩa: Canotiaceae, Chingithamnaceae, Euonymaceae, Goupiaceae, Lophopyxidaceae và Siphonodontaceae trong hệ thống Cronquist), là một họ của khoảng 90-100 chi và 1.300-1.350 loài dây leo, cây bụi
phải|nhỏ|300x300px|Hổ là con vật được nhắc đến rất nhiều trong tín ngưỡng dân gian **Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của
**Họ Lá bỏng** hay **họ Trường sinh**, **họ Cảnh thiên** (danh pháp khoa học: **Crassulaceae**) là một họ thực vật mọng nước, thân thảo trong bộ Tai hùm. Họ này ở Việt Nam hiện có
**Hổ** hay còn gọi là **cọp**, **hùm** (và các tên gọi khác như **Ông ba mươi**, **kễnh**, **khái**, danh pháp khoa học: _Panthera tigris_) là một loài động vật có vú thuộc họ Mèo được
nhỏ|phải|Cây Papyrus mọc tại một khu vườn ở Úc nhỏ|[[Quyển sách của cái chết|Sách về cõi chết, viết trên giấy cói]] **Giấy cói** hay tên gốc là **Papyrus** () là một vật liệu dày giống
**Tiếu ngạo giang hồ** được coi là một trong những tiểu thuyết đặc sắc nhất của Kim Dung, với nhiều thành công về nội dung, cốt truyện, thủ pháp văn học. _Tiếu ngạo giang hồ_
**_Cội nguồn nhân gian_** (, ) là tác phẩm tranh sơn dầu năm 1866 của họa sĩ người Pháp, Gustave Courbet. Bức tranh phác họa cận cảnh vùng bụng và cơ quan sinh dục của
**Chi Cói lá dứa** (danh pháp khoa học: **_Mapania_**) là một chi thực vật thuộc họ Cyperaceae. ## Các loài Chi này có khoảng 86 loài như sau: * _Mapania africana_ Boeckeler * _Mapania amplivaginata_
**Họ Mai** (các tên gọi khác: **họ Mai vàng**, **họ Lão mai**), danh pháp khoa học **_Ochnaceae_** là một họ thực vật có hoa trong bộ Malpighiales, bao gồm chủ yếu là các cây gỗ
[[Tập tin:Passports-assorted.jpg|nhỏ|Hộ chiếu thông thường của Hà Lan, ngoại giao Nepal, hộ chiếu phổ thông của Ba Lan và Hộ chiếu Công vụ của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] nhỏ|Kiểm soát hộ chiếu tại
**Những con Hổ giải phóng Tamil** (viết tắt: **Hổ Tamil** /LTTE) là một tổ chức chiến binh người Tamil có trụ sở ở đông bắc Sri Lanka. Mục đích của tổ chức này là đảm
**Hổ Siberia**, **hổ Amur**, **hổ Triều Tiên**, **hổ Ussuri** hay **hổ Mãn Châu** hoang dã; biệt danh: "Chúa tể rừng Taiga", là một phân loài hổ sinh sống chủ yếu ở vùng núi Sikhote-Alin ở
**Thành phố Hồ Chí Minh** hiện nay hình thành trên cơ sở sáp nhập nhiều đơn vị hành chính do chính quyền qua các thời kỳ trước đây thành lập. Do đó, tổ chức hành
**Họ Sáo** (danh pháp khoa học: **_Sturnidae_**) là một họ chim có kích thước từ nhỏ tới trung bình, thuộc bộ Sẻ. Tên gọi "Sturnidae" có nguồn gốc từ tiếng Latinh _sturnus_ để chỉ chim
**Cây cối xay** (danh pháp hai phần: **_Abutilon indicum_** L., đồng nghĩa **_Sida indica_** L.) là một loại cây thuộc Họ Cẩm quỳ (Malvaceae). Còn gọi là cây dằng xay, kim hoa thảo, ma mãnh
**Hành chính Việt Nam thời Hồ** trong lịch sử Việt Nam phản ánh hệ thống chính quyền từ trung ương đến địa phương nước Đại Ngu từ năm 1400 đến năm 1407. Từ khi thái
**Họ Mao lương** (danh pháp khoa học: **Ranunculaceae**), còn có tên là **họ Hoàng liên**, là một họ thực vật có hoa thuộc bộ Mao lương. Họ này được các nhà phân loại học thực
**Phân họ Hải đường** hay **phân họ Táo tây** (danh pháp khoa học: **_Maloideae_**) là một phân họ lớn trong họ Hoa hồng (_Rosaceae_) với khoảng 28 chi và xấp xỉ 1.100 loài phổ biến
**Ninh** là một họ của người Đông Á. Họ này có mặt ở Việt Nam (chữ Hán: 寧, Hán-Việt: _Ninh_) và Trung Quốc (chữ Hán: 甯 hoặc 寧, bính âm: _Ning_). Trong _Bách gia tính_
**Trận đấu giữa hai câu lạc bộ Thành phố Hồ Chí Minh và Long An**, còn được biết đến với cái tên **trò hề trên sân Thống Nhất**, diễn ra trong khuôn khổ vòng 6
NƯỚC HOA VÙNG KÍN PHỤ NỮ MAPUTI NHẬT BẢN, HƯƠNG THƠM DỊU NHÉ, QUYẾN RŨ( Dùng được cho cả tóc và cơ thể )Đây là sản phẩm được chị em săn lùng ráo riết khắp
**Họ Trĩ** (danh pháp khoa học: **_Phasianidae_**) là một họ chim, chứa các loài trĩ, công, cút, gà gô, gà lôi, gà so, gà tiền, gà rừng, gà nhà. Họ này là một họ lớn,
**_Tiếu ngạo giang hồ_** (, tiếng Anh: **The Smiling, Proud Wanderer**, hoặc **State of Divinity**) là một tiểu thuyết kiếm hiệp của Kim Dung, lần đầu tiên được phát hành trên Minh báo từ ngày
**Họ Cẩm chướng** (danh pháp khoa học: **Caryophyllaceae**) là một họ thực vật hạt kín. Họ này được gộp trong bộ Caryophyllales. Nó là một họ lớn, với khoảng từ 82 đến trên 120 chi
_[[Madhuca longifolia_ var. _latifolia_ tại Narsapur, Ấn Độ. ]] **Họ Hồng xiêm** (danh pháp khoa học: **Sapotaceae**) là một họ thực vật hạt kín thuộc về bộ Âu thạch nam. Hệ thống Cronquist năm 1981
**Họ Ngũ vị tử** (danh pháp khoa học: **Schisandraceae**) là một họ thực vật có hoa. Họ này được phần lớn các nhà phân loại học công nhận, ít nhất là trong vài thập niên
Bài viết này nói về các nhân vật trong truyện tranh võ hiệp dài tập của Hàn Quốc có tên Hiệp Khách Giang Hồ của các tác giả _Jeon Keuk Jin_ và _Yang Jae Hyun_
nhỏ|phải|Một con hổ dữ nhỏ|phải|Một con [[hổ Sumatra, chúng là phân loài hổ có thể hình nhỏ nhất nhưng lại hung hăng và tích cực tấn công con người]] **Hổ vồ người** (hay **hổ vồ
**Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của loài người. Trong nhiều nền văn hóa khác nhau thế giới, hình ảnh con
Các **quỹ phòng hộ**, **quỹ tự bảo hiểm rủi ro** hay **quỹ đối xung** (hedge fund) là các quỹ đầu tư tư nhân được quản lý chủ động. Họ đầu tư vào một phạm vi
**Họ người Hoa** được sử dụng bởi người Hoa và các dân tộc bị Hán hóa ở Trung Quốc Đại lục, Hồng Kông, Macau, Malaysia, Đài Loan, Triều Tiên, Singapore, Việt Nam và các cộng