✨Gà kiến

nhỏ|phải|Một đàn gà kiến đang được nuôi ở [[Huế]]

Gà kiến hay gà Bình Định là một giống gà nội địa của Việt Nam được nuôi ở một số tỉnh miền Trung Việt Nam. Giống gà quý hiếm này sinh sống ở Bình Định, Phú Yên; hai tỉnh này chỉ cách nhau đèo Cù Mông nên gà kiến có cơ hội lai tạo qua lại. Tên gọi gà kiến là cách dân bản địa đại ý nói giống gà này chậm lớn, đây cũng là cách gọi để phân biệt với các loại gà công nghiệp hoặc gà nuôi theo lối công nghiệp.

Theo truyền thống, những ngày giỗ chạp, lễ Tết một số người dân quê Phú Yên hay Bình Định thường chọn cặp gà kiến tơ mang biếu người thân, quen. Chúng còn nổi tiếng với món gà kiến uống thuốc bắc, món gà hầm này rất có lợi cho người ăn trong những ngày nắng nóng. Gà kiến đã góp phần làm rạng danh món gà nướng Sông Cầu, từ đó gà kiến ngon nức tiếng khắp miền Trung. Hiện nay, gà kiến còn được nuôi thả ở một số tỉnh lân cận Bình Định, Phú Yên nhưng số lượng không nhiều. Do thời gian thu hoạch quá dài, lợi nhuận không bằng nuôi gà công nghiệp, nên giống gà này đang bị giống gà Tam hoàng lai thế chỗ dần, trữ lượng giống gà kiến đang khan hiếm. Gà kiến thân hình thon gọn, cao dong dỏng, mặt lanh lợi, thịt săn chắc tựa gà đá miền Tây Nam bộ. Con trống có bộ lông đỏ tía, đuôi dài, cựa dài trông rất đẹp mã và oai vệ. Thịt gà vàng ươm, chân vàng nghệ rất đẹp mắt. Chúng nặng cỡ 1,3-1,5 kg/con. Trọng lượng tối đa giống gà này thường khoảng 3 kg/con, gần 3 năm tuổi. Trọng lượng gà đạt 1,7–2 kg/con là xuất chuồng

Gà kiến có thịt dai, thơm và ngọt giống thịt gà ta nên người tiêu dùng ưa chuộng.

Thể chất

Gà Bình Định là giống thuần chủng nên phù hợp với mọi điều kiện, khí hậu đất ở miền Trung, nhất là vùng Thanh An. Giống gà Bình Định có sức kháng bệnh tốt, dễ nuôi. Gà Bình Định mang sức đề kháng mạnh, ít dịch bệnh, tương đối dễ nuôi đặc biệt giá thành luôn ở mức ổn định. Gà chậm lớn, phải nuôi không dưới một năm mới ăn thịt được nhưng mỗi con gà kiến chỉ ấp được từ 10-15 trứng do đó số gà giống được sản xuất ra rất ít, không đủ cung ứng ra thị trường.

Thức ăn chủ yếu của giống gà này ở miền Trung là ít bắp hạt và nhiều côn trùng do phải tự bươi kiếm miếng ăn. Cùng giống gà kiến nhưng loại sống ở vùng núi thuộc huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định sẽ cho thịt thơm ngon vượt trội bởi hằng ngày gà phải leo núi, hóng gió biển, ăn côn trùng, rễ, củ của núi và có khi uống được nước khoáng từ mạch nước ngầm trong lòng núi đá vôi chảy ra. Cứ vậy, ngày qua ngày, chính thổ nhưỡng khắc nghiệt miền Trung đã hun đúc nên hương vị thịt gà kiến ngon ngọt.

Ưu điểm

Giống gà này có một số nổi trội đó là giá giống tương đối cao, nhà cung ứng giống chỉ bán theo một số kênh phân phối nhất định theo từng vùng. Độ đồng đều của gà cao, chất lượng giống tốt, đảm bảo uy tín (giống gà bố mẹ thuần chủng). Mẫu mã đẹp, chất lượng thịt ngon rất phù hợp thị hiếu người tiêu dùng (giống y gà ta nuôi thả vườn). Thời gian từ 25 ngày tuổi trở đi chỉ cho gà chỉ ăn ban ngày, không cho ăn ban đêm. Một điều đặc biệt ở đây đó là người nuôi úm gà (tức nuôi gà con trong môi trường được giữ ấm và đảm bảo các yếu tố vệ sinh, thực phẩm, thuốc men cho gà trong tầm 4 tuần tuổi đầu tiên) bằng trấu và củi chứ không úm bằng điện (thời gian úm 25 ngày/lứa, sử dụng đồng hồ đo nhiệt độ để điều chỉnh củi lửa chỉ úm ban đêm là chính). Với lợi thế vườn rộng ngay lứa đầu tiên có thể nuôi thả 1.000 con gà kiến Nuôi gà Bình Định cho thu nhập cao việc nuôi gà giống Bình Định đang là mô hình mang lại hiệu quả kinh tế cho một số hộ dân ở xã Thanh Lương thị xã Bình Long. Vì nuôi với số lượng lớn, lại có nhiều kinh nghiệm, nên mỗi năm trừ chi phí, gia đình ông thu lãi trên 700 triệu đồng.

Đầu tư cho gà bao gồm: Gà giống 20.000 đ/con. Thức ăn 3,5–4 kg/congiá 12.000 đ/kg. Thuốc thú y 3000 đ/con. Vác cin các loại 5000 đ/con. Tỷ lệ hao hụt trong suốt quá trình nuôi là 3%. Tổng chi phí cho 01 con gà đến khi xuất chuồng là 76.000 đ/con (chưa tính công chăm sóc và vốn đầu tư chuồng trại), thời gian nuôi đến khi xuất chuồng trung bình 85 – 100 ngày, trọng lượng trung bình 1,7 kg/con giá bán ổn định 74.000 – 80.000 đ/kg. Như vậy lợi nhuận người nuôi có được sau khi trừ hết chi phí đạt 40-45 triệu đồng/1000 con gà (nếu có rủi ro nhiều hơn, lợi nhuận cũng đạt 35 triệu đ/1000 con, nếu tỷ lệ trống/mái cao thì lợi nhuận có thể trên 50 triệu đồng/1000 con).