✨Gà hay trứng
Hình minh họa có gà và trứng từ sách [[Tacuinum Sanitatis, thế kỷ 14]]Gà hay trứng là một nghịch lý về quan hệ nhân quả nổi tiếng. Nghịch lý này thường được diễn tả dưới dạng câu hỏi: "Con gà có trước hay quả trứng có trước?" Câu hỏi này dẫn đến nghịch lý, bởi lẽ gà nở ra từ trứng, mà trứng gà lại do chính gà đẻ ra.
Nghịch lý "gà và trứng" đã trở thành một phép ẩn dụ cho những trường hợp không rõ trong hai sự kiện, sự kiện nào là nguyên nhân, còn sự kiện nào là hậu quả, hoặc nên làm việc nào trước khi việc này phụ thuộc vào việc kia. Nghịch lý này cũng dùng để nói đến những vòng luẩn quẩn về logic.
Theo các triết gia cổ điển, câu hỏi của vòng lần quẩn nguyên nhân - hậu quả này đưa đến lý luận về cuộc sống, sự sống và đến cả vũ trụ. Plutarchus đặt ra vấn đề triết học này trong tập Moralia, viết vào thế kỷ 1.
Giải quyết về mặt khoa học
Nếu nói trứng chung thì nhiều loại động vật đẻ trứng đã xuất hiện từ lâu trước khi loài gà xuất hiện. Ví dụ như các loài bò sát, khủng long,...
Nếu nói về trứng gà thì do quá trình hình thành loài gà sẽ xuất hiện trong quá trình giảm phân, do đó quả trứng gà đầu tiên sẽ xuất hiện trước khi nở thành con gà đầu tiên. Những thay đổi do môi trường, sẽ không giúp hình thành loài gà do những thay đổi này không là tác nhân di truyền.
Các nhà khoa học của Anh đã tìm ra loại protein có ảnh hưởng đến việc hình thành nên vỏ quả trứng, loại protein này có ở buồng trứng nhiều loài động vật đẻ trứng. Đó là ovocledidin-17, một chất xúc tác cho sự phát triển của vỏ trứng. Gà mái tạo ra một lượng lớn protein này trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, sự hiện diện của OC-17 hoặc dạng protein tương tự ở các loài khác, như gà tây và chim sẻ gợi ý những protein làm chắc vỏ trứng là phổ biến ở tất cả loài chim, và do đó đã có từ lâu trước những con gà đầu tiên.
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Hình minh họa có gà và trứng từ sách _[[Tacuinum Sanitatis_, thế kỷ 14]]**Gà hay trứng** là một nghịch lý về quan hệ nhân quả nổi tiếng. Nghịch lý này thường được diễn tả dưới
Trứng gà hay trứng vịt đều rất tốt cho sức khỏe, tuy nhiên nhiều người phân vân 2 loại này cái nào bổ dưỡng hơn. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé.Trứng gà có rất
**Gà cay Trùng Khánh** () là một món ăn của ẩm thực Tứ Xuyên. Đây là một món xào, bao gồm những miếng thịt gà được tẩm ướp sau đó chiên giòn và xào cùng
Con gà đẻ trứng vàng là tác phẩm thiếu nhi đầu tiêncủa Thiền sư THÍCH NHẤT HẠNH được xuất bản tại Việt Nam Con Chừ có đẻ trứng vàng hay không đẻ trứng vàng, điều
**Gà so Trung Bộ** hay **gà so Việt Nam**, **gà so ngực gụ** (**_Arborophila merlini_**) là loài chim thuộc họ Trĩ. Đây là loài chim đặc hữu của Việt Nam, sống ở các khu rừng
: nhỏ|phải|Gà mái nhỏ|Gà con nhỏ|Gà trống **Gà** (danh pháp hai phần: _Gallus domesticus_) là một phân loài chim đã được con người thuần hóa cách đây hàng nghìn năm. Một số ý kiến cho
**Gà Chabo** hay **gà bantam Nhật Bản** hay **gà tre Nhật Bản** (Chữ Nhật: 矮鶏/ Hán Việt: Ải kê) là giống gà có xuất xứ từ Nhật Bản. Đây là giống gà đẹp được ưa
**Gà thịt** hay **gà lấy thịt** hay **gà hướng thịt** hay **gà thịt thương phẩm** là các giống gà được lai tạo, chọn lọc để chăn nuôi nhằm mục đích chuyên về việc sản xuất
nhỏ|phải|Hành vi ấp trứng của một con đà điểu mái **Ấp trứng** là quá trình mà một số động vật đẻ trứng thực hiện việc cung cấp nhiệt độ cần thiết (độ ấm) để cho
nhỏ|phải|Một con gà nòi **Gà nòi** là một giống gà nội địa của Việt Nam được nuôi phục vụ cho những trận chọi gà. Gà nòi là giống gà thuộc nhóm gà trọc đầu. Giống
nhỏ|phải|Gà Araucana **Gà Araucana** (tiếng Tây Ban Nha: _Gallina Mapuche_, có nghĩa là gà của người Mapuche) là một giống gà có nguồn gốc từ từ Chile, Nam Mỹ. Là giống gà hiếm nổi bật,
nhỏ|phải|Một con gà lông đen **Gà lông đen**, hay còn gọi là **gà đen**, **ô kê** hoặc **hắc kê**, là các cá thể gà có màu lông chủ yếu màu đen tuyền và hơi có
**Gà tây nhà** là tên gọi giống gà thuộc loài gà tây hoang (_Meleagris gallopavo_) đã được thuần hóa và nuôi dưỡng như một loại gia cầm để cung cấp nguồn thực phẩm. Thịt gà
**Gà Dekalb** (tên đầy đủ **Dekalb Amberlink**) là một giống gà công nghiệp thương phẩm chuyên trứng hình thành do lai tạo từ Mỹ, do công ty Dekalb gây giống. Phần lớn chúng có lông
nhỏ|phải|Gà Rosecomb **Gà mồng trà** hay còn gọi là **gà Rosecomb** là một giống gà xuất xứ từ Anh quốc thời Trung cổ, tên của chúng được đặt theo tên gọi của chiếc mồng của
**Gà công nghiệp**, **gà thịt công nghiệp** hay **gà nuôi theo kiểu công nghiệp** là gà được chăn nuôi tập trung theo quy trình công nghiệp, thông thường chúng là dạng gà thịt và được
nhỏ|phải|Gà Busteni **Gà nhà** là giống gia cầm rất phổ biến, hầu như tất cả các quốc gia đều có từ một hay nhiều giống gà, thậm chí nhiều địa phương cũng có một giống
nhỏ|phải|Một con gà Bovan dòng lông màu cánh gián **Gà Gold-line** hay **gà Goldline 54** hay **Bovan Goldline** (phát âm tiếng Việt như là: _Gà Gôn-lai_) là giống gà công nghiệp hướng trứng cao sản
nhỏ|phải|Hai con gà trống đang đá với nhau. nhỏ|phải|Tranh chọi gà do [[Winslow Homer vẽ vào năm (1859)]] **Chọi gà** hay **đá gà** là một trò chơi dân gian phổ biến trên thế giới. Năm
**Trùng Khánh** () là một thành phố lớn ở Tây Nam Trung Quốc và là một trong bốn thành phố trực thuộc trung ương tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Năm 2018, Trùng Khánh
**Gà Satsumadori** (tiếng Nhật: 薩摩雞) là một giống gà có nguồn gốc từ tỉnh Kagoshima thuộc Nhật Bản, chúng lấy tên từ Satsuma là tên gọi cũ của tỉnh Kagoshima. Chúng là một giống gà
nhỏ|phải|Gà Quý Phi Việt Nam đang được trưng bày tại Khu du lịch Đại Nam **Gà Quý Phi** hay còn gọi là **gà Hoàng gia** là một giống gà có nguồn gốc từ châu Âu
nhỏ|phải|Một con gà trống Valdarno trắng **Gà Valdarno Bianca** hay còn gọi là **Pollo del Valdarno** hay **gà Valdarno trắng** là một giống gà lớn với màu lông trắng có nguồn gốc từ phía thượng
**Onagadori** (chữ Nhật:尾長鶏/ Hán Việt: _Vĩ trường kê_ có nghĩa là _gà đuôi dài_) hay còn gọi là **gà đuôi dài Nhật Bản** là một giống gà có nguồn gốc từ Nhật Bản, được nuôi
**Gà Hyline** hay **Gà Hy–Line** hay _gà Hyline_ (phát âm tiếng Việt như là **gà Hai-lai**) là một giống gà công nghiệp hướng trứng có nguồn gốc từ Mỹ. Với đặc tính sống khỏe, thích
nhỏ|phải|Một món cơm gà của Colombia. thumb|Cơm gà tại Tam Kỳ, Quảng Nam. thumb|_Khao mun kai_, cơm gà Thái Lan. thumb|[[Cơm gà Hải Nam, Trung Quốc tại Singapore.]] **Cơm gà** là món ăn được chế
nhỏ|phải|Một con gà Phục Sinh **Gà Phục Sinh** (Easter Egger) là một nhóm giống gà mà có bất kỳ con gà nào có mang gen đẻ ra những quả trứng gà màu xanh, nhưng không
nhỏ|phải|Gà Valdarno **Gà Valdarno** hay còn gọi là **gà Valdarno đen** là một giống gà lông đen kiêm dụng có nguồn gốc từ vùng miền hạ của Valdarno tại thung lũng của sông Arno ở
**Gà Linh Phượng** hay còn gọi là **gà Ross** hay **gà Ross 208** là một giống gà công nghiệp chuyên thịt cao sản có nguồn gốc từ vùng Aisơlen thuộc Anh và được phát triển
**Gà Dominant** hay còn gọi đầy đủ là **gà Dominant Patridge** thường gọi bằng ký hiệu là **gà D300** hay gọi tên tiếng Việt là **gà Séc** là giống gà công nghiệp chuyên trứng có
**Gà Hisex** (phát âm tiếng Việt như là _gà Hai-sếch_ hay _gà Hai-xếch_) là giống gà công nghiệp hướng trứng cao sản được tạo ra ở Hà Lan của hãng Euribreed. Chúng là giống gà
QUÁNG GÀ, GIẢM THỊ LỰC PHẢI LÀM SAO?Quáng gà là gì?Bệnh quáng gà, đôi khi còn được gọi là chứng mù đêm, là cách gọi thông thường của bệnh lý thoái hóa sắc tố võng
**Gà lông trắng** hay **gà trắng** là thuật ngữ để phân loại các nhóm gà công nghiệp trong quá trình chăn nuôi gia cầm theo phương thức công nghiệp, theo đó chúng là tập hợp
nhỏ|phải|Gà Polverara trắng **Gà Polverara** (hay còn được gọi là **Schiatta hay S'ciata**) là một giống gà cổ xưa của vùng Polverara ở tỉnh Padova, thuộc vùng Veneto của đông bắc nước Ý. Gà Polverara
**Gà Ba Lan** hay còn gọi là **gà vàng Ba Lan** là giống gà có nguồn gốc từ Hà Lan và phổ biến ở châu Âu. Mặc dù có tên gọi là Ba Lan nhưng
nhỏ|phải|Gà Đông Tảo trống và mái **Gà Đông Tảo** hay **gà Đông Cảo** là một giống gà đặc hữu và quý hiếm của Việt Nam. Đặc điểm nổi bật của loại gà này là cặp
nhỏ|phải|Một đàn gà Yokohama **Gà Yokohama** là một giống gà kiểng có nguồn gốc từ Đức nhưng chúng bắt nguồn sâu xa từ giống gà Phượng hoàng (Phoenix). Chúng là giống được nuôi làm gà
**Gà so chân lam** hay **gà so chân xanh** (Green-legged Partridge) là một giống gà bản địa cổ xưa có nguồn gốc từ Ba Lan. Giống gà này có đặc trưng với các cặp chân
**Gà Leghorn** hay còn gọi là **gà Lơ-go** là một giống gà từ Ý và là một trong những giống gà phổ biến nhất thế giới. Gà phát triển ở vùng Địa Trung Hải, năm
**Gà New Hampshire** là giống gà xuất xứ từ New Hampshire, Rhode island, chúng được chọn lọc chủ yếu ở bang Newhamshire để chuyên cho trứng và thịt. ## Đặc điểm Gà nặng 2,9 kg, trọng
**Gà VCN-G15** còn gọi là **gà AVGA** hay còn gọi đơn giản là **gà VCN** là một tổ hợp giống gà lai công nghiệp siêu trứng do Viện Chăn nuôi của Việt Nam lai tạo.
**Gà Ai Cập** hay còn gọi là gà **Fayoumi** là một giống gà có nguồn gốc từ vùng Ai Cập và được nhân giống từ lâu trong lịch sử. Đây là giống gà cao sản
nhỏ|phải|Một con gà mái Lô man Brao **Gà Lohmann nâu** hay **Lohmann Brown** (phát âm tiếng Việt như là: _Lô man Brao_) là giống gà đẻ trứng nâu có nguồn gốc từ Đức. Chúng nổi
**Gà Phượng hoàng** hay còn gọi là **gà Phượng hoàng đuôi dài** hay còn gọi là **gà Phượng hoàng vàng** là một giống gà đuôi dài của Đức được lai tạo từ giống gà Onagadori
**Trứng** (miền Nam gọi là **hột**) là sản phẩm động vật từ các loại gia cầm,chim chóc thường được sử dụng làm nguồn thức ăn cung cấp protein cho người. Bề ngoài của trứng thường
nhỏ|phải|Một con gà Minorka **Gà Minorca** (tiếng Catalan: _Gallina de Menorca_; tiếng Tây Ban Nha: _Menorquina_) là một giống gà nội địa có nguồn gốc ở đảo Địa Trung Hải là Menorca, trong Quần đảo
nhỏ|phải|Gà ISA nâu thumb|[[Free range Gà mái ISA nâu tại Công viên Môi trường Cộng đồng CERES. Con gà mái ở phía trước không có màu trắng ở cổ hoặc đuôi và có thể là
nhỏ|phải|Một con [[gà chọi ở làng thuộc Bến Tre.]] **Gà Chợ Lách** hay **gà nòi Chợ Lách** là một giống gà chọi bản địa Việt Nam có nguồn gốc từ Chợ Lách, Bến Tre. Thời
nhỏ|phải|Gallo di Padovana **Gà Padovana** hay còn gọi tên gốc là _Padovana dal gran ciuffo_ là một giống gà râu (crested) cổ xưa có kích thước nhỏ được hình thành giống từ thành phố và
nhỏ|phải|Gà Bresse trắng nhỏ|phải|Sản phẩm thịt hảo hạng của Gà Bresse **Gà Bresse** (còn được biết đến với tên tiêng Pháp là **poulet de Bresse** hay **volaille de Bresse**) là một giống gà của Pháp