Đền Lăng (hay đền Ninh Thái) là khu di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia đã được công nhận là điểm du lịch thuộc xã Liêm Hà, tỉnh Ninh Bình. Quần thể di tích đền Lăng hiện bao gồm: đền Thượng, đền Trung, đền Hạ, đền Tam Thiên Nhân, lăng phát tích nhà Tiền Lê và di tích khác. Đền Lăng được xây dựng trên quê hương Bảo Thái của nhà Tiền Lê, nơi hoàng đế Lê Đại Hành đã về cày ruộng tịch điền năm 987. Đền Lăng là di tích quan trọng về cuộc đời và sự nghiệp của Lê Hoàn và là điểm du lịch của địa phương.
Tổng quan
Đền Lăng nằm gần đường Đường cao tốc Hà Nội – Ninh Bình. Từ phường Hoa Lư, trung tâm tỉnh Ninh Bình tới chùa 32 km. Chùa cách trung tâm Hà Nội khoảng 66 km. Từ Phủ Lý xuôi theo quốc lộ 21 khoảng 9 km, đến phố chợ Động, thôn Cõi sẽ tới Đền Lăng.
Quần thể di tích theo thứ tự từ đỉnh núi Lăng xuống có ba ngôi đền:
- Đền Thượng thờ Đinh Tiên Hoàng và bà Hoàng hậu Dương Thị Nguyệt người quê Kim Bảng, Hà Nam. Tương truyền đền xây dựng từ khi Đinh Tiên Hoàng còn tại vị nên gọi là sinh từ, do vua cho lập khi về chiêu mộ hào kiệt trên quê Thập đạo tướng quân Lê Hoàn.
- Đền Trung thờ Lê Hoàn và hai con ông là Lê Long Việt và Lê Long Đĩnh, tức thờ 3 vị Vua của nhà Tiền Lê
- Đền Hạ thờ công đồng tứ vị hoàng đế (Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hành, Lê Trung Tông, Lê Ngọa Triều) và tam vị đại vương Nguyễn Minh, Thiên Cương và Nhữ Hoàng Đê đều là người địa phương theo Lê Hoàn phò nghiệp lớn và trở thành tướng nhà Đinh.
Các di tích liên quan theo ngọc phả "Tiền Lê tam vị hoàng đế" giới thiệu nơi phát tích nhà Tiền Lê gắn với 12 dấu tích hiện còn lưu giữ tại xã Liêm Cần gồm:
Đền Tam Thiên Nhân thờ Tam vị Đại vương là hai vợ chồng ông Nguyễn Minh người Bảo Thái, là phó của Lê Hoàn, ra sức phù Đinh dẹp loạn và vị thứ ba là vị thần Thiên Cương đã báo mộng cho ông nên phù Đinh trừ loạn nước.
Khu lăng mộ cụ tổ Lê Lộc, dân gian thường gọi là Mả Dấu;
Chùa Vực nơi sinh thành Phó Thập đạo tướng quân Nguyễn Minh, nơi Lê Hoàn bàn việc quân và cũng là nơi xuất phát của nghĩa quân Bảo Thái đi phò tá vua Đinh Tiên Hoàng.
Trại Nhuế là trại quân của Lê Hoàn;
Dàn Thề dưới chân núi Cõi là nơi Lê Hoàn lập ra để quân lính tế trời đất;
Mả Kễnh nơi chôn cất 3 mãnh hổ cứu Lê Hoàn thoát nạn phản nghịch;
Mả Rút nơi chôn cất các quân sĩ hy sinh;
Xứ Mai Rùa nơi Lê Hoàn đứng xem thủy quân tập luyện;
*Trại quân Lê Hoàn tại làng Cẩm Du.
Lịch sử
Theo ngọc phả, truyền thuyết địa phương cùng nội dung khắc trên bài vị thờ tại chính tẩm thì vị vua thứ nhất được thờ ở đây là vua Đinh Tiên Hoàng có công dẹp loạn 12 sứ quân thống nhất đất nước. vùng Bảo Thái - Liêm Cần xưa là nơi mà vua Đinh đã lập căn cứ tuyển quân, vừa là nơi huấn luyện quân sĩ. Theo nhân dân địa phương, vị trí đền Lăng chính là nơi đóng quân khi xưa của vua Đinh.
Đền Lăng là di tích quan trọng nhất thờ Lê Đại Hành và hai con của ông là Lê Trung Tông và Lê Ngọa Triều trên quê hương nhà Tiền Lê. Tương truyền, Lê Hoàn quê gốc ở Trường Châu (cũng thuộc Ninh Bình) nhưng đời ông nội của ông là Lê Lộc đã dời đến Liêm Cần này, ở đây có dấu tích một khu đất bằng phẳng mà nhân dân địa phương cho rằng đó là dấu nhà cũ của Lê Lộc. Nơi đây còn có núi Cõi, tương truyền có Mả Dấu là nơi ông nội Lê Hoàn được hổ đưa vào an táng khi hổ nhận ra mình giết nhầm cha nuôi. Núi Cõi tương truyền còn có đàn thề mà Lê Hoàn lập ra tế trời đất thề cùng nghĩa quân phù Đinh đồng thâm trừ mối loạn, thu giang sơn về một mối. Trên đất Bảo Thái, Liêm Cần còn có mộ tổ họ Lê, nơi tương truyền từng có sinh từ xưa kia của Lê Hoàn.
Truyền thuyết và các địa danh khu vực đền Lăng còn phản ánh sự quan tâm của Lê Hoàn và triều đình Tiền Lê đối với dân xã Bảo Thái (Liêm Cần nay). Ngoài việc cho lập sinh từ vua Lê Đại Hành trên nền nhà cũ xưa kia Lê Hoàn dạy học, triều đình còn cấp cho dân vàng bạc để tậu ruộng lấy hoa lợi làm hương hoả và dựng đền thờ. Triều đình cũng trả ơn cho dân sở tại bằng việc cấp cho mỗi đinh 1 mẫu 2 sào ruộng để cày cấy (tới 700 mẫu). Ruộng hương hoả của khu đền Lăng có 12 mẫu, ngoài ra có 6 sào dành cho việc sắm ba cây đình liêu vào dịp hội đám long trọng và đất gọi là vườn tịch để chi phí cho tế lễ.
Trong số các danh nhân về thăm đền Lăng, Hoàng giáp Lê Tung (thế kỷ XVI) có để lại bài thơ “Lê gia hổ táng mộ” như sau:
:“Sông hồ ngàn dặm đến nơi đây
:Tường rêu thấp thoáng dưới bóng cây
:Khe nước núi Bông đi đổ đó
:Táng trên núi Cõi hổ đem thây
:Điềm lành sinh cháu thành Hổ tướng
:Xứng bậc Đế vương trị nước hay
:Sách nói ba đời còn rõ nét
:Ngẫm xem bốn mặt thiếu cao dày”.
Bảo tồn và phát huy
Hệ thống di tích, dấu tích của vua Lê Đại Hành ở Liêm Cần, Thanh Liêm rất đa dạng, có giá trị cao về lịch sử, văn hóa cũng như kiến trúc, cảnh quan. Đây chính là cụm di tích được Hà Nam quan tâm nghiên cứu bảo tồn, phục dựng và phát huy giá trị phục vụ nhu cầu tâm linh và phát triển du lịch.
Theo dấu tích ngọc phả "Tiền Lê tam vị hoàng đế" giới thiệu nơi phát tích nhà Tiền Lê gắn với 12 dấu tích hiện còn lưu giữ tại Liêm Cần, đó là khu lăng mộ cụ tổ Lê Lộc, dân gian thường gọi là Mả Dấu; quần thể đền Hạ, Trung, Thượng tại núi Lăng thờ vua Đinh Tiên Hoàng, 3 vị vua nhà Tiền Lê, là sinh từ của Đinh Tiên Hoàng và Lê Đại Hành; chùa Vực nơi sinh thành Phó Thập đạo tướng quân Nguyễn Minh, nơi Lê Hoàn bàn việc quân và cũng là nơi xuất phát của nghĩa quân Bảo Thái đi phò tá vua Đinh Tiên Hoàng. Trại Nhuế là trại quân của Lê Hoàn; Dàn Thề dưới chân núi Cõi là nơi Lê Hoàn lập ra để quân lính tế trời đất; Mã Kễnh nơi chôn cất 3 mãnh hổ cứu Lê Hoàn thoát nạn phản nghịch; Mả Rút nơi chôn cất các quân sĩ hy sinh; xứ Mai Rùa nơi Lê Hoàn đứng xem thủy quân tập luyện; đền thờ Tam Thiên Nhân, nơi thờ 3 người đã thế thân bảo vệ Lê Hoàn và một dấu tích ngoài địa phận xã Liêm Cần là trại quân Lê Hoàn tại Cẩm Du, xã Thanh Lưu.
Các dự án bảo tồn, tôn tạo đền Lăng; phục dựng đền Trung, đền Thượng; bảo tồn, tôn tạo và phục dựng Mả Dấu nằm trong giai đoạn 1 của quy hoạch, từ năm 2018 - 2020. Giai đoạn 2, từ năm 2020 - 2025 sẽ xây dựng, phục dựng, tôn tạo các công trình còn lại. Trên cơ sở định hướng các loại hình du lịch, các sản phẩm du lịch chính được xác định là sản phẩm tâm linh gắn với không gian đền Lăng, đền Trung, đền Thượng, đền Tam Thiên Nhân, đền Mã, đền Mẫu, chùa Bông, đền Bạch Đằng; sản phẩm du lịch tham quan, vui chơi giải trí gắn với không gian nhà trưng bày, trường văn, trường võ, khách sạn, dịch vụ ẩm thực, vườn thiền, đầm lau; sản phẩm du lịch sinh thái nông nghiệp làng quê gắn với không gian chợ quê, nhà ở kết hợp dịch vụ, nhà vườn…
Lễ hội đền Lăng
Lễ hội đền Lăng mới được tổ chức các ngày mùng 6 – 8/3 âm lịch; trong đó ngày mùng 6 làm lễ an vị, khai quang đền Thượng và đền Trung, sau đó tiến hành tế nam quan và nữ quan. Ngày mùng 7, buổi sáng tổ chức các trò chơi dân gian, buổi chiều lễ rước kiệu từ đền Lăng đến mả Dấu rước hương linh cụ Lê Lộc về dự lễ hội làng. Ngày mùng 8, buổi sáng làm lễ khai hội và tiếp đón các dòng họ, dân làng, khách thập phương về dâng hương; buổi chiều, rước hương linh cụ Lê Lộc về lại mả Dấu. Sau cùng làm lễ tạ và cúng đàn Mông Sơn Thí Thực. Buổi tối những ngày diễn ra lễ hội đều có chương trình văn nghệ phục vụ nhân dân vui đón hội làng.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Đền Lăng** (hay _đền Ninh Thái_) là khu di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia đã được công nhận là điểm du lịch thuộc xã Liêm Hà, tỉnh Ninh Bình. Quần thể di
là một bộ phim anime điện ảnh Nhật Bản được ra mắt đầu năm 2023 dựa trên arc "Làng thợ rèn" của series manga _Thanh gươm diệt quỷ_ của Koyoharu Gotouge. Đây là một phần
BỘT RỬA MẶT ĐINH HƯƠNG - CHÂN ÁI CHO LÀN DA MỤN Nỗi ám ảnh chung tình của Mụn khiến nhiều nàng, chàng ngao ngán. Bạn có kiếm tìm chân ái để thoát khỏi mối
**Lăng Tả quân Lê Văn Duyệt** (tên chữ: **Thượng Công Miếu**, chữ Hán: 上公廟, tục gọi là **Lăng Ông - Bà Chiểu**) là khu đền và mộ của Tả quân Lê Văn Duyệt (1764-1832) hiện
**Lăng Gia Long ** hay **Thiên Thọ Lăng** (天授陵), là lăng tẩm của hoàng đế Gia Long (1762–1820), vị vua sáng lập triều Nguyễn. Lăng Gia Long thực ra là một quần thể nhiều lăng
**Làng nghề** là một đơn vị hành chính cổ xưa mà cũng có nghĩa là một nơi quần cư đông người, sinh hoạt có tổ chức, có kỷ cương tập quán riêng theo nghĩa rộng.
**Lăng Cơ Thánh**, còn gọi là **lăng Sọ** là một lăng tẩm hoàng gia của nhà Nguyễn, là nơi chôn cất cha ruột của hoàng đế Gia Long. Lăng được xây dựng trên nền lăng
Cần Thơ nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống lâu đời như làng hủ tiếu, làng kẹo dừa... Trong đó, không thể không nhắc đến làng bánh tráng Thuận Hưng – một địa chỉ
**Ngọc Hà** là tên một làng hoa lâu đời của Hà Nội, nằm trên địa bàn của phường Ngọc Hà, quận Ba Đình. ## Làng Ngọc Hà **Làng Ngọc Hà** là một làng cổ của
Đền Vua Đinh nhìn từ cổng đền Tế hội đền Vua Đinh Đền Vua Đinh nhìn từ Mã Yên Sơn **Đền thờ Đinh Tiên Hoàng** là một di tích quan trọng thuộc vùng bảo vệ
**Đền Khê Khẩu** là một di tích lịch sử - văn hóa tại phường Văn Đức, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương, Việt Nam, thờ Phó nguyên soái Đại tướng quân Trần Hiển Đức,
**Đền Trù Mật** (hay _đền Lăng_) là di tích lịch sử văn hóa quốc gia nằm ở xã Văn Lung, thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ. Đền Trù Mật là di tích tiêu biểu
Làng cà phê Trung Nguyên, Dak Lak **Làng cà phê Trung Nguyên** hay còn được gọi là **Làng Cà phê** là một cụm công trình kiến trúc có diện tích khoảng 20.000m². Làng Cà phê
**Làng Hanok Jeonju** là một ngôi làng ở thành phố Jeonju, Hàn Quốc. Nó nằm xen giữa các khu phố Pungnam-dong và Gyo-dong. Đây là nơi lưu giữ hơn 800 ngôi nhà truyền thống Hàn
Từ thành phố Châu Đốc, Quý khách di chuyển bằng thuyền đến thăm sắc màu của Làng cá bè ở ngã ba sông Châu Đốc, tham quan trải dài đến làng Chăm, ở thượng nguồn
Từ thành phố Châu Đốc, Quý khách di chuyển bằng thuyền đến thăm sắc màu của Làng cá bè ở ngã ba sông Châu Đốc, tham quan trải dài đến làng Chăm, ở thượng nguồn
**Làng Greenwich**, thường được người địa phương gọi đơn giản là **"Làng"**, là một khu cư trú rộng lớn ở bờ tây của Hạ Manhattan tại thành phố New York, Bang New York. Phần lớn
**Lăng mộ Hamilton** (tiếng Anh: _Hamilton Mausoleum_) là một lăng mộ toạ lạc ở Hamilton, Nam Lanarkshire, Scotland, Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. Đây là nơi an nghỉ của gia đình Công
Thương hiệu Bagley là một thương hiệu nước hoa trẻ trung được tạo ra bởi hãng nước hoa nổi tiếng Victoria's Secret. Thương hiệu PAORRI luôn theo đuổi chất lượng, phong cách thiết kế thanh
Thương hiệu Bagley là một thương hiệu nước hoa trẻ trung được tạo ra bởi hãng nước hoa nổi tiếng Victoria's Secret. Thương hiệu PAORRI luôn theo đuổi chất lượng, phong cách thiết kế thanh
LẮNG NGHE CƠ THỂ NHỮNG CÂU HỎI VỀ SỨC KHỎE BẠN CHƯA HỀ NGHĨ ĐẾN Lắng nghe cơ thể có thể được so sánh với phần Những câu hỏi thường gặp trong cuốn sách Hướng
LẮNG NGHE CƠ THỂ NHỮNG CÂU HỎI VỀ SỨC KHỎE BẠN CHƯA HỀ NGHĨ ĐẾN Lắng nghe cơ thể có thể được so sánh với phần Những câu hỏi thường gặp trong cuốn sách Hướng
LẮNG NGHE CƠ THỂ NHỮNG CÂU HỎI VỀ SỨC KHỎE BẠN CHƯA HỀ NGHĨ ĐẾN Lắng nghe cơ thể có thể được so sánh với phần Những câu hỏi thường gặp trong cuốn sách Hướng
nhỏ|phải|Thờ ngựa trắng bên trong đền Bạch Mã **Đền Bạch Mã** (Tên chữ: "**Bạch Mã tối linh từ**") là một trong tứ trấn của kinh thành Thăng Long xưa, gồm bốn ngôi đền: Đền Quán
**Đền Bách Linh** là một ngôi đền cổ nằm ở thôn Dư Xá Thượng, xã Hòa Nam, huyện Ứng Hòa, Hà Nội. Đền Bách Linh là nơi thờ Đinh Tiên Hoàng Đế và 100 vị
**Thanh Đông lăng** (; ) là một quần thể lăng mộ hoàng gia của triều đại nhà Thanh nằm ở Tuân Hóa, Đường Sơn, tỉnh Hà Bắc, cách về phía đông bắc thủ đô Bắc
**Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh**, còn gọi là **Lăng Hồ Chủ tịch**, **Lăng Bác**, là nơi gìn giữ thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lăng được chính thức khởi công ngày 2 tháng
**Lăng mộ của Cyrus Đại Đế** là lăng tẩm của Cyrus Đại đế - một vị "Vua của các vị vua" trong lịch sử Ba Tư. Theo nguồn của Hy Lạp, lăng mộ có từ
**Thanh Tây lăng** (; ) là một quần thể lăng mộ triều đại nhà Thanh nằm cách về phía tây nam Bắc Kinh, thuộc Huyện Dịch, Hà Bắc. Đây có khu lăng tẩm kết hợp
Dòng họ Phạm làng Ngù từ khi cụ Phạm Văn Bích dời quê cũ ở Tổng Yên Riệt đến lập nghiệp, từ hai bàn tay trắng gây dựng nên dòng họ đã phát triển hơn
**Lăng Thiệu Trị** có tên chữ là **Xương Lăng** (昌陵) là nơi chôn cất hoàng đế Thiệu Trị. Đây là một di tích trong Quần thể di tích cố đô Huế được UNESCO công nhận
**Làng Đông Sơn** là một địa danh trở nên nổi tiếng vào giữa thập niên 1920 khi những di chỉ khảo cổ của nền văn hóa Đông Sơn lần đầu tiên được phát hiện tại
[[Caspar David Friedrich, _Kẻ lãng du trên biển sương mù,_ 38.58 × 29.13 inches, 1818, tranh sơn dầu, Kunsthalle Hamburg]] [[Eugène Delacroix, _Nữ thần Tự do dẫn dắt nhân dân_ 1830]] Théodore Géricault, _[[Chiếc bè
**Vụ án cưỡng chế đất đai tại Tiên Lãng** là vụ án về tranh chấp đất đai giữa ông Đoàn Văn Vươn ở Cống Rộc, Vinh Quang cùng gia đình và Ủy ban nhân dân
**_Song lang_** là một bộ phim điện ảnh chính kịch âm nhạc của Việt Nam năm 2018 do Leon Lê đạo diễn kiêm dựng phim, đồng thời cũng là tác phẩm điện ảnh đầu tay
Nằm yên bình giữa vùng đất Diên Khánh giàu truyền thống lịch sử, làng nghề đúc đồng Diên Khánh là một trong những điểm sáng trong bức tranh làng nghề truyền thống của Khánh Hòa.
**Làng** (chữ Nôm: 廊) là một đơn vị cư trú và một hình thức tổ chức xã hội quan trọng của nông thôn ở Việt Nam. Suốt nhiều thế kỷ, làng là đơn vị tụ
**Phù Lưu** (phiên âm từ chữ "blầu" trong tiếng Việt cổ) là ngôi làng cổ ở phường Đông Ngàn, thành phố Từ Sơn, Bắc Ninh. Làng còn có tên gọi là **làng Giầu** (_Trầu_) hay
**Lăng Minh Mạng** (hay còn gọi là **Minh Mệnh**) có tên chữ là **Hiếu lăng** (孝陵), do hoàng đế Thiệu Trị thời nhà Nguyễn cho xây dựng, nằm trên núi Cẩm Kê, ấp An Bằng,
**Lăng Đồng Khánh** hay **Tư Lăng** (思陵) là một di tích trong quần thể di tích cố đô Huế đây là nơi an táng hoàng đế Đồng Khánh, lăng tọa lạc giữa một vùng quê
**Trường Đại học Văn Lang** (English:**_Van Lang University**,_ Latin: _Universitas Vanlangensis_), thường được gọi tắt là **VLU** là một trường đại học tư thục đa ngành ở Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Thành
**Đền Bà Chúa Kho** ở Bắc Ninh là một di tích lịch sử đã được Nhà nước Việt Nam công nhận. Đền bà Chúa Kho Bắc Ninh là một đền thờ Mẫu nằm tại vùng
Bình hoa gốm Phù Lãng hiện đại **Làng gốm Phù Lãng** là một làng nghề cổ truyền chuyên sản xuất gốm thuộc vùng Kinh Bắc. ## Địa lý Làng gốm Phù Lãng thuộc xã Phù
**Làng Cót** hay **Kẻ Cót** là tên Nôm của hai làng Yên Quyết có từ lâu đời, là Thượng Yên Quyết (ở phía Bắc) và Hạ Yên Quyết (ở phía Nam), đều nằm bên bờ
**Quần thể lăng mộ Vương tộc của nhà Triều Tiên** là quần thể gồm 40 lăng mộ nằm rải rác tại 18 địa điểm được xây dựng từ năm 1408 đến năm 1966 nhằm tưởng
Lễ hội đền Trần Lễ hội đền Trần **Đền Trần Thái Bình** là một quần thể di tích gồm các đền thờ, lăng mộ thờ các vị vua quan nhà Trần. Đền thờ các vua
**Làng Hới** (tên chính thức **Hải Triều**, tên cũ **Hải Hồ**, **Hải Thị**, đôi khi được gọi là **làng chiếu Tân Lễ**) là một làng nghề truyền thống dệt chiếu cói nằm ở Tân Lễ,
Nếu bạn đang tìm kiếm một điểm đến độc đáo và đầy màu sắc để khám phá trong hành trình du lịch miền Tây Nam Bộ, thì làng nổi cá bè Châu Đốc, tỉnh An
**Vụ tai nạn tàu E1 tại Lăng Cô 2005** là một vụ tai nạn giao thông đường sắt xảy ra vào 11 giờ 49 phút (UTC+07:00) ngày 12 tháng 3 năm 2005 tại địa phận
**Chi Linh lăng** hay chi **Cỏ ba lá thập tự** (danh pháp khoa học: **_Medicago_**) là một chi thực vật trong họ Đậu (_Fabaceae_), có hoa sống lâu năm, chủ yếu được nói đến như