Đại Mông Cổ là một khu vực địa lý, bao gồm các vùng lãnh thổ tiếp giáp nhau, chủ yếu là các sắc tộc người Mông Cổ sinh sống. Nó bao gồm gần đúng nhà nước Mông Cổ ngày nay, khu tự trị Nội Mông Cổ (Nội Mông) và một phần Khu tự trị dân tộc Duy Ngô Nhĩ Tân Cương của Trung Quốc và các tỉnh hay nước cộng hòa tự trị tại Nga như Cộng hòa Tyva (Tuva), Cộng hòa Buryatia và tỉnh Chita.
Các sắc tộc sinh sống trong khu vực này chia sẻ cùng một văn hóa Mông Cổ truyền thống ở các mức độ khác nhau và họ nói một trong số vài thứ tiếng của ngữ tộc Mông Cổ. Ngoại trừ tại đất nước Mông Cổ ngày nay, người Mông Cổ chỉ chiếm thiểu số tại các vùng lãnh thổ còn lại.
Mông Cổ, khu tự trị Nội Mông và các đơn vị trực thuộc khu tự trị này tại Trung Quốc
Lịch sử
Thời kỳ nhà Hán, khu vực này chủ yếu thuộc sự cai quản của người Hung Nô. Sau khi các nhà nước của người Hung Nô bị nhà Tây Hán dẹp tan thì vùng đất này lần lượt do người Nhu Nhiên (柔然/Rouran), Đột Quyết (突厥/Turk) và Hồi Hột (回紇/Uyghur) chiếm lĩnh.
Khái niệm về những người sinh sống trong vùng lãnh thổ này như là "người Mông Cổ" được hình thành trong đầu thế kỷ 13, khi đó vùng đất này thuộc sự cai trị của nhà Kim. Sau khi nhà Kim suy yếu, Thành Cát Tư Hãn đã thống nhất các bộ lạc MôngCổ-Turk để thành một nhà nước là Đại Mông Cổ. Sau sự sụp đổ của nhà Nguyên năm 1368, đa phần các bộ phận của Đại Mông Cổ bị nhà Minh của người Hán chiếm đóng, với các phần còn lại bị chia sẻ giữa vài lãnh địa Mông Cổ, chủ yếu của các bộ lạc Oirad (Vệ Lạp Đặc) và Khalkha (Khách Nhĩ Khách). Trong nửa sau thế kỷ 17, gần như toàn bộ vùng lãnh thổ này nằm dưới sự cai quản của nhà Thanh do người Mãn lập ra và được gọi là Tái Bắc (塞北). Ngoại Mông Cổ khi đó gọi là Khách Nhĩ Khách Mông Cổ, do phủ tướng quân Ô Lý Nhã Tô Đài (Uliastai) cai quản. Khu vực Nội Mông Cổ ngày nay khi đó là đơn vị cấp tỉnh của nhà Thanh, chia ra làm các đạo và minh. Đến khi nhà nước Trung Hoa dân quốc ra đời thì Nội Mông Cổ chia ra thành 5 tỉnh là Hưng An, Sát Cáp Nhĩ, Nhiệt Hà, Tuy Viễn và Ninh Hạ. Ngoại Mông cổ khi đó gọi là Mông Cổ địa phương (蒙古地方).
Sau khi Ngoại Mông Cổ tuyên bố độc lập với nhà Thanh cuối năm 1911 (ngày 29 tháng 12) thì chính quyền của Bogd Khan ban đầu đã tìm kiếm sự thống nhất cho cả Nội và Ngoại Mông Cổ. Quân đội đã di chuyển vào Nội Mông Cổ, nhưng đã bị triệu hồi sau khi đế quốc Nga e ngại rằng việc chuyển quân này có thể gây ra xung đột với Nhật Bản. Năm 1919, người Nhật đã thành lập phong trào liên Mông Cổ dưới sự chỉ huy của tướng Bạch vệ và ataman của người Cossack vùng Baikal là Grigory Semyonov (1890-1946) tại đông bắc Nội Mông Cổ, nhưng chính quyền Bogd Khan đã từ chối gia nhập. Nam tước Roman Ungern von Sternberg (1886-1921), nhà độc tài của Mông Cổ từ tháng 3 tới tháng 8 năm 1921, cũng dính dáng tới chủ nghĩa liên Mông Cổ.
Sau thất bại của Ungern von Sternberg trước những người cộng sản Mông Cổ do Damdin Sükhbaatar chỉ huy với sự hỗ trợ của Hồng quân Xô viết, chế độ xã hội chủ nghĩa được coi là tư tưởng chủ đạo tại đây. Nhưng dưới áp lực của Komintern, với việc cho rằng gây căng thẳng với Trung Quốc vì lợi ích của ít hơn 2 triệu người Mông Cổ là không đáng, nên các chính sách này đã bị dừng lại vào giữa thập niên 1920. Ngày 24 tháng 11 năm 1924, nhà nước Cộng hòa Nhân dân Mông Cổ ra đời tại Ngoại Mông Cổ và tồn tại tới năm 1992. Quốc gia này hiện nay chỉ gọi đơn giản là Mông Cổ. Năm 1921, khu vực gọi là Tannu Uriankhai (Đường Nỗ Ô Lương Hải/唐努乌梁海) tại tây bắc Ngoại Mông Cổ tách ra để trở thành Cộng hòa Nhân dân Tuva. Nhà nước này chịu ảnh hưởng mạnh của Liên Xô cũ và tới năm 1944 thì trở thành tỉnh tự trị Tuva của Liên Xô cho tới năm 1961. Từ năm 1961 tới năm 1992 là Cộng hòa tự trị Tuva của CHXHCN Liên bang Nga thuộc Liên Xô còn hiện nay là Cộng hòa Tuva tại Liên bang Nga. Tại Nội Mông Cổ, kể từ năm 1947 trở đi thì nó là khu tự trị Nội Mông Cổ.
Một ý định phục hồi suy nghĩ về liên Mông Cổ nảy sinh sau Thế chiến II, khi quân đội Ngoại Mông Cổ tham gia vào các chiến dịch chống lại nhà nước Mông Cương do người Nhật dựng lên (xem Chiến dịch Bão tháng Tám). Tuy nhiên, quân đội Ngoại Mông đã nhanh chóng rút lui sau khi kết thúc tình trạng chiến tranh.
Sau cải cách dân chủ năm 1991, một vài tổ chức phi-nhà nước của người Mông Cổ lại đưa ra các cố gắng nhằm cổ xúy cho chủ nghĩa liên Mông Cổ. Tại Mông Cổ, các tổ chức này là "Phong trào thống nhất nhà nước của người Mông Cổ", tại Buryatia là "Phong trào vì thống nhất dân tộc Negeden" và "Đảng người Buryat-Mông Cổ". Tuy nhiên, không một tổ chức nào thu được bất kỳ ảnh hưởng chính trị nào đáng kể
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Đại Mông Cổ** là một khu vực địa lý, bao gồm các vùng lãnh thổ tiếp giáp nhau, chủ yếu là các sắc tộc người Mông Cổ sinh sống. Nó bao gồm gần đúng nhà
**Đế quốc Mông Cổ**, tên chính thức là **Đại Mông Cổ Quốc** ( ) là đế quốc du mục lớn nhất trong lịch sử, từng tồn tại trong các thế kỷ 13 và 14. Khởi
**Mông Cổ** là một quốc gia nội lục nằm tại nút giao giữa ba khu vực Trung, Bắc và Đông của châu Á. Lãnh thổ Mông Cổ gần tương ứng với vùng Ngoại Mông trong
**Mông Cổ thuộc Thanh** (chữ Hán: 清代蒙古), còn gọi là **Mông Cổ Minh kỳ** (蒙古盟旗), là sự cai trị của nhà Thanh của Trung Quốc trên thảo nguyên Mông Cổ, bao gồm cả bốn aimag
**Đại hãn quốc Mông Cổ** () là chính phủ Mông Cổ (Ngoại Mông Cổ) giữa năm 1911 và 1919, và một lần nữa từ 1921 tới 1924. Vào mùa xuân năm 1911, một số quý
**Cộng hòa Nhân dân Mông Cổ** ( (БНМАУ), Tập tin:Mongolian People's Republic.svg, _Bügd Nairamdakh Mongol Ard Uls (BNMAU)_) là một nhà nước xã hội chủ nghĩa tồn tại ở vùng Đông Á từ năm 1924
## Thời kỳ đầu tiên nhỏ|trái|Lãnh thổ của người Hung Nô dưới thời vua Mặc Đốn Vùng đất Mông Cổ ngày nay từng là nơi sinh sống của rất nhiều tộc người từ thời tiền
**Các cuộc xâm lược của Mông Cổ** đã được tiến hành trong suốt thế kỷ 13, kết quả là tạo ra một Đế quốc Mông Cổ vô cùng rộng lớn bao phủ phần lớn châu
**Cuộc xâm lược châu Âu của người Mông Cổ** vào thế kỷ 13 là một loạt các cuộc chiến nhằm chinh phục mảnh đất này của người Mông Cổ, bằng con đường tiêu diệt các
****, sự kiện diễn ra năm 1274 và năm 1281, bao gồm những nỗ lực quân sự quy mô lớn do Hốt Tất Liệt của Đế quốc Mông Cổ tiến hành nhằm chinh phục quần
**Cách mạng Mông Cổ 1921** (), còn gọi là Cách mạng Dân chủ 1921, Cách mạng Ngoại Mông 1921, là một sự kiện quân sự và chính trị do những nhà cách mạng Mông Cổ
**Hệ động vật ở Mông Cổ** là tập hợp các quần thể động vật đang sinh sống tại Mông Cổ hợp thành hệ động vật ở quốc gia này. Đặc trưng của hệ sinh thái
Là một phần của Mông Cổ xâm lược Châu Âu, Đế chế Mông Cổ đã xâm chiếm Rus Kiev vào thế kỷ XIII, phá hủy nhiều thành phố, bao gồm Ryazan, Kolomna, Moskva, Vladimir và
**Đảng Nhân dân Mông Cổ** thành lập ngày 01 tháng 3 năm 1921, là chính đảng duy nhất lãnh đạo xã hội Mông Cổ và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Mông Cổ. Từ
**Cách mạng Dân chủ 1990 tại Mông Cổ** (, Ardchilsan Khuvĭsgal, _Cách mạng Dân chủ_) là một cuộc cách mạng chống chế độ xã hội chủ nghĩa và chủ thuyết cộng sản chủ nghĩa nhằm
Văn hoá truyền thống của Mông Cổ là văn hoá thảo nguyên tiếp biến qua nhiều năm lịch sử, do đó, hình tượng con ngựa luôn gắn bó với người dân du mục thảo nguyên.
**Chủ tịch Chính phủ Nhân dân Khu tự trị Nội Mông Cổ** (Tiếng Trung Quốc: **内蒙古自治区人民政府主席**, Bính âm Hán ngữ: _Nèi Méng Gǔ Zìzhìqū Rénmín Zhèngfǔ Zhǔxí_, _Nội Mông Cổ tự trị Khu Nhân dân
**Mông Cổ dưới sự hợp tác của nhà Nguyên** là thời kỳ mà nhà Nguyên do Hốt Tất Liệt Hãn thành lập, trị vì trên thảo nguyên Mông Cổ, cụ thể là Nội Mông và
nhỏ|Đại sứ quán Mông Cổ tại Washington DC, Hoa Kỳ. nhỏ|Tổng thống Mông Cổ [[Tsakhiagiin Elbegdorj và Tổng thống Mỹ Barack Obama.]] **Quan hệ Hoa Kỳ – Mông Cổ** là quan hệ song phương giữa
**Tiếng Mông Cổ nguyên thủy** là ngôn ngữ tổ tiên giả định của các ngôn ngữ Mông Cổ hiện đại. Nó rất gần với tiếng Mông Cổ trung đại được sử dụng vào thời Thành
**Quan hệ Việt Nam - Mông Cổ** là mối quan hệ song phương giữa Việt Nam và Mông Cổ. Việt Nam đã thiết lập đại sứ quán tại Ulaanbaatar và Mông Cổ cũng đã thiết
**Mông Cổ** hiện nay là một nước Cộng hòa dân chủ đại nghị bán tổng thống, theo đó tổng thống được bầu cử trực tiếp. Nhân dân cũng chọn ra các đại biểu quốc hội,
nhỏ|alt=A partially unrolled scroll. opened from left to right to show a portion of the scroll with widely spaced vertical lines of a foreign language. Imprinted over two of the lines is an official-looking square
**Cuộc xâm lăng của Mông Cổ ở Java** là một nỗ lực quân sự của Hốt Tất Liệt, người sáng lập nhà Nguyên (một phần của Đế quốc Mông Cổ), xâm chiếm Java, một hòn
Hiến pháp Mông Cổ được thông qua vào năm 1992 quy định rằng Tổng thống Mông Cổ là "người đứng đầu nhà nước và là hiện thân sự thống nhất của nhân dân Mông Cổ".
**Cuộc xâm lược Khwarezmia** bắt đầu từ 1219 đến 1221 đánh dấu điểm khởi đầu của quá trình người Mông Cổ chinh phục các nhà nước Hồi giáo. Sự bành trướng của Mông Cổ cuối
nhỏ|phải|Giáp trụ của chiến binh Mông Cổ thumb|Cung thủ kỵ binh Mông Cổ. Ảnh trong tác phẩm [[Jami' al-tawarikh của Rashid-al-Din Hamadani.]] **Tổ chức và chiến thuật quân sự của quân đội Đế quốc Mông
**Trung Hoa Dân Quốc chiếm đóng Mông Cổ** bắt đầu vào tháng 10 năm 1919 và kéo dài cho đến đầu năm 1921, khi quân đội Trung Quốc trong Urga bị đánh bại bởi lực
**Quân Mông Cổ bao vây Khai Phong** từ năm 1232 đến năm 1233, kết quả là chiếm được Biện Kinh của triều Kim. Người Mông Cổ và Kim khi đó đã giao chiến trong gần
Cuộc xâm lược Trung Á của Mông Cổ được tiến hành sau sự thống nhất các bộ lạc người Mông Cổ và Đột Quyết trên thảo nguyên Mông Cổ năm 1206. Cuộc xâm lược này
**Ngựa hoang Mông Cổ** hay còn gọi là **ngựa hoang Przewalski** Khalkha , **takhi**; Ak Kaba Tuvan: [] **dagy**; tiếng Ba Lan: ) hay còn được gọi theo tên khác là **ngựa hoang châu Á**
**Tiếng Khamnigan** ( hay Хамниган кэлэ, chuyển tự: _Khamnigan kele_) là một ngôn ngữ Mông Cổ được nói ở phía đông hồ Baikal, trên lãnh thổ Nga, Mông Cổ và Trung Quốc. Việc sử dụng
**Quan hệ Indonesia – Mông Cổ** là mối quan hệ song phương giữa Indonesia và Mông Cổ, được thiết lập vào ngày 21 tháng 12 năm 1956. Mông Cổ có một lãnh sự quán tại
nhỏ|Từ "Mông Cổ" trong chữ viết Kirin nhỏ|220x220px|Tượng đài ký tự Kirin được dựng lên trong một dự án chung giữa Bulgaria và Mông Cổ ở [[Nam Cực]] **Bảng chữ cái Kirin Mông Cổ** (tiếng
Đại dịch COVID-19 đã được xác nhận lan sang Mông Cổ khi trường hợp đầu tiên được xác nhận là người Pháp đi từ Pháp đến Dornogovi vào ngày 10 tháng 3 năm 2020. Tính
**Mông Cổ** là một quốc gia nội lục ở Đông Á, nằm giữa Trung Quốc và Nga. Địa hình là núi và cao nguyên nhấp nhô, với độ cao lớn. Tổng diện tích đất liền
**Quân đội nhân dân Mông Cổ** (tiếng Mông Cổ: _Монголын Ардын Арми_), hay còn được gọi là **Giải phóng quân Mông Cổ** (tiếng Mông Cổ: _Монгол Улаан армийн_) hoặc **Hồng quân Mông Cổ** (tiếng Mông
**Chiến tranh Mông Cổ - Cao Ly** (1231 - 1273) là cuộc xâm lăng Vương quốc Cao Ly (vương triều cai trị bán đảo Triều Tiên từ năm 918 đến năm 1392) của Đế quốc
**Tiếng Mông Cổ** (chữ Mông Cổ truyền thống:; chữ Kirin Mông Cổ:) là ngôn ngữ chính thức của Mông Cổ, và là thành viên nổi bật hơn cả của ngữ hệ Mông Cổ. Số người
**Mông Cổ** (, _Mongolchuud_, ) định nghĩa là một hay một vài dân tộc, hiện nay chủ yếu cư trú tại Trung Quốc, Mông Cổ và Nga. Ước tính có khoảng 11 triệu người Mông
**_Mông Cổ bí sử_** (chữ Mông Cổ cổ điển: Tập tin:Monggol-un Nigucha Tobchiyian.png _Mongγol-un niγuca tobčiyan_, tiếng Mông Cổ Khalkha: Монголын нууц товчоо, _Mongolyn nuuts tovchoo_) là tác phẩm văn chương tiếng Mông Cổ lâu
phải|nhỏ|453x453px|Cảnh quan Mông Cổ **Nông nghiệp ở Mông Cổ** chiếm trên 10% tổng sản phẩm quốc nội hàng năm của Mông Cổ và sử dụng một phần ba lực lượng lao động. Tuy nhiên, địa
**Đại sứ quán nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Ulaanbaatar** là cơ quan đại diện ngoại giao chính thức của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Mông
nhỏ|phải|Cảnh quan thảo nguyên Mông Cổ **Du lịch Mông Cổ** là hoạt động du lịch ở đất nước Mông Cổ, cũng là ngành quan trọng nhất định trong nền kinh tế Mông Cổ. Với những
**Thủ tướng Mông Cổ** () là người đứng đầu chính phủ của Mông Cổ. Thủ tướng do Đại Khural Quốc gia bầu, bãi nhiệm thông qua bỏ phiếu bất tín nhiệm. Thủ tướng đương nhiệm
nhỏ|300x300px|Thị thực Mông Cổ Du khách đến Mông Cổ cần có thị thực trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn thị thực. ## Chính sách thị thực Du khách từ
**Hoa hậu Mông Cổ** (tiếng Mông Cổ: Мисс Монголиа) là cuộc thi sắc đẹp được tổ chức tại Mông Cổ để chọn đại diện của Mông Cổ cho cuộc thi Hoa hậu Quốc tế. Cuộc
Bằng chứng khảo cổ học cho thấy từ thời đại đồ đá, cách đây khoảng 10 vạn - 20 vạn năm, con người đã sinh sống ở miền Nam Gobi. Trong thiên niên kỷ thứ
**Hình phạt tử hình** đã được bãi bỏ ở Mông Cổ kể từ năm 2016, sau một lệnh cấm được ban hành tám năm trước đó. ## Lịch sử áp dụng Tại thời điểm bãi
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Mông Cổ** ( _Mongolyn khölbömbögiin ündesnii shigshee bag_) là đội tuyển cấp quốc gia của Mông Cổ do Liên đoàn bóng đá Mông Cổ quản lý. Đội đã một