Vương quốc Viêng Chăn, Vương quốc Vientiane hay Lan Xang Vientiane (tiếng Thái: อาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์, tiếng Trung Quốc: 萬象王國 / Vạn Tượng vương quốc), sử Việt gọi là Vạn Tượng (萬象), là một trong ba tiểu quốc Lào, tồn tại ở miền Trung Lào từ thế kỷ XVIII đến thế kỷ XIX, kinh đô đặt tại Viêng Chăn.
Lịch sử
Khi vua Sourigna Vongsa (1637-1694) của Lan Xang (Triệu Voi) - nhà nước đầu tiên và thống nhất của người Lào - qua đời, đất nước này rơi vào tình trạng tranh chấp ngôi báu. Hệ quả là đất nước bị chia làm ba. Trước đó năm 1563, để tránh sự uy hiếp của vương quốc Miến Điện mới lớn mạnh, vua Lan Xang lúc đó là Setthathirath đã dời đô từ Luang Prabang về Viêng Chăn.
Năm 1779, bọn cháu ba đời của Sourigna Vongsa là anh em Kitsarat ở Luang Prabang tuyên bố li khai. Vua của Lan Xang lúc đó là Setthathirath II không có đủ lực lượng để chống li khai, nên đã xin vua Suriyenthrathibodi của Ayutthaya (Thái Lan) giúp. Năm 1707, quân Xiêm tới Viêng Chăn, nhưng chỉ có thể giúp bảo vệ Viêng Chăn chứ không thể dẹp được Luang Prabang. Kết quả là Setthathirath II phải chấp nhận để Lào phân liệt thành 2 nước riêng: vương quốc Luang Prabang ở phía bắc và vương quốc Viêng Chăn còn lại. Gọi là vương quốc Viêng Chăn vì kinh đô của vương quốc này ở Viêng Chăn.
Tuy nhiên, các địa phương trong nước liền nhân cơ hội này dấy lên đòi ly khai; và vương quốc Champasak ở phía nam với sự hậu thuẫn của Ayutthaya đã tách khỏi Viêng Chăn.
Năm 1730, Ong Long lên làm vua, thiết lập liên minh với triều Thonburi (Thái Lan thời Taksin), nhờ đó giữ được ổn định chính trị đất nước trong một thời gian. Tuy nhiên, về sau quan hệ đồng minh này đã suy yếu.
Năm 1773, thời vua Ong Bun, Viêng Chăn bị Luang Prabang tấn công. Vào thời điểm đó, giữa Thái Lan (triều Thonburi) và Miến Điện (triều Konbaung) đang có chiến tranh. Thấy Miến Điện gần hơn về địa lý, Viêng Chăn đã xin Miến Điện giúp. Chỉ huy quân Miến Điện đồn trú ở Chiang Mai đã cảnh cáo, buộc quân Luang Prabang phải rút lui. Tuy nhiên, vì quan hệ Viêng Chăn-Myanmar này mà quan hệ Viêng Chăn-Thái Lan xấu đi. Đã vậy, năm 1774, theo yêu cầu của Miến Điện, Viêng Chăn còn phái quân sang Thái Lan, khiến Taksin nổi giận. Năm 1777, sau khi đẩy lui được quân Miến Điện, Thái Lan tiến đánh Viêng Chăn, chiếm kinh đô Viêng Chăn và cử tướng Phraya Supho làm toàn quyền. Trong thời gian chiếm đóng, Thái Lan đã lấy nhiều bảo vật của Viêng Chăn đem về nước, đáng kể nhất trong số đó là tượng Phật Ngọc hiện ở Wat Phra Kaew, Bangkok.
Năm 1780, quân Thái rút về, nhưng dựng vua Viêng Chăn mới là Nanthasen. Đến khi Triều Chakri thay thế triều Thonburi ở Thái Lan, Viêng Chăn mặc dù vẫn ở thân phận chư hầu, nhưng được rộng quyền tự chủ hơn.
Từ năm 1787, quan hệ giữa Viêng Chăn và Đại Việt (triều Tây Sơn) ngày càng căng thẳng do việc Đại Việt chiếm đóng Xiêng Khoảng (Trấn Ninh). Do không địch nổi về quân sự, Viêng Chăn phải chấp nhận để Xiêng Khoảng chịu sự chi phối của Đại Việt (triều Tây Sơn, rồi triều Nguyễn).
Trong các năm 1798-1799. Viêng Chăn gửi quân cùng Thái Lan đi chiến đấu với quân Miến Điện còn sót lại ở miền bắc Thái Lan, được Triều Chakri tín nhiệm. Thời kỳ tiếp theo đó là thời kỳ hoàng kim của vương quốc Viêng Chăn. Vua A Nỗ (Anouvong) cho xây cung điện mới cùng nhiều chùa chiền lớn.
Năm 1827, nhân cơ hội Thái Lan (thời vua Rama III) có bất ổn chính trị trong nước, vua Anouvong tìm kế thoát khỏi vòng kiềm tỏa của Thái Lan. Tuy nhiên, kế hoạch nổi dậy bị người Thái sớm phát hiện và ra tay đàn áp. Kinh đô Viêng Chăn lại bị quân Thái Lan do Chao Phraya Bodin Decha chỉ huy, chiếm giữ. Năm 1828, vua Anouvong phải bỏ chạy sang xứ Nghệ của Việt Nam nhờ nhà Nguyễn giúp đỡ, nhưng rồi bị tù trưởng Trấn Ninh là Chiêu Nội (Chao Noi) bắt nộp cho người Thái Lan; A Nỗ bị giam hãm rồi chết trong ngục. Vương quốc Viêng Chăn từ đó gần như bị nhập vào Thái Lan (mất toàn bộ vùng đồng bằng phía bờ Tây Nam sông Mê Kông về tay người Xiêm La (Thái Lan)).
Lãnh thổ
Theo Đại Việt địa dư toàn biên của Nguyễn Văn Siêu thì lãnh thổ nước Viêng Chăn (Vạn Tượng) được mô tả như sau: "...Chỗ vua nước Vạn Tượng thành Viên Chăn. Bởi thế gọi là nước Chiêu Viên Chăn, bộ thuộc có 21 mường có các tên là: mường Ba Thắc (tức Pa Xắc, sau thuộc vương quốc Champasak, và nay thuộc tỉnh Champasak Lào), mường Phù Kiệu, mường Lạc Hoàn (tức Muang Lakhone, nay là vùng Thà Khẹt-phía nam tỉnh Khăm Muộn Lào và Nakhon Phanom Thái Lan), mường Xâm, mường Phiên, mường Nông,... phía Đông giáp Trấn Ninh, phía Tây (Bắc) giáp vương quốc Luang Prabang (Nam Chưởng), phía Nam đến Xiêm La,...". "...Vua nước này từ lâu đã nhận làm phiên thần (với Đại Việt) tự xưng là nước Van Tượng. Từ sau khi đánh nhau với Xiêm đất nước ấy bị mất về nước Xiêm, chỉ còn 7 mường, mỗi năm một lần đến chầu nước Xiêm, bị giam giữ lại... Vua nước ấy trước là Chiêu Nan (Chao Nanthasen). Nước Xiêm (,năm 1795,) lại bỏ Chiêu Nan mà lập Chiêu Ấn (Chao Intharavong Setthathirath III)...".
*Vùng lãnh thổ vương quốc Viêng Chăn nay thuộc Đông Bắc Thái Lan và miền trung Lào: Chaiya Buri, Viêng Chăn, Viêng Chăn (tỉnh), (Borikane, Kamkeut Borikhamxay), Kammuon, Nong Khai, Pone Pisai, Nakorn Panom, Utene, Sakol Nakorn, Kamutasai, Buriram, Nongharn, Mouk-Daharn, Khon Kaen và Lomsak.
Danh sách vua Viêng Chăn
Setthathirath II (Sai Ong Hue, Triều Phúc (朝福), 1707 - 1730)
Ong Long (1730 - 1767)
Ong Bun (1767 - 1778)
Phraya Supho (1778 - 1780) (toàn quyền người Thái Lan)
Ong Bun (1780 - tháng 11 1781) (lẩn trốn)
Nanthasen (Chiêu Nan (昭難), tháng 11 năm 1781 - tháng 1 năm 1795)
Intharavong Setthathirath III (Chiêu Ấn (昭印), tháng 2 năm 1795 - 7 tháng 2 năm 1805) (chính thức lên ngôi ngày 23 tháng 7 năm 1795)
Anouvong (A Nỗ (阿弩), 7 tháng 2 năm 1805 - 12 tháng 11 năm 1828)
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Vương quốc Viêng Chăn, Vương quốc Vientiane** hay **Lan Xang Vientiane** (tiếng Thái: _อาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์_, tiếng Trung Quốc: 萬象王國 / _Vạn Tượng vương quốc_), sử Việt gọi là **Vạn Tượng** (萬象), là một trong ba tiểu
**Vương quốc Champasak** (chữ Anh: _Kingdom of Champasak_, chữ Lào: ອານາຈັກຈຳປາສັກ) là một vương quốc ở phía nam nước Lào. Năm 1713, Vương quốc Champasak thoát li khỏi sự thống trị của Vương quốc Lan
**Rattanakosin** () hay **Xiêm** (สยาม) (1782-1932) là tên nước Thái Lan vào đầu thời Triều Chakri. Xiêm là một quốc gia quân chủ tuyệt đối hùng mạnh, có các chư hầu là Campuchia, Lào, và
**Tỉnh Viêng Chăn** (còn gọi là khu nông thôn Viêng Chăn) () là một tỉnh của Lào, nằm ở Tây bắc quốc gia. Đến năm 2015, toàn tỉnh có 419.090 người. Tỉnh Viêng Chăn có
**Vương quốc Luang Phrabang** (tiếng Pháp: _Royaume de Luang Prabang_), sử Việt gọi là **Nam Chưởng** (南掌), **Lào Long quốc** (牢龍國) hay **Lão Qua Gia** (老檛家), là một trong ba tiểu quốc Lào, thành lập
**Vương quốc Ayutthaya** (tiếng Thái: อยุธยา; phiên âm tiếng Việt: _A-dút-tha-da_; Hán-Việt: **A Du Đà Da** 阿瑜陀耶 hay **Đại Thành** 大城) là một vương quốc của người Thái tồn tại từ năm 1351 đến 1767.
:''Xem các mục từ khác cũng có tên Sukhothai tại Sukhothai. **Vương quốc Sukhothai** (tiếng Thái: อาณาจักรสุโขทัย, phát âm như _A-na-chặc Xụ-khổ-thai_; Hán-Việt: **Tố Khả Thái** 素可泰, phiên âm tiếng Việt: **Su-khô-thay**) là một vương
**Triều đại Gondophares**, và hay còn được gọi là các vị vua **Ấn-Parthia** là một nhóm các vị vua cổ đại cai trị vùng đất ngày nay là Afghanistan, Pakistan và Bắc Ấn Độ, trong
**Vương quốc Frisia** (Frisia: _Fryske Keninkryk_), còn gọi là **Magna Frisia**, là tên gọi hiện nay dành cho đế quốc Frisia vào thời kỳ đỉnh cao của nó (650-734). Đế quốc này nằm dưới sự
**Vương quốc Hy Lạp-Bactria** cùng với vương quốc Ấn-Hy Lạp là các vương quốc nằm ở cực đông của thế giới Hy Lạp hóa, vương quốc này tồn tại từ năm 256 cho tới năm
**Quốc kỳ Lào** () bắt đầu sử dụng từ ngày 2 tháng 12 năm 1975. Đây cũng là lá cờ mà chính phủ Pathet Lào sử dụng năm 1945. Lá cờ này hình chữ nhật,
**Vương quốc Lào** (tiếng Lào: _ພຣະຣາຊອານາຈັກລາວ_ / _Phra Ratxa A-na-chak Lao_, tiếng Pháp: _Royaume du Laos_) là một chính thể quốc gia tồn tại từ năm 1947 cho đến khi giải thể để thay thế
phải|nhỏ|310x310px|Thân vương quốc Galicia-Volyn trên bản đồ Đông Âu **Thân vương quốc Galicia-Volyn** (1199–1392) (tiếng Nga: _Га́лицко-Волы́нское кня́жество_, , , tiếng Ukraina: _Галицько-Волинське князівство_) là một Thân vương quốc Nga phía tây nam dưới thời
thumb|337x337px|Bán đảo Đông Dương năm 1750. **Anouvong** (, , 1767-1829), hoặc Chao Anouvong, **Chao Anou**, hay **Chaiya-Xethathirath III**, sử nhà Nguyễn gọi là **A Nỗ** (阿弩), là vị vua cuối cùng của vương quốc Viêng
Nhà nước đầu tiên của Lào là vương quốc Lan Xang. Phà Ngừm người sáng lập vương quốc này, chính là quốc vương đầu tiên của Lào. Chế độ quân chủ ở Lào chấm dứt
**Triều Thonburi** (tiếng Thái: ธนบุรี; Hán-Việt: **Thống Vu Lí** 統巫里) là một triều đại tồn tại chỉ khoảng 15 năm với một vị vua duy nhất là Taksin. Gọi là Triều Thonburi vì vương triều
**Inthavong** (còn được gọi là Inthavong Setthathirath III, vương hiệu đầy đủ _Somdet Chao Brhat Indra Jaya Varman Setthadiraja Chandrapuri Sri Sadhana Kanayudha Visudhirattana Rajadhanipuri Rama Lan Chang Krum Klao_, còn được biết đến ở
**Tam Quốc** (giai đoạn 220–280, theo nghĩa rộng từ 184/190/208–280) là một thời kỳ phân liệt trong lịch sử Trung Quốc khi ba quốc gia Tào Ngụy, Thục Hán, và Đông Ngô cùng tồn tại,
**Sân bay quốc tế Dubai** (tiếng Ả Rập: **مطار دبي الدولي**) là sân bay quốc tế phục vụ Dubai, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, là sân bay chính của Dubai và là
**Chăm Pa** độc lập được từ năm 192, phát triển cho đến thế kỷ thứ 10 thì bắt đầu suy yếu, đến năm 1832 thì hoàn toàn mất nước. ## Thất thủ và bỏ kinh
**Ong Bun**, **Ong Boun** hay **Bunsan**, (sinh đầu thế kỷ 18 tại Viêng Chăn, mất tháng 11 năm 1781), vương hiệu đầy đủ là _Samdach Brhat Chao Maha Sri Bunyasena Jaya Setha Adiraja Chandrapuri Sri
**Vương quốc Bagratuni** hay **Armenia thời nhà Bagratuni** (tiếng Armenia cổ: , chuyển tự _Bagratuneats Hayastan_) (các tên khác _Vương quốc Ani_, _Armenia Bagratuni_, _Vương quốc Shirak_) là một nhà nước phong kiến Armenia tồn
**Ong Long** (? - 1767) vương hiệu đầy đủ _Somdet Brhat Chao Maha Sri Ungalankaya Chandapuri Sri Sadhana Kanayudha_, là vị vua thứ hai của Vương quốc Viêng Chăn, trị vì từ năm 1730 đến
**Nanthasen** (? - tháng 7 năm 1795) vương hiệu đầy đủ _Somdet Brhat Chao Anandasena Bungmalaya Chandapuri Sri Sadhana Kanayudha Visudhirattana Rajadhanipuri Rama Lan Xang Krum Klao_, tiếng Việt gọi là **Chiêu Nan** (昭難), là
**Xaysethathirath II**, **Setthathirath II**, **Xai Ong Ve** hay **Sai Ong Hue** (? - 1730), danh xưng hoàng gia là _Somdetch Brhat Chao Maha Sri Jaya Setha Adiraja Darmikaraja Chandrapuri Sri Sadhana Kanayudha_, là vua cuối
**Phra Bat Somdet Phra Phutthayotfa Chulalok Maharat** (, 20 tháng 3 năm 1736 – 7 tháng 9 năm 1809), tên khai sinh là **Thongduang** (), còn được gọi là **Rama I**, thụy hiệu đầy đủ
**Lan Xang** (có khi viết là **Lan Ch'ang**, **Lanexang**, tiếng Pali: Sisattanakhanahut, tiếng Lào: ລ້ານຊ້າງ - lâansâang, chữ Nho: 南掌 - Nam Chưởng hay 萬象 - Vạn Tượng), nghĩa là "đất nước triệu voi" (Lan:
**Võ Nguyên Giáp** là đại tướng và là tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam trong chiến tranh chống xâm lược của thực dân Pháp và kháng chiến chống Mỹ sau này. Đại
**Đế chế Parthia** hay còn được gọi là **Đế chế Arsaces** (247 TCN – 224 CN) (tiếng Việt trong một số tài liệu Phật giáo còn dịch Parthia là **An Tức**) là một quốc gia
**Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào** () còn được gọi là Chủ tịch Quốc hội Lào () là người đứng đầu Ủy ban Thường vụ Quốc hội – cơ
**Victoria Adelaide của Liên hiệp Anh và Ireland, Vương nữ Vương thất, Hoàng hậu Đức và Vương hậu Phổ** (; , 21 tháng 11 năm 1840 – 5 tháng 8 năm 1901) là Vương nữ
**Lịch đại Đế Vương miếu** (chữ Hán phồn thể: 厯代帝王廟; chữ Hán giản thể: 历代帝王庙, bính âm Hán ngữ: _Lìdài Dì Wáng miào_), còn gọi là **Miếu Lịch đại Đế Vương Trung Quốc** hay **Đế
Dưới đây là **danh sách các nhà lãnh đạo nhà nước vào thế kỷ 18** (1701–1800) sau Công nguyên, ngoại trừ các nhà lãnh đạo trong Đế chế La Mã Thần thánh và các nhà
**Lực lượng Vũ trang Quốc gia Khmer** hoặc **Quân lực Quốc gia Khmer** (tiếng Pháp: _Forces Armées Nationales Khmères_ - FANK), là lực lượng quốc phòng vũ trang chính thức của nước Cộng hòa Khmer,
**Quan hệ La Mã – Trung Quốc** là các tiếp xúc chủ yếu gián tiếp, quan hệ mậu dịch, luồng thông tin và các lữ khách đi lại không thường xuyên giữa đế quốc La
thumb|alt=Kidney transplants rose from about 3,000 in 1997 to 11,000 in 2004, falling to 6,000 in 2007. Liver transplants rose from a few hundred in 2000 to 3,500 in 2005, then dropped to 2,000 in
**Công ước chống Tra tấn của Liên Hợp Quốc,** tên đầy đủ là Công ước về chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ
**Đế quốc Sikh** (tiếng Ba Tư: سرکارِ خالصه, phiên âm La Tinh: Sarkār-ē-Khālsā; tiếng Punjab: ਸਿੱਖ ਖ਼ਾਲਸਾ ਰਾਜ; tiếng Anh: Sikh Empire) là một nhà nước bắt nguồn từ Tiểu lục địa Ấn Độ, được
**Cuộc đua xe đạp toàn quốc tranh Cúp truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh**, còn được biết đến với tên gọi tắt **Cúp Truyền hình** hay **HTV Cup**, là một sự kiện thể thao
Bằng chứng về sự hiện diện của con người ở các vùng cao nguyên phía bắc và trung tâm bán đảo Đông Dương đã tạo nên lãnh thổ của dân tộc Lào hiện đại từ
Nước Lào chỉ bắt đầu từ năm 1945. Ý tưởng về một quốc gia Lào riêng biệt được hình thành từ thế kỷ 19, khi những tư tưởng phương tây về đặc tính quốc gia
**Elizabeth Angela Marguerite Bowes-Lyon** (4 tháng 8 năm 1900 – 30 tháng 3 năm 2002) là Vương hậu của Vương quốc Liên hiệp Anh và các quốc gia tự trị của Anh từ ngày 11
**Xứ Bảo hộ Lào** (), hoặc **Lào thuộc Pháp** () là một vùng đất bảo hộ thuộc Đế quốc thực dân Pháp, bao gồm hầu hết lãnh thổ Vương quốc Lan Xang trước đây. Lãnh
**Elizabeth II của Liên hiệp Anh và Bắc Ireland** (Elizabeth Alexandra Mary; 21 tháng 4 năm 1926 – 8 tháng 9 năm 2022) là Nữ vương của Vương quốc Liên hiệp Anh, Bắc Ireland và
**Nguyễn Phú Trọng**, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Bí thư Quân ủy Trung ương, từ trần vào hồi 13 giờ 38 phút, ngày 19 tháng 7 năm
[[Chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang.]] **Trần Đại Quang** là Chủ tịch nước thứ 8 của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam từ ngày 2 tháng 4 năm 2016 đến
**Alodia**, còn được biết đến với tên gọi khác là **Alwa** (, _Aroua_; , _ʿAlwa_), là một vương quốc thuộc thời kỳ Trung Cổ của người Nubia, nó nằm ở miền Trung và Nam Sudan
**Muang Phuan** (Lao: ເມືອງພວນ, ; Country of Phuan) hay **Xieng Khouang** (, ), người Việt gọi là **Bồn Man** (盆蠻), **Mường Bồn**, **Mường Phăng** hay **Trấn Ninh** (鎮寧), là một quốc gia cổ từng tồn
**Chao Phraya Bodin Decha** (1777-1849) (), là viên tướng Thái Lan đầu thế kỷ 19. ## Thân thế và sự nghiệp Ông tên thật là **Sing Singhaseni** (สิงห์ สิงหเสนี). Ông còn được gọi với các
**Quan hệ Lào – Việt Nam** hay còn được biết đến với tên thông dụng là **Quan hệ hữu nghị Việt – Lào** là mối quan hệ cấp đặc biệt, đồng minh chiến lược theo