Thương Ưởng (tiếng Trung phồn thể: 商鞅; giản thể: 商鞅; bính âm: Shāng Yāng; Wade-Giles: Shang Yang) (khoảng 390 TCN-338 TCN), Ông vốn gốc mang họ Cơ (姬姓) là con cháu công thất Chu Văn vương trú tại đất Vệ (衛氏) nên còn gọi là Vệ Ưởng (衛鞅) hoặc Công Tôn Ưởng (公孫鞅), là nhà chính trị, pháp gia nổi tiếng, thừa tướng nước Tần của thời Chiến Quốc trong lịch sử Trung Quốc. Với những đóng góp của bản thân với nước Tần, Vệ Ưởng được phong tước Thương quân (商君), đất phong ở ấp Thương.
Cuộc sống ở nước Ngụy
Thương Ưởng vốn là người nước Vệ, chịu ảnh hưởng của Lý Khôi, Ngô Khởi, đặc biệt là từ Pháp kinh của Lý Khôi, nhưng thờ tể tướng nước Ngụy là Công Thúc Tọa (公叔痤) (chú của Ngụy Vũ hầu) làm thầy, được phong làm Trung thứ tử. Công Thúc Tọa biết Vệ Ưởng có tài, muốn tiến cử lên vua Ngụy nhưng chưa có dịp. Đến khi Công Thúc Tọa bị bệnh gần mất, vua Ngụy thân hành đến thăm, hỏi về người có thể nối chức tướng quốc. Công Thúc Tọa tiến cử Vệ Ưởng nhưng vua Ngụy không trả lời. Công Thúc Tọa bèn bảo:
-"Nếu nhà vua không nghe tôi, không dùng Ưởng thì phải giết y đi chớ để cho y ra khỏi biên giới."
Vua Ngụy nhận lời rồi ra về. Sau đó, Công Thúc Tọa cho gọi Vệ Ưởng đến, nói việc mình tâu với vua Ngụy cho ông biết, và bảo tìm đường mà trốn. Vệ Ưởng không nghe theo, vẫn ở lại nước Ngụy cho rằng vua Ngụy không nghe của Công Thúc Tọa cho mình làm tướng thì cũng sẽ không chịu giết mình. Quả nhiên sau khi Công Thúc Tọa chết, Ngụy Huệ vương cũng không giết ông.
Đến nước Tần, giảng bá đạo
Bấy giờ, phía Tây nước Ngụy có nước Tần, nhưng nằm tại đất Ung hẻo lánh nên bị các nước coi là Di Địch, lại suy yếu sau nhiều năm tranh chấp quyền lực trong tông thất. Sau khi Tần Hiếu công lên ngôi, quyết tâm khôi phục lại vinh quang cho nước Tần, bèn ra lệnh cầu hiền, mời hiền tài trong thiên hạ tới giúp mình. Vệ Ưởng nghe tin đó, bèn đi đến phía Tây, sang Tần, nhờ đại phu nước Tần là Cảnh Giám để được vào yết kiến Tần Hiếu công. Khi vào yết kiến, Vệ Ưởng đem cái mà mình gọi là đế đạo giảng giải cho vua Tần nhưng vua Tần buồn ngủ không nghe, bèn quở trách Cảnh Giám. Vệ Ưởng lại nhờ Cảnh Giám cho mình vào yết kiến lần nữa, lần này ông đem vương đạo nói cho vua Tần nghe. Vua Tần tỏ ra vui vẻ hơn, song vẫn chưa dùng ông. Đến lần thứ ba vào yết kiến, Vệ Ưởng bèn đem bá đạo ra giảng giải. Lần này ông và vua Tần nói chuyện rất hợp, suốt mấy ngày không chán. Khi Cảnh Giám hỏi vì sao nhà vua lại thích nghe ông nói đến thế, Vệ Ưởng giải thích rằng do vua Tần nghĩ đế đạo và vương đạo là chuyện viễn vông nên đành phải đem thuật làm cho nước mạnh, thì nhà vua mới thích.
Năm 344 TCN, Ngụy Huệ vương hội 12 nước chư hầu ở Phùng Trạch, sai sứ xin Chu Hiển Vương cho mình đem quân đánh nước Tần. Thương Ưởng đề nghị nên tôn vua Ngụy làm vương để nước Ngụy lui binh nhưng Tần Hiếu công không đồng ý, chỉ ra lệnh tập trung phòng thủ. Sau đó Thương Ưởng đến gặp vua Ngụy, đề nghị ra lệnh Hàn, Tống, Lỗ hội minh, tranh thủ sự đồng ý của Tần, Yên để "tiến hành vương lễ, sau sẽ đánh Tề, Sở". Sau không rõ vì sao nước Ngụy không xưng vương ngay, nhưng mưu đồ chuyển hướng tấn công của Ngụy sang Tề, Sở của Tần đã thành công.
Tây Hà vốn là đất nước Tần đã lấy của nước Tấn từ đời Tần Mục công, nhưng sau đó Ngụy thừa cơ Tần nảy sinh nội loạn đem quân chiếm lấy, đời Tần Hiến công đã nhiều lần cho quân đánh Tây Hà nhưng không lấy lại được.
Năm 340 TCN, Vệ Ưởng tâu với Tần Hiếu công, xin đánh Ngụy để khống chế chư hầu. Tần Hiếu công nghe theo, phong cho Vệ Ưởng làm tướng, đem quân đánh Tây Hà của nước Ngụy.
Ngụy Huệ vương sai em là công tử Ngang đưa quân đón đánh. Khi hai quân gần nhau, Vệ Ưởng đưa thư cho công tử Ngang, mời đến giảng hòa, Công tử Ngang cho là phải, đến hội thề với Vệ Ưởng. Vệ Ưởng sai võ sĩ mai phục, khi hội họp ăn thề xong, uống rượu, thì sai võ sĩ xông bắt công tử Ngang, rồi đánh bại quân Ngụy, đem Ngang về Tần. Ngụy Huệ vương đành phải sai sứ cắt đất Tây hà dâng cho Tần để giảng hòa, sau đó bỏ An Ấp dời đô đến Đại Lương. Lúc đó Ngụy Huệ vương mới hối hận vì không nghe theo Công Thúc Tọa.
Sau khi đánh thắng quân Ngụy trở về, Vệ Ưởng được vua Tần phong cho mười lăm ấp ở đất Ư, đất Thương, hiệu là Thương Quân. Triệu Lương bảo thẳng thừng nói là Thương Ưởng không thể so sánh được với Bách Lý Hề, và khuyên ông trả lại mười lăm ấp, lui về làm ruộng, tiến cử kẻ sĩ mới có thể thoát nạn. Nếu không thì sau này khi vua Tần mất thì người nước Tần nhất định sẽ giết ông".'' Thái phó Công tử Kiền vốn giận Thương Ưởng cắt mũi mình, bèn tâu với vua là Thương Ưởng muốn làm phản. Thương Ưởng bỏ trốn, muốn vào ở nhà trọ. Chủ nhà trọ nói theo phép của Thương Quân phải có giấy chứng nhận mới cho vào ở. Thương Ưởng bỏ đi, than về cái tệ hại của pháp lệnh của mình đặt ra. Sau đó ông bỏ sang nước Ngụy. Người nước Ngụy giận ông chiếm Hà Tây, đuổi về nước Tần. Về nước, Thương Ưởng tập hợp binh ở đất Thương Ư tiến về hướng bắc đánh đất Trịnh. Vua Tần đem binh đánh Thương Quân, bắt được ông, đem đi giết ở Dẫn Trì thuộc đất Trịnh. Tần Huệ Văn vương lấy xe xé xác ông để thị uy, sau đó lại giết cả nhà của Thương Ưởng.
Trước tác của ông để lại có Thương Quân thư.
Đánh giá
Thương Ưởng là vị tướng quốc tài năng, đại biểu xuất sắc của tư tưởng Pháp gia. Những cải cách của ông đã làm cho nước Tần trở nên lớn mạnh, mở đường cho việc thống nhất Trung Quốc của Tần Thủy Hoàng sau này. Tuy nhiên hình pháp của ông quá khắc nghiệt, ít dùng ân đức, nên không được lòng giới quý tộc, dẫn tới việc ông phải chết thảm. Sử ký có dòng nhận xét về ông như sau:
-Thương Quân là người thiên tư khắc bạc. Xét việc ông ta muốn nói thuật đế vương với Hiếu Công, đem lý thuyết viển vông ra nói không phải là thực tâm của ông ta. Ông ta nhờ người tôi tớ vua yêu mà được tiến cử, rồi khi được dùng, lại trị công tử Kiền, lừa tướng Ngụy là Ngang, không nghe theo lời Triệu Lương, như thế cũng đủ thấy Thương Quân ít làm ân đức. Tôi thường đọc sách nói về việc mở mang bờ cõi, cày ruộng, đánh trận của Thương Quân, thấy giống như việc ông làm. Cuối cùng ông ta mang cái tiếng xấu ở Tần cũng là đáng lắm!
Trong phim ảnh
Nhân vật Thương Ưởng thường xuất hiện trong các bộ phim về thời Đông Chu như:
*Đông Chu Liệt quốc (1999), phần Chiến Quốc*, do Ôn Hải Ba thủ vai
Đế quốc Đại Tần phần 1: Liệt biến (2009)**, do Vương Chí Phi thủ vai
*Mị Nguyệt truyện (2016), do Thi Kinh Minh thủ vai
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Thương Ưởng** (tiếng Trung phồn thể: 商鞅; giản thể: 商鞅; bính âm: Shāng Yāng; Wade-Giles: Shang Yang) (khoảng 390 TCN-338 TCN), Ông vốn gốc mang họ **Cơ** (姬姓) là con cháu công thất Chu Văn
**Biến pháp Thương Ưởng** (chữ Hán: 商鞅变法, Hán Việt: _Thương Ưởng biến pháp_ là cuộc cải cách quy mô lớn về chính trị, quân sự, kinh tế... do Thương Ưởng đề xuất ở nước Tần
**Uông Tinh Vệ** (4 tháng 5 năm 1883 – 10 tháng 11 năm 1944), tên tự là Quý Tân (季新), hiệu và bút danh là Tinh Vệ (精衛), tên thật là **Uông Triệu Minh**, là
Tổng lượng cồn tiêu thụ trên đầu người trên thế giới, tính theo lít cồn nguyên chất Việc sản xuất có mục đích thức uống có cồn là phổ biến trong nhiều nền văn hóa,
Kỷ Tử sấy khô Tên gọi và đặc điểm của câu kỷ tửCẩu kỷ hay câu kỷ, kỷ tử, câu kỷ tử, thiên tinh, địa tiên, khước lão, khởi tử, rau khởi… là những tên
L-theanine là gì? Công dụng với sức khỏe ra sao?L-theanine là một hợp chất xuất hiện tự nhiên có trongtrà xanhvàtrà đen, và nó cũng có sẵn ở dạng bổ sung. Nghiên cứu cho thấy
Gan của bạn đóng một vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa và giải độc tự nhiên của cơ thể. Công thức này có chứa thành phần từ Cây kế sữa (Milk Thistle),
Hộp 200 viên Xuất xứ: Mỹ✅✅✅ Hướng dẫn sử dụng dầu cá Omega 3 Nature Made:- Liệu trình sử dụng: Uống 2 viên Nature Made fish oil 1200 mg omega-3 / ngày, uống trong bữa
♻️ ̀ ̂̀: L-Arginin: 500 mg Vitamin C: 40 mg Vitamin B1: 550 mcg Vitamin B12: 1.25 mcg Phụ liệu: Gelatin, Magnesium stearate vừa đủ 1 viên 648 mg. L- Arginin là một Axit amin
Viên uống Đông Trùng Hạ Thảo cao cấp Goodness (hộp 60 viên)Thành phần chính :Nấm đông trùng hạ thảo - Nấm linh chi - Cao hồng sâm - Sữa ong chúa - Chiết xuất nấm
Viên Uống Chống Nắng, Ngăn Ngừa Lão Hóa Da Heliocare Ultra - D (30 viên) Mẫu Mới - Hàng Chính HãngChống nắng đường uống với Fernblock, lycopene, lutein, vitamin C, E và D giúp bảo
**Ban Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh** còn được gọi **Ban Bí thư Trung ương Đoàn,** do Ban Chấp hành Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
**Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam**, thường gọi tắt là **Bộ Chính trị**, là cơ quan lãnh đạo và kiểm tra việc thực hiện nghị quyết Đại hội
**Võ Văn Thưởng** (sinh ngày 13 tháng 12 năm 1970) là một chính trị gia người Việt Nam. Ông nguyên là Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ
**Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực** trực thuộc Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, chịu trách nhiệm trước Bộ Chính trị, Ban
**Ban Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc** (Hoa phồn thể: 中國共產黨中央政治局常務委員會, Hoa giản thể: 中国共产党中央政治局常务委员会, bính âm: _Zhōngguó Gòngchǎndǎng Zhōngyāng Zhèngzhìjú Chángwù Wěiyuánhuì_, Hán Việt: _Trung Quốc Cộng sản Đảng Trung
**Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khoá I** được bầu ra tại Đại hội lần thứ I họp tại Ma Cao tháng 3 năm 1935. Trong suốt khóa (1935-1951), một số
**Ủy ban Trung ương Đảng Lao động Triều Tiên** (, Phiên âm: Choseon Rodongdang Chung-ang Wiwonhoe, ) là cơ quan quyền lực Trung ương của Đảng Lao động Triều Tiên, do Đại hội Đại biểu
**Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam** là cơ quan tham mưu, giúp Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ đạo
nhỏ|333x333px **Bia** (bắt nguồn từ từ tiếng Pháp _bière_ /bjɛʁ/) nói một cách tổng thể, là một loại thức uống có cồn được sản xuất bằng quá trình lên men đường lơ lửng trong môi
:_Bài này viết về các loại thức uống có chứa cồn (Ethanol). Trong Wikipedia tiếng Việt còn có bài viết về rượu nhìn theo phương diện hóa học._ nhỏ| Một dãy các đồ uống có
**Rối loạn ăn uống** (tiếng Anh: _eating disorder_) là một bệnh có nguồn gốc tâm lý, biểu hiện bằng việc người bệnh tự ép buộc mình phải ăn hoặc từ chối ăn mà không căn
thumb|Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam **Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam** là cơ quan tham mưu, giúp việc Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam,
**Ban Tuyên giáo Trung ương** là cơ quan tham mưu, giúp việc của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, trực tiếp và thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư
**Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam** là một cơ quan do Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam thành lập để giám sát việc thi hành chính sách
**Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam** (viết tắt là **BCHTW** hoặc **BCHTƯ**) là cơ quan lãnh đạo thường trực cao nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam, bầu ra bởi Đại
**Uông Bí** là một thành phố cũ trực thuộc tỉnh Quảng Ninh, Việt Nam. Thành phố Uông Bí hiện là đô thị loại II, là trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục, chính trị
**Ủy ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc** (, _Trung Quốc Cộng sản đảng trung ương ủy viên hội_) hay là **Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc** là
**Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc** (), còn được gọi là **Văn phòng Trung ương Trung Cộng** () (viết tắt “Trung Biện”), là cơ quan trực thuộc Ủy ban Trung ương Đảng
**Ban Bảo vệ, Chăm sóc sức khỏe Cán bộ Trung ương** là cơ quan trực thuộc Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam chuyên trách nhiệm vụ theo dõi bảo vệ, chăm
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
Bảo Nam Cosmetics – 1 thương hiệu sản phẩm đến từ quê trà Bảo Lộc,gồm các dòng sản phẩm làm đẹp từ thiên nhiên như Trà Xanh, Tinh Bột Nghệ, Tinh Bột Cám Gạo, Bột
**Quân ủy Trung ương** là cơ quan lãnh đạo mọi mặt trong Quân đội nhân dân Việt Nam của Đảng Cộng sản Việt Nam, có nhiệm vụ nghiên cứu đề xuất với Ban Chấp hành
**Ban Nội chính Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam** là cơ quan tham mưu, giúp việc của Ban Chấp hành Trung ương, trực tiếp và thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư
**Hội nghị toàn thể lần thứ nhất Ủy viên hội Trung ương khoá XIX Đảng Cộng sản Trung Quốc** (tên gọi giản lược **Hội toàn Trung ương lần 1 khoá XIX Trung Cộng**, chữ Trung