✨Sao siêu khổng lồ đỏ
Sao siêu khổng lồ đỏ (tiếng Anh: Red supergiant, RSG) là những ngôi sao siêu khổng lồ có lớp độ sáng (lớp Jennkes I) thuộc loại quang phổ K hoặc M. Chúng là những ngôi sao lớn nhất trong vũ trụ về mặt thể tích, mặc dù chúng không phải là khối lượng lớn nhất hoặc phát sáng mạnh nhất. Betelgeuse và Antares là những sao siêu khổng lồ đỏ sáng nhất và nổi tiếng nhất, thực sự là những sao siêu khổng lồ đỏ có cường độ sáng cấp 1 duy nhất.
Phân loại
Các ngôi sao được phân loại là sao siêu khổng lồ đỏ trên cơ sở lớp độ sáng quang phổ của chúng. Hệ thống này sử dụng các vạch phổ chẩn đoán nhất định để ước tính trọng lực bề mặt của một ngôi sao, do đó xác định kích thước của nó so với khối lượng của nó. Những ngôi sao lớn hơn phát sáng hơn ở một nhiệt độ nhất định và giờ đây có thể được nhóm lại thành các dải có độ sáng khác nhau.
Sự khác biệt về độ sáng giữa các ngôi sao này thể hiện rõ nhất ở nhiệt độ thấp, trong đó các ngôi sao khổng lồ sáng hơn nhiều so với các ngôi sao có trình tự chính. Sao siêu khổng lồ đỏ có trọng lượng bề mặt thấp nhất và do đó lớn nhất và sáng nhất ở một nhiệt độ cụ thể.
Hệ thống phân loại Yerkes hoặc Morgan-Keenan (MK) khá phổ biến. Nó nhóm các sao thành năm nhóm độ sáng chính được chỉ định bằng các chữ số La Mã.
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Sao siêu khổng lồ đỏ** (tiếng Anh: **Red supergiant**, **RSG**) là những ngôi sao siêu khổng lồ có lớp độ sáng (lớp Jennkes **I**) thuộc loại quang phổ K hoặc M. Chúng là những ngôi
So sánh giữa các sao khổng lồ đỏ và [[Mặt Trời (bên phải)]] Một ngôi **sao khổng lồ đỏ** là một sao khổng lồ toả sáng với khối lượng thấp hay trung bình đang ở
nhỏ|[[Alnitak trong chòm sao Lạp Hộ.]] nhỏ|Hệ ba sao [[Beta Centauri (Hadar) trong chòm sao Bán Nhân Mã.]] **Sao siêu khổng lồ xanh** (**BSG**) là những ngôi sao nóng, sáng, được gọi một cách khoa
phải|So sánh kích thước giữa Mặt Trời và [[VY Canis Majoris, một ngôi sao cực siêu khổng lồ, cũng là ngôi sao lớn thứ ba được biết cho đến nay]] **Sao cực siêu khổng lồ**
**Sao siêu khổng lồ** là một nhóm trong những ngôi sao lớn và sáng nhất. Sao siêu khổng lồ chiếm vùng trên cùng của biểu đồ Hertzsprung–Russell với cấp sao tuyệt đối khả kiến khoảng
nhỏ|Các ngôi sao có lõi tương tự Mặt Trời đang thoái hóa trên nhánh khổng lồ đỏ, đồng thời di chuyển dần lên đỉnh của nhánh này trước khi bắt đầu trải qua quá trình
**Deneb**, tên Hán Việt: **sao Thiên Tân** (α Cyg / α Cygni / Alpha Cygni) là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Thiên Nga và là một đỉnh của Tam giác mùa hè. Đứng
nhỏ|300x300px|Cấu trúc bên trong của một ngôi sao giống Mặt Trời và một ngôi sao khổng lồ đỏ. Hình ảnh: [[Tổ chức Nghiên cứu thiên văn châu Âu tại Nam Bán cầu|ESO.]] Một **sao khổng
**Betelgeuse**, theo định danh Bayer **Alpha Orionis** (**α Orionis**, **α Ori**), là một sao siêu khổng lồ đỏ có phân loại quang phổ M1-2 và là ngôi sao sáng thứ mười trên bầu trời đêm.
**CK Carinae** (**CK Car**, **HD 90382**, **SAO 238038**) là một sao biến quang trong chòm sao Thuyền Để. Nó là thành viên của quần tụ sao Carina OB1-D, ở khoảng cách khoảng 7.610 ± 1.430
**Sao khổng lồ sáng** là các sao khổng lồ có độ sáng độ **II** trong phân loại quang phổ Yerkes. Đây là những ngôi sao nằm giữa ranh giới giữa những sao khổng lồ và
nhỏ|431x431px|[[Biểu đồ Hertzsprung-Russell|**Biểu đồ Hertzsprung-Rusell**]] Một **ngôi sao gần mức khổng lồ** (còn gọi là **sao hạ khổng lồ**) là một ngôi sao có độ sáng hơn một ngôi sao theo dãy chính bình thường
**Siêu tân tinh** (chữ Hán: 超新星) hay **sao siêu mới** (; viết tắt là **SN** hay **SNe**) là một sự kiện thiên văn học biến đổi tức thời xảy ra trong giai đoạn cuối của
**Sao** (tiếng Anh: _star_), **Ngôi sao**, **Vì sao** hay **Hằng tinh** (chữ Hán: 恒星) là một thiên thể plasma sáng, có khối lượng lớn được giữ bởi lực hấp dẫn. Sao gần Trái Đất nhất
phải|nhỏ|[[Eta Carinae, trong chòm sao Carina, một trong những ứng cử viên sáng giá cho một hypernova ở tương lai]] **Cực siêu tân tinh** hay **siêu tân tinh cực sáng** là một ngôi sao đặc
**Stephenson 2-18** **(St2-18)**, còn được gọi là **Stephenson 2 DFK 1** hoặc _'RSGC2-18_, là một siêu sao khổng lồ trong Chòm sao Thuẫn Bài. Nó nằm gần cụm sao mở Stephenson 2, nằm cách Trái
**VY Canis Majoris** (VY CMa) là một sao cực siêu khổng lồ đỏ nằm trong chòm sao Đại Khuyển (_Canis Major_). Đây từng là ngôi sao có đường kính lớn nhất (nhỏ hơn NML Cygni,
**RW Cephei** là một sao biến quang cực siêu khổng lồ trong chòm sao Tiên Vương, ở rìa của vùng H II Sharpless 132 và gần với cụm sao phân tán nhỏ là Berkeley 94.
**VV Cephei** (hay còn gọi là **HD 208816**) là sao cực siêu khổng lồ nằm trong chòm sao Tiên Vương (Cepheus) và là ngôi sao sáng nhất của chòm sao đó. Trong chòm sao Tiên
**Sao Súng Lục** (tiếng Anh: **Pistol star**) là một sao cực siêu khổng lồ xanh lam cực sáng và là một trong những ngôi sao sáng nhất được biết đến trong dải Ngân Hà. Đây
alt=Arches cluster|right|thumb|Ảnh chụp **Cụm sao Arches** bởi [[Tổ chức Nghiên cứu vũ trụ châu Âu tại bán cầu Nam]] **Cụm sao Arches** được biết đến là cụm sao dày đặc nhất trong dải Ngân Hà
**NML Cygni** (NML Cyg) là một sao cực siêu khổng lồ đỏ nằm trong chòm sao Thiên Nga (_Cygnus_). Đây là ngôi sao có đường kính lớn nhất từng được biết đến đứng sau UY
**Alpha Persei** (được Latinh hóa từ **α Persei**, viết tắt là **Alpha Per**, **α Per**), được đặt tên chính thức là **Mirfak** (phát âm là /ˈmɜːrfæk/ hay /ˈmɪərfæk/), là ngôi sao sáng nhất trong chòm
**Alpha Aquarii** (**α Aquarii**, viết tắt **Alpha Aqr**, **α Aqr**), tên chính thức **Sadalmelik** , là một sao đơn trong chòm sao Bảo Bình. Với cấp sao biểu kiến 2,94). ## Danh pháp _α Aquarii_
right Dưới đây là **danh sách các ngôi sao lớn nhất hiện được biết đến**, được sắp xếp theo bán kính. Đơn vị tính là bán kính Mặt Trời (khoảng ). Đường kính góc của
Trong thiên văn học, **phân loại sao** là phân loại của các sao ban đầu dựa trên nhiệt độ quang quyển và các đặc trưng quang phổ liên quan của nó, rồi sau đó chuyển
nhỏ| Mặt trời có độ sáng nội tại là . Trong thiên văn học, năng lượng này tương đương với một [[độ sáng của Mặt Trời, thể hiện bằng biểu tượng _L_⊙. Một ngôi sao
**Sao neutron** là một dạng trong vài khả năng kết thúc của quá trình tiến hoá sao. Một sao neutron được hình thành từ suy sụp hấp dẫn ở nhân của một sao siêu khổng
**V838 Monocerotis** (**V838 Mon**, **Nova Monocerotis 2002**) là một sao biến quang màu đỏ trong chòm sao Monoceros cách Mặt trời khoảng 20.000 năm ánh sáng (6 kpc). Ngôi sao chưa được biết đến trước
**Sao biến Beta Lyrae** là một lớp các sao đôi gần nhau. Tổng độ sáng của chúng là khác nhau vì hai ngôi sao thành phần quay quanh nhau và trong quỹ đạo này, một
Sao **Antares**, định danh là **Alpha Scorpii A**, còn được gọi là sao **Tâm Tú Nhị** (**心宿二**), tên gốc tiếng Ả Rập là _Ķalb al Άķrab_ nghĩa là "trái tim của bọ cạp", là ngôi
**Thiên Ưng** (天鷹), còn gọi là **Đại Bàng** (tiếng Latinh: **Aquila**) là một trong 48 chòm sao Ptolemy và cũng là một trong 88 chòm sao hiện đại, nằm gần xích đạo thiên cầu. Sao
**KY Cygni** là một siêu sao khổng lồ đỏ của lớp phổ M3.5Ia nằm trong chòm sao Thiên Nga. Nó là một trong những ngôi sao lớn nhất được biết với bán kính ước tính
**Sao biến quang Alpha Cygni** là các ngôi sao biến quang thể hiện các xung không xuyên tâm, có nghĩa là một số phần của bề mặt sao đang co lại cùng lúc với các
**LSS 4067**, còn được gọi là **CD & trừ; 38 ° 11748**, là sao loại siêu khổng lồ loại O nằm trong chòm sao Scorpius, rất gần thiên hà. Nó là một phần của cluster
thumb|[[Sao biến quang Cepheid L Carinae]] nhỏ|300x300px|So sánh hình ảnh [[VLT-SPHERE của Betelgeuse vào tháng 1 năm 2019 và tháng 12 năm 2019, cho thấy sự thay đổi về độ sáng và hình dạng. Betelgeuse
**Eta Canis Majoris** (**η Canis Majoris **, viết tắt là ** Eta CMa **, **η CMa**), cũng được đặt tên là **Aludra**, là một sao trong chòm sao Đại Khuyển. Từ năm 1943, quang phổ
nhỏ|Sơ đồ này cho thấy các bước mà các nhà thiên văn học cho rằng cần thiết để tạo ra một ẩn tinh có tốc độ quay cực nhanh.
1. Một ngôi sao siêu khổng
1. Một ngôi sao siêu khổng
**Hiệu ứng từ điện trở khổng lồ** (tiếng Anh: **_Giant magnetoresistance_**, viết tắt là **_GMR_**) là sự thay đổi lớn của điện trở ở các vật liệu từ dưới tác dụng của từ trường ngoài.
phải|nhỏ|250x250px| Ảnh chụp tại [[Pháp khi xảy ra nhật thực năm 1999 ]] **Bầu khí quyển sao** là vùng bên ngoài thể tích của một ngôi sao, nằm phía trên lõi sao, vùng bức xạ
**Thất thoát vật chất sao** hay **gió sao** là quá trình ngôi sao đánh mất vật chất của nó trong mọi giai đoạn của tiến hóa sao. Ngôi sao gần Trái Đất nhất là Mặt
Trong thiên văn học sao, **biểu đồ Hertzsprung-Russell** (thường được viết tắt là **biểu đồ H-R**) là biểu đồ thể hiện các sao thành các điểm trên 2 tọa độ, trong đó trục tung thường
Một **sao dãy chính loại O** (O V) là một ngôi sao dãy chính (đốt hydro lõi) với loại quang phổ O và lớp độ sáng V. Các sao này có khối lượng từ 15
Minh họa phần trung tâm của tinh vân hành tinh Henize 2-428 trong [[Thiên Ưng (chòm sao)|Thiên Ưng gồm hai sao lùn trắng có khối lượng nhỏ hơn Mặt Trời ]] **Siêu tân tinh loại
**_Siêu đại chiến_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Pacific Rim_**; tên khác: **_Vành đai Thái Bình Dương_**) là một bộ phim điện ảnh đề tài quái vật và khoa học viễn tưởng của Mỹ năm 2013
**Thiên thể Thorne–Żytkow** (viết tắt: **TŻO** hay **TZO**), còn được gọi là sao lai, là một loại sao được phỏng đoán, trong đó một sao khổng lồ đỏ hoặc siêu sao chứa một sao neutron
nhỏ|phải|Sao Thiên Lang A và Thiên Lang B, chụp bởi kính thiên văn Hubble. Thiên Lang B, một sao lùn trắng, có thể thấy là một chấm mờ phía dưới bên trái cạnh sao Thiên
**Sao Hải Vương** (tiếng Anh: **Neptune**), hay **Hải Vương Tinh** (chữ Hán: 海王星) là hành tinh thứ tám và xa nhất tính từ Mặt Trời trong Hệ Mặt Trời. Nó là hành tinh lớn thứ
**Song Tử** (双子) (tiếng Latinh: Gemini, biểu tượng: ♊︎) là một trong những chòm sao của Đai Hoàng Đạo và nằm ở bán cầu bắc. Nó là một trong 48 chòm sao được mô tả
**Gamma Velorum** (La tinh hóa từ **γ Velorum** theo định danh Bayer, tên viết tắt là γ Vel) là tên của một hệ bốn ngôi sao nằm trong chòm sao Thuyền Phàm. Bốn ngôi sao