Betelgeuse, theo định danh Bayer Alpha Orionis (α Orionis, α Ori), là một sao siêu khổng lồ đỏ có phân loại quang phổ M1-2 và là ngôi sao sáng thứ mười trên bầu trời đêm. Trong chòm sao Lạp Hộ, nó là ngôi sao sáng thứ hai sau Rigel (Beta Orionis). Với màu đỏ nổi bật, nó là sao biến quang bán đều đặn với cấp sao biểu kiến thay đổi từ 0,2 đến 1,2, và cũng là biên độ biến đổi lớn nhất trong các sao có cấp sao biểu kiến 1. Ngôi sao tạo thành một đỉnh của Tam Giác Mùa Đông và nằm gần tâm của Lục giác Mùa đông. Người Trung Hoa cổ đại gọi Betelgeuse với tên là Sâm Tú Tứ (參宿四), tức sao Sâm số 4.
Nếu Betelgeuse nằm tại tâm của hệ Mặt Trời, bề mặt của nó sẽ mở rộng đến tận vành đai tiểu hành tinh và có thể đến tận quỹ đạo của Sao Mộc và xa hơn; ngôi sao này sẽ chứa toàn bộ Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất và Sao Hỏa. Mặc dù vậy, có các sao thậm chí còn lớn hơn trong dải Ngân Hà, bao gồm các sao siêu khổng lồ như Mu Cephei và VY Canis Majoris. Các tính toán về khối lượng của Betelgeuse cho thấy ngôi sao nặng từ mười đến hai mươi lần Mặt Trời. Vì nhiều lí do, việc ước lượng khoảng cách từ Trái Đất đến ngôi sao gặp nhiều khó khăn; các ước tính tốt nhất vào thời điểm hiện tạo vào khoảng 500-600 năm ánh sáng, một sai số khá lớn đối với một sao tương đối gần. Cấp sao tuyệt đối của nó vào khoảng -6. Betelgeuse chỉ mới 10 triệu năm tuổi, nhưng nó đã tiến hóa rất nhanh do khối lượng khổng lồ của nó và được sự đoán sẽ phát nổ thành một siêu tân tinh, khả năng cao là trong khoảng 100.000 năm tới.
Năm 1920, Betelgeuse trở thành ngôi sao đầu tiên sau Mặt Trời được thực hiện đo đạc đường kính góc. Các nghiên cứu kể từ đó cho thấy đường kính của nó vào khoảng 0,043 tới 0,056 giây cung; sai số do hình dạng không phải là hình cầu, do hiệu ứng viền tối (limb darkening), do sự biến quang và các hình dạng khác nhau ở các bước sóng khác nhau. Nó còn có một lớp vỏ phức tạp, bất đối xứng bao quanh, được ước tính lớn gấp 250 lần ngôi sao, được tạo ra do sự mất mát khối lượng liên quan đến khối khí khổng lồ bị đẩy ra ngoài không gian từ bề mặt sao. Từ Trái Đất, Betelgeuse là sao có đường kính góc lớn thứ ba, chỉ sau Mặt Trời và R Doradus.
Kể từ tháng mười năm 2019, Betelgeuse bắt đầu tối đi đáng kể, và tới tháng hai 2020 độ sáng của nó đã giảm đi khoảng 3 lần từ 0,5 xuống còn 1,7. Tới ngày 22 tháng hai 2020, Betelgeuse dừng sự tối lại và bắt đầu sáng trở lại, cho đến ngày 25 tháng hai 2022, khi nó ở độ sáng thường thấy. Các quan sát hồng ngoại không nhận thấy bất kỳ sự thay đổi đáng kể nào trong 50 năm qua, gợi ý rằng sự giảm độ sáng có thể do sự thay đổi của bụi liên sao thay vì bản thân ngôi sao thay đổi. Một nghiên cứu vào năm 2022 dựa trên quan sát của kính viễn vọng Hubble cho thấy bụi che khuất được tạo bởi một sự giải phóng vật chất từ bề mặt ngôi sao. Sự giải phóng này mang vật chất ra xa tới hàng triệu dặm sau đó nguội đi trở thành bụi là nguyên nhân kể trên.
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Betelgeuse**, theo định danh Bayer **Alpha Orionis** (**α Orionis**, **α Ori**), là một sao siêu khổng lồ đỏ có phân loại quang phổ M1-2 và là ngôi sao sáng thứ mười trên bầu trời đêm.
**_Lạp Hộ_** (獵戸), nguyên tên gốc là **Orion** (nhân vật giỏi săn bắn trong thần thoại Hy Lạp), được dịch sang tiếng Hán thành _Lạp Hộ_, nghĩa là _Thợ Săn_, là một chòm sao nổi
nhỏ|phải|Đỏ = Tam Giác Mùa Đông, Lam = Lục Giác Mùa Đông **Lục Giác Mùa Đông** hay **Vòng Tròn/Trái Xoan Mùa Đông** là một mảng sao xuất hiện dưới dạng lục giác với các đỉnh
Trong thiên văn học, **phân loại sao** là phân loại của các sao ban đầu dựa trên nhiệt độ quang quyển và các đặc trưng quang phổ liên quan của nó, rồi sau đó chuyển
thumb|[[Sao biến quang Cepheid L Carinae]] nhỏ|300x300px|So sánh hình ảnh [[VLT-SPHERE của Betelgeuse vào tháng 1 năm 2019 và tháng 12 năm 2019, cho thấy sự thay đổi về độ sáng và hình dạng. Betelgeuse
thumb|alt=một dòng chữ được khắc bằng các ký tự của người Maya|Mặt phía đông của tấm bia C từ [[Quiriguá|Quirigua ghi ngày tháng khởi đầu của chu kỳ _b'ak'tun_ thứ 13 theo lịch Maya. Được
**Sao Thiên Lang** hay **Thiên Lang tinh** là ngôi sao sáng nhất trên bầu trời đêm với cấp sao biểu kiến là -1,46. Tên gọi theo định danh Bayer của sao Thiên Lang là **α
**R Doradus** (hoặc **P Doradus**, **HD 29712**) là một sao khổng lồ đỏ biến quang Mira ở chòm sao phương nam Kiếm Ngư (Dorado), mặc dù trực quan nó có vẻ có liên quan gần
**Hành tinh khỉ** là một tiểu thuyết do Pierre Boulle, xuất bản lần đầu vào năm 1963 bằng tiếng Pháp có tên là _La Planète des Singes_. Nghĩa của từ _singe_ bao gồm cả "vượn"
**VY Canis Majoris** (VY CMa) là một sao cực siêu khổng lồ đỏ nằm trong chòm sao Đại Khuyển (_Canis Major_). Đây từng là ngôi sao có đường kính lớn nhất (nhỏ hơn NML Cygni,
nhỏ| Mặt trời có độ sáng nội tại là . Trong thiên văn học, năng lượng này tương đương với một [[độ sáng của Mặt Trời, thể hiện bằng biểu tượng _L_⊙. Một ngôi sao
**_Ma siêu quậy_** (tên tiếng Anh: **_Beetlejuice Beetlejuice_**) là một bộ phim điện ảnh Mỹ thuộc thể loại hài – kinh dị – kỳ ảo ra mắt vào năm 2024 do Tim Burton làm đạo
**NML Cygni** (NML Cyg) là một sao cực siêu khổng lồ đỏ nằm trong chòm sao Thiên Nga (_Cygnus_). Đây là ngôi sao có đường kính lớn nhất từng được biết đến đứng sau UY
**UY Scuti **(Bd-0155-55) là một ngôi sao cực siêu khổng lồ đỏ nằm trong chòm sao Thuẫn Bài (Scutum). Đây là ngôi sao lớn nhất mà nhân loại từng tìm thấy được (hiện đứng thứ
**Bellatrix**, tên gọi **γ Orionis** (Tiếng Latinh: _Gamma Orionis_, viết tắt là **_Gamma Ori_**, **_γ Ori_**), là ngôi sao sáng thứ ba trong chòm sao Lạp Hộ, cách 5° về phía tây của siêu sao
**Siêu tân tinh** (chữ Hán: 超新星) hay **sao siêu mới** (; viết tắt là **SN** hay **SNe**) là một sự kiện thiên văn học biến đổi tức thời xảy ra trong giai đoạn cuối của
**Nhị thập bát tú** là một thuật ngữ trong thiên văn học phương Đông cổ đại, chỉ 28 chòm sao nằm gần hoàng đạo và xích đạo thiên cầu. Đây là một phần quan trọng
**Sao** (tiếng Anh: _star_), **Ngôi sao**, **Vì sao** hay **Hằng tinh** (chữ Hán: 恒星) là một thiên thể plasma sáng, có khối lượng lớn được giữ bởi lực hấp dẫn. Sao gần Trái Đất nhất
thumb|Ví dụ về kích thước và khối lượng của những ngôi sao lớn: trên ảnh, từ trái sang phải, [[sao Pistol (27,5 MTập tin:Sun symbol.svg) màu lam, sao Rho Cassiopeiae [http://www.solstation.com/x-objects/rho-cas.htm] (14-30 MTập tin:Sun symbol.svg)
So sánh giữa các sao khổng lồ đỏ và [[Mặt Trời (bên phải)]] Một ngôi **sao khổng lồ đỏ** là một sao khổng lồ toả sáng với khối lượng thấp hay trung bình đang ở
**Rigel** (β Ori, β Orionis, Beta Orionis) là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Lạp Hộ, là ngôi sao sáng thứ 7 trên bầu trời đêm, là ngôi sao siêu khổng lồ xanh trắng,
**Nhánh Orion** hay **Nhánh Lạp Hộ** là một nhánh xoắn ốc nhỏ của Ngân Hà, có bề rộng 3.500 năm ánh sáng và bề dài xấp xỉ 10.000 năm ánh sáng. Hệ Mặt Trời và
**Trận hải chiến Guadalcanal** hay theo như cách gọi của Nhật Bản là **Dai Sanji Solomon Kaisen** (第三次ソロモン海戦, だいさんじソロモンかいせん; _Hải chiến Solomon lần thứ ba_), diễn ra từ ngày 12 đến ngày 15 tháng 11
**Nhiệt độ hiệu quả** của một vật thể như một ngôi sao hoặc hành tinh là nhiệt độ của một vật thể màu đen sẽ phát ra cùng một lượng bức xạ điện từ. Nhiệt
**Sao siêu khổng lồ đỏ** (tiếng Anh: **Red supergiant**, **RSG**) là những ngôi sao siêu khổng lồ có lớp độ sáng (lớp Jennkes **I**) thuộc loại quang phổ K hoặc M. Chúng là những ngôi
phải|nhỏ|287x287px| [[Mặt trời, một ví dụ điển hình của ngôi sao loại G. ]] Một **ngôi sao loại G** (loại quang phổ: GV), là một ngôi sao dãy chính (loại độ sáng V) thuộc loại
**Gigamét** (viết tắt: Gm) được sử dụng bởi Cục Đo lường và Đo lường Quốc tế, biểu tượng SI: **Gm**) là một đơn vị chiều dài trong hệ thống số liệu, là đơn vị cơ
**Sự kiện UFO Ellsworth** là vụ chứng kiến vật thể bay không xác định (UFO) xảy ra vào năm 1953 tại Rapid City ở bang Nam Dakota nước Mỹ và được phát hiện bằng radar
Niềm tin về tương ứng giữa quan sát thiên văn và các sự kiện trên Trái đất trong học Tử vi đã ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong lịch sử nhân loại, bao gồm
**_Timelapse of the Future:_** **_A Journey to the End of Time_** là một web film ngắn khoa học viễn tưởng năm 2019 do nhạc sĩ kiêm nhà làm phim theo chủ đề thiên văn học
**Michael John Douglas** (sinh ngày 5 tháng 9 năm 1951), thường được gọi theo tên sân khấu nhiều hơn, **Michael Keaton**, là một diễn viên, nhà sản xuất và đạo diễn người Mỹ. Ông được