✨Quân đoàn 1, Quân đội nhân dân Việt Nam

Bảo tàng quân đoàn 1 [[thành phố Tam Điệp, Ninh Bình]] Quân đoàn 1, còn có tên hiệu là Binh đoàn Quyết thắng, từng là một quân đoàn của Quân đội nhân dân Việt Nam từ tháng 10 năm 1973 đến tháng 12 năm 2023. Đây là đơn vị cấp quân đoàn thực thụ đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam, được thành lập ngày 24 tháng 10 năm 1973 tại Ninh Bình. Vào cuối Chiến dịch Hồ Chí Minh, Quân đoàn 1 là đơn vị đánh chiếm Bộ Tổng tham mưu Quân lực Việt Nam Cộng hòa, góp phần làm nên Sự kiện 30 tháng 4 năm 1975. Cuối năm 2023, Quân đoàn 1 và Quân đoàn 2 hợp lại thành Quân đoàn 12.

Lịch sử

Thiếu tướng [[Lê Quang Hòa, chính ủy đầu tiên của Quân đoàn 1.]] Năm 1972, sau đợt tập kích đường không trong Chiến dịch Linebacker II, Hoa Kỳ phải ký Hiệp định Paris 1973, theo đó năm 1973 Hoa Kỳ phải rút toàn bộ quân đội ở miền Nam Việt Nam về nước. Cùng lúc đó, tình hình quân sự tại Quân khu 4 của Quân đội nhân dân Việt Nam cũng đang bất lợi. Quân ủy Trung ương Việt Nam điều động một vài sư đoàn đang bị tổn thất nặng rút về phía Bắc để củng cố.

Tháng 10 năm 1973 Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đề nghị Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã phê chuẩn việc thành lập các quân đoàn chủ lực. Theo đó, ngày 24 tháng 10 năm 1973, tướng Võ Nguyên Giáp – Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Quân ủy Trung ương, Phó Thủ tướng Chính phủ kiêm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam ký quyết định số 142/QĐ–QP thành lập Quân đoàn 1 đóng quân trên địa bàn thị trấn Tam Điệp, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình. Ban chấp hành Đảng bộ gồm 7 ủy viên, do Lê Quang Hoà làm bí thư, Lê Trọng Tấn làm tư lệnh quân đoàn, phó bí thư và Hoàng Minh Thi ủy viên thường vụ.

Quá trình phát triển

Theo quyết định của Bộ Quốc phòng, cơ cấu tổ chức của Quân đoàn gồm: Bộ Tư lệnh Quân đoàn. Ba cơ quan quân đoàn: Bộ Tham mưu, Cục Chính trị, Cục Hậu cần. Các đơn vị khi thành lập: Sư đoàn 308 Bộ binh, Sư đoàn 312 Bộ binh, Sư đoàn 320B Bộ binh (sau đổi thành Sư đoàn 390), Sư đoàn 367 Phòng không, Lữ đoàn 202 Tăng–Thiết giáp, Lữ đoàn 45 Pháo binh, Lữ đoàn 299 Công binh và Trung đoàn 140 Thông tin. Do phải hành quân gấp từ miền Bắc vào bằng mọi phương tiện thủy, bộ và đường không. Quân đoàn 1 bắt đầu tấn công chậm một ngày so với các đơn vị khác.

Ngày 29/11/2023, tại Ninh Bình, Bộ Quốc phòng tổ chức hội nghị tiếp nhận nguyên trạng các cơ quan, đơn vị thuộc Quân đoàn 1, Quân đoàn 2 và Phân viện 5 (Bệnh viện 7, Quân khu 3) về Quân đoàn 12.

Lãnh đạo hiện nay

(Đã kết thúc hoạt động)

• Tư lệnh:
• Chính ủy:
• Tham mưu trưởng:
• Phó Tư lệnh:
• Phó Tư lệnh:
• Phó Chính ủy:

Tổ chức bộ máy

Cơ quan trực thuộc

• Văn phòng
• Thanh tra
• Phòng Tài chính
• Phòng Khoa học Quân sự
• Phòng Thông tin Khoa học Quân sự
• Phòng Điều tra Hình sự
• Bộ Tham mưu
• Cục Chính trị
• Cục Hậu cần
• Cục Kỹ thuật

Đơn vị trực thuộc Quân đoàn

• Sư đoàn Bộ binh 308 (Đoàn B08 Đoàn Quân Tiên Phong) tại Xuân Mai, Chương Mỹ, Hà Nội.
• Sư đoàn Bộ binh 312 (Đoàn B12 Đoàn Chiến Thắng) tại Phổ Yên, Thái Nguyên.
• Sư đoàn Bộ binh 390 (Đoàn B90 Đoàn Đồng Bằng) tại Bỉm Sơn, Thanh Hóa.
• Lữ đoàn Pháo binh 368 (Đoàn B68) tại Bỉm Sơn, Thanh Hóa.
• Lữ đoàn Phòng không 241 (Đoàn H41) tại Quỳnh Lưu, Nho Quan, Ninh Bình.
• Lữ đoàn Công binh 299 (Đoàn H99) tại Yên Thủy, Hòa Bình.
• Trường Quân sự Quân đoàn 1 tại Tam Điệp, Ninh Bình.
• Trường Trung cấp nghề số 14 tại Tam Điệp, Ninh Bình.

Trước đây, trong biên chế của Quân đoàn 1 còn có Lữ đoàn tăng - thiết giáp 202. Nhưng từ ngày 31/7/2023, lữ đoàn này được điều chuyển nguyên trạng về Binh chủng Tăng - Thiết giáp).

Đơn vị trực thuộc Cục

Tiểu đoàn Trinh sát đặc nhiệm 701 (Bộ Tham mưu). Tiểu đoàn Cảnh vệ 702 (Bộ Tham mưu). Tiểu đoàn Trinh sát pháo binh 703 (Bộ Tham mưu). Tiểu đoàn Hóa học 21 (Bộ Tham mưu). Tiểu đoàn Vận tải 752 (Cục Hậu cần). Kho K54 (Cục Hậu cần). Bệnh xá cơ quan (Cục Hậu cần) tại Tam Điệp, Ninh Bình. Tiểu đoàn Kho K256 (Cục Kỹ thuật). *Tiểu đoàn 879 (Cục Kỹ thuật).

Tổ chức chung

Thành tích

• Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (1985).
• Huân chương Quân công hạng Nhất (2008)
• Trong binh đoàn có 55 tập thể và 46 cán bộ, chiến sĩ được trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; binh đoàn và 2 tập thể được tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh; 1 tập thể được tặng thưởng Huân chương Độc lập; 302 tập thể và cá nhân được tặng thưởng Huân chương Quân công và hơn 1.000 tập thể, cá nhân được tặng thưởng Huân chương Chiến công cùng nhiều phần thưởng khác.

Chỉ huy, lãnh đạo qua các thời kỳ

Tư lệnh

Chính ủy, Phó tư lệnh Chính trị

Phó Tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng

Các tướng lĩnh khác

• 1979–1986, Đào Đình Sung, Thiếu tướng (1985), nguyên Phó Tư lệnh quân đoàn, Phó Giám đốc Học viện Quốc phòng.