thumb|Đường phát tán loài người theo các [[nhóm đơn bội Y-DNA theo Kalevi Wiik (2008). Phần màu trắng là đất liền vào thời kỳ băng hà 10 Ka về trước, nay bị chìm dưới biển.]]
Trong di truyền của con người, một nhóm đơn bội DNA nhiễm sắc thể Y, hay nhóm đơn bội Y-DNA, là một nhóm đơn bội xác định bởi sự khác biệt trong các phần không tái tổ hợp của DNA trong nhiễm sắc thể Y (gọi là Y-DNA). Nó đại diện cho sự đa dạng di truyền của con người dựa trên đa hình nucleotide đơn (SNP, single-nucleotide polymorphism) trên nhiễm sắc thể Y.
Các nhóm đơn bội Y-DNA đại diện cho chi nhánh lớn của cây phát sinh loài theo nhiễm sắc thể Y. Các nghiên cứu này dẫn đến kết luận về tổ phụ của tất cả mọi người hiện nay trên thế giới giới, là ông Adam nhiễm sắc thể Y, là người ở vị trí phả hệ dòng bố là gốc của nhánh cây này. Ước tính về thời gian mà ông Adam nhiễm sắc thể Y sống thì khác nhau trong các nghiên cứu khác nhau. Ban đầu là 64 Ka BP (Kilo annum before present, ngàn năm trước), sau tăng lên 147 Ka, và hiện nay là cỡ 200-300 Ka. Đó là do mỗi khi phát hiện ra nhóm đơn bội mới trong quần thể nào đó, thì bổ sung thêm nhánh và gốc của nhánh cây được đẩy đi xa hơn.
Những nhóm đơn bội chính
Những nhóm đơn bội chính có
Biểu diễn cây
Bảng lịch sử phát triển Haplogroup Y-DNA ở châu Âu
Chỉ dẫn
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
thumb|Đường phát tán loài người theo các [[nhóm đơn bội Y-DNA theo _Kalevi Wiik_ (2008). Phần màu trắng là đất liền vào thời kỳ băng hà 10 Ka về trước, nay bị chìm dưới biển.]]
Trong tiến hóa phân tử, một **nhóm đơn bội** hay **haplogroup** (từ tiếng Hy Lạp: ἁπλούς, haploûs, "onefold, duy nhất, đơn giản") là một nhóm các haplotype tương tự nhau, chia sẻ một tổ tiên
**Sicilia** ( , ) là một vùng hành chính tự trị của Ý. Vùng này gồm có đảo Sicilia lớn nhất Địa Trung Hải và lớn thứ 45 thế giới, cùng một số đảo nhỏ
thumb|288x288px|Cấu trúc của [[chuỗi xoắn kép DNA. Các nguyên tử với màu sắc khác nhau đại diện cho các nguyên tố và chi tiết cấu trúc hai cặp base thể hiện bên phải cho thấy
**Các sắc tộc Thái** hay **các sắc tộc Thái-Kadai** là cụm từ được sử dụng để nói một cách tổng thể về một số các nhóm sắc tộc ở miền nam Trung Quốc và Đông
**Lịch sử di truyền các dân tộc bản địa châu Mỹ** được chia thành hai giai đoạn chính: đầu tiên là làn sóng thiên di vào châu Mỹ của người cổ đại tầm 20.000-14.000 năm
**Nguồn gốc người Việt Nam** để chỉ nguồn gốc của các dân tộc sống ở Việt Nam. Hiện nay chỉ mới được xác định được nguồn gốc của một số dân tộc thiểu số mới
nhỏ|350x350px|_Trận chiến giữa [[người Slav và người Scythia_ — tranh của Viktor Vasnetsov (1881)]] Những người **Slav Sơ Khai** là một dân tộc bộ lạc đa dạng sống trong Thời kỳ di cư và Thời
**Pentawer**, còn viết là **Pentawere** hay **Pentaweret**, là một vương tử của pharaon Ramesses III thuộc Vương triều thứ 20 trong thời kỳ Ai Cập cổ đại. Ông chỉ được nhắc đến qua Cuộn giấy
thumb|Lược đồ họ [[Hominidae: các phân họ Ponginae và Homininae, và các nhánh: _Pongo_ (đười ươi), _Gorilla_ (khỉ đột), _Pan_ (tinh tinh) và _Homo_]] **Tiến hóa của loài người** là quá trình tiến hóa dẫn
phải|nhỏ|422x422px| Kociewie **Kociewie** là một dân tộc sống ở khu vực phía đông của rừng Tuchola, phía bắc Ba Lan, Pomerania, phía nam Gdańsk. Thủ đô văn hóa của nó là Starogard Gdański và thị
thumb|Công nghệ nano DNA liên quan tới việc tạo nên những cấu trúc nano từ các [[DCM china my vn, chẳng hạn như khối tứ diện DNA này. Mỗi cạnh của tứ diện là một
frame|236x236px Trong sinh học phân tử, **quá trình nhân đôi DNA** là một cơ chế sao chép các phân tử DNA xoắn kép trước mỗi lần phân bào. Kết quả của quá trình này là
"**DNA**" là một bài hát tiếng Hàn và tiếng Nhật của nhóm nhạc nam Hàn Quốc BTS. Phiên bản tiếng Hàn được phát hành thông qua Big Hit Entertainment vào ngày 18 tháng 9 năm
Lịch sử di truyền về nhân khẩu học của Ai Cập phản ánh vị trí địa lý của nó nằm ở ngã tư của một số khu vực văn hóa sinh học chính: Bắc Phi,
nhỏ|Một chuỗi xoắn kép tiêu chuẩn, cấu trúc được giả định bởi DNA hachimoji **DNA Hachimoji** (**_hachi_** là tiếng Nhật nghĩa là _tám_, **_moji_** là _chữ_) là axit deoxyribonucleic (DNA) với tám nucleobase - bốn
**DNA siêu xoắn** (DNA supercoiling) là chuỗi xoắn kép DNA ở trạng thái cuộn xoắn thêm một hay nhiều cấp nữa. Đây là thuộc tính cơ bản của các phân tử DNA, thường gặp nhất
**Nhà Bonaparte** (ban đầu được viết là "Buonaparte") là một cựu hoàng gia và vương triều châu Âu có nguồn gốc từ Genova. Nó được thành lập vào năm 1804 bởi Hoàng đế Napoleon, người
nhỏ|250x250px| Phòng thí nghiệm lâm sàng trong môi trường Bệnh viện cho thấy một số [[máy phân tích tự động. ]] **Phòng thí nghiệm y tế** hoặc **phòng thí nghiệm** **lâm sàng** là phòng thí
**Người Kyrgyz** (cũng được viết là **Kirgiz**, **Kirghiz**) là một dân tộc Turk sinh sống chủ yếu ở phía Bắc của Trung Á. Họ là dân tộc chính của Kyrgyzstan. ## Nguồn gốc Những người
**Giải Nobel Sinh lý học hoặc Y học** () do Quỹ Nobel quản lý, được trao hàng năm cho những khám phá nổi bật trong lĩnh vực khoa học sự sống và y học. Giải
phải|nhỏ|182x182px| [[Vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis có thể tiến hóa để có thể phá vỡ sự bảo vệ của hệ thống phòng thủ miễn dịch. ]] **Y học tiến hóa** hay **Y học** **Darwin** là ứng
**Virus**, thường được viết là **vi-rút** (bắt nguồn từ tiếng Pháp _virus_ /viʁys/), còn được gọi là **siêu vi**, **siêu vi khuẩn** hay **siêu vi trùng**, là một tác nhân truyền nhiễm chỉ nhân lên
**Người Denisova** là một loài hoặc một phân loài người cổ xưa từng sinh sống trên hầu khắp châu Á khoảng từ giai đoạn sơ kỳ tới trung kỳ đá cũ (theo các chứng cứ
**Bảy nàng con gái của Eva** (tựa gốc: _The Seven Daughters of Eve_) là một cuốn tiểu thuyết khoa học nữa hư cấu xuất bản năm 2001 của Bryan Sykes có nội dung trình bày
**Người Scythia** hay **người Scyth** là một dân tộc Iran bao gồm những người chăn thả gia súc, sống du mục, cưỡi ngựa đã thống trị vùng thảo nguyên Hắc Hải trong suốt thời kỳ
1. Ánh nắng có tác hại với làn da bạn như thế nào ?Ánh nắng từ mặt trời có thể tàn phá làn da của bạn, tăng nguy cơ ung thư và khiến da lão
1. Ánh nắng có tác hại với làn da bạn như thế nào ?Ánh nắng từ mặt trời có thể tàn phá làn da của bạn, tăng nguy cơ ung thư và khiến da lão
**Thế giới khủng long: Vương quốc sụp đổ** (tên gốc tiếng Anh: **_Jurassic World: Fallen Kingdom_**) là một bộ phim phiêu lưu khoa học viễn tưởng Mỹ năm 2018 và là phần tiếp nối của
**Giuseppe Maria Garibaldi** (;; 4 tháng 7 năm 1807 – 2 tháng 6 năm 1882) là một tướng quân, nhà yêu nước, nhà cách mạng và người theo chủ nghĩa cộng hòa người Ý. Ông
phải|nhỏ|261x261px|Bức tranh mang tên _Sự Cô Đơn_ của họa sĩ Jean-Jacques Henner. **Cô đơn** là một trạng thái cảm xúc phức tạp và thường gây khó chịu, đáp ứng lại với sự cách ly xã
**Infinite** ( thường được viết hoa là **INFINITE**, Tiếng Hàn: 인피니트) là một nhóm nhạc nam Hàn Quốc gồm 6 thành viên, thành lập năm 2010 bởi công ty quản lý Woollim Entertainment. Nhóm ra
**Châu Đại Dương** hay **Châu Úc** (_Oceania_) là một khu vực địa lý bao gồm Melanesia, Micronesia, Polynesia và Australasia. Châu lục này trải trên Đông Bán cầu và Tây Bán cầu, có diện tích
**Linh dương sừng mác** (tiếng Anh: _Scimitar oryx_ hoặc _Scimitar-horned oryx_, hay còn có tên _Sahara oryx_), danh pháp hai phần: _Oryx dammah_, là một loài linh dương thuộc chi _Oryx_ hiện nay đã tuyệt
**_Pháp y Tần Minh: Kẻ Nhặt Rác_** (: 清道夫) là một Bộ phim truyền hình trực tuyến Trung Quốc năm 2017 được chuyển thể từ Quyển 4: Kẻ Dọn Rác (清道夫) trong bộ tiểu thuyết
**Gen** là một đoạn xác định của phân tử acid nucleic có chức năng di truyền nhất định. Trong hầu hết các trường hợp, phân tử acid nucleic này là DNA, rất ít khi là
thumb|nhỏ|Hình 1: helicase tác động chính vào liên kết hydro (vạch ngang màu đỏ), góp phần tháo xoắn và tách hai đoạn mạch. **Helicase** là enzym dãn xoắn và tách mạch kép của acid nucleic
**Vắc-xin** (, ) là một chế phẩm sinh học cung cấp khả năng miễn dịch thu được chủ động đối với một bệnh truyền nhiễm cụ thể. Vắc xin thường chứa tác nhân giống vi
thumb|Bản đồ các dòng di cư sớm thời tiền sử theo [[DNA ty thể. Các con số thể hiện là Ka BP.]] **Các dòng di cư sớm thời tiền sử** bắt đầu khi Người đứng
**_CSI: Crime Scene Investigation_** (tạm dịch: **_CSI: Đội Điều Tra Hiện Trường,_** tên gọi phổ biến: **_CSI_** **/_CSI: Las Vegas**_) là một bộ phim truyền hình chính kịch tội phạm pháp y của Hoa Kỳ
**Backstreet Boys** (đôi khi còn được gọi là **BSB**) là một ban nhạc của Hoa Kỳ đã từng được đề cử giải Grammy. Backstreet Boys đã từng đứng thứ 12 trong top 40 của bảng
"**Mic Drop**" (cách điệu là "**MIC Drop**") là một bài hát được thu âm bằng hai ngôn ngữ (tiếng Hàn và tiếng Nhật) của nhóm nhạc nam Hàn Quốc BTS. Ban đầu, phiên bản tiếng
thumb|mô hình đơn giản về quá trình trao đổi chất của tế bào thumb|right|Cấu trúc của [[adenosine triphosphate (ATP), một chất trung gian quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng]] **Trao đổi chất**
thumb|Biểu tượng nguy hiểm của tác nhân gây ung thư trong _[[Hệ thống hài hòa toàn cầu về phân loại và ghi nhãn hóa chất_]] Các **tác nhân gây ung thư** gồm các chất, đồng
Minh họa cấu trúc 3D của protein [[myoglobin cho thấy cấu trúc bậc 2 của xoắn alpha (màu ngọc lam). Đây là protein đầu tiên được phân giải cấu trúc bằng kỹ thuật tinh thể
**Bolivia**, quốc hiệu là **Nhà nước Đa dân tộc Bolivia**, là một quốc gia nội lục ở trung tâm Nam Mỹ, giáp Brasil ở phía bắc và phía đông, Paraguay và Argentina ở phía nam,
**Tengen Toppa Gurren Lagann** (天元突破グレンラガン) thường được gọi tắt thành **Gurren Lagann** là anime chủ đề mecha thực hiện bởi Gainax và đồng sản xuất bởi Aniplex và Konami. Nó kéo dài 27 tập trên
**Ngũ Nguyệt Thiên** (tiếng Anh: **Mayday**; ), là ban nhạc alternative rock Đài Loan thành lập năm 1997 với năm thành viên là Ashin (A Tín), Monster (Quái Thú), Stone (Thạch Đầu), Masa (Mã Sa)
**BTS** (), còn được gọi là **Bangtan Boys**, là một nhóm nhạc nam Hàn Quốc do Big Hit Entertainment thành lập vào năm 2010 và bắt đầu quản lý vào năm 2013. Nhóm bao gồm
**Chết tế bào theo chương trình** (tiếng Anh: **Apoptosis**, ) là một quá trình của sự chết tế bào được lập trình (_programmed cell death - PCD_) xảy ra trong các sinh vật đa bào.