Nguyễn Danh Dự (1657-1714), tự Đôn Tĩnh, hiệu Chất Trai; là danh thần triều Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam.
Tiểu sử sơ lược
Nguyễn Danh Dự sinh ra trong một gia đình có truyền thống Nho học tại làng Dương Liễu, huyện Đan Phượng, trấn Sơn Tây (nay thuộc xã Dương Liễu, huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội).
Khoa Ất Sửu (1685), niên hiệu Chính Hòa thứ 6 đời Lê Hy Tông, Nguyễn Danh Dự thi đỗ Hội Nguyên, Đệ Tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân.
Sau khi thi đỗ, ông được bổ chức quan, lần lượt trải các chức: Phó đốc thị Nghệ An, Yên Quảng Hiến sát sứ, Thiêm sai Bồi tụng tri thị nội thư tả hộ phiên.... Ông từng được cử đi sứ sang nhà Thanh (Trung Quốc) trong một kỳ Tuế Cống kéo dài 23 tháng, từ tháng giêng Kỷ Sửu 1709 tới tháng mười một Canh Dần 1710. Sau chuyến bắc hành thành công với vai trò phó sứ này, ông được thăng Đông các Đại học sỹ, tước Nam. Ngay sau đó, được suy ân thăng Công Bộ Hữu Thị Lang, tước Tử. Ông cũng được phụng sai làm Chủ khảo một số khoa thi Hội, Thư Toán Khoa...
Nguyễn Danh Dự mất năm Giáp Ngọ 1714 , hưởng thọ 58 tuổi, được truy tặng chức Lễ bộ Tả thị lang, tước Bá, tứ thụy Thuần Phác, Đặc Tiến Kim tử Vinh Lộc Đại Phu.
Tác phẩm
Sinh thời Nguyễn Danh Dự có sáng tác ít nhiều thơ văn, nhưng nay chỉ còn 9 bài thơ chữ Hán được chép trong tập Toàn Việt thi lục. Tuyển giới thiệu một bài:
(*) Nhà bắc chỉ mẹ già, lầu nam chỉ nơi làm việc, ý nói là nhớ quê hương (theo Văn học thế kỷ XV-XVII, tr. 1099).
Bên canh mảng thơ văn, Nguyễn Danh Dự còn tham gia công việc khảo cứu, biên soạn. Theo sách Lịch Triều Hiến Chương Loại Chí, chương Văn Tịch Chí (Quyển XLIII), thì Phan Huy Chú đã ghi rõ Nguyễn Danh Dự có soạn bộ Thi Tự Thanh Ứng gồm 20 quyển. Trong sách Tìm hiểu kho sách Hán Nôm của nhà nghiên cứu Trần Văn Giáp (NXB Văn Hóa, Hà Nội, 1984), tác giả đã có những khám phá ban đầu kèm các tồn nghi về tác phẩm cũng như tác giả của bộ Thi Tự Thanh Ứng nói trên (trang 92, Tập 2, sách đã dẫn). Cũng theo sách trên, Thư Viện Khoa học Xã Hội (những năm 70-80 TK XX) có nêu rõ bộ sách này gồm "1529 bài thơ đề vịnh của các nhà thơ xưa và nay, chia làm 11 mục: thiên văn, địa lý, nhân sự,...".
Di tích
Hiện ở xã Dương Liễu vẫn còn di tích của dòng họ Nguyễn Danh và nhà thờ Tiến sĩ Nguyễn Danh Dự nằm gần đê sông Đáy, trông về hướng đông. Nhà thờ này có kết cấu theo kiểu chữ Nhị, ngoài là Đại bái, rồi tới Hậu cung. Ngày 21 tháng 10 năm 2005, nhà thờ trên được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh.
Nguồn tham khảo
Trần Thị Băng Thanh (chủ biên), Văn học thế kỷ XV-XVII. Nhà xuất bản Khoa học xã hội, 2004.
Văn bia đề danh Tiến sĩ khoa Ất Sửu (1685) [http://truongtoc.com/news/Luu-danh-su-sach/Bai-Ky-tren-van-bia-so-50-tai-Van-Mieu-Quoc-Tu-Giam-Ha-Noi-246/]
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Nguyễn Danh Dự** (1657-1714), tự **Đôn Tĩnh**, hiệu **Chất Trai**; là danh thần triều Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam. ## Tiểu sử sơ lược **Nguyễn Danh Dự** sinh ra trong một gia
Thần Đồng Đất Việt 206 - Trạng Nguyên Danh Dự
**Giết người vì danh dự** hay **giết người** **vì xấu hổ** là giết một thành viên trong gia đình, vì niềm tin của thủ phạm rằng nạn nhân đã mang lại sự xấu hổ hoặc
**Nguyễn Hoằng Dụ** (阮弘裕, ? - 1518) là tướng nhà Lê sơ trong lịch sử Việt Nam, người làng Gia Miêu, huyện Tống Sơn (nay là Hà Trung), Thanh Hóa, Việt Nam. ## Tiểu sử
**Nguyễn Danh Phương** (阮名芳, 1690-1751), hay còn gọi **Quận Hẻo**, là thủ lĩnh một cuộc khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài lớn vào giữa thế kỷ 18. ## Xuất thân Nguyễn Danh Phương là người
nhỏ|200x200px|[[Quân kỳ Quân đội nhân dân Việt Nam]] **Mười lời thề danh dự của quân nhân** trong lực lượng vũ trang Quân đội nhân dân Việt Nam là lời tuyên thệ của tân binh, được
**Nguyễn Danh Dũng** (sinh ngày 28 tháng 1 năm 1970) là một đạo diễn Việt Nam, được nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú. Ông nổi tiếng nhờ loạt phim truyền hình
**Nguyễn Danh Thế** (1573-1645) là đại thần nhà Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam. ## Sự nghiệp Nguyễn Danh Thế người làng Viên Nội, huyện ứng Hòa, Hà Nội. Năm 1595 đời Lê
**Nguyễn Danh Nho** (1638 - 1699), hiệu là **Sằn Hiên**, là danh sĩ và là quan nhà Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam. ## Tiểu sử Ông là người xã Nghĩa Phú (tục
**Nguyễn Khánh Dư** (2 tháng 9 năm 1933 – 3 tháng 12 năm 2007) là đạo diễn điện ảnh, nhà quay phim điện ảnh Việt Nam. Ông được biết đến nhiều qua những bộ phim
**Vương tôn nữ Alexandra, Phu nhân Danh dự Ogilvy** (Alexandra Helen Elizabeth Olga Christabel, sinh ngày 25 Tháng 12 năm 1936) là cháu gái út của vua George V và Vương hậu Mary. Bà là
**Nguyễn Danh Đới** (1905-1943) là nhà cách mạng Việt nam, Đảng viên Đảng Cộng sản Việt nam, Tỉnh ủy viên Tỉnh ủy Thái Bình. Ông quê xã Vũ Trung, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình.
thumb| Khẩu hiệu "Honor i Ojczyzna" được thấy trên cờ hiệu quân sự của một đơn vị quân đội Ba Lan trong giai đoạn giữa hai cuộc chiến tranh, Trung đoàn Bộ binh số 37.
**Chúa Nguyễn** (chữ Nôm: ; chữ Hán: / **Nguyễn vương**) (1558-1777, 1780-1802) là tên gọi dùng để chỉ người đứng đầu, cai trị xứ Đàng Trong, tức dải đất từ Thuận Hóa (phía nam đèo
**Nhà Nguyễn** (chữ Nôm: 茹阮, chữ Hán: 阮朝; Hán-Việt: _Nguyễn triều_) là triều đại quân chủ cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Nhà Nguyễn được thành lập sau khi
**Chiến dịch Tây Nguyên** (từ 4 tháng 3 đến 3 tháng 4 năm 1975), mật danh **Chiến dịch 275**, là chiến dịch mở đầu cuộc Tổng tấn công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975
**Nguyên thủ quốc gia** là người đứng đầu một quốc gia. Trong một số quốc gia, nguyên thủ kiêm trách nhiệm đứng đầu cơ quan hành pháp. Tuy nhiên, hiện nay ngoài một vài nguyên
**Chiến tranh Nguyên Mông – Đại Việt lần 3** (theo cách gọi khác ở Việt Nam là **Kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ 3**) là cuộc chiến tranh giữa Đại Nguyên và Đại
**Nguyễn Hữu Chỉnh** (, 1741 - 15 tháng 1 năm 1788), biệt hiệu **Quận Bằng** (鵬郡), là nhà quân sự, chính trị có ảnh hưởng lớn của Đại Việt thời Lê trung hưng và Tây
thế=Groups of two to twelve dots, showing that the composite numbers of dots (4, 6, 8, 9, 10, and 12) can be arranged into rectangles but the prime numbers cannot|nhỏ| Hợp số có thể được
**Nguyễn Kính** (chữ Hán: 阮敬; 1508 - 1572) tên thường gọi là Nguyễn Thanh Phúc, là một công thần khai quốc nhà Mạc trong lịch sử Việt Nam. ## Tiểu sử Nguyễn Kính, cũng còn
Hoa phượng đỏ, biểu tượng của người Hải Phòng Dưới đây là **danh sách những nhân vật tiêu biểu** là những người đã sinh ra tại Hải Phòng, có quê quán (nguyên quán) ở Hải
**Nguyễn** (đôi khi viết tắt Ng̃, ) là họ của người Á Đông, đồng thời là họ phổ biến nhất của người Việt tại Việt Nam. Theo nhiều cuộc điều tra, số người mang họ
**Nguyễn Thị Thanh Tuyền**, thường được biết đến với tên gọi **Nguyễn Phương Hằng** (sinh ngày 26 tháng 1 năm 1971), là một nữ doanh nhân người Việt Nam. Bà là Tổng Giám đốc và
**Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận** (17 tháng 4 năm 1928 – 16 tháng 9 năm 2002) là một hồng y người Việt Nam thuộc Giáo hội Công giáo Rôma. Ông từng đảm trách cương vị
**Nguyễn Hoàng** (chữ Hán: 阮潢; 28 tháng 8 năm 1525 – 20 tháng 7 năm 1613) hay **Nguyễn Thái Tổ**, **Chúa Tiên**, **Quốc chúa** là vị Chúa Nguyễn đầu tiên, người đặt nền móng cho
**Chiến tranh Tây Sơn – Chúa Nguyễn (1787–1802)** là giai đoạn thứ hai của cuộc chiến tranh Tây Sơn – Chúa Nguyễn. Giai đoạn này bắt đầu khi Nguyễn Ánh trở về tái chiếm Gia
**Nguyễn Kim** (chữ Hán: 阮淦, 1468–1545), là một nhà chính trị và quân sự giai đoạn Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam. Ông được xem là người lãnh đạo trên thực tế của
**Vụ ném bom nguyên tử Hiroshima và Nagasaki** là sự kiện hai quả bom nguyên tử được Quân đội Hoa Kỳ, theo lệnh của Tổng thống Harry S Truman, sử dụng trong Chiến tranh thế
**Chiến tranh Mông Nguyên- Đại Việt** hay **Kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên** (tên gọi ở Việt Nam) là một cuộc chiến tranh bảo vệ tổ quốc của quân và dân Đại Việt
**Nguyễn Phúc Thuần** (1754 - 1777, ở ngôi 1765 - 1777), hay **Nguyễn Duệ Tông**, **Định Vương** còn có tên khác là **Nguyễn Phúc Hân**, là người cai trị thứ 9 của chính quyền Chúa
thumb|Tùng Thiện vương [[Nguyễn Phúc Miên Thẩm.]] Triều đại nhà Nguyễn đã thiết lập quy chế cụ thể về tước hiệu cùng đãi ngộ cho các thành viên thuộc hoàng tộc (họ Nguyễn Phúc cùng
**Biểu tình Tây Nguyên 2004** (còn được biết đến với tên gọi **Bạo loạn Tây Nguyên 2004 hoặc **Thảm sát Phục Sinh''') là một cuộc biểu tình của người Thượng xảy ra vào Lễ Phục
Danh sách sau gồm các nhân vật hư cấu trong bộ phim _Người đẹp ngủ trong rừng_ năm 1959 của Disney. ## Công chúa Aurora **Công chúa Aurora** là nhân vật chính của bộ phim.
thumb|[[Bảng tuần hoàn]] **Nguyên tố hóa học**, thường được gọi đơn giản là **nguyên tố**, là một chất hóa học tinh khiết, bao gồm một kiểu nguyên tử, được phân biệt bởi số hiệu nguyên
Đây là danh sách các nhân vật trong manga **Fruits Basket**. Trong anime thì một số nhân vật dưới đây không xuất hiện. ## Tōru và gia đình, bạn bè của cô **** * Tuổi:
**Nghi Thiên Chương Hoàng hậu** (chữ Hán: 儀天章皇后; 20 tháng 6 năm 1810 - 22 tháng 5 năm 1901) là thuỵ hiệu (được truy tôn sau khi qua đời) của một mệnh phụ nhà Nguyễn
**Anh Duệ Hoàng thái tử** (chữ Hán: 英睿皇太子, 6 tháng 4 năm 1780 - 20 tháng 3 năm 1801), tên thật là **Nguyễn Phúc Cảnh** (阮福景), tục gọi là **Hoàng tử Cảnh** (皇子景), **Đông cung
**Nguyễn Phú Trọng** (14 tháng 4 năm 1944 – 19 tháng 7 năm 2024) là một chính khách, nhà báo người Việt Nam. Ông từng đảm nhiệm chức vụ Ủy viên Bộ Chính trị, Tổng
Sơ đồ vị trí [[12 sứ quân]] Đình Ném Đoài ở Khắc Niệm, Bắc Ninh **Nguyễn Thủ Tiệp** (; 908 - 967) hiệu _Nguyễn Lệnh công_ (阮令公) hoặc _Vũ Ninh vương_ (武宁王), là một thủ
**Lý Tự Nguyên** (李嗣源, sau đổi thành **Lý Đản** (李亶)) (10 tháng 10 năm 867), còn được gọi theo miếu hiệu là **Hậu Đường Minh Tông** ( 后唐明宗), là hoàng đế thứ hai của nhà
**Nguyên soái**, hay **Thống chế**, là danh xưng Việt ngữ dành chỉ quân hàm sĩ quan cao cấp nhất trong quân đội của một số quốc gia. Trong nhiều trường hợp, cấp bậc này được
**Nguyễn Văn Trỗi** (1 tháng 2 năm 1940 – 15 tháng 10 năm 1964) là một chiến sĩ biệt động thành phố Sài Gòn, đoàn viên Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, đã
**Nguyễn Cảnh Toàn** (28 tháng 9 năm 1926 – 8 tháng 2 năm 2017) là một Giáo sư Toán học Việt Nam, nguyên Hiệu trưởng trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Sư
nhỏ|phải|Tuyến du thuyền [[Tam Cốc trong quần thể di sản thế giới Tràng An]] nhỏ|phải|Nhà thờ chính tòa - [[nhà thờ chính tòa Phát Diệm|nhà thờ đá Phát Diệm]] Ninh Bình là một trung tâm
nhỏ|phải|Nguyễn Trãi **Dư địa chí** (chữ Hán: 輿地誌), còn gọi là **Ức Trai di tập Nam Việt dư địa chí** (抑齋遺集南越輿地誌), **Đại Việt địa dư chí** (大越地輿誌), **An Nam vũ cống** (安南禹貢), **Nam Quốc vũ
**Nguyễn Thị Năm** (1906 – 9 tháng 7 năm 1953, quê ở Làng Bưởi, ngoại thành Hà Nội), là một địa chủ có công đóng góp tài sản cho Việt Minh trong kháng chiến chống
thumb| 7 tiền Phi Long, tiền thưởng bằng bạc được đúc vào năm 1833, niên hiệu [[Minh Mạng thứ 14, mặt trước là hình rồng 5 móng lượn hình chữ S, với đường kính 41
Dưới đây là **danh sách các nhà lãnh đạo nhà nước vào thế kỷ 18** (1701–1800) sau Công nguyên, ngoại trừ các nhà lãnh đạo trong Đế chế La Mã Thần thánh và các nhà
**Nguyễn Xuân Phúc** (sinh ngày 20 tháng 7 năm 1954 tại Quảng Nam) là một chính trị gia người Việt Nam. Ông nguyên là Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam