✨Ngữ tộc Tchad
Ngữ tộc Tchad là một nhánh con của ngữ hệ Phi-Á, nói chủ yếu ở vùng Sahel, châu Phi. Ngữ tộc này gồm khoảng 150 ngôn ngữ, nói khắp miền bắc Nigeria, nam Niger, nam Tchad, một phần Cộng hòa Trung Phi và bắc Cameroon. Ngôn ngữ Tchad phổ biến hơn cả là tiếng Hausa, một lingua franca của miền nội lục Tây Phi.
Thành phần
Newman (1977) chia ngữ tộc này ra bốn nhóm con; đa phần nghiên cứu về sau đồng tình với phân loài này. Tuy nhiên, việc phân loại "sâu" hơn còn gặp khó khăn; chẳng hạn, Blench (2006) chỉ chấp nhận việc ngữ chi Tchad Đông "phân đôi A/B". Blench (2008) cho rằng tiếng Kujargé có thể là ngôn ngữ Tchad, đề xuất thêm rằng tiếng Kujargé tách ra trước khi ngôn ngữ Tchad nguyên thủy chia tách hoàn toàn, rồi về sau chịu ảnh hưởng của nhóm Tchad Đông.
Phân loại dưới đây chỉ liệt kê một số ngôn ngữ/nhóm trong mỗi ngữ chi: *Tchad Tây*, hai phân nhánh :(A) Hausa, Ron, Bole, Angas; :(B) Bade, Warji, Zaar. Biu–Mandara (Tchad Trung), ba phân nhánh :(A) Bura, Kamwe, Bata, một số khác; :(B) Buduma và Musgu; :(C) Gidar Tchad Đông, hai nhánh :(A) Tumak, Nancere, Kera; :(B) Dangaléat, Mukulu, Sokoro Masa* ? Kujargé thumb|Cây phát sinh ngữ tộc Tchad.
Tài liệu
- Lukas, Johannes (1936) 'The linguistic situation in the Lake Chad area in Central Africa.' Africa, 9, 332–349.
- Lukas, Johannes. Zentralsudanische Studien, Hamburg 1937;
- Newman, Paul and Ma, Roxana (1966) 'Comparative Chadic: phonology and lexicon.' Journal of African Languages, 5, 218–251.
- Newman, Paul (1977) 'Chadic classification and reconstructions.' Afroasiatic Linguistics 5, 1, 1–42.
- Newman, Paul (1978) 'Chado-Hamitic 'adieu': new thoughts on Chadic language classification', in Fronzaroli, Pelio (ed.), Atti del Secondo Congresso Internazionale di Linguistica Camito-Semitica. Florence: Instituto de Linguistica e di Lingue Orientali, Università di Firenze, 389–397.
- Newman, Paul (1980) The Classification of Chadic within Afroasiatic. Leiden: Universitaire Pers Leiden.
- Herrmann Jungraithmayr, Kiyoshi Shimizu: Chadic lexical roots. Reimer, Berlin 1981.
- Herrmann Jungraithmayr, Dymitr Ibriszimow: Chadic lexical roots. 2 volumes. Reimer, Berlin 1994
- Schuh, Russell (2003) 'Chadic overview', in M. Lionel Bender, Gabor Takacs, and David L. Appleyard (eds.), Selected Comparative-Historical Afrasian Linguistic Studies in Memory of Igor M. Diakonoff, LINCOM Europa, 55–60.
Nguồn tham khảo
Liêm kết ngoài
- [http://chadicnewsletter.wordpress.com Chadic Newsletter Online]
Thể loại:Ngữ hệ Phi-Á
👁️ 2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Ngữ tộc Tchad** là một nhánh con của ngữ hệ Phi-Á, nói chủ yếu ở vùng Sahel, châu Phi. Ngữ tộc này gồm khoảng 150 ngôn ngữ, nói khắp miền bắc Nigeria, nam Niger, nam
phải|nhỏ|200x200px|Những người nói ngôn ngữ TChad chính ở Nigeria. **Nhóm ngôn ngữ Biu-Mandara** hoặc **nhóm ngôn ngữ Tchad Trung** là một nhóm ngôn ngữ trong ngữ hệ Phi-Á, được nói ở Nigeria, Tchad và Cameroon.
**Tiếng Kujargé** được nói ở bảy ngôi làng ở phía đông Tchad gần Jebel Mirra (), và tại các ngôi làng nằm rải rác dọc theo hạ lưu Wadi Salih và Wadi Azum ở Darfur,
**Tchad**, quốc hiệu là **Cộng hòa Tchad**, là một quốc gia nội lục tại Trung Phi. Tchad giáp với Libya ở phía bắc, với Sudan ở phía đông, với Cộng hòa Trung Phi ở phía
**Tiếng Ả Rập** (, **' hay **' ) là một ngôn ngữ Trung Semit đã được nói từ thời kỳ đồ sắt tại tây bắc bán đảo Ả Rập và nay là _lingua franca_ của
**Tuareg**, còn gọi là _Tamasheq_, _Tamajaq_, hay _Tamahaq_ (Tifinagh: ), là một ngôn ngữ Berber, hoặc một nhóm các ngôn ngữ và phương ngữ có liên quan rất chặt chẽ với nhau, được nói bởi
**Tiếng Pháp** (, IPA: hoặc , IPA: ) là một ngôn ngữ Rôman (thuộc hệ Ấn-Âu). Giống như tiếng Ý, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, România, Catalonia hay một số khác, nó xuất phát
**Cameroon** hay **Cameroun**, tên chính thức là nước **Cộng hòa Cameroon** (phiên âm tiếng Việt: **Ca-mơ-run**, , ), là một quốc gia ở phía tây của khu vực Trung Phi. Cameroon có biên giới quốc
**Chiến tranh Darfur** là cuộc chiến ở khu vực Darfur thuộc Sudan do tranh chấp bộ tộc. Thành phần giao chiến chính có Phong trào Công lý và Bình đẳng, Phong trào Quốc gia vì
**Cộng hòa Trung Phi** (tiếng Pháp: _République Centrafricaine_; tiếng Sango: _Ködörösêse tî Bêafrîka_) là một quốc gia tại miền trung châu Phi. Cộng hòa Trung Phi giáp Tchad về phía Bắc, phía Đông giáp Sudan
**N’Djamena**, với dân số 721.000 (2005) là thủ đô và thành phố lớn nhất nước Tchad. Đây cũng là trung tâm văn hóa, hành chính và kinh tế toàn quốc, chủ yếu là nơi mua
**Nội chiến Cộng hòa Trung Phi** là một cuộc xung đột đang diễn ra tại Cộng hòa Trung Phi giữa chính phủ, phiến quân của liên minh _Séléka_ cũ, dân quân chống balaka và lực
**Hausa** (_Yaren Hausa_ hay _Harshen Hausa_) là ngôn ngữ Tchad (thuộc ngữ hệ Phi-Á) với đông người nói nhất, là ngôn ngữ thứ nhất của chừng 44 triệu người, và là ngôn ngữ thứ hai
♚ Tảo xoắn ChloroSpirulina giúp tăng cường sức khỏe, Hạn chế quá trình lão hóa, tăng cường hệ miễn dịch, đem lại cho bạn sức khỏe toàn diện.*♛ Một chút lược sử: *Tảo xoắn tên
thumb|Video Sahara và Trung Đông. **Sahara** (, __, nghĩa là _sa mạc lớn_) là sa mạc lớn nhất trên Trái Đất, là hoang mạc lớn thứ 3 trên Trái Đất (sau Châu Nam Cực và
**Người Fula** hay **người Fulani** (; ; ; ; ; ), với dân số từ 20 đến 25 triệu người, là một trong những dân tộc đông nhất vùng Sahel và Tây Phi, phân bố
**Pháp** (; ), tên chính thức là **Cộng hòa Pháp** ( ) (), là một quốc gia có lãnh thổ chính nằm tại Tây Âu cùng một số vùng và lãnh thổ hải ngoại. Phần
**Cộng hòa Congo**, cũng được gọi là **Congo-Brazzaville** hay đơn giản là **Congo**, là một quốc gia có chủ quyền nằm ở Trung Phi. Congo giáp với năm quốc gia: Gabon và Đại Tây Dương
: **Sahel** (; __ , "bờ, ranh giới") là một vùng ở châu Phi. Nó được định nghĩa là khu vực sinh thái chuyển tiếp giữa sa mạc Sahara ở phía bắc xa van Sudan
Chiếc Douglas **A-1** (trước đây là **AD**) **Skyraider** (Kẻ cướp trời) là một máy bay ném bom cường kích một chỗ ngồi của Hoa Kỳ trong những năm 1950, 1960 và đầu những năm 1970.
**Người Hausa** là một trong những nhóm dân tộc lớn nhất trong châu Phi. Người Hausa là một dân tộc đa dạng nhưng đồng nhất về văn hóa chủ yếu dựa trên khu vực Sahel
**Cuộc cách mạng Libya năm 1969** (), còn được gọi là **Cách mạng al-Fateh** hay **Cách mạng ngày 1 tháng 9**, đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử Libya. Sự kiện
**Trâu rừng châu Phi** (tên tiếng Anh: **African buffalo** hoặc **Cape buffalo** (trâu Cape), danh pháp hai phần: _Syncerus caffer_) là một loài lớn thuộc họ Trâu bò ở châu Phi. Loài trâu này không
**Hadjé Halimé Oumar** (1930-2001) là một nhà hoạt động, nhà giáo dục và chính trị gia Chadian. ## Tiểu sử Halimé được sinh ra ở thị trấn Salamat vào năm 1930, có mẹ là người
**Sudan**, quốc hiệu là **Cộng hòa Sudan**, là một quốc gia ở châu Phi, nằm ở điểm giao giữa Sừng châu Phi và Trung Đông, giáp với Ai Cập ở phía Bắc, Biển Đỏ ở
**Niger**, quốc hiệu là **Cộng hoà Niger**, là một quốc gia nằm ở Tây Phi. Tên quốc gia đặt theo tên sông Niger. Niger có chung đường biên giới với Nigeria và Bénin về phía
**Nigeria** (; phiên âm: "Ni-giê-ri-a"), tên chính thức là **Cộng hòa Liên bang Nigeria** (tiếng Anh: _Federal Republic of Nigeria_) là một quốc gia thuộc khu vực Tây Phi và cũng là nước đông dân
Bản đồ khí hậu đơn giản hoá của châu Phi: Hạ Saharan gồm vùng [[Sahel và Sừng châu Phi khô cằn ở phía bắc (màu vàng), các savanna nhiệt đới (lục sáng) và các rừng
**Vương quốc Daju** là một nền quân chủ thời Trung Cổ tồn tại ở Darfur, Sudan từ thế kỷ 12 đến thế kỷ 15. Tên gọi vương quốc bắt nguồn từ tên của nhóm sắc
phải|frame|Ba tiểu bang làm nên vùng Darfur thuộc Sudan **Darfur** () là khu vực cực tây của Sudan giáp Cộng hòa Trung Phi, Tchad và Libya. Có một thời đây là vương quốc độc lập
**Muammar Abu Minyar al-Gaddafi** ( __; còn gọi là **Đại tá Gaddafi**; 7 tháng 6 năm 1942 - 20 tháng 10 năm 2011) đã là lãnh đạo _trên thực tế_ của Libya từ một cuộc
**Đế quốc thực dân Pháp** bao gồm các thuộc địa hải ngoại, xứ bảo hộ và lãnh thổ ủy thác nằm dưới sự cai trị của Pháp từ thế kỷ 16 trở đi. Các nhà
**Adrar des Ifoghas** (còn gọi là **Adrar des Iforas**; Tifinagh Tamasheq: ⴰⴷⵔⴰⵔ ⵏ ⵉⴼⵓⵖⴰⵙ; **Adrar n Ifoghas**; núi Ifoghas) là một khối núi nằm ở vùng Kidal của Mali, và khu vực biên giới với
**Dar al Kuti** (một số nguồn ghi là "Dar al-Kuri") là một nhà nước Hồi giáo ở khu vực ngày nay là trung tâm và phía tây bắc của Cộng hòa Trung Phi, tồn tại
phải|Hình ảnh của châu Phi chụp từ vệ tinh **Châu Phi** hay **Phi châu** (_l'Afrique_, _Africa_) là châu lục đứng thứ hai trên thế giới về dân số (sau châu Á), thứ ba về diện
Chi **Hươu cao cổ** (tên khoa học **Giraffa**) là một chi các động vật có vú thuộc bộ Guốc chẵn, là động vật cao nhất trên cạn và động vật nhai lại lớn nhất. Nó
**Quốc kỳ** là loại cờ được dùng làm biểu trưng cho 1 quốc gia. Những công trình công cộng và tư nhân như trường học và cơ quan chính phủ thường treo quốc kỳ. Ở
**Binh đoàn Lê dương Pháp** (tiếng Pháp: _Légion étrangère,_ tiếng Anh_:_ _French Foreign Legion-FFL_) là một đội quân được tổ chức chặt chẽ, kỷ luật, chuyên môn cao, tinh nhuệ trực thuộc Lục quân Pháp.
**Thế giới Ả Rập** ( **'; chính thức: **quê hương Ả Rập**, **'), còn gọi là **dân tộc Ả Rập** ( **') hoặc **các quốc gia Ả Rập''', hiện gồm có 22 quốc gia nói
**Libya,** quốc hiệu là **Nhà nước Libya** là một quốc gia tại Bắc Phi và giáp với Địa Trung Hải ở phía bắc, Ai Cập ở phía đông, Sudan ở phía đông nam, Tchad và
## A * Afghanistan: Soroud-e-Melli * Ai Cập: Bilady, Bilady, Bilady (Tổ quốc tôi, Tổ quốc tôi, Tổ quốc tôi) * Albania: Himni i Flamurit (Ngân vang cho lá cờ) * Algérie: Kassaman (Lời thề)
**Chính phủ Vichy**, hoặc **Phát xít Pháp** hay chỉ gọi đơn giản là **Vichy** là thuật ngữ thường dược dùng để miêu tả chính phủ Pháp hợp tác với phe Trục từ tháng 7 năm
**Vương quốc Shilluk** do người Shilluk thống trị nằm dọc theo tả ngạn sông Nin Trắng, ở khu vực ngày nay là Nam Sudan và miền nam Cộng hòa Sudan. Kinh đô của vương quốc
Một **người tị nạn**, nói chung, là một người bị buộc phải di dời, bị buộc phải vượt qua biên giới quốc gia và không thể trở về nhà an toàn. Một người như vậy
**Linh Quang Viên** (1918 – 2013) nguyên là một cựu tướng lĩnh Bộ binh của Quân lực Việt Nam Cộng hòa, cấp bậc Trung tướng. Ông xuất thân từ trường Võ bị do Quân đội
Khu vực eo biển Đài Loan Sự tranh cãi về **vị thế chính trị Đài Loan** xoay quanh tại việc Đài Loan, gồm cả quần đảo Bành Hồ (_Pescadores_ hoặc _Penghu_), có nên tiếp tục
**Dòng Tên**, cũng được gọi là **Dòng Chúa Giêsu** (, viết tắt là **SJ**) là một dòng tu của Giáo hội Công giáo có trụ sở tại Roma, Ý. Dòng Tên do Inhaxiô nhà Loyola
**Marseille** là một thành phố cảng của nước Pháp. Marseille (phát âm tiếng Pháp , tiếng bản địa ; phương ngữ vùng Provençal Occitan: _Marselha_ theo phát âm chuẩn cổ điển hoặc tiếng Marsiho ở
**Giải vô địch bóng đá nữ thế giới 2023** hay còn gọi là **Cúp bóng đá nữ thế giới 2023** (tiếng Anh: _2023 FIFA Women's World Cup;_ tiếng Māori: _FIFA Wahine o te Ipu o
[[Hồ Tchad trong một bức ảnh vệ tinh năm 2001, với vùng nước màu xanh lam. Từ thập kỷ 1960, hồ đã co lại, giảm 95% diện tích.]] **Sa mạc hóa** hay **hoang mạc hóa**