✨Dar al Kuti

Dar al Kuti (một số nguồn ghi là "Dar al-Kuri") là một nhà nước Hồi giáo ở khu vực ngày nay là trung tâm và phía tây bắc của Cộng hòa Trung Phi, tồn tại từ khoảng năm 1830 đến ngày 17 tháng 12 năm 1912. Từ khoảng năm 1800, tên Dar al-Kuti đã được đặt cho một khu vực biên giới ở phía tây nam của Wadai, một vương quốc ở vùng hồ Tchad. Thuật ngữ "dar" có nghĩa là "nơi ở" trong tiếng Ả Rập, trong khi thuật ngữ "kuti" trong ngôn ngữ địa phương có nghĩa là một khu rừng hoặc khu vực có nhiều cây cối rậm rạp.

Lịch sử

liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vue_de_N'Dell%C3%A9-Sultanat_de_Snoussi.jpg|nhỏ|Một khu dân cư ở Dar al Kuti.

Nguồn gốc và sự cai trị của Djougoultoum (k.1830-1870)

Cả Wadai và nước láng giềng phía tây của nó là Vương quốc Hồi giáo Baguirmi (1522-1897) đều truy bắt nô lệ ở vùng đất của người Sara, một dân tộc Nin ở phía nam của Tchad. Vào đầu thế kỷ XIX, những cuộc truy bắt này đã đến khu vực nay là Cộng hòa Trung Phi. Vào thời điểm này, nhà lãnh đạo Baguirmi là Mbang Bourgomanda có hai con trai là Abd el-Kader và Djougoultoum. Khi Abd el-Kader trở thành quốc vương vào năm 1826, ông tìm cách đẩy em trai mình khỏi quyền lực, khiến Djougoultoum chạy trốn đến Wadai.

Kalak (quốc vương) của Wadai đã đưa Djougoultoum đến vương quốc Dar Runga, được cai quản bởi một quốc vương là chư hầu của ông. Dar Runga là vùng biên phòng biên phòng giữa sông Azoum và Aouk. Djougoultoum kết hôn với Fatme, con gái của quốc vương Dar Runga Boker, và vào năm 1830, ông đã định cư ở một khu vực biên giới xa hơn về phía nam, Bilad al-Kuti, một khu vực dành cho việc truy bắt nô lệ ở phía nam sông Aouk. Bilad al-Kuti hay Dar al-Kuti đã trở thành một chư hầu của Dar Runga.

Chá, trên sông Diangara, một nhánh của sông Aouk, đã trở thành thủ phủ của quốc gia mới này và Djougoultoum được Wadai bổ nhiệm làm thống đốc của Dar al-Kuti, nơi có mức độ độc lập cao. Niên đại trị vì của ông (1830-1870) có lẽ không chính xác, nhưng ông là thống đốc đầu tiên của Dar al-Kuti. Lãnh thổ của nó bao gồm mười bốn ngôi làng (có lẽ chỉ là những khu định cư quan trọng nhất của nó) và có thể đi hết hai ngày từ đông sang tây, cho thấy rằng nó có diện tích nhỏ.

Sự cai trị của Kobur (k.1870-1890)

Vào cuối những năm 1860 hoặc đầu những năm 1870, một thương nhân và luật gia Hồi giáo (faqīh) được kính trọng tên là Kobur được phong làm thống đốc Dar al-Kuti (theo một số nguồn thì ông là con trai của Djougoultoum). Sự giàu có và quyền lực của ông có lẽ bắt nguồn từ việc buôn bán ngà voi. Trong khi ông làm thống đốc, các nhóm kỵ sĩ Wadai thỉnh thoảng sẽ xuất hiện ở Dar al-Kuti để thu cống nạp và thu thập nô lệ từ quê hương của các dân tộc Nduka và Banda, giáp với lãnh thổ của Kobur. Kobur đã cẩn thận để duy trì mối quan hệ tốt đẹp cả với các vương quốc Hồi giáo lớn hơn ở phía bắc, cũng như với các nước láng giềng không theo đạo Hồi của mình. Dar al-Kuti tham gia vào việc buôn bán nô lệ ở một mức độ hạn chế, nhưng các cuộc truy quét quy mô lớn không diễn ra vào thời Kobur.

Vào ngày 28 tháng 8 năm 1897, Sanussi đồng ý thành lập chính quyền bảo hộ của Pháp tại Dar al-Kuti thông qua một hiệp ước thương mại và liên minh được ký kết bởi Mohammed el-Sanussi và Émile Gentil. Hiệp ước đã được sửa đổi hai lần, vào ngày 18 tháng 2 năm 1903 và ngày 26 tháng 1 năm 1908, nhưng Dar al-Kuti vẫn giữ được nền độc lập của mình cho đến khi Sanussi qua đời vào ngày 12 tháng 1 năm 1911. Ông có ít nhất hai người con trai, Kamun, người kế vị và Kangaya. Con gái ông, Khadija, đã kết hôn với Fadlallah.

Bị Pháp xâm lược

Người Pháp quyết định đã đến lúc phải kiểm soát trực tiếp phần lớn Dar al-Kuti. Kamun chạy trốn về phía đông đến Ouanda Djallé và tiếp tục kháng cự với quân đội Pháp cho đến ngày 17 tháng 12 năm 1912, khi Ouanda Djallé bị đánh bại bởi Đại úy Souclier và Kamun phải lưu vong ở Sudan. Sau khi bị sáp nhập vào lãnh thổ Ubangi-Shari, một thuộc địa của Pháp, Dar al-Kuti trở thành một đơn vị hành chính (circonscription) và trong khoảng thời gian từ 1937-1946 là một vùng (département). Từ năm 1946, khu vực này được gọi là Quận tự trị N'Délé (1946-1961), Tỉnh tự trị N'Délé (1961-1964), và sau năm 1964 là Tỉnh Bamingui-Bangoran.