thumb|[[Tề Hoàn công - một nhân vật cố định trong bất kì thuyết về Ngũ bá.]]
Ngũ Bá (), đầy đủ là Xuân Thu Ngũ bá (春秋五霸) hoặc Xuân Thu Ngũ Đại bá (春秋五大霸), chỉ đến một tập hợp 5 vị bá chủ thời kì Xuân Thu trong lịch sử Trung Quốc.
Trong tiếng Trung Quốc cổ đại, Bá [霸] đồng nghĩa và đồng âm với [伯], để chỉ người trùm trưởng hoặc người anh cả. Cả [五霸] và [五伯] đều để chỉ Ngũ Bá. Chữ Ngũ [五] chỉ số 5, nhưng trong cách dùng cổ còn bao hàm ý về chất chứ không về lượng, có nghĩa "đủ đầy, trọn vẹn."
Lịch sử
Vào thời phong kiến Tây Chu, chính quyền trung ương đủ mạnh để duy trì quân đội trung ương và kiểm soát các nước chư hầu. Đến khi Chu U Vương chết và kinh đô nhà Chu bị đánh phá vào năm 771 TCN thì sức mạnh của chính quyền trung ương bị suy giảm và lệ thuộc vào các nước chư hầu xung quanh. Khái niệm Ngũ Bá ra đời vào thời điểm khi mà nhà Đông Chu sau đó bị suy yếu.
<div style="float:right; border:1px; margin-left:50px";>Niên biểu các bá chủ
năm trước Công lịch
ImageSize = width:200 height:750
PlotArea = left:40 right:0 bottom:80 top:20
Legend = columns:1 left:0 top:60 columnwidth:80
DateFormat = yyyy
Period = from:450 till:730
TimeAxis = orientation:vertical format:yyyy
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:450
ScaleMinor = increment:5 start:450
Colors=
id:classical-hege value:rgb(0.8,0.5,0.5) legend:được_đa_số_tác_giả_công_nhận
id:consi-hege value:rgb(1,0.7,0.7) legend:được_công_nhận_bởi_các_tác_giả_khác
PlotData=
from: 727 till: 701 mark:(line,white) color:consi-hege text:Trịnh Trang công
from: 685 till: 643 mark:(line,white) color:classical-hege text:Tề Hoàn công
from: 643 till: 638 mark:(line,white) color:classical-hege text:Tống Tương công
from: 636 till: 628 mark:(line,white) color:classical-hege text:Tấn Văn công
from: 628 till: 621 mark:(line,white) color:classical-hege text:Tần Mục công
from: 613 till: 591 mark:(line,white) color:classical-hege text:Sở Trang vương
from: 572 till: 558 mark:(line,white) color:consi-hege text:Tấn Điệu công
from: 514 till: 496 mark:(line,white) color:consi-hege text:Ngô vương Hạp Lư
from: 496 till: 476 mark:(line,white) color:consi-hege text:Ngô vương Phù Sai
from: 476 till: 465 mark:(line,white) color:consi-hege text:Việt vương Câu Tiễn
Có cả thảy 6 thuyết về Ngũ bá
*Theo Sử ký của Tư Mã Thiên:
Tề Hoàn Công (齊桓公, 685 TCN - 643 TCN)
Tống Tương Công (宋襄公, 650 TCN - 637 TCN)
Tần Mục Công (秦穆公, 659 TCN - 621 TCN)
Tấn Văn Công (晉文公, 636 TCN – 628 TCN)
Sở Trang Vương (楚莊王, 613 TCN - 591 TCN)
*Theo Vương Bá của Tuân Tử:
Tề Hoàn Công (齊桓公)
Tấn Văn Công (晉文公)
Sở Trang Vương (楚莊王)
Ngô Vương Hạp Lư (吳王闔閭, 514 TCN - 496 TCN)
* Việt Vương Câu Tiễn (越王勾踐, 496 TCN - 465 TCN)
Theo Tự thông:
Trịnh Trang Công (鄭莊公, 744 TCN - 701 TCN)
Tề Hoàn Công (齊桓公)
Tần Mục Công (秦穆公)
Tấn Văn Công (晉文公)
Sở Trang Vương (楚莊王)
*Theo sách Bạch hổ thông - hiệu biên:
Tề Hoàn Công (齊桓公)
Tần Mục Công (秦穆公)
Tấn Văn Công (晉文公)
Sở Trang Vương (楚莊王)
Ngô Vương Hạp Lư (吳王闔閭)
*Theo Tứ tử giảng đức luận:
Tề Hoàn Công (齊桓公)
Tần Mục Công (秦穆公)
Tấn Văn Công (晉文公)
Sở Trang Vương (楚莊王)
* Việt Vương Câu Tiễn (越王勾踐)
Theo Hán thư chú - chư hầu vương biểu:
Tề Hoàn Công (齊桓公)
Tống Tương Công (宋襄公)
Tần Mục Công (秦穆公)
Tấn Văn Công (晉文公)
Ngô Vương Phù Sai (吳王夫差, 495 TCN - 473 TCN)
- Tả truyện cũng liệt kê Tấn Điệu công vào hàng bá chủ.
Tề Hoàn Công cùng Tấn Văn Công là 2 nhân vật cơ bản thường có trong các danh sách Ngũ bá vì chỉ có 2 vị quân chủ này mới chính thức được thiên tử nhà Chu công nhận và tổ chức nghi lễ thụ phong hoành tráng: Chu Hy vương phong Tề Hoàn công năm 679 TCN, Chu Tương vương phong Tấn Văn công năm 632 TCN.
Hoạt động của các Bá
Trước khi Ngũ Bá nổi lên, đã có sự lấn át Thiên tử của Trịnh Trang công. Tuy nhiên Trịnh Trang công chỉ đóng vai trò khanh sĩ nhà Chu và ra mặt chống đối thiên tử, chưa thực hiện vai trò "anh cả" các chư hầu.
Sau khi Trịnh Trang công mất, nước Trịnh suy yếu vì nội loạn. Hơn 10 năm sau, Tề Hoàn công được sự giúp đỡ của Quản Trọng bắt đầu gây dựng nghiệp bá. Nước Tề ở miền Sơn Đông ngày nay, thời đó đã chiếm được hết bán đảo Sơn Đông, đất đai rất rộng, có núi, có biển, có nhiều tài nguyên. Nước Tề giàu mạnh nhờ chính sách của Quản Trọng. Để được các nước sợ phục, Tề đóng vai trò người cứu giúp các nước bị xâm lấn và lập lại "công bằng" giữa các chư hầu. Tề Hoàn công đem quân đuổi người Địch ngoại tộc, giúp nước Vệ lập lại được nước; lại giúp Yên Trang công đánh diệt các nước Cô Trúc và nước Nhung xâm lấn. Do đó, nước Tề được chư hầu tin. Nước Sở vì bội lời thề, vua Tề họp chư hầu đem quân phạt Sở. Như vậy, vua Tề bất chấp thiên tử mà ra lệnh cho chư hầu. Ngoài hoạt động quân sự, nước Tề bá chủ còn áp dụng biện pháp chính trị. Nước Tề hiệu triệu các chư hầu trước sau chín lần thề với nhau, cùng thực hiện một lý tưởng nối tiếng gọi là 「Tôn Vương nhương Di; 尊王攘夷」, trong đó ["Tôn vương"] tức tôn trọng khuếch trương Chu Thiên tử và ["Nhương di"] là chống sự xâm lăng của các dân tộc man rợ ở ngoài.
Sau Tề Hoàn công, các chư hầu nổi lên làm bá cũng noi theo gương, kết hợp hoạt động quân sự và chính trị để khiến các nước khác nể sợ và suy tôn mình. Thời đại của Tề Hoàn công kết thúc, nước Tề suy yếu vì nội loạn, Tống Tương công định thay làm minh chủ, hội chư hầu nhưng không thành, sau bị Sở Thành vương lừa bắt. Cuối cùng Tống Tương công đem quân đánh Sở bị bại. Do sự nghiệp của Tống Tương công không nổi trội trong các chư hầu nên có sử gia loại ông ra khỏi hàng ngũ bá. Sau đó Tấn Văn công lên thay làm bá. Nhà Chu bị rợ Xích Địch quấy nhiễu, hội chư hầu đánh dẹp rồi rước thiên tử về ngôi; Sở lúc đó bị coi gần như Di Địch vì chưa văn minh, tranh giành với Tấn. Tấn Văn công đánh thắng Sở rồi hội chư hầu mà thề "tôn nhà vua, không được hại lẫn nhau".
Qua đời sau, Tấn và Tần tranh nhau địa vị bá. Tần Mục công dùng Bách Lý Hề làm tướng, đuổi được rợ Tây Nhung, mở rộng thêm đất; xưng bá ở phía Tây, nhưng chưa đủ sức tranh ngôi minh chủ của nước Tấn ở trung nguyên. Sang đầu thế kỷ 6 TCN, Sở Trang vương ở phương Nam mạnh nhất, đất rất rộng, diệt được vài ngoại tộc, khai thác thêm đất đai, đánh Tống, phá Tấn, làm bá chủ chư hầu, tự xưng vương, có ý nhòm ngó chín cái đỉnh của nhà Chu.
Cuối thời Xuân Thu, vua nước Ngô là Hạp Lư được Ngũ Tử Tư phò tá lên ngôi. Ông dùng Tôn Vũ làm tướng, dẫn binh diệt Sở quốc hùng mạnh, chấn động thiên hạ. Sau này ông bị nước Việt xâm lấn, bản thân Hạp Lư bị vua Việt giết chết. Ngô vương Phù Sai thừa hưởng cơ nghiệp của Hạp Lư, mang quân lên trung nguyên đánh bại nước Tề và hội chư hầu, được các chư hầu suy tôn đứng đầu. Tuy nhiên cơ nghiệp của Phù Sai không vững chắc, ngay sau minh thệ thì Ngô bị nước Việt đánh úp và chỉ 9 năm sau thì bị tiêu diệt. Vua nước Việt là Câu Tiễn bị Phù Sai đánh thua, phải xin hoà, sau tủi nhục sống mười năm mưu tính chuyện báo thù, được Phạm Lãi giúp, rốt cuộc Câu Tiễn diệt được Ngô, thanh thế chấn động khắp nơi, thành bá chủ miền Đông Nam.
Các chư hầu làm bá dùng khẩu hiệu ["Tôn Vương nhương Di"], mà sự thực chỉ là một cớ để khuếch trương thế lực, thôn tính các nước nhỏ, mở mang đất đai, càng ngày càng gây thêm sự mất quân bình giữa lực lượng các nước lớn, nhỏ.
Khác
Theo sách Tứ thư chương cú tập chú của Chu Hi đời nhà Tống thì Ngũ Bá gồm những cường quốc hàng đầu thời Tam đại được thiên tử chính thức công nhận:
Côn Ngô thị đời nhà Hạ
Đại Bành thị quốc (hậu duệ Bành Tổ) đời nhà Thương
Thỉ Vi thị đời nhà Ân
Tề Hoàn công thời Đông Chu
*Tấn Văn công thời Đông Chu
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
thumb|[[Tề Hoàn công - một nhân vật cố định trong bất kì thuyết về _Ngũ bá_.]] **Ngũ Bá** (), đầy đủ là **Xuân Thu Ngũ bá** (春秋五霸) hoặc **Xuân Thu Ngũ Đại bá** (春秋五大霸), chỉ
**_Võ lâm ngũ bá_** là một bộ phim truyền hình Đài Loan chuyển thể từ Louis Cha của cuốn tiểu thuyết cùng tên. Bộ phim lần đầu tiên được phát sóng trên CTV tại Đài
Ngôn ngữ chính được nói ở **Ba Lan** là tiếng Ba Lan. Cộng đồng người khiếm khuyết sử dụng Ngôn ngữ ký hiệu Ba Lan thuộc Ngôn ngữ ký hiệu của Đức. Theo **Đạo luật
Mỗi hộp tận 50 miếng lậnMua cho cả nhà dùng nên em gom luôn đêy ai muốn mua cùng không nèThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre. Miếng dán thải độc bàn chân
**Tiếng Ba Tư trung đại** hay **tiếng Pahlavi**, còn được gọi là tiếng **Pārsīk** hay **Pārsīg** (𐭯𐭠𐭫𐭮𐭩𐭪), là một ngôn ngữ Tây Iran trở thành ngôn ngữ chính thức của Đế quốc Sasan. Sau khi
**Biểu tượng quốc gia của Ba Lan** là các biểu tượng được sử dụng ở Ba Lan đại diện cho những gì là duy nhất về quốc gia, phản ánh các khía cạnh khác nhau
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Wielki_s%C5%82ownik_ortograficzny_PWN_2016.jpg|nhỏ|Từ điển tiếng Ba Lan hiện đại (hình chụp từ điển chính tả: _Wielki słownik ortograficzny_ của nhà xuất bản PWN năm 2016) **Từ điển tiếng Ba Lan** là tài liệu tham khảo về ngôn
**Nhóm ngôn ngữ Cơ Tu** là một Nhóm ngôn ngữ của ngữ hệ Nam Á với chừng 1,3 triệu người nói, có mặt ở bán đảo Đông Dương. Paul Sidwell, một trong những chuyên gia
hay , là một nhóm phương ngữ hay dãy phương ngữ tiếng Nhật nói chủ yếu trong phạm vi hai tỉnh cũ Ōsumi và Satsuma nay nằm trong địa phận tỉnh Kagoshima. Nó cũng có
**Ba Tư học** (tiếng Persia: مطالعات فارسی) là bộ môn đa ngành nghiên cứu về ngôn ngữ Ba Tư và văn học của nó một cách cụ thể. Nó khác biệt với các Iran học
**Nhóm ngôn ngữ Chăm**, còn gọi là **nhóm ngôn ngữ Aceh–Chăm**, là một nhóm gồm mười ngôn ngữ nói ở Aceh (Sumatra, Indonesia) và một số nơi ở Campuchia, Việt Nam và Trung Quốc (đảo
Đối tượng sử dụng: Người lớn và trẻ em trên 6 tuổi.– Người lớn tuổi suy giảm trí nhớ, mỏi mệt– Người hay bị căng thẳng stress.– Người bị mất ngủ, giấc ngủ không sâu,
Trong Thế chiến I không tồn tại một quốc gia Ba Lan độc lập, với vị trí địa lý nằm giữa các cường quốc tham chiến, có nghĩa là nhiều trận chiến và tổn thất
**Ba màu** (tiếng Ba Lan:_Trzy kolory_) là tên chỉ loạt 3 bộ phim của đạo diễn Krzysztof Kieślowski, một sự hợp tác của Ba Lan - Pháp - Thụy Sĩ. Tên của các bộ phim:
**Dự án bã đậu phụ** () là một cụm từ tiếng Trung dùng để mô tả một tòa nhà được xây dựng tồi tàn, đôi khi chỉ gọi đơn giản là **Công trình đậu phụ**
**Ngôn ngữ đơn âm tiết** (chữ Anh: _Monosyllabic language_) là loại ngôn ngữ mà từ đơn chủ yếu do một âm tiết duy nhất cấu thành. Một ví dụ về ngôn ngữ đơn âm tiết
Để chăm sóc làn da tối đa và có được làn da căng mịn sau khi thức dậy, đừng quên tự thưởng cho mình 3-4 lần/ tuần với mặt nạ ngủ Cocokind resurfacing sleep mask.
**Ba Lan A và B** ( ) đề cập đến sự khác biệt về lịch sử, chính trị và văn hóa giữa phía tây và phía đông của đất nước, với Ba Lan "A", phía
**Đức hóa** () là quá trình truyền bá ngôn ngữ, con người và văn hóa Đức, hay các chính sách khởi đầu cho những thay đổi này. Vấn đề này từng là nguyên tắc chủ
Danh sách sau gồm các nhân vật hư cấu trong bộ phim _Người đẹp ngủ trong rừng_ năm 1959 của Disney. ## Công chúa Aurora **Công chúa Aurora** là nhân vật chính của bộ phim.
Trang đầu _[[Phép giảng tám ngày_ in năm 1651 của nhà truyền giáo Alexandre de Rhodes. Bên trái là tiếng Latinh, bên phải là tiếng Việt viết bằng chữ Quốc ngữ.]] **Chữ Quốc ngữ** là
phải|Bản đồ ngôn ngữ của châu Âu (đơn giản hóa). **Ngôn ngữ học châu Âu** là ngành ngôn ngữ học khá mới mẻ, nghiên cứu về các ngôn ngữ tại châu Âu. Tuy nhiên, ở
**Tiếng Ba Tư** hay **tiếng Persia**, còn được biết đến như **tiếng Farsi** ( **' ), là một ngôn ngữ Iran thuộc ngữ tộc Ấn-Iran của hệ ngôn ngữ Ấn-Âu. Nó chủ yếu được nói
thumb|Nhạc công chơi đàn tỳ bà trong một buổi hoà nhạc ở Quảng Châu. **Đàn tỳ bà** (chữ Hán: 琵琶; bính âm: pípá, romaji: biwa, tiếng Hàn: bipa) là một nhạc cụ dây gảy của
**Ngữ hệ Nam Á** () là một ngữ hệ lớn ở Đông Nam Á lục địa, phân bố rải rác ở Ấn Độ, Bangladesh, Nepal và miền nam Trung Quốc, được nói bởi khoảng 117
**Tiếng Ba Lan** (_język polski_, _polszczyzna_) là ngôn ngữ chính thức của Ba Lan, thuộc nhánh miền Tây của nhóm ngôn ngữ gốc Slav và là ngôn ngữ được nói nhiều nhất trong nhánh này.
**Tiếng Ba Tư cổ** là một trong hai ngôn ngữ Iran cổ được ghi nhận (thứ tiếng còn lại là tiếng Avesta). Tiếng Ba Tư cổ chủ yếu hiện diện trên bản khắc, bản đất
MIẾNG DÁN NGẢI CỨU THẢI ĐỘCBán quá nhiều luôn ạ, khách em hôm qua còn mua thêm biếu bố mẹ vì dán xong thích quá nàyE về sẵn số lượng rồi khách nhéỞ bên mình
**Cuộc xâm lược Ba Lan 1939** – được người Ba Lan gọi là **Chiến dịch tháng Chín** (_Kampania wrześniowa_), **Chiến tranh vệ quốc năm 1939** (_Wojna obronna 1939 roku_); người Đức gọi là **Chiến dịch
**Trường Trung học phổ thông chuyên Ngoại ngữ** (tiếng Anh: _Foreign Language Specialized School_; viết tắt: **_PTCNN_**, **_CNN_** hoặc **_FLSS_**) là một trường trung học phổ thông chuyên hệ công lập tại Hà Nội, Việt
**Ngữ pháp tiếng Việt** là những đặc điểm của tiếng Việt theo các cách tiếp cận ngữ pháp khác nhau: tiếp cận ngữ pháp cấu trúc hay tiếp cận ngữ pháp chức năng. Phần dưới
**Người đẹp ngủ trong rừng** hay có tên tiếng Anh là **_Sleeping Beauty_** (), hoặc **_Little Briar Rose_** (), tựa tiếng Anh khác là **_The Sleeping Beauty in the Woods_**, là một câu chuyện cổ
1 HỘP 50 Miếng dán chân thải độc - Miếng dán ngải cứu Bắc Kinh. Hàng Chính Hãng. / 2 Hộp 100 Miếng1 HỘP 50 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC
HỘP 50 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC TỐTThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất tốt
Hộp 50 miếng dán chân ngải cứu thải độcMIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC BẮC KINH Duy nhất e sale tại top nàyGIÁ HẠ SỐC / 1 hộp ( 50 miếng )Mỗi hộp tận
HỘP 100 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC TỐTThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất tốt
HỘP 10 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC TỐTThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất tốt
HỘP 50 Miếng dán chân thải độc - Miếng dán ngải cứu Bắc KinhThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất
HỘP 50 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC TỐTThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất tốt
HỘP 50 Miếng dán chân thải độc - Miếng dán ngải cứu Bắc KinhThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất
CHI TIẾT SẢN PHẨM HỘP 50 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC TỐT Thành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre. Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua
HỘP 50 Miếng dán chân thải độc - Miếng dán ngải cứu Bắc KinhThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất
HỘP 50 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC TỐTThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất tốt
CHI TIẾT SẢN PHẨM HỘP 50 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC TỐT Thành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre. Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua
HỘP 50 Miếng dán chân thải độc - Miếng dán ngải cứu Bắc KinhThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất
SÉT 10 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC-miếng dán thải độcHỘP 50 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC TỐTThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu
HỘP 50 Miếng dán chân thải độc - Miếng dán ngải cứu Bắc KinhThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất
HỘP 50 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC-miếng dán thải độcHỘP 50 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC TỐTThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu
HỘP 50 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC TỐTThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất tốt
HỘP 10 MIẾNG DÁN CHÂN NGẢI CỨU THẢI ĐỘC KINH BẮC, CỰC TỐTThành phần chủ yếu là ngải cứu, than tre.Bao nhiêu là độc tố. Mọi người nên mua để thải độc nhé. Rất tốt