Lục bát (chữ Hán: 六八) là một thể thơ của Việt Nam, đúng như tên gọi, một cặp câu thơ cơ bản gồm một câu sáu âm tiết và một câu tám âm tiết, phối vần với nhau. Một bài thơ lục bát gồm nhiều câu tạo thành không hạn chế số câu.
Niêm, luật, vần
Các tiếng mang thanh huyền và thanh ngang được gọi là thanh bằng; mang thanh sắc, hỏi, ngã, nặng được gọi là thanh trắc. Quy tắc cơ bản của cặp câu lục bát là các tiếng thứ 2, 6, 8 mang thanh bằng, tiếng thứ 4 mang thanh trắc, còn lại có thể tùy ý. Đuôi câu lục vần với tiếng thứ sáu của câu bát, đuôi câu bát vần với đuôi câu lục sau. Nếu tiếng thứ sáu của câu bát là thanh ngang (dương bình) thì tiếng thứ 8 phải là thanh huyền (âm bình) và ngược lại.
Vần của thơ lục bát cũng giống như vần trong thơ nói chung, bao gồm hai loại là vần chính (giống nhau phụ âm cuối, khác phụ âm đầu) và vần thông (âm na ná nhau).
Ví dụ câu 3241-3244 trong Truyện Kiều:
Ngẫm hay muôn sự tại trời,
Trời kia đã bắt làm người có thân
Bắt phong trần phải phong trần
Cho thanh cao mới được phần thanh cao.
Biến thể
Biến thể lục bát rất đa dạng, có thể chia làm ba loại là sai khác về số âm tiết, về niêm luật và về vần hoặc tổ hợp của hai, ba loại trên.
Ví dụ sai khác số âm tiết: Câu thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh thừa một tiếng ở câu bát.
Trẻ em như búp trên cành,
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan.
Ví dụ về sai khác niêm luật:
- Loại 1: Âm tiết thứ 2 sai luật bằng - trắc
Mai cốt cách, tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười
- Loại 2: Câu ca dao có âm tiết thứ 2 và thứ 4 sai luật bằng-trắc
Lươn ngắn lại chê chạch dài,
Thờn bơn méo miệng chê trai lệch mồm.
Ví dụ về sai khác phối vần: Hình thức phối vần ở đuôi câu 6 và giữa câu 8 khá phổ biến.
Con vua thì được làm vua
Con sãi ở chùa, thì quét lá đa.
Lịch sử và sự phổ biến
Lục bát là thể thơ phổ biến trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam, từ ca dao, tục ngữ đến lời các bài hát dân ca, truyện thơ dân gian. Thể thơ lục bát xuất hiện khi nào vẫn chưa có căn cứ xác đáng để chứng minh. Một số ý kiến cho rằng lục bát trong nhiều tác phẩm văn học viết vào thế kỷ XVI còn chưa chặt chẽ cả về phối thanh lẫn vần luật nên có lẽ thể thơ lục bát mới xuất hiện trong giai đoạn này.
Truyện Kiều của Nguyễn Du là đỉnh cao của thơ ca lục bát xét ở nhiều khía cạnh, với Truyện Kiều, thơ lục bát đã được sử dụng trong sáng tác bác học một cách chuẩn mực, chặt chẽ, linh hoạt và khéo léo.
Nhiều nhà thơ mới và hiện đại sau này cũng sử dụng thể thơ lục bát trong các sáng tác của mình.
Một số bài thơ Lục bát
- Quê hương (Tác giả: Nguyễn Đình Huân)
- Khi con tu hú (Tác giả: Tố Hữu)
- Quê hương nỗi nhớ (Tác giả: Hoàng Thanh Tâm)
- Miền quê (Tác giả: Trần Đức Trung)
- Truyện Kiều (Tác giả: Nguyễn Du)
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Lục bát** (chữ Hán: 六八) là một thể thơ của Việt Nam, đúng như tên gọi, một cặp câu thơ cơ bản gồm một câu sáu âm tiết và một câu tám âm tiết, phối
Ngũ Thiên Tựlà sách học chữ Hán, chữ Nôm của Việt Nam rất xa xưa sách soạn theo thể thơ lục bát, thể thơ thuần túy Việt, Trung Quốc không có.Quyển sách được là sự
Thể thơ **song thất lục bát** (雙七六八, đôi 7 6-8), cũng được gọi là **lục bát gián thất** (六八間七, _6-8 xen 7_) hay **thể ngâm** là một thể văn vần (thơ) đặc thù của Việt
**Truyện thơ Nôm** hay **Truyện Nôm** thể thơ tiếng Việt viết bằng chữ Nôm (thường là thơ lục bát) để kể chuyện (trần thuật). Đây là một loại hình tự sự có khả năng phản
**Thơ Việt Nam** là cách gọi chung những thi phẩm do người Việt Nam sáng tác. ## Ca dao _Ca dao là một loại thơ dân gian có thể ngâm được như các loại thơ
**_Lục Vân Tiên_** (chữ Nôm: 蓼雲仙) là một tác phẩm truyện thơ Nôm của Nguyễn Đình Chiểu, được sáng tác theo thể lục bát vào đầu những năm 50 của thế kỷ 19. Đây là
**_Thơ Thầy Thông Chánh_** là một truyện thơ dân gian, do một người không rõ tên ở Trà Vinh sáng tác và được truyền khẩu khá rộng rãi ở Nam Bộ vào cuối thế kỷ
**_Thiên Nam ngữ lục_** (chữ Nho: 天南語錄) là một tác phẩm văn vần theo thể lục bát soạn bằng chữ Nôm, tổng cộng là 4.068 câu lục bát, tức 8.136 dòng. Đây là áng văn
**Thạch Sanh** (石生) là tên một truyện thơ Nôm Việt Nam, viết theo thể lục bát ra đời vào cuối thế kỉ 18, đầu thế kỉ 19 do một tác giả khuyết danh và được
**Thơ vịnh sử** là thơ ca vịnh sự kiện và nhân vật lịch sử. Bài thơ vịnh sử nổi tiếng đầu tiên trong lịch sử văn học Trung Quốc là của Ban Cố đời Hán,
:_Xem các nghĩa khác về Việt Bắc tại bài Việt Bắc (định hướng)_ **Việt Bắc** là tập thơ của nhà thơ Tố Hữu, hầu hết trong đó là các bài thơ sáng tác trong những
**Thơ Sáu Trọng** là một truyện thơ dân gian (không rõ tác giả, có nguồn nói tác giả là người Trà Vinh), được lưu truyền khá rộng rãi ở Nam Bộ vào cuối thế kỷ
**Trê Cóc** là một truyện ngụ ngôn Việt Nam bằng chữ Nôm của một tác giả _khuyết danh_, không rõ năm ra đời, dài 398 câu thơ lục bát có xen mấy tờ đơn và
✦Đây là một clip chỉnh sửa mũi rất lý tưởng để làm cho mũi và mũi rất đẹp khi ngủ.✦Khoảng 70% người Nhật dường như có dáng mũi phức tạp.✦Sụn trong mũi có thể thay
✦Đây là một clip chỉnh sửa mũi rất lý tưởng để làm cho mũi và mũi rất đẹp khi ngủ.✦Khoảng 70% người Nhật dường như có dáng mũi phức tạp.✦Sụn trong mũi có thể thay
✦Đây là một clip chỉnh sửa mũi rất lý tưởng để làm cho mũi và mũi rất đẹp khi ngủ.✦Khoảng 70% người Nhật dường như có dáng mũi phức tạp.✦Sụn trong mũi có thể thay
✦Đây là một clip chỉnh sửa mũi rất lý tưởng để làm cho mũi và mũi rất đẹp khi ngủ.✦Khoảng 70% người Nhật dường như có dáng mũi phức tạp.✦Sụn trong mũi có thể thay
Sau bao năm bôn ba tìm đường cứu nước, ngay sau khi Bác Hồ kính yêu vừa trở về nước tai Pác Bó, Người đã sáng tác bài Lịch sử nước ta. Đây là bài
Sau bao năm bôn ba tìm đường cứu nước, ngay sau khi Bác Hồ kính yêu vừa trở về nước tai Pác Bó, Người đã sáng tác bài Lịch sử nước ta. Đây là bài
**Thơ** là hình thức nghệ thuật dùng từ trong ngôn ngữ làm chất liệu và sự chọn lọc từ cũng như tổ hợp của chúng được sắp xếp dưới hình thức logic nhất định tạo
**Thổ Nhĩ Kỳ** ( ), tên chính thức là nước **Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ** ( ), thường được gọi ngắn là **Thổ**, là một quốc gia xuyên lục địa, phần lớn nằm tại Tây
**Tục thờ Hổ** hay **tín ngưỡng thờ Hổ** là sự tôn sùng, thần thánh hóa **loài hổ** cùng với việc thực hành hoạt động thờ phượng hình tượng con hổ bằng các phương thức khác
**Chiến tranh thế giới thứ hai** (còn được nhắc đến với các tên gọi **Đệ nhị thế chiến**, **Thế chiến II** hay **Đại chiến thế giới lần thứ hai**) là một cuộc chiến tranh thế
**Tín ngưỡng thờ động vật** hay **tục thờ cúng động vật** hay còn gọi **thờ phượng động vật** hay còn gọi đơn giản là **thờ thú** là thuật ngữ đề cập đến các nghi thức
**Thế Lữ** (10 tháng 6 năm 19073 tháng 6 năm 1989), tên khai sinh là **Nguyễn Đình Lễ** (sau đó đổi thành **Nguyễn Thứ Lễ**), là một nhà thơ, nhà văn kiêm nhà soạn kịch
thế=Thỏ|nhỏ|Thỏ trắng **Thỏ** là một loài động vật có vú nhỏ được xếp vào họ Leporidae thuộc bộ Lagomorpha, sinh sống ở nhiều nơi trên thế giới. Thỏ được phân loại thành bảy loại, điển
**Thế kỷ 20** là khoảng thời gian tính từ ngày 1 tháng 1 năm 1901 đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2000, nghĩa là bằng 100 năm. Thế kỷ 20 bị chi phối bởi
nhỏ|phải|Đền thờ rắn ở Thái Lan **Tục thờ rắn** hay **tín ngưỡng thờ rắn** là các hoạt động thờ phụng loài rắn. Rắn là loài vật được nhiều dân tộc trên thế giới tôn thờ.
thumb|Tổng thống [[Recep Tayyip Erdoğan]] **Các cuộc thanh trừng ở Thổ Nhĩ Kỳ 2016** là những cuộc thanh trừng chính trị đang được tiến hành trong hệ thống tư pháp, công an, giáo dục và
nhỏ|Tháp Nam sụp đổ, từ góc Tây Nam. Trung tâm Thương mại Thế giới ban đầu ở Lower Manhattan, Thành phố New York đã bị phá hủy trong Sự kiện 11 tháng 9, sau khi
**Thế vận hội** hay **Olympic** , còn có tên gọi cũ là _Thế giới vận động hội_, là cuộc tranh tài trong nhiều môn thể thao giữa các quốc gia trên toàn thế giới. Thế
Phong cảnh cố đô nhìn từ núi Mã Yên Cửa Đông vào [[đền Vua Đinh Tiên Hoàng]] **Quần thể di tích Cố đô Hoa Lư** là hệ thống các di tích về kinh đô Hoa
**Thổ Phồn** (chữ Hán: 吐蕃, bính âm: _Tǔbō_, tiếng Tạng: , THL: _Bö chen po_), hoặc **Đại Phồn quốc** (chữ Hán: 大蕃国, bính âm: _Dàbō guó_), là một đế quốc của người Tạng tồn tại
**_Thor: Tận thế Ragnarok_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Thor: Ragnarok_**) là một bộ phim siêu anh hùng ra mắt vào năm 2017 của Mỹ do Marvel Studios sản xuất và Walt Disney Studios Motion Pictures
**Bắc hành tạp lục** (北行雜錄, _Ghi chép tản mạn trên đường đi sứ phương Bắc_) là tập thơ của Đại Thi hào Nguyễn Du, bao gồm 131 bài thơ viết bằng chữ Hán trong khoảng
**Bát kỳ** hay **Bát kỳ Mãn Châu** (, ) là một chế độ tổ chức quân sự đặc trưng của người Mãn Châu và nhà Thanh (sau này), đặc trưng của Bát kỳ là mỗi
**Thế hệ Z** (tiếng Anh: _Generation Z_, viết tắt: **Gen Z**), đôi khi còn được gọi là **Zoomers**, là nhóm nhân khẩu học nằm giữa thế hệ Millennial và thế hệ Alpha. Các nhà nghiên
**Mỹ Tho** (美湫) là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Tiền Giang cũ, Việt Nam. Thành phố Mỹ Tho hiện là đô thị loại I, thuộc Vùng kinh tế trọng điểm Nam bộ. Đây
**_Toàn Việt thi lục_** (_Sao lục toàn tập thơ Việt_) là bộ hợp tuyển thơ chữ Hán của Việt Nam do Lê Quý Đôn, một nhà "bác học lớn của Việt Nam trong thời phong
**Thể thao dưới mặt nước** hay **thể thao dưới nước** là nhóm các môn thể thao cạnh tranh sử dụng một hay kết hợp các kỹ thuật lặn sau - nín thở, lặn ống thở
328x328px|nhỏ|phải|Các quốc gia nội lục theo _[[The World Factbook_. Màu đỏ chỉ quốc gia nội lục bị bao bọc bởi các quốc gia nội lục (Các quốc gia nội lục "kép"). Màu xanh chỉ các
**Quan Âm Thị Kính** là tên thông tục một sử thi Hán Nôm ba hồi xuất hiện hậu kỳ trung đại, có sức ảnh hưởng nhất định tới nền nghệ thuật sân khấu Việt Nam
**Lãnh thổ Colorado** (tiếng Anh: _Colorado Territory_ hay _Territory of Colorado_) từng là một lãnh thổ hợp nhất có tổ chức của Hoa Kỳ, tồn tại từ ngày 28 tháng 2 năm 1861 cho đến
**"Self Help"** là tập thứ năm trong Phần 5 của series phim truyền hình _The Walking Dead_. Tập phim được phát sóng trên kênh AMC của Mỹ vào ngày 9 tháng 11 năm 2014. Khi
Henry David Thoreau **Chống đối chính phủ dân sự** (**Bất Tuân Dân Sự**) là một bài luận được viết bởi nhà triết học theo chủ nghĩa tiên nghiệm người Mỹ Henry David Thoreau được xuất
**The Amazing Race 27 **là mùa thứ 27 của chương trình truyền hình thực tế The Amazing Race. 11 đội với hai người mỗi đội sẽ tham gia một cuộc hành trình vòng quanh thế
thumb|[[Logo của Ủy ban Di sản thế giới của UNESCO.]] **Di sản thế giới** là một điểm mốc hay khu vực được lựa chọn bởi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên
**Kháng thể** (**Antibody, Ab**), còn được gọi là **immunoglobulin** (**Ig**), là một protein lớn, hình chữ Y được hệ thống miễn dịch sử dụng để xác định và vô hiệu hóa các vật thể lạ
**Các Lãnh thổ Tây Bắc** (tiếng Anh: **Northwest Territories**, , viết tắt **NWT** hay **NT**; tiếng Pháp, _les Territoires du Nord-Ouest_) là một lãnh thổ của Canada. Nằm ở Bắc Canada, lãnh thổ này tiếp
**Nguyễn Duy** (tên thật là **Nguyễn Duy Nhuệ**; sinh năm 1948) là một nhà thơ Việt Nam, được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật vào năm 2007. ## Tiểu sử Nguyễn