✨Làng Nghề Dệt Chiếu Mỹ Trạch

Nhắc đến Nha Trang, người ta thường liên tưởng đến những bãi biển thơ mộng, thiên nhiên tươi đẹp hay các khu vui chơi giải trí hiện đại sầm uất. Thế nhưng, giữa lòng thành phố biển nhộn nhịp ấy, vẫn còn đó những làng nghề truyền thống mộc mạc, nơi lưu giữ hồn quê Việt qua từng công đoạn thủ công tinh xảo.

Một trong những điểm đến mang đậm dấu ấn văn hóa dân gian ấy chính là làng dệt chiếu Mỹ Trạch – nơi những người thợ miệt mài giữ lửa cho nghề truyền thống đã tồn tại qua nhiều thế hệ. Qua bài viết này, chúng tôi xin được giới thiệu đến bạn một khía cạnh khác của Nha Trang – bình dị, chân phương và đậm đà bản sắc dân tộc.Nằm tại xã Ninh Hà, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa), làng nghề dệt chiếu Mỹ Trạch từ lâu đã trở thành một trong những biểu tượng văn hóa truyền thống đặc sắc của miền Trung Việt Nam. Với lịch sử hàng trăm năm, nơi đây nổi tiếng với những tấm chiếu cói bền đẹp, được dệt từ nguyên liệu tự nhiên kết hợp với đôi bàn tay khéo léo và sự cần mẫn của người thợ làng.

Không chỉ là phương tiện sinh hoạt, chiếu Mỹ Trạch còn mang đậm hồn quê, là kết tinh của lao động, kỹ thuật thủ công và tình yêu với nghề truyền thống. Dù đối mặt với nhiều thách thức trong thời đại hiện đại hóa, người dân Mỹ Trạch vẫn kiên trì giữ nghề, như một cách gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc và phát huy giá trị di sản cha ông để lại.Tọa lạc tại xã Ninh Hà, thị xã Ninh Hòa, làng Mỹ Trạch là nơi nghề dệt chiếu cói đã được lưu truyền từ bao đời nay. Chiếu Mỹ Trạch từ lâu đã nổi tiếng không chỉ bởi chất liệu cây cói đặc trưng – bền, chắc, dẻo dai – mà còn bởi kỹ thuật dệt tinh xảo cùng cái tâm của người thợ gửi gắm trong từng sợi cói.

Thế nhưng, cũng như nhiều làng nghề truyền thống khác, nghề dệt chiếu Mỹ Trạch đang đối mặt với nguy cơ mai một khi thu nhập từ nghề không còn đủ trang trải cuộc sống. Dẫu vậy, người dân nơi đây vẫn kiên trì bám nghề, như một cách giữ gìn ký ức quê hương và tri ân những thế hệ ông cha đi trước.

Với họ, nghề dệt chiếu không chỉ là kế sinh nhai, mà còn là một phần linh hồn văn hóa địa phương, là niềm tự hào của làng quê Việt giữa dòng chảy hiện đại hóa. Dù gặp nhiều khó khăn, tinh thần gìn giữ nghề truyền thống vẫn bền bỉ lan tỏa, như chính sợi cói dẻo dai đang từng ngày đan kết nên tấm chiếu quê bền vững với thời gian.Trong nghề dệt chiếu truyền thống, nguyên liệu chính là yếu tố quyết định chất lượng sản phẩm. Người dân Mỹ Trạch luôn cẩn trọng ngay từ khâu chọn cói – những cọng cói dài, dẻo, đều màu sẽ cho ra những tấm chiếu bền đẹp. Sau khi thu hoạch, cói phải được “giũ” kỹ để loại bỏ những cọng ngắn hay không đạt chuẩn (gọi là cói "lãi"). Tiếp đó, cói được phơi khô, nhuộm màu, lại phơi khô một lần nữa, rồi nhúng nước trước khi dệt để đảm bảo sợi cói không bị gãy, giữ được độ mềm dẻo.

Mỗi chiếc chiếu được dệt thủ công luôn cần hai người phối hợp nhịp nhàng: một người đưa cói vào khung, người kia thực hiện thao tác dập và định hình. Dù làm việc liên tục cả ngày, một đôi thợ cũng chỉ có thể hoàn thành được hai cặp chiếu – minh chứng cho sự công phu và tỉ mỉ trong từng sản phẩm.

Dù thu nhập từ nghề không cao, người dân nơi đây vẫn một lòng gắn bó với khung dệt. Với họ, nghề dệt chiếu không chỉ là kế sinh nhai, mà còn là niềm tự hào, là di sản văn hóa cha ông để lại. Có câu nói quen thuộc tại làng: “Nhà không có lúa nhưng có kho lác là có bồ lúa; không có gạo nấu, chỉ cần ngồi vào khung dệt là chiều có cơm ăn”. Chính tinh thần lạc quan và lòng yêu nghề ấy đã góp phần giữ hồn cho làng dệt chiếu Mỹ Trạch giữa thời đại hiện đại hóa ngày nay.