Ivan III Vasilyevich () (22 tháng 1 năm 1440, Mátxcơva – 27 tháng 10 năm 1505, Mátxcơva), cũng được gọi là Ivan Đại đế, là một Quận công Moskva và Hoàng tử của toàn Nga. Đôi khi ông được gọi là "người lấy đất cho nước Nga" vì ông đã làm nước Nga tăng gấp ba diện tích lãnh thổ của mình, kết thúc giai đoạn thống trị nước Nga của Hãn quốc Kim Trướng, tân trang lại Điện Kremli và đặt nền tảng cho nhà nước Nga sau này.
Ông là một trong những vị vua cai trị lâu nhất trong lịch sử nước Nga.
Mở rộng đất Nga
Kế vị ngay sau khi cha mình là Vasili II qua đời, Ivan III tăng cường hoạt động để mở rộng đất đai của Moskva. Theo các nhà sử học Nga hiện đại, Ivan III đôi khi còn được gọi là người "tập hợp các vùng đất của Nga (thành một thể thống nhất)" hãy "lấy đất cho nước Nga". Thuật ngữ "nước Nga" (Russia) chính thức được sử dụng dưới thời cháu trai của ông là Ivan IV, khi ông đổi tên quốc gia Moskva thành Nước Nga Sa hoàng vào ngày 15/1/1547.
Chiến tranh Moskva - Novgorod
Cộng hòa Novgorod được thành lập năm 1136 dưới thời công tước Sviatoslav Olgovich. Thế kỷ XII - XIII, Cộng hòa Novgorod phát triển mạnh về kinh tế và độc lập về chính trị. Đứng đầu Hội đồng thành phố, cai quản bởi một công tước. Không muốn để Novgorod làm vật cản trở cho việc mở rộng đất đai Moskva, Ivan I của Nga, Simeon I Proud và các quốc vương khác ở Moskva đã tìm cách hạn chế sự độc lập của Novgorod. Thời đại công Dmitry Ivanovich Donskoy tiến hành các cuộc tấn công lẻ tẻ vào quốc gia này. Mặc dù không thành công, nhưng Dmitry Donskoy và các Đại vương công Moskva kế nhiệm tìm cách tiến đánh Cộng hòa Novgorod.
Khi Ivan III kế nhiệm chức Đại vương công Moskva, tình thế đã thay đổi. Sau khi đánh chiếm các thành phố Yaroslav (1463) và Rostov (1471), Ivan bắt tay chuẩn bị lực lượng để tấn công nước Cộng hòa Novgorod để mở rộng ảnh hưởng đến vùng bắc Dvina. Trước sự chuẩn bị của Đại vương công Moskva, vương công Novgorod đã đàm phán với Lithuania với hy vọng đặt mình dưới sự bảo vệ của Casimir IV, vua Ba Lan và công tước của Lithuania, một liên minh sẽ được Ivan III tuyên bố là sự phản bội tổ quốc với Moskva. Mặc dù đã cố gắng chuẩn bị cho cuộc chiến với Moskva, nhưng các boyar giàu có vẫn không thể cung ứng nổi lượng tài chính cần thiết vào cuộc chiến, có thể lý do chính là họ muốn làm giàu cho bản thân nhiều hơn lo cho vận mệnh đất nước. Hơn nữa, việc Tổng Giám mục Feofil (1470-1480) lộ mặt phản bội khi nói rằng, Novgorod sẽ được đối ngoại (có lẽ là tìm đồng minh) khi được vương công chấp thuận đã khiến Ivan III có cơ hội được hành động. Ông tuyên bố Novgorod phản bội Hiệp ước Yazhelbitsy và đã phát lệnh tấn công. Quân đội Moskva đã giành chiến thắng quyết định tại Trận chiến sông Shelon vào tháng 7 năm 1471 làm quân Cộng hòa Novgorod tan rã nhanh chóng. Không để Cộng hòa Novgorod có cơ hội hồi phục, năm 1478 Ivan III quyết định tấn công thành phố một lần nữa. Quân đội của ông đã tàn sát phần lớn dân cư Novgorod, phá hủy thư viện và các kho lưu trữ. Cộng hòa Novgorod chấm dứt tồn tại. Theo hiệp ước được ký kết vào ngày 15/1/1478 giữa Tổng Giám mục Feofil với Ivan III, Cộng hòa Novgorod chấm dứt tồn tại và phải nhường phần lớn đất đai cho Moskva.
Chiến tranh với các lãnh thổ khác ở Moskva
Sau Novgorod, năm 1485 Ivan III dẫn đại quân đi đánh công quốc Tver. Cuộc tấn công chớp nhoáng của ông làm tan rã quân Tver, đại công Tver là Mikhail II (1461-1485) bỏ chạy sang Litva. Ivan III đặt con trai Ivan làm vương công và đến năm 1490 thì chính thức sáp nhập Tver vào đất Moskva. Sau Tver, đến lượt các công quốc nhỏ khác đều chịu chung số phận như Tver. Chỉ có lãnh địa Pskov và Ryazan giữ được độc lập về hình thức.
Trong khi đang chiến tranh với các công quốc, Ivan từ chối việc giao quyền chỉ huy các cuộc chiến này cho các anh em của mình, lý do là sợ các anh em sẽ chiếm mất thành quả mình lấy được và có thể tranh giành lãnh địa của nhau. Hơn nữa, Ivan cũng nghi ngờ một số anh em của ông còn giữ mối quan hệ với Ba Lan và có thể một trong những người này sẽ vì quyền lợi mà dâng đất cho Ba Lan. Nhưng cuối cùng, ông cũng phân chia đất đai cho các anh em cai trị với điều kiện, họ không được kế thừa. Điều dự cảm của Ivan III đã xảy ra: Năm 1473 và 1480, hai người em là Boris và Andrei Elder bị ông phát hiện là có giao dịch bí mật với nước ngoài, nên họ bỏ trốn sang Litva. Andrei "Trẻ" qua đời năm 1491 và Ivan nắm hết đất đai. Năm 1491, Andrei Elder bị Ivan bắt vì đã từ chối giúp đỡ các nước Crimea chống lại hãn Kim Trướng. Mãi đến khi các em còn lại qua đời vào năm 1501, Ivan III mới thực sự làm chủ lãnh thổ Moskva.
Chính sách đối nội
Sau khi lên cầm quyền, Ivan III tiến hành kiện toàn bộ máy chính quyền. Dựa trên hai tầng lớp xã hội là quý tộc cũ và thương nhân đang lên, đại công Ivan III tiến hành xây dựng chính quyền theo mô hình của Byzantium. Sở dĩ ông chọn mô hình đó là vì, sau khi Constantinople sụp đổ năm 1453, các nhà luật học chính thống chính thống có xu hướng xem Đại vương công Moskva, nơi chính quyền chính thống Kiev đã chuyển vào năm 1325 sau khi Mông Cổ xâm lược dưới thời Ivan I Danilovich Kalita, là những người kế vị của các hoàng đế Byzantine. Chính Ivan dường như hoan nghênh ý tưởng đó và thực hiện việc đó một cách xuất sắc. Học giả Fennell nhận định rằng, "Một thời kỳ suy thoái về văn hóa và khô khan về tâm linh. Tự do đã bị dập tắt trong đất Nga. Với sự cố chấp trong việc chống lại Công giáo, Ivan đã hạ một bức màn ngăn cách giữa Nga và phương Tây. Vì sự cường thịnh của lãnh thổ, ông đã tước đoạt thành quả của nền văn minh và tri thức phương Tây khỏi đất nước mình."
Để củng cố chính quyền mới theo mô hình của Byzantium, sau khi hoàng hậu đầu tiên là Maria xứ Tver chết năm 1471, Ivan III đã nghe theo gợi ý của Giáo hoàng Phaolô II quyết định kết hôn với Sophia Paleologue, con gái của Thomas Palaeologus thành Morea và là cháu gái của Hoàng đế cuối cùng Konstantinos XI Palaiologos. Sau khi lấy chồng, hoàng hậu đi theo Chính thống giáo của Ivan III. Hoàng hậu Sophia cũng đã gợi ý đại công làm Quốc huy mang hình con đại bàng hai đầu, giống của Byzantium.
Một hệ thống chính quyền mới được hình thành. Thoạt đầu, Ivan III quyết định loại bỏ ảnh hưởng của boyar vào chính quyền. Các boyar không còn được hỏi ý kiến về các vấn đề của nhà nước, quyền lực bị suy giảm đáng kể. Họ đã phẫn nộ cuộc cải tổ này và đầu tranh chống lại nó. Hệ thống chính quyền thời Ivan III được sắp xếp như sau:
Trung ương:
Cơ quan lập pháp
Cơ quan hành pháp
Địa phương:
Luật pháp:
Chính sách đối ngoại
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Ivan III Vasilyevich** () (22 tháng 1 năm 1440, Mátxcơva – 27 tháng 10 năm 1505, Mátxcơva), cũng được gọi là **Ivan Đại đế**, là một Quận công Moskva và Hoàng tử của toàn Nga.
**Vasili III Ivanovich** (tiếng Nga: Василий III Иванович, còn được gọi là Basil III; (25 tháng 3 năm 1479 – 3 tháng 12 năm 1533 tại Moskva) là một Đại công Nga từ năm 1505
**Ivan V Alekseyevich** (tiếng Nga: Иван V Алексеевич, 6 tháng 9 [27 tháng 8 theo lịch cũ] năm 1666 – 8 tháng 2 [29 tháng Giêng theo lịch cũ] năm 1696) là Sa hoàng của
nhỏ|Ivan VI của Nga với [[Julia von Mengden]] **Ivan VI Antonovich của Nga** (Ioann Antonovich; ; – ) là hoàng đế danh nghĩa của Nga năm 1740-41. Ông lên ngôi khi chỉ mới hai tháng
**Dmitriy III** (giả) (tiếng Nga: Лжедмитрий III, tr. Lzhedmitrii III, qua đời tháng 7 năm 1612), được biết đến với cái tên Pseudo-Demetrius III, là người cuối cùng trị vì nước Nga trong thời kỳ
**Nikolai II của Nga** cũng viết là **Nicholas II** ( , phiên âm tiếng Việt là **Nicôlai II Rômanốp** hay **Ni-cô-lai II**) (19 tháng 5 năm 1868 – 17 tháng 7 năm 1918) là vị
**Ivan IV Vasilyevich** (25 tháng 8 năm 1530 – ), thường được biết tới với cái tên **Ivan Grozny**, là đại thân vương Moskva giai đoạn 1533–1547 và vị quân chủ đầu tiên chính thức xưng
**Aleksandr III Aleksandrovich** ( – ) (, Aleksandr III Aleksandrovich) là vị Hoàng đế, hay Sa hoàng áp chót của đế quốc Nga từ ngày 13 tháng 3 năm 1881 tới khi qua đời năm
**Fyodor (Theodore) III Alexeyevich** của Nga (tiếng Nga: Фёдор III Алексеевич) (9 tháng 6 năm 1661 - 7 tháng 5 năm 1682) là Sa hoàng thứ ba của vương triều Romanov của nước Nga từ
**Mikhail Fyodorovich** (, tiếng Slav Đông cổ: _Міхаи́лъ Ѳео́доровичь_; 22 tháng 7 [12 tháng 7 theo lịch cũ] năm 1596 – 23 tháng 7 [13 tháng 7 theo lịch cũ] năm 1645), còn được gọi
**Pyotr I** (), có sách viết theo tiếng Anh là **Peter I** hay tiếng Pháp là **Pierre I** (sinh ngày: 10 tháng 6 năm 1672 tại Moskva – mất ngày: 8 tháng 2 năm 1725
**Aleksey Mikhailovich** ( ; ; 29 tháng 3 [19 tháng 3 theo lịch cũ] năm 1629 – ) là Sa hoàng của Nga trong những thập kỷ sôi động nhất của giữa thế kỷ 17.
**Pavel I của Nga**, còn được chép là **Paul I** (; _Pavel Petrovich_) ( – ) là Hoàng đế Nga từ năm 1796 đến năm 1801. Trong triều đại mình, Pavel đã bãi bỏ nhiều
**Elizaveta Petrovna** (; - ), cũng được gọi là **Yelisavet** hay **Elizabeth**, là Nữ hoàng nước Nga từ năm 1741 đến khi qua đời năm 1762, tổng cộng 20 năm. Bà vẫn là một trong
phải|Mở rộng lãnh thổ nước Nga (1300–1945) **Những thay đổi về lãnh thổ Nga** đã xảy ra bằng các phương thức chinh phục quân sự và bởi các liên minh chính trị và tư tưởng
**Nikolas I** (6 tháng 7 [lịch cũ 25 tháng 6] 1796 – 2 tháng 3 [lịch cũ 18 tháng 2] 1855) là Hoàng đế Nga, Vua của Vương quốc Lập hiến Ba Lan và Đại
**Quốc huy Liên bang Nga** có nguồn gốc từ hậu kì trung đại, với hình ảnh con đại bàng 2 đầu của Đế quốc Đông La Mã Byzantine và hình ảnh thánh George cưỡi ngựa
**Mikhail III Borisovich** (1453 - 1505) - Công tước cuối cùng của Tver (1461 - 1485), anh rể của Ivan III cho người vợ đầu tiên của mình. Ông qua đời trên xứ người và
**Đế quốc Nga** () là một quốc gia tồn tại từ năm 1721 đến khi Chính phủ lâm thời lên nắm quyền sau cuộc Cách mạng Tháng Hai năm 1917. Là đế quốc lớn thứ
Đây là danh sách tất cả các vị vua trị vì trong lịch sử nước Nga, bao gồm các danh hiệu Đại vương công Novgorod, Đại vương công Kiev, Đại vương công Vladimir, Đại vương
Lịch sử của nước Nga, bắt đầu từ việc người Slav phương Đông tái định cư ở Đồng bằng Đông Âu vào thế kỷ thứ 6-7, những người sau đó được chia thành người Nga,
thế=Saint Basil's Cathedral, with multicolored onion-shaped domes against a blue sky|nhỏ|354x354px|[[Nhà thờ chính tòa Thánh Vasily|Nhà thờ chính tòa Saint Basil (1482–95) là một ví dụ điển hình của kiến trúc Moskva Nga.]] **Kiến trúc
Quân phục Thống chế Nga ([[1793)]] nhỏ|446x446px|Thống chế [[Aleksandr Vasilyevich Suvorov|A.B. Suvorov.]] **Thống chế** (, đôi khi được dịch là **Nguyên soái**) là cấp bậc quân sự cao nhất trong quân đội Nga từ đầu
**Hoàng đế của Toàn Nga** hoặc **Sa hoàng Nga** (tiếng Nga: (cải cách năm 1918) Императоръ Всероссійскій, Императрица Всероссійская, (chính tả hiện đại) Император Всероссийский, Императрица всероссийская, _Imperator Vserossiyskiy_, _Imperatritsa Vserossiyskaya_) là hoàng đế chuyên
**Maximiliano I của México** (tiếng Đức: _Ferdinand Maximilian Joseph Maria von Habsburg-Lothringen_; tiếng Tây Ban Nha: _Fernando Maximiliano José María de Habsburgo-Lorena_; 6 tháng 7 năm 1832 - 19 tháng 6 năm 1867) là một
**Lão Vương Zygmunt I** (, ; 1 tháng 1 năm 1467 - 1 tháng 4 năm 1548) là một quân vương của triều đại Jagiellon, trị vì như là Vua Ba Lan và cũng là
**Điện Kremli**, hay chính xác hơn là **Kremli của Moskva** () là một "Kremli" (dạng thành quách ở Nga) được biết đến nhiều nhất ở Nga. Nó là trung tâm địa lý và lịch sử
**Vasiliy Vasiliyevich** (tiếng Nga: Василий Васильевич; 10/3/1415 – 27/3/1462), còn gọi là Vasiliy II "Mù" (Василий II Темный), là Đại Thân Vương xứ Moskva với quãng thời gian cai trị khá dài (1425–1462). Lên ngôi
**Moskva** (; phiên âm: "Mát-xcơ-va") là thủ đô và là thành phố lớn nhất của Nga. Thành phố nằm bên sông Moskva, ở trong Vùng liên bang Trung tâm và Vùng kinh tế Trung tâm
**Alexander I Jagiellon** (; ) (sinh ngày 5 tháng 8 năm 1461 tại Krakow, mất ngày 19 tháng 8 năm 1506 tại Vilnius) là con trai thứ tư của Casimir IV Jagiellon và Elizabeth xứ
nhỏ|Lajos I khi vừa mới chào đời, theo cuốn _[[Illuminated Chronicle_.]] **Quốc vương Lajos I của Hungary** (; 5/3/1326 – 10/9/1382), còn gọi là **Lajos Vĩ đại**, **Lajos Đại đế** (; ; ) hay **Lajos
**Ivan II Ivanovich** Molodoy (ngày 15 tháng 2 năm 1458 - ngày 7 tháng 3 năm 1490) là con trai của Ivan III với hoàng hậu xứ Tver là Maria Borisovna, cháu trai duy nhất
**Ivan Nikolaevich Kramskoi** (tiếng Nga: Ива́н Никола́евич Крамско́й; 8 tháng Sáu (lịch cũ 27 tháng Năm), 1837, Ostrogozhsk – 6 tháng Tư (lịch cũ 24 tháng Ba), 1887, Saint Petersburg) là họa sĩ và nhà
**Veliky Novgorod** (tiếng Nga: _Великий Новгород_), đơn giản chỉ gọi là **Novgorod** (do vậy, trong phạm vi bài này sẽ dùng từ Novgorod để chỉ thành phố này), là thành phố lịch sử hạng nhất
phải|_[[Những người Zaporozhe (tranh)|Người Zaporozhe viết thư cho sultan Thổ Nhĩ Kỳ_. Tranh của Ilya Repin từ năm 1880 tới năm 1891.]] phải|Một gia đình cossaks người mỹ vào những năm 1950 phải|Một binh đoàn
**_Age of Empires III_** **(_AoE III_)** là một trò chơi chiến thuật thời gian thực, được phát triển bởi Ensemble Studios và phát hành bởi Microsoft Game Studios. Nằm trong loạt trò chơi Age of
**Ioannes III Doukas Vatatzes**, (, _Iōannēs III Doukas Vatatzēs_, khoảng 1193, Didymoteicho – 3 tháng 11, 1254, Nymphaion), là Hoàng đế Nicaea trị vì từ năm 1222 đến năm 1254. Kế vị ông là người
Bá tước **Ivan Petrovich Saltykov** (tiếng Nga: ИИананананане, 28 tháng 6 năm 1730 - 14 tháng 11 năm 1805) [1] là Nguyên soái Nga, Toàn quyền Matxcơva từ 1797 đến 1804, và là chủ sở
**Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ (1806–1812)** là một trong những cuộc chiến tranh xảy ra giữa Đế quốc Nga và Đế quốc Thổ Osman. Nó diễn ra từ năm 1806 đến năm 1812 và kết
**Marguerite của Pháp** (tiếng Anh: _Margaret of France_; 14 tháng 5, 1553 – 27 tháng 5 năm 1615), còn gọi là **Marguerite của Valois** (_Margueritet de Valois)_ hoặc **Vương hậu Margot** (_La reine Margot_), là
**Karl XII của Thụy Điển** (tiếng Thụy Điển: _Karl XII av Sverige_; 17 tháng 6 năm 1682 – 30 tháng 11 năm 1718), còn được biết đến dưới tên gọi **Carl XII** (hay **Charles XII**
**Dmitrov** (tiếng Nga: Дмитров) là một thành phố Nga. Thành phố này thuộc chủ thể Moskva Oblast. Thành phố có dân số 62.219 người (theo điều tra dân số năm 2002). Đây là thành phố
Ngày **8 tháng 10** là ngày thứ 281 (282 trong năm nhuận) trong lịch Gregory. Còn 84 ngày trong năm. ## Sự kiện * 314 – Hoàng đế La Mã Licinius bị đánh bại bởi
**Jan I Olbracht** (27 tháng 12, 1459 – 17 tháng 6, 1501); sử liệu Tiếng Anh ghi là John I Albert. Ông là Vua của Ba Lan trong khoảng thời gian từ năm 1492 đến
phải|nhỏ| Bức tranh chân dung Erazm Ciołek trong bộ sưu tập _Muzeum Diecezjalne Płockie_ **Erazm Ciołek** (1474–1522) là nhà ngoại giao và nhà văn người Ba Lan, giữ chức vụ Giám mục Płock từ năm
Phục bích (), còn được phiên âm là phục tích hay phục tịch, nghĩa đen là "khôi phục ngôi vua" là trường hợp một quân chủ đã từ nhiệm hoặc đã bị phế truất hay
**Mikhail Alexandrovich Ulyanov** (; 20 tháng 11 năm 1927 – 26 tháng 3 năm 2007) là diễn viên, đạo diễn, giảng viên nghệ thuật, nhân vật công chúng Liên Xô và Nga. Ông được tặng
**Thượng phụ Nikon** (tiếng Nga: Никон, tiếng Nga cổ: Нїконъ; tên khai sinh: **Nikita Minin (Minov)** _Ники́та Ми́нин (Минов)_; 7 tháng 5 năm 1605 – 17 tháng 8 năm 1681) là Thượng phụ Moskva và
**Tu viện Pherapontov** (tiếng Nga: _Ферапонтов монастырь_), nằm tại khu vực tỉnh Vologda của Nga, được coi là một trong các ví dụ điển hình nhất của nghệ thuật Nga thời Trung cổ, một lý
nhỏ|360x360px|[[Nikolai II của Nga|Nikolai II, Sa hoàng cuối cùng của nước Nga]] **Sa hoàng** (tiếng Anh: _Tsar_; hay ; Tiếng Slav Giáo hội cổ: ц︢рь), còn gọi là **Nga hoàng**, là tước vị chính thức