Hạ Thương Chu đoạn đại công trình () - Dự án xác định niên đại Hạ Thương Chu -là một dự án đa ngành, kết hợp giữa các bộ môn khoa học tự nhiên với khoa học xã hội, được Chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa giao cho một nhóm các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực tiến hành từ ngày 16 tháng 5 năm 1996 để xác định chính xác địa điểm và khoảng thời gian (niên đại) của các triều đại là nhà Hạ, nhà Thương và Tây Chu.
Quá trình xây dựng, phát triển
Đây là một dự án nằm trong kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế-xã hội lần thứ 9 của Trung Quốc. Công tác chuẩn bị cho dự án được khởi động từ mùa thu năm 1995 với buổi tọa đàm do bộ trưởng Bộ Khoa học Kỹ thuật Trung Quốc là Tống Kiện chủ trì. Cuối năm 1995, Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã triển khai hội nghị để thành lập các tổ phục vụ cho dự án này. Khoảng 200 chuyên gia từ 7 đơn vị là Bộ Khoa học Kỹ thuật Trung Quốc, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Trung Quốc, Bộ Giáo dục Trung Quốc, Cục Bảo tàng lịch sử quốc gia Trung Quốc, Hiệp hội Khoa học Kỹ thuật Trung Quốc, Hiệp hội cơ kim khoa học tự nhiên quốc gia Trung Quốc đã tham gia vào dự án. Chủ nhiệm công trình này là sử gia Lý Học Cần, chuyên gia về C-14 Cừu Sĩ Hoa, nhà khảo cổ Lý Bá Khiêm, nhà thiên văn Tịch Trạch Tông. Dự án được nghiệm thu vào ngày 15 tháng 9 năm 2000 và các kết quả của dự án đã được công bố vào ngày 9 tháng 11 năm 2000 với tên gọi Hạ Thương Chu niên biểu.
Theo thông lệ, năm 841 TCN đánh dấu sự khởi đầu chế độ nhiếp chính cộng hòa trong thời kỳ nhà Chu (với hai ông Chu Định công và Triệu Mục công cùng làm nhiếp chính sau thời Chu Lệ Vương, còn gọi là Chu Triệu cộng hòa), và đó chính là năm thứ nhất của kỷ nguyên cộng hòa trong việc ghi chép sử sách Trung Hoa theo trật tự hàng năm một cách liên tục. Hạ Thương Chu đoạn đại công trình có nhiệm vụ xác định chính xác niên đại cho các sự kiện diễn ra trước đó. Tuy nhiên, có một số tranh cãi xung quanh mục đích của dự án.
Phương pháp
Dự án so sánh các kết quả thu được từ xác định niên đại bằng cacbon phóng xạ, các phương pháp xác định niên đại của khảo cổ học từ các di chỉ khảo cổ học cũng như từ các mộ táng, phân tích các văn bản lịch sử trên giáp cốt văn và kim văn, các kết quả thiên văn, lịch pháp và sử dụng các phương pháp liên ngành khác để thu được độ chính xác về thời gian và địa điểm một cách chính xác và đúng đắn hơn.
Tranh cãi
Có một số tranh cãi về kết quả của dự án. Một số phê phán cho rằng dự án này hỗ trợ cho quan niệm về một lịch sử 5.000 năm, không gián đoạn và đồng nhất của Trung Quốc, trong đó ba triều đại Hạ, Thương, Chu là các triều đại lớn và hùng mạnh, cai trị Trung Quốc một cách chính thống (đại dân tộc chủ nghĩa) trong khoảng thế kỷ 22 tới thế kỷ 9 TCN, bỏ qua một thực tế là có thể có một số nhóm dân tộc/triều đình khác (có lẽ cũng văn minh bằng hoặc gần bằng như thế) đã tồn tại trên khắp Trung Quốc và Trung Á trong thời kỳ này Mục đích chính trị cũng bị hoài nghi là đã ảnh hưởng tới học thuật, chẳng hạn như ý kiến của David S. Nivison, giáo sư danh dự của Đại học Stanford đã phát biểu.
Các tranh cãi kỹ thuật liên quan tới các vấn đề sau:
- Thứ nhất, các ranh giới khảo cổ học giữa nhà Hạ với nhà Thương và giữa nhà Thương với nhà Chu đã bị tranh cãi, một phần là do các phương pháp được chấp nhận trong xác định niên đại bằng cacbon phóng xạ.
- Thứ hai, các niên đại theo cacbon phóng xạ nói chung chỉ có thể đưa ra độ tin cậy ở mức 68%, thay vì ngưỡng tiêu chuẩn độ tin cậy 95%; điều này làm cho các khoảng ngày tháng hẹp hơn so với ngưỡng mà chúng lẽ ra phải được xác định một cách chính xác hơn
- Thứ ba, tính toán thiên văn chủ yếu (cho nhật thực năm 899 TCN) có thể là không chính xác
- Thứ tư, người ta cho rằng các cơ sở tài liệu thiên văn của dự án là thiếu cơ sở. Điều này một phần là do các nghi ngờ từ lâu về độ tin cậy và các diễn giải của các ghi chép lịch sử sử dụng trong các suy luận. Mặt khác, điều này cũng một phần là do việc sử dụng có tính chọn lọc các ghi chép sử học giả định (mà nếu sử dụng ở trạng thái nguyên vẹn của nó, có thể hoàn toàn không có giải đáp).
- Thứ năm, các thay đổi giả định đã được đưa vào trong các chữ khắc trên các chai lọ bằng đồng thanh, điều này ảnh hưởng tới độ tin cậy của niên đại tổng thể.
- Thứ sáu, sự thiếu hiểu biết về lịch pháp thời cổ đại đã làm rắc rối và phức tạp vấn đề.
Các kết quả đã công bố
- Bốn giai đoạn của văn hóa Nhị Lý Đầu đều thuộc về giai đoạn nhà Hạ.
- Thời kỳ Tây Chu đã được xác định chính xác.
Niên đại của các nhà Hạ, Thương, Chu
Dưới đây là các khoảng thời gian của ba triều đại do Hạ Thương Chu đoạn đại công trình công bố:
Nhà Hạ: 17 vua (2070 TCN - 1600 TCN)
Tiền Thương: 19 vua (1600 TCN - 1300 TCN)
*Hậu Thương:
Bàn Canh, Tiểu Tân, Tiểu Ất (1300 TCN - 1251 TCN)
Vũ Đinh (1250 TCN - 1192 TCN)
Tổ Canh, Tổ Giáp, Lẫm Tân, Canh Đinh (1191 TCN - 1148 TCN)
Vũ Ất (1147 TCN - 1113 TCN)
Thái Đinh (1112 TCN - 1102 TCN)
Đế Ất (1101 TCN - 1076 TCN)
*Đế Tân (1075 TCN - 1046 TCN)
Nhà Tây Chu:
Vũ Vương (1046 TCN - 1043 TCN)
Thành Vương (1042 TCN - 1021 TCN)
Khang Vương (1020 TCN - 996 TCN)
Chiêu Vương (995 TCN - 977 TCN)
Mục Vương (976 TCN - 922 TCN)
Cung Vương (922 TCN - 900 TCN)
Ý Vương (899 TCN - 892 TCN)
Hiếu Vương (891 TCN - 886 TCN)
Di Vương (885 TCN - 878 TCN)
Lệ Vương (877 TCN - 841 TCN)
Chu Triệu cộng hòa (841 TCN - 828 TCN)
Tuyên Vương (827 TCN - 782 TCN)
**U Vương (781 TCN - 771 TCN)
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Hạ Thương Chu đoạn đại công trình** () - _Dự án xác định niên đại Hạ Thương Chu_ -là một dự án đa ngành, kết hợp giữa các bộ môn khoa học tự nhiên với
**Nhà Chu** ( ) là vương triều thứ ba trong lịch sử Trung Quốc. Là triều đại tiếp nối nhà Thương, nhà Chu cũng là triều đại cuối cùng thực thi chế độ phong kiến
**Nhà Thương** () hay **nhà Ân** (), **Ân Thương** (chữ Hán: 殷商, bính âm: _Yīn shāng_) là triều đại ở thung lũng sông Hoàng Hà và là triều đại đầu tiên đã được xác nhận
**Chu Vũ Vương** (chữ Hán: 周武王, 1110 TCN - 1043 TCN, tên thật là **Cơ Phát** (姬發), nhật danh là **Vũ Đế Nhật Đinh** (珷帝日丁), là vị vua sáng lập triều đại nhà Chu trong
**Chu Lệ Vương** (chữ Hán: 周厲王; 890 TCN - 828 TCN) còn gọi là **Chu Lạt vương** (周剌王) hay **Chu Phần vương** (周汾王), là vị quân chủ thứ 10 của nhà Chu trong lịch sử
**Đại công quốc Phần Lan**, tên chính thức và cũng được gọi là **Đại Thân vương quốc Phần Lan**, là tiền thân của Phần Lan hiện đại. Nó tồn tại từ năm 1809 đến năm
**Kỷ** () trong lịch sử Trung Quốc từ thời nhà Thương đến những năm đầu thời kỳ Chiến Quốc là một nước chư hầu của các triều đại nối tiếp nhau như nhà Thương, nhà
**Lịch đại Đế Vương miếu** (chữ Hán phồn thể: 厯代帝王廟; chữ Hán giản thể: 历代帝王庙, bính âm Hán ngữ: _Lìdài Dì Wáng miào_), còn gọi là **Miếu Lịch đại Đế Vương Trung Quốc** hay **Đế
**Cô Trúc** là một nước chư hầu của các triều đại Thương, Chu trong lịch sử Trung Quốc, nguyên được phong từ thời nhà Thương. Các vị quân chủ của Cô Trúc cai trị vùng
nhỏ|Áp phích tuyên truyền chống cộng sản của Đức năm 1937. **Chủ nghĩa chống Cộng sản** là tập hợp các lập trường và quan điểm chống lại chủ nghĩa Cộng sản. Chủ nghĩa chống Cộng
border|right **Văn hóa Nhị Lý Đầu** () là tên gọi được các nhà khảo cổ học đặt cho một xã hội đô thị đầu thời đại đồ đồng có niên đại xấp xỉ từ 1900
**Vũ Ất** (chữ Hán: 武乙, trị vì: 1198 TCN - 1195 TCN hoặc 1147 TCN - 1113 TCN), tên thật **Tử Cù** (子瞿), là vua thứ 27 nhà Thương trong lịch sử Trung Quốc. ##
**Vũ Đinh** (chữ Hán: 武丁, trị vì: 1324 TCN – 1266 TCN, tuy nhiên Hạ Thương Chu đoạn đại công trình lại xác định khoảng thời gian trị vì của ông là từ năm 1250
**Tỷ Can** (), họ Tử, thị Tỷ, là một nhà chính trị thời nhà Thương, được hậu thế tôn làm Thần Tài. ## Cuộc đời Tỷ Can người Mạt Ấp, là hậu duệ Đế Khốc,
**Thái Đinh** (chữ Hán: 太丁, hay **Văn Đinh**, 文丁 trị vì: 1194 TCN - 1192 TCN hoặc 1112 TCN - 1102 TCN), tên thật là **Tử Thác** (子托) là vua thứ 28 nhà Thương trong
**Tổ Canh** (chữ Hán: 祖庚, trị vì: 1265 TCN – 1259 TCN), tên thật **Tử Diệu** (子曜), là vua thứ 23 nhà Thương trong lịch sử Trung Quốc. ## Thân thế Tổ Canh là con
**Bàn Canh** (chữ Hán: 盘庚, trị vì: 1401 TCN – 1374 TCN, tên thật **Tử Tuần** (子旬), là vua thứ 19 nhà Thương trong lịch sử Trung Quốc. Hạ Thương Chu đoạn đại công trình
**Tổ Đinh** (chữ Hán: 祖丁, trị vì: 1465 TCN - 1434 TCN), tên thật **Tử Tân** (子新), là vua thứ 16 nhà Thương trong lịch sử Trung Quốc. ## Thân thế Tổ Đinh là con
**Tiểu Tân** (chữ Hán: 小辛, trị vì: 1373 TCN – 1353 TCN), tên thật **Tử Phạm** (子颂), là vị vua thứ của 20 nhà Thương trong lịch sử Trung Quốc. ## Thân thế Tiểu Tân
**Canh Đinh** (chữ Hán: 庚丁, hay **Khang Đinh** 康丁, trị vì: 1219 TCN - 1199 TCN), tên thật **Tử Ngao** (子嚣), là vua thứ 26 nhà Thương trong lịch sử Trung Quốc. ## Thân thế
**Lẫm Tân** (chữ Hán: 廩辛, trị vì: 1225 TCN - 1220 TCN) là vua thứ 25 nhà Thương trong lịch sử Trung Quốc. tên của ông trong Trúc thư kỷ niên là Phùng Tân (冯辛).
**Tổ Giáp** (chữ Hán: 祖甲, trị vì: 1258 TCN – 1226 TCN), tên thật **Tử Tải** là vua thứ 24 nhà Thương trong lịch sử Trung Quốc. Ông có tên khác là Đế Giáp (帝甲)
**Tiểu Ất** (chữ Hán: 小乙, trị vì: 1352 TCN – 1325 TCN, tuy nhiên Hạ Thương Chu đoạn đại công trình lại xác định thời điểm kết thúc thời gian trị vì của ông là
**Liêu Ninh** (, ) là một tỉnh nằm ở Đông Bắc Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Năm 2018, Liêu Ninh là tỉnh đông thứ mười bốn về số dân, đứng thứ mười bốn về
Ngày **9 tháng 11** là ngày thứ 313 (314 trong năm nhuận) trong lịch Gregory. Còn 52 ngày trong năm. ## Sự kiện * 1330 – Trận Posada giữa Basarab I của Walachia và Károly
**Sở Hùng Ngải** (chữ Hán: 楚熊艾), là vị vua thứ năm của nước Sở - chư hầu nhà Chu trong lịch sử Trung Quốc. Ông là con trai của Sở Hùng Dịch, vị vua thứ
**Nhà Hạ** (, khoảng thế kỷ 21 TCN - khoảng thế kỷ 16 TCN) là một triều đại lịch sử chưa được kiểm chứng của Trung Quốc, đây là triều đại được nhiều nhà nghiên
**Chủ nghĩa Marx** hay **Mác-xít** (phiên âm từ Marxist) là hệ thống học thuyết triết học, lịch sử và kinh tế chính trị dựa trên các tác phẩm của Karl Marx (1818 - 1883) và
**Trường Đại học Mỏ – Địa chất** (tiếng Anh: _Hanoi University of Mining and Geology_) là một trường đại học đa ngành hàng đầu tại Việt Nam, thuộc nhóm 95 trường đại học hàng đầu
Công ty chuyên cung cấp các sản phẩm bê tông chất lượng cao, thi công các công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp, hạ tầng kỹ thuật, giao thông,… với đội ngũ kỹ
**Đại Kim tự tháp Giza** là Kim tự tháp Ai Cập lớn nhất và là lăng mộ của Vương triều thứ Tư của pha-ra-ông Khufu. Được xây dựng vào đầu thế kỷ 26 trước Công
**Cộng hòa Dân chủ Afghanistan** (**DRA**; , **'; , **'), đổi tên từ 1987 thành **Cộng hòa Afghanistan** (; **'; , **'), tồn tại từ năm 1978-1992 trong thời kỳ xã hội chủ nghĩa do
nhỏ|phải|Quang cảnh Phủ chúa Trịnh do Samuel Baron vẽ năm 1685. **Phủ chúa Trịnh** (chữ Hán: 鄭王府 / **Trịnh vương phủ**) - vốn có danh xưng chính thức là **Chính phủ** (chữ Hán: 政府) hoặc
**Tư tưởng Juche** (Hangul: 주체); (phát âm trong tiếng Triều Tiên) (主體: âm Hán Việt: Chủ thể) hay **Tư tưởng Kim Nhật Thành** là một hệ tư tưởng chính thức của Nhà nước Cộng hòa
Số/ Ký hiệu: 01/2025/QĐ-UBND Ngày ban hành: 09/01/2025 Ngày hiệu lực: 20/01/2025 Hình thức văn bản: Quyết định Cơ quan ban hành/ Người ký/ Chức vụ: Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang | Nguyễn
**Cầu Cổng Vàng** (tiếng Anh: _Golden Gate Bridge_) là một cây cầu treo bắc qua Cổng Vàng, eo biển rộng một dặm (1,6 km) nối liền vịnh San Francisco và Thái Bình Dương. Cầu này nối
nhỏ|ngọc [[bích thuộc văn hóa Lương Chử. Đồ tế lễ là biểu tượng cho sự giàu có và sức mạnh quân sự.]] **Văn hóa Lương Chử** () (3300 — 2300 TCN) là nền văn hóa
**Thượng Hải** (chữ Hán: 上海, bính âm: _Shànghǎi_) là thành phố đông dân nhất Trung Quốc, và là thành phố không bao gồm vùng ngoại ô lớn nhất thế giới. Thượng Hải nằm ở bờ
Cách bố trí chạy dài cho phép một dãy các căn hộ kinh doanh có thể kéo dài đến hết phố (nhà liên kế), như hình ảnh một dãy các căn hộ thương mại tai
**Triều đại trong lịch sử Trung Quốc**, hay **triều đại Trung Quốc**, ý chỉ các chế độ quân chủ thế tập cai trị Trung Quốc trong phần lớn chiều dài lịch sử nước này. Kể
thumb|[[Tượng Nhân sư lớn và Quần thể kim tự tháp Giza là những biểu tượng nổi bật nhất của nền văn minh Ai Cập cổ đại]] **Ai Cập cổ đại** là một nền văn minh
**Ireland** (phiên âm: "Ai-len"; phát âm tiếng Anh: ; ), hay còn được gọi chi tiết là **Cộng hòa Ireland** (, ), là một quốc gia ở tây bắc châu Âu, chiếm khoảng 5/6 diện
**Đảng Dân chủ** (tiếng Anh: _Democratic Party_), cùng với Đảng Cộng hòa, là một trong hai chính đảng lớn nhất tại Hoa Kỳ. Đảng Dân chủ, truy nguyên nguồn gốc của mình đến thời Thomas
**Trịnh Giang** (chữ Hán: 鄭杠, 14 tháng 10 năm 1711 – 30 tháng 12 năm 1762), còn có tên khác là **Trịnh Khương** (鄭橿), hay **Trịnh Cường**, thụy hiệu là **Dụ Tổ Thuận vương** (裕祖順王),
**Trịnh Doanh** (chữ Hán: 鄭楹, 4 tháng 12 năm 1720 – 12 tháng 5 năm 1767), thụy hiệu **Nghị Tổ Ân vương** (毅祖恩王), là vị chúa Trịnh thứ 7 thời Lê Trung hưng trong lịch
Quốc giáo của nhà Thương () là một tôn giáo cổ đại của Trung Quốc, trong đó các tín đồ được đào tạo giao tiếp với nhiều vị thần, bao gồm tổ tiên và các
**Trịnh Tùng** (chữ Hán: 鄭松, 19 tháng 12 năm 1550 – 17 tháng 7 năm 1623), thụy hiệu **Thành Tổ Triết Vương** (成祖哲王), là vị chúa chính thức đầu tiên của dòng họ Trịnh dưới
**Trịnh Sâm** (chữ Hán: 鄭森, 9 tháng 2 năm 1739 – 13 tháng 9 năm 1782), thụy hiệu **Thánh Tổ Thịnh vương** (聖祖盛王), là vị chúa thứ 8 của vương tộc Trịnh cầm quyền ở
**Hạ Long** (trước năm 1994 là thị xã **Hồng Gai**) là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Quảng Ninh, Việt Nam. Thành phố được đặt theo tên của vịnh Hạ Long, vịnh biển nằm
**Nam Phi** (), quốc hiệu là **Cộng hòa Nam Phi** (Republic of South Africa) là một quốc gia nằm ở mũi phía nam châu Phi, giáp Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambique, Eswatini, và bao quanh toàn