Bồ-đề-lưu-chi (chữ Hán: 菩提流支, 菩提留支; sa. Bodhiruci), tên Hán dịch Đạo Hy (道晞, 道希) là một tăng sĩ Phật giáo đến từ Bắc Ấn Độ, hoạt động ở khu vực Lạc Dương (Trung Quốc) vào thế kỷ thứ VI. Sư được tôn xưng danh hiệu Tam Tạng, là dịch giả nổi tiếng thời Bắc Ngụy, với 39 kinh văn được dịch bao gồm Thập địa kinh luận (十地経論), và A-di-đà kinh kèm chú giải. Bồ-đề-lưu-chi được coi là sơ tổ của phái Địa luận tông (地論宗; sa. Dashabhumika), lấy Thập địa kinh luận, do Sư cùng với Lặc-na-ma-đề (勒那摩提, sa. Ratnamati) hợp dịch, làm chủ thuyết chính.
Hành trạng
Năm 508, Bồ-đề-lưu-chi vượt qua dãy núi Pamir đến Lạc Dương, kinh đô của Bắc Ngụy thời bấy giờ, mang theo một số lượng lớn kinh Phật bằng tiếng Phạn. Đương thời, Tuyên Vũ đế là một người sùng bái Phật giáo, đã tiếp đón và thỉnh Sư về Vĩnh Ninh tự. Sau Sư chuyển về kinh đô Nghiệp Thành của Đông Ngụy và tiếp tục công việc dịch kinh tại đây. Sau hơn 20 năm, Sư đã dịch được hơn 30 bộ kinh văn gồm Kim cương Bát-nhã-ba-la-mật kinh, Di-lặc bồ tát sở vấn kinh, Thắng tư duy Phạm thiên sở vấn kinh, Thâm mật giải thoát kinh, Nhập Lăng-già kinh, Đại Tát-già Ni-kiền tử sở thuyết kinh, Di-lặc bồ tát sở vấn kinh luận, Cứu cánh Nhất thừa Bảo tính luận, Pháp hoa kinh luận, Bảo tích kinh luận... Các bản dịch tập trung vào tư tưởng Đại thừa Du-già hành phái (Yogacara). Ngoài ra, ông còn cùng với Lặc-na-ma-đề dịch bộ Thập địa kinh luận. Sư là người truyền dạy kinh Quán Vô lượng thọ kinh cho Đàm Loan, người về sau có ảnh hưởng quan trọng đến việc thành lập Tịnh độ tông.
Sách Khai Nguyên Thích giáo lục cho rằng, dựa trên cách hành văn trong Kim cương tiên luận, có khả năng tác giả chính là Bồ-đề-lưu-chi, nhằm giải thích Kim cương kinh luận của Thế Thân. Ngoài ra, Sư cũng được cho là tác giả của Nhập lăng-già kinh sơ, Pháp giới tính luận, Biệt phá chương.
Dịch tác
Các dịch tác của Bồ-đề-lưu-chi căn cứ ghi nhận của các tài liệu gồm có:
; Kinh tạng
- Phật danh kinh (佛名經), 12 quyển
- Pháp tập kinh (法集經)
- Thâm mật giải thoát kinh (深密解脫經). Về sau có thêm bản dịch của Huyền Trang.
- Như Lai Trang nghiêm trí huệ quang minh nhập nhất thiết chư Phật cảnh giới kinh (如來莊嚴智慧光明入一切諸佛境界經). Một bản dịch khác tên Nhập chư Phật cảnh giới trí quang minh trang nghiêm kinh (入諸佛境界智光明莊嚴經).
- Sai-ma-bà-đế thọ ký kinh (差摩婆帝授記經)
- Như Lai sư tử hống kinh (如來師子吼經), hợp dịch với Phật-đà-phiến-đa (佛陀扇多, sa. Buddhaśānta). Một bản dịch khác tên Đại phương quảng sư tử hống kinh (大方廣師子吼經)
- Nhập Lăng-già kinh(入楞伽經). Các bản khác do Cầu-na-bạt-đà-la, Thật-xoa-nan-đà dịch
- Đại Tát-già Ni-kiền tử kinh (大薩遮尼乾子經). Một bản dịch khác tên Bồ tát hạnh phương tiện cảnh giới thần thông biến hóa kinh (菩薩行方便境界神通變化經)
- Kim cương Bát-nhã-ba-la-mật kinh (金剛般若波羅蜜經). Các bản khác do Cưu-ma-la-thập, Huyền Trang dịch
- Già-da sơn đỉnh kinh (伽耶山頂經). Bản khác do Giác Ái dịch
- Thắng tư duy Phạm thiên sở vấn kinh (勝思惟梵天所問經). Bản khác do Cưu-ma-la-thập dịch
- Tín lực nhập ấn pháp môn kinh (信力入印法門經). Tên dịch giả chép theo Khai Nguyên lục
- Bất tăng bất giảm kinh (不增不減經)
- Phật ngữ kinh (佛語經)
- Vô tự bảo khiếp kinh (無字寶篋經). Một bản dịch khác tên Ly văn tự phổ quang minh tạng kinh (離文字普光明藏經)
- Văn-thù-sư-lợi tuần hành kinh (文殊師利巡行經). Một bản dịch khác tên Văn-thù-sư-lợi hạnh kinh (文殊師利行經)
- Đại phương đẳng Tu-đa-la kinh (大方等修多羅經). Một bản dịch khác tên Đại thừa lưu chuyển chư hữu kinh (大乘流轉諸有經)
- Di-lặc bồ tát sở vấn kinh (彌勒菩薩所問經). Tách từ Đại bảo tích kinh, Di-lặc bồ tát vấn bát pháp hội. Một bản dịch khác tên Đại thừa phương đẳng yếu tuệ kinh (大乘方等要慧經)
- Báng Phật kinh (謗佛經). Một bản dịch khác tên Quyết định tổng trì kinh (決定總持經)
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Bồ-đề-lưu-chi** (chữ Hán: 菩提流支, 菩提留支; sa. _Bodhiruci_), tên Hán dịch **Đạo Hy** (道晞, 道希) là một tăng sĩ Phật giáo đến từ Bắc Ấn Độ, hoạt động ở khu vực Lạc Dương (Trung Quốc) vào
**Alexandros III của Macedonia** (, ), thường được biết đến rộng rãi với cái tên **Alexander Đại đế** (tiếng Hy Lạp: _Megas Alexandros_, tiếng Latinh: _Alexander Magnus_), hay còn được một số tài liệu tiếng
**Lưu Gia Lương** (, tiếng Anh: Lau Kar-Leung hoặc Liu Chia-Liang, 1934-2013) là một nhà làm phim của điện ảnh Hồng Kông. Ông được biết tới trong vai trò đạo diễn, diễn viên và chỉ
**Lưu Chí Hiếu** (1913, ông là một trong những người tù chính trị ở nhà tù Côn Đảo. ## Tiểu sử Lưu Chí Hiếu sinh năm 1913, tại làng Hương Cát, xã Trực Thành (nay
**Câu lạc bộ bóng đá Công an Thành phố Hồ Chí Minh** là một câu lạc bộ bóng đá có trụ sở ở Thành phố Hồ Chí Minh. Đội bóng này là hậu thân của
**Hồ Chí Minh** (chữ Nho: ; 19 tháng 5 năm 1890 – 2 tháng 9 năm 1969), tên khai sinh là **Nguyễn Sinh Cung** (chữ Nho: ), còn được gọi phổ biến tại Việt Nam
**Vương quốc Ấn-Hy**, **Vương quốc Ấn-Hy Lạp** hay **Vương quốc Graeco-Ấn Độ**, còn được gọi trong lịch sử là **Vương quốc Yavana** (Yavanarajya), là một vương quốc Hy Lạp thời kỳ Hy hóa bao gồm
**Cuộc Chiến tranh giành độc lập Hy Lạp** (1821–1829), cũng được biết đến với tên gọi **Cuộc chiến tranh cách mạng Hy Lạp** (tiếng Hy Lạp: Ελληνική Επανάσταση, _Elliniki Epanastasi_; tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: يؤنان
**Trận Hy Lạp** (hay còn gọi là **Chiến dịch Marita**, ) là tên thường gọi cuộc tiến công chinh phục Hy Lạp của nước Đức Quốc xã vào tháng 4 năm 1941. Phía Hy Lạp
thumb|Đền [[Parthenon, một ngôi đền được xây dựng cho nữ thần Athena nằm trên khu vực Acropolis ở Athens, là một trong những biểu tượng tiêu biểu nhất cho văn hóa và sự tài hoa
**_Tam quốc chí_** (giản thể: 三国志; phồn thể: 三國志; Wade-Giles: _Sanguo Chih_; bính âm: _Sānguó Zhì_), là một sử liệu chính thức và có căn cứ về thời đại Tam Quốc của Trung Quốc từ
**_Shang-Chi và huyền thoại Thập Luân_** (tên gốc tiếng Anh: **_Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings_**) là phim siêu anh hùng của Mỹ năm 2021 dựa trên nhân vật Shang-Chi của Marvel Comics.
**Lưu Đức Hoa** (sinh ngày 27 tháng 9 năm 1961) là một nam diễn viên, ca sĩ kiêm nhà sản xuất điện ảnh người Hồng Kông. Anh là một trong Tứ Đại Thiên Vương của
**An Phong**, thường được biết đến với nghệ danh **Lưu Diệc Phi** (; , sinh ngày 25 tháng 8 năm 1987), là một nữ diễn viên, người mẫu kiêm ca sĩ người Mỹ gốc Hoa.
**Đế quốc Byzantine**, còn được gọi là **Đế quốc Đông La Mã**, là sự tiếp nối của Đế quốc La Mã ở các tỉnh phía đông trong thời kỳ Hậu Cổ đại và Trung cổ
**Lưu Tống Văn Đế** (chữ Hán: 劉宋文帝; 407–453), tên húy là **Lưu Nghĩa Long** (), tiểu tự **Xa Nhi** (車兒), là một hoàng đế của triều Lưu Tống thời Nam-Bắc triều. Ông là con trai
nhỏ|phải|Tượng thần bò trong bảo tàng văn hóa Lưỡng Hà **Tục thờ Bò** hay **tín ngưỡng thờ Bò** hay còn gọi là **thờ Thần Bò** hay **đạo thờ Bò** là việc thực hành các tín
nhỏ|Bản báo cáo của Ủy ban nhân quyền Tháng 9 năm 1967, Đan Mạch, Na Uy, Thuỵ Điển, cùng Hà Lan tố cáo chính quyền quân sự Hy Lạp làm trái Công ước nhân quyền
**Đế quốc Quý Sương**, tức **Đế quốc Kushan** (vào khoảng thế kỷ thứ 1–3), là một cường quốc cổ đại tại Trung Á. Vào thời đỉnh cao (105-250), đế chế này trải dài từ Tajikistan
**Friedrich III của Đức** ( _Prinz von Preußen_; 18 tháng 10 năm 1831 – 15 tháng 6 năm 1888) là Hoàng đế Đức và là Vua của Phổ trong khoảng ba tháng (99 ngày) từ
**Đế quốc Achaemenes** (; ) là một đế quốc cổ đại của người Iran được Cyrus Đại đế thành lập nên ở khu vực Tây Á, đế quốc này còn được gọi là **Đế quốc
**Nhà Sassan**, còn gọi là **Sassanian**, **Sasanid**, **Sassanid**, (tiếng Ba Tư: ساسانیان) hay **Tân Đế quốc Ba Tư**, là triều đại Hỏa giáo cuối cùng của Đế quốc Ba Tư trước sự nổi lên của
Trương Đạo Lăng, người sáng lập tông phái **Thiên sư Đạo** (chữ Hán: 天师道), còn gọi là **Ngũ Đấu Mễ Đạo** (五斗米道, nghĩa là "đạo Năm Đấu Gạo"), **Chính Nhất Đạo** (正一道), **Chính Nhất Minh
Trong văn hóa đại chúng, hình tượng **con bò** được khắc họa trong nhiều nền văn minh lớn và gắn liền với tín ngưỡng thờ phượng xuất phát từ sự gần gũi và vai trò
**Đế quốc Ottoman** còn được gọi là **Đế quốc Osman** (; **', ; or **'; ) hay **Đế quốc Thổ Nhĩ Kỳ**, là một Đế quốc trải rộng xuyên suốt Nam Âu, Trung Đông và
nhỏ|Chân dung [[Chủ tịch Hồ Chí Minh]] **Tư tưởng Hồ Chí Minh** là một hệ thống quan điểm và tư tưởng của Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng của ông được Đảng Cộng
**Đế quốc Nga** () là một quốc gia tồn tại từ năm 1721 đến khi Chính phủ lâm thời lên nắm quyền sau cuộc Cách mạng Tháng Hai năm 1917. Là đế quốc lớn thứ
**Đế quốc Tân Babylon**, còn được gọi là **Đế chế Babylon thứ hai** và thường được các nhà sử học nhắc đến là **Đế chế Chaldea**, là đế quốc Lưỡng Hà lớn cuối cùng được
thumb|Vua Di Lan Đà và tì-kheo [[Na Tiên vấn đáp.]] **Di Lan Đà vấn đạo** hay **Mi Lan Đà vấn đạo** (tiếng Pali: _Milindapañhā_, nghĩa là "Những câu hỏi của [vua] Di Lan Đà"), hoặc
**Lưu Tống Hậu Phế Đế** (chữ Hán: 劉宋後廢帝; 463–477), tên húy là **Lưu Dục** (), tên tự **Đức Dung** (德融), pháp danh **Huệ Chấn** (慧震), là một hoàng đế của triều đại Lưu Tống trong
Đây là danh sách các nhân vật xuất hiện từ tiểu thuyết võ hiệp **_Thiên long bát bộ_** của nhà văn Kim Dung. Có hơn 230 nhân vật trong cuốn tiểu thuyết, bao gồm cả
Trong các loài gia súc, **con dê** là loài có ý nghĩa tinh thần phong phú và có giá trị biểu tượng cao. Nó thể hiện vai trò gần gũi mà quan trọng, tạo ra
nhỏ|phải|Năm 440: **Chiến tranh Lưu Tống – Bắc Ngụy** là cuộc chiến tranh quy mô thời Nam-Bắc triều trong lịch sử Trung Quốc giữa nhà Lưu Tống và nhà Bắc Ngụy. Cuộc chiến tranh kéo
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Bồ Đào Nha** () là đội tuyển bóng đá nam đại diện cho Bồ Đào Nha trên bình diện quốc tế, được quản lý bởi Liên đoàn bóng đá
**Nhà Lưu Tống** (; 420-479) là triều đại đầu tiên trong số bốn **Nam triều** ở Trung Quốc, tiếp theo sau nó là nhà Nam Tề. ## Quốc hiệu Triều đại này do Lưu Dụ
**(Lưu) Tống Hiếu Vũ Đế** (chữ Hán: 劉宋孝武帝; 19 tháng 9 năm 430 – 12 tháng 7 năm 464), tên húy là **Lưu Tuấn** (), tên tự là **Hưu Long** (休龍), tiểu tự **Đạo Dân**
**Tấn An Đế** () (382–419), tên thật là **Tư Mã Đức Tông** (司馬德宗), là vị Hoàng đế thứ 10 của nhà Đông Tấn, và là Hoàng đế thứ 15 của Nhà Tấn trong lịch sử
**_Vô gian đạo_** (chữ Hán phồn thể: 無間道, chữ Hán giản thể: 无间道, bính âm: _Wú Jiān Dào_, tựa tiếng Anh: **Infernal Affairs**) là một bộ phim hình sự, trinh thám của điện ảnh Hồng
**_Đế chế phản công_**, còn được gọi là **_Chiến tranh giữa các vì sao: Tập V – Đế chế phản công** (_tựa Tiếng Anh: _**Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back**)_, là một
**_Bo Burnham: Trong nhà_** là một chương trình truyền hình đặc biệt Mỹ năm 2021 do Bo Burnham biên kịch, đạo diễn, quay phim, biên tập và đóng vai chính. Bộ phim được quay trong
**Jean Joseph Marie Gabriel de Lattre de Tassigny** (, 2 tháng 2 năm 1889 – 11 tháng 1 năm 1952) là đại tướng Pháp trong thời kỳ Chiến tranh thế giới thứ hai và Chiến
**Thanh Tuyên Tông** (chữ Hán: 清宣宗, 16 tháng 9 năm 1782 – 26 tháng 2 năm 1850), Tây Tạng tôn vị **Văn Thù Hoàng đế** (文殊皇帝), là vị Hoàng đế thứ 8 của triều đại
thumb|upright=1.35|Bản sao lựu đạn Thế chiến II trưng bày **Lựu đạn** là một vũ khí vỏ cứng nhỏ thường được ném bằng tay (còn gọi là **lựu đạn cầm tay**), nhưng cũng có thể chỉ
**Lưu Học Nghĩa** (; sinh ngày 6 tháng 7 năm 1990 tại Thanh Đảo, Sơn Đông) là một nam diễn viên nguời Trung Quốc. Anh được khán giả biết đến qua vai diễn Hạo Thần
**Đế quốc Anh** () bao gồm các vùng tự trị, thuộc địa được bảo hộ, ủy thác và những lãnh thổ khác do Khối liên hiệp Anh và các quốc gia tiền thân của nó
**Hán Văn Đế** (chữ Hán: 漢文帝; 203 TCN – 6 tháng 7, 157 TCN), tên thật là **Lưu Hằng** (劉恆), là vị hoàng đế thứ năm của nhà Tây Hán trong lịch sử Trung Quốc,
**Không Hướng đạo sinh** (_Air Scouts_) là những thành viên của Phong trào Hướng đạo quốc tế, với điểm đặc biệt nổi bật là các hoạt động thiên về phi hành. Không Hướng đạo sinh
**Đế quốc Tây La Mã** là phần đất phía tây của Đế quốc La Mã cổ đại, từ khi Hoàng đế Diocletianus phân chia Đế chế trong năm 285; nửa còn lại của Đế quốc
**Lưu Tống Minh Đế** (chữ Hán: 劉宋明帝; 439–472), tên húy là **Lưu Úc** (), tên tự **Hưu Bỉnh** (休炳), biệt danh **Vinh Kì** (榮期), là hoàng đế thứ 7 của triều Lưu Tống trong lịch
**_Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối_** (), hay còn gọi ngắn là **_Địa đạo_**, là một bộ phim điện ảnh Việt Nam thuộc thể loại lịch sử – chiến tranh – chính kịch ra