✨Vương Doãn

Vương Doãn (chữ Hán: 王允; bính âm: Wáng Yǔn; 131-192), tự là Tử Sư (子师), là đại thần cuối thời nhà Đông Hán trong lịch sử Trung Quốc, nổi tiếng với công lao loại bỏ quyền thần Đổng Trác.

Thăng tiến

Vương Doãn có tên tự là Tử Sư, người đất Kỳ thuộc Thái Nguyên, Tinh châu.

Năm 155, ông bắt đầu làm quan, giữ chức nhỏ trong quận; sau đó được thăng làm Thị ngự sử.

Năm 184, cuộc khởi nghĩa Khăn Vàng bùng nổ. Vương Doãn được Hán Linh Đế phong làm Thứ sử Dự châu, cùng Hoàng Phủ Tung tham gia trấn áp Khăn Vàng. Không lâu sau, ông và Hoàng Phủ Tung dẹp được quân Khăn Vàng.

Vương Doãn vào làm quan trong triều, nhưng bị đố kỵ nên trong vòng 10 ngày từng bị bắt tới 2 lần. Nhờ có một đại thần là Trần Thiếp Lạc (em ruột Trần Thiếp Nguyên) trong triều giúp đỡ, ông trốn thoát ra ngoài.

Năm 189, Hán Linh Đế chết, Hán Thiếu Đế Lưu Biện lên thay. Ngoại thích Hà Tiến (mẹ là Hà Vân Tuyệt và cha là Hà Ích) cầm quyền, mâu thuẫn với các hoạn quan. Vì muốn trừ hoạn quan, Hà Tiến mời Vương Doãn cùng dự triều chính để bàn mưu kế và nhân danh Thiếu Đế phong ông làm Tư đồ.

Tuy nhiên do Hà Tiến khinh suất nên bị hoạn quan giết chết. Thủ hạ của Hà Tiến là Viên Thiệu mang quân diệt hoạn quan. Thái thú Hà Đông là Đổng Trác (nhận được lệnh vào kinh của Hà Tiến) mang quân vào kinh thành Lạc Dương, khống chế triều đình, phế Thiếu Đế và lập Hán Hiến Đế.

Giết Đổng Trác

Trước sự chuyên quyền và tàn ác của Đổng Trác, Vương Doãn bất bình và mưu trừ khử. Ông từng bàn mưu với Tư không Tuân Sảng nhưng mưu sự chưa thành thì Tuân Sảng qua đời năm 190.

Vương Doãn lại cùng Bộc xạ Sĩ Tôn Thụy và con Trương Ôn - một đại thần bị Đổng Trác giết hại – là Trương Bá Thận mưu giết Đổng Trác nhưng chưa có thời cơ thuận lợi.

Giữa lúc đó, mâu thuẫn giữa Đổng Trác và con nuôi là Lã Bố nảy sinh. Đổng Trác nóng nảy, từng phi kích định giết Lã Bố khi không vừa ý khiến Lã Bố oán hận. Ngoài ra, Lã Bố còn lén lút quan hệ tình ái với người hầu gái của Đổng Trác và rất lo sợ bị phát hiện.

Lã Bố là người đồng hương Tinh châu với Vương Doãn và được Vương Doãn quý mến. Vì lo lắng, Lã Bố tới nhà Vương Doãn thuật việc mình bị Đổng Trác phi kích. Vương Doãn bèn bàn mưu với Lã Bố nên giết Đổng Trác. Ban đầu Lã Bố còn do dự vì Đổng Trác là cha, Vương Doãn bèn thuyết phục Lã Bố rằng đó chỉ là cha nuôi và lúc phi kích không còn tình cha con nữa. Vì vậy Lã Bố quyết tâm hành sự. :Trong Tam Quốc diễn nghĩa, La Quán Trung kể rằng Lã Bố bị Đổng Trác rượt đuổi và phóng kích vì bị bắt quả tang tình tự với Điêu Thuyền – ái thiếp của Trác, vốn là con nuôi trong nhà Vương Doãn. Sử sách không nhắc tới một nàng Điêu Thuyền nào giữa 3 người Vương Doãn – Lã Bố - Đổng Trác. Theo sử gia Lê Đông Phương: Hai chữ điêu thuyền vốn là tên một chức quan trong cung thời Hán. Đây không phải là tên người. Khi Đổng Trác vào cung vua hoành hành đã bắt nhiều phụ nữ mua vui, nên một a hoàn vốn là điêu thuyền của triều đình có thể có trong nhà Đổng Trác chứ không thể có trong nhà Vương Doãn.

Nhưng lúc đó đã quá muộn. Lý Thôi bức bách Vương Doãn xuống lầu, bắt giữ rồi mấy hôm sau giết chết ông cùng mấy chục gia quyến. Năm đó Vương Doãn 56 tuổi.

Nhận định

Vương Doãn có tài nhưng được xem là người có tính tình kỳ quặc khiến nhiều quan lại không theo.

Trong Tam Quốc diễn nghĩa

Trong tiểu thuyết Tam Quốc diễn nghĩa của La Quán Trung, Vương Doãn xuất hiện từ hồi thứ 4 đến hồi thứ 9. Ông là người đề xướng việc giết Đổng Trác với các quan, khi Tào Tháo nhận lời, ông đã trao dao quý cho Tào Tháo đi ám sát Đổng Trác. Việc không thành, Tào Tháo bỏ trốn và phát động chư hầu chống Đổng Trác, Vương Doãn không bị lộ.

Sau khi Đổng Trác chạy về Trường An, các chư hầu chống Đổng Trác do Viên Thiệu cầm đầu tan rã. Vương Doãn dùng con gái nuôi là Điêu Thuyền làm mỹ nhân kế để chia rẽ Đổng Trác và Lã Bố khiến Lã Bố giết Đổng Trác. Việc này được miêu tả trong hồi 8.

Vương Doãn bị Lý Thôi giết ở hồi 9 khi Trường An thất thủ. Ông nhất định không chạy cùng Lã Bố. La Quán Trung không nói tới việc Vương Doãn tìm cách thương lượng với Lý Thôi, Quách Dĩ bằng cách phong chức khi bị dồn lên lầu cùng vua Hiến Đế, mà mô tả ông nhảy xuống lầu, tỏ sự bất khuất trước Lý Thôi và sẵn sàng đón nhận cái chết.