Tùy Châu (tiếng Trung: 随州市, bính âm: Suízhōu Shì, âm Hán-Việt: Tùy Châu thị) là một địa cấp thị tại tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc.
Lịch sử-địa lý
Tùy Châu là quê hương của Viêm Đế, nằm ở phía bắc tỉnh Hồ Bắc, năm 2000 được nâng cấp lên địa cấp thị. Tùy Châu là thành phố lịch sử văn hóa cấp quốc gia tại Trung Quốc.
Trấn Lệ Sơn (hiện nay thuộc huyện Tùy, Tùy Châu) được coi là quê hương của vị vua huyền thoại Viêm Đế Thần Nông.
Trong địa phận của địa cấp thị này người ta đã khai quật mộ Tằng Hầu Ất và phát hiện được một lượng lớn cổ vật, bao gồm các loại chuông cổ, là một trong những phát hiện khảo cổ tối trọng yếu tại Trung Quốc.
Thời kỳ phong kiến, vùng đất này có các tên gọi như huyện Tùy, châu Tùy. Tùy Văn Đế Dương Kiên từng làm thứ sử Tùy Châu tới 20 năm. Năm 581, Dương Kiên thành lập nhà Tùy, nghĩa là lấy tên gọi vùng đất được thụ phong để đặt tên cho triều đại của mình. Do kiêng chữ "tùy" (随) có nghĩa là "tùy tòng", cộng thêm chữ "sước" (辶) có nghĩa là tùy theo nước chảy mà đi hay dừng là không có lợi, nên đã cho cải chữ "tùy" (随) này thành chữ "tùy" (隋) khác.
Ngày 19 tháng 8 năm 1983, chính phủ Trung Quốc bãi bỏ huyện Tùy, thành lập huyện cấp thị Tùy Châu. Ngày 11 tháng 10 năm 1988, lại bãi bỏ huyện Ứng Sơn để thành lập huyện cấp thị Quảng Thủy. Năm 1994, huyện cấp thị Tùy Châu là huyện cấp thị trực thuộc tỉnh Hồ Bắc. Ngày 25 tháng 6 năm 2000, chính phủ Trung Quốc bãi bỏ huyện cấp thị trực thuộc tỉnh Tùy Châu để thành lập địa cấp thị Tùy Châu; trong địa cấp thị Tùy Châu thành lập khu Tằng Đô, nguyên là khu vực hành chính của huyện cấp thị Tùy Châu. Huyện cấp thị Quảng Thủy cũng được giao cho địa cấp thị Tùy Châu trực tiếp quản lý.
Từ năm 2007 tới năm 2009, tại Tùy Châu người ta bàn luận về việc thành lập huyện Liệt Sơn, do Liệt Sơn gắn liền với truyền thuyết về quê hương của Viêm Đế. Tuy nhiên, tháng 4 năm 2009, kế hoạch thành lập huyện mới đã được phê chuẩn với tên gọi là huyện Tùy. Tháng 5, một bộ phận của khu Tằng Đô được tách ra để về huyện Tùy. Ngày 29 tháng 7 năm 2009, các cơ quan hành chính của huyện Tùy chính thức đi vào hoạt động.
Phân chia hành chính
Tính tới thời điểm ngày 29 tháng 7 năm 2009, địa cấp thị Tùy Châu được chia ra thành 3 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 1 khu (quận nội thành), 1 thành phố cấp huyện và 1 huyện.
- Khu Tằng Đô (曾都). Là nơi có trụ sở hành chính của địa cấp thị Tùy Châu. Trụ sở hành chính của khu đặt tại đại lộ Liệt Sơn.
- Thành phố cấp huyện Quảng Thủy (广水)
- Huyện Tùy (随). Chính thức hoạt động từ ngày 29 tháng 7 năm 2009. Trụ sở hành chính tại trấn Lệ Sơn.
Ba đơn vị cấp huyện này được chia tiếp thành 54 đơn vị cấp hương trấn, bao gồm 36 trấn, 11 hương và 7 nhai đạo.
Nhân khẩu
nhỏ|phải|Chuông khai quật được tại mộ Tằng Hầu Ất. Hiện được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Hò Bắc.
Dân số của địa cấp thị Tùy Châu là khoảng 2,57 triệu (năm 2002), trong đó khu Tằng Đô có 1,66 triệu, huyện cấp thị Quảng Thủy có 910.000 người.
Ghi chú: Khu Tằng Đô khi đó bao gồm cả huyện Tùy.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Tùy huyện** () là một huyện thuộc địa cấp thị Tùy Châu, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Huyện được thành lập vào tháng 5 năm 2009. ## Hành chính Huyện Tùy được chia ra làm
**Quảng Thủy** () là một thành phố cấp huyện thuộc địa cấp thị Tùy Châu, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Thành phố có khoảng 890.000 cư dân vào năm 2004 và nằm gần ranh giới
**Tùy Châu** (tiếng Trung: 随州市, bính âm: Suízhōu Shì, âm Hán-Việt: _Tùy Châu thị_) là một địa cấp thị tại tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. ## Lịch sử-địa lý Tùy Châu là quê hương của
**Tăng** () là một nước chư hầu họ Cơ thời kỳ Chiến Quốc nằm ở thành phố Tùy Châu tỉnh Hồ Bắc nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Hiện tại giới khảo cổ đã
**Tùy Văn Đế** (chữ Hán: 隋文帝; 21 tháng 7, 541 – 13 tháng 8, 604), miếu hiệu **Tùy Cao Tổ**, tên Hán là **Dương Kiên** (楊堅), tên Tiên Ti là **Fuluruqen** (普六茹堅, Phổ Lục Như
**Quảng Châu** (chữ Hán giản thể: 广州, phồn thể: 廣州, pinyin: _Guǎngzhōu_, Wade-Giles: _Kuang-chou_, việt phanh: _Gwong2zau1_, Yale: _Gwóngjaū_) là thủ phủ và là thành phố đông dân nhất của tỉnh Quảng Đông ở miền
**Nhà Tùy** (, 581-619) là một triều đại trong lịch sử Trung Quốc, kế thừa Nam-Bắc triều, theo sau nó là triều Đường. Năm 581, Tùy Văn Đế Dương Kiên thụ thiện từ Bắc Chu
**Tùy Dạng Đế** (chữ Hán: 隋煬帝, 569 - 11 tháng 4, 618), có nguồn phiên âm là **Tùy Dượng Đế**, **Tùy Dương Đế** hay **Tùy Dưỡng Đế**, đôi khi còn gọi là **Tùy Minh Đế**
thumb|300x300px|Các tiểu vùng của Châu Âu - CIA World Factbook **Châu Âu** hay **Âu Châu** (, ) về mặt địa chất và địa lý là một bán đảo hay tiểu lục địa, hình thành nên
**Địa lý châu Á** được coi là phức tạp và đa dạng nhất trong số các châu lục trên mặt đất. Châu Á được phân biệt với các châu khác không chỉ bởi có biển
**Chiến dịch Mãn Châu** hay _Chiến dịch tấn công chiến lược Mãn Châu_ (tiếng Nga: _Манчжурская стратегическая наступательная операция_), hay _Cuộc tấn công của Liên Xô vào Mãn Châu_ hay _Chiến tranh chống lại Nhật
**Các lãnh thổ đặc biệt của các thành viên Khu vực Kinh tế châu Âu** (tiếng Anh: _Special territories of members of the European Economic Area_), viết tắt là **EEA**, bao gồm 32 lãnh thổ
**Giải vô địch bóng đá châu Âu 2020**, hay còn gọi là **UEFA Euro 2020**, là giải vô địch bóng đá châu Âu lần thứ 16, giải vô địch bóng đá quốc tế của châu
**Phục bích** (chữ Hán: 復辟), còn được phiên âm là **phục tích** hay **phục tịch**, nghĩa đen là "khôi phục ngôi vua" là trường hợp một quân chủ đã từ nhiệm hoặc đã bị phế
**Cộng đồng Kinh tế châu Âu** (, viết tắt là **EEC**) cũng gọi đơn giản là **Cộng đồng châu Âu**, ngay cả trước khi nó được đổi tên chính thức thành _Cộng đồng châu Âu_
**Lịch sử châu Âu** mô tả những sự kiện của con người đã diễn ra trên lục địa châu Âu. Từ thời tiền sử tới thời hiện đại. Châu Âu có một lịch sử dài,
**Đại hội Thể thao châu Á**, còn gọi là **ASIAD**, là sự kiện thể thao đa môn cấp châu lục được tổ chức bốn năm một lần dành cho các vận động viên đến từ
**Đại bàng rừng châu Phi**, tên khoa học **_Stephanoaetus coronatus_**, là một loài chim săn mồi lớn trong họ Accipitridae, sống ở vùng hạ Sahara châu Phi. Môi trường sống ưa thích của nó là
**Cuộc xâm lược châu Âu của người Mông Cổ** vào thế kỷ 13 là một loạt các cuộc chiến nhằm chinh phục mảnh đất này của người Mông Cổ, bằng con đường tiêu diệt các
nhỏ|Lăng mộ năm 1342 của [[Katarina Vilioni, thành viên của một gia đình thương gia người Ý ở Dương Châu]] Dựa trên bằng chứng văn bản và khảo cổ học, người ta tin rằng hàng
**Phan Châu Trinh** hay **Phan Chu Trinh** (chữ Hán: 潘周楨; 1872 – 1926), hiệu là **Tây Hồ** (西湖), biệt hiệu **Hy Mã** (希瑪), tự là **Tử Cán** (子幹). Ông là nhà thơ, nhà văn, và
**Lục địa Nam Cực** hay **châu Nam Cực** (, phát âm hay ; còn được gọi là **Nam Cực**) là lục địa nằm xa về phía nam và tây nhất trên Trái Đất, chứa Cực
**Ủy ban châu Âu** (tên chính thức **Ủy ban các cộng đồng châu Âu**) (, ) là cơ quan cao nhất ngành hành pháp của Liên minh châu Âu. Ủy ban này chịu trách nhiệm
**Mãn Châu** là một tên gọi ngoại lai cho một số vùng đất lịch sử và địa lý lớn của Trung Quốc và Nga chồng lấn lên nhau ở Đông Bắc Á. Tùy thuộc vào
phải|Hình ảnh của châu Phi chụp từ vệ tinh **Châu Phi** hay **Phi châu** (_l'Afrique_, _Africa_) là châu lục đứng thứ hai trên thế giới về dân số (sau châu Á), thứ ba về diện
**Liên minh châu Âu** hay **Liên hiệp châu Âu** (tiếng Anh: _European Union_; viết tắt **EU**), còn được gọi là **Liên Âu** (tiền thân là Cộng đồng Kinh tế châu Âu), là một thực thể
nhỏ|展覽於國立臺灣師範大學圖書館之隋經籍志考證刊本 **Tùy thư** (chữ Hán giản thể: 隋书; phồn thể: 隋書; bính âm: Suí shū) là một sách lịch sử theo thể kỷ truyện trong 24 sách lịch sử Trung Quốc (_Nhị thập tứ sử_)
**Trận tấn công Trân Châu Cảng** (hay **Chiến dịch Hawaii** và **Chiến dịch AI** của Hawaii, và **Chiến dịch Z** theo cách gọi của Bộ Tổng tư lệnh Đế quốc Nhật Bản) là một cuộc
phải|Bản đồ ngôn ngữ của châu Âu (đơn giản hóa). **Ngôn ngữ học châu Âu** là ngành ngôn ngữ học khá mới mẻ, nghiên cứu về các ngôn ngữ tại châu Âu. Tuy nhiên, ở
**Phân biệt chủng tộc ở châu Á** bắt nguồn từ những sự kiện đã xảy ra ở khắp nơi từ hàng ngàn năm trước cho đến nay. ## Bangladesh Vào năm 2015, Elias Mollah, thành
**Châu Kiệt Luân** (, nghệ danh tiếng Anh: **Jay Chou**, sinh ngày 18 tháng 1 năm 1979) là một ca sĩ, nhạc sĩ, rapper, nhà sản xuất âm nhạc, diễn viên, đạo diễn, doanh nhân
**Chủ nghĩa dân túy** (, Hán-Việt: _dân túy chủ nghĩa_; ) đề cập đến một loạt các lập trường chính trị nhấn mạnh ý tưởng về "nhân dân" và thường đặt nhóm này chống lại
**Trâu rừng châu Phi** (tên tiếng Anh: **African buffalo** hoặc **Cape buffalo** (trâu Cape), danh pháp hai phần: _Syncerus caffer_) là một loài lớn thuộc họ Trâu bò ở châu Phi. Loài trâu này không
Đồng hồ đếm ngược đến ngày khai mạc (Lviv, Ukraina) Những chú dê – biểu tượng của thành phố Poznan được trang trí bởi lá cờ Euro 2012 **Giải vô địch bóng đá châu Âu
**Trâu rừng rậm châu Phi** (Danh pháp khoa học: **_Syncerus caffer nanus_**) hay còn gọi là **Trâu đỏ** là phân loài nhỏ nhất của trâu rừng châu Phi. Nó có liên quan mật thiết đến
"**Thường Châu tuyết trắng**" là cụm từ được giới truyền thông Việt Nam sử dụng để nói về **trận chung kết của Giải vô địch bóng đá U-23 châu Á 2018** giữa hai đội tuyển
**Trận chung kết của UEFA Euro 2016**, phiên bản thứ mười lăm của Giải vô địch bóng đá châu Âu đã đến. Đây là giải đấu bóng đá quốc tế được UEFA tổ chức 4
**Lý Cảnh** (chữ Hán: 李景, ? – 618) tự **Đạo Hưng**, người huyện Hưu Quan, quận Thiên Thủy , tướng lãnh nhà Tùy trong lịch sử Trung Quốc. ## Khởi nghiệp Cha là Lý Siêu,
**Phục bích** (chữ Hán: 復辟), còn được phiên âm là **phục tích** hay **phục tịch**, nghĩa đen là "khôi phục ngôi vua" là trường hợp một quân chủ đã từ nhiệm hoặc đã bị phế
**Hàng Châu** (chữ Hán: 杭州, bính âm: Hángzhōu, Wade-Giles: Hang-cho) là một thành phố nằm trong đồng bằng châu thổ sông Trường Giang của Trung Quốc, và là thủ phủ tỉnh Chiết Giang. Hàng Châu
**Phan Bội Châu** (chữ Hán: 潘佩珠; 1867 – 1940) là một danh sĩ và là nhà cách mạng Việt Nam, hoạt động trong thời kỳ Pháp thuộc. ## Tên gọi Phan Bội Châu vốn tên
**Mãn Châu Quốc** (; ) hay từ năm 1934 trở đi là **Đại Mãn Châu Đế quốc** (; ) là chính phủ bù nhìn do Đế quốc Nhật Bản lập nên ở Mãn Châu, do
**Phân bộ Châu chấu** là một đại diện thuộc lớp sâu bọ, ăn lá, với danh pháp khoa học là **_Caelifera_** thuộc bộ Cánh thẳng (_Orthoptera_). Trong tiếng Việt, thông thường người ta phân biệt
**Siêu cúp bóng đá châu Âu** (**UEFA Super Cup**) là trận đấu bóng đá siêu cúp thường niên do UEFA tổ chức giữa hai đội vô địch của hai giải đấu cấp câu lạc bộ
**Ủy hội châu Âu** (, ) là một tổ chức quốc tế làm việc hướng tới việc hội nhập châu Âu. Ủy hội được thành lập năm 1949 và có một sự nhấn mạnh đặc
**Lý Mật** (; 582 – 619), biểu tự **Huyền Thúy** (玄邃), lại có tự **Pháp Chủ** (法主), là một thủ lĩnh nổi dậy chống lại sự cai trị của triều Tùy. Ban đầu, ông là
**Trận chung kết giải vô địch bóng đá châu Âu 2020** là một trận đấu bóng đá được diễn ra vào ngày 11 tháng 7 năm 2021 trên sân vận động Wembley ở Luân Đôn,
[[Tập_tin:UEFA_members_Champions_League_stages.png|nhỏ|450x450px|Bản đồ các quốc gia UEFA, các vòng đấu đạt được bởi các đội ở UEFA Champions League và Cúp C1 châu Âu. ]] Trang này liệt kê chi tiết **thống kê Cúp C1 châu
**Nguyên Hùng** (chữ Hán: 源雄, ? – ?), tự **Thế Lược**, người huyện Lạc Đô quận Tây Bình , quan viên nhà Tây Ngụy, nhà Bắc Chu cuối thời Nam bắc triều và nhà Tùy.
**Cúp bóng đá châu Phi 2021** (còn được gọi là **AFCON 2021** hoặc **CAN 2021**) là Cúp bóng đá châu Phi lần thứ 33, diễn ra tại Cameroon từ ngày 9 tháng 1 đến ngày