✨Thường Châu tuyết trắng

"Thường Châu tuyết trắng" là cụm từ được giới truyền thông Việt Nam sử dụng để nói về trận chung kết của Giải vô địch bóng đá U-23 châu Á 2018 giữa hai đội tuyển U-23 quốc gia Việt Nam và Uzbekistan, diễn ra tại Trung tâm Thể thao Olympic ở Thường Châu, Trung Quốc vào ngày 27 tháng 1 năm 2018. Đây là trận đấu cuối cùng của Giải vô địch bóng đá U-23 châu Á 2018, lần thứ ba của giải đấu do Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) tổ chức dành cho các đội tuyển bóng đá nam quốc gia dưới 23 tuổi của châu Á. Cả hai đội, đều có lần đầu tiên lọt vào trận chung kết của giải, đã tạo ra những bất ngờ đáng kể trên hành trình tiến đến trận đấu cuối cùng. U-23 Việt Nam được xem là một hiện tượng lớn của giải đấu khi thất bại trước Hàn Quốc ở trận mở màn nhưng sau đó vượt qua hàng loạt đối thủ mạnh là Úc, Syria, Iraq và Qatar, trong đó đội đã trải qua hai trận đấu liên tiếp phải phân định thắng thua trên chấm luân lưu ở tứ kết và bán kết. Trong khi đó, U-23 Uzbekistan cũng đã để thua trong trận ra quân gặp Qatar trước khi đánh bại đội chủ nhà Trung Quốc và Oman để vào vòng đấu loại trực tiếp, nơi họ tiếp tục quật ngã các nhà đương kim vô địch Nhật Bản và đương kim á quân Hàn Quốc bằng những tỷ số đậm.

Trận đấu diễn ra giữa thời tiết giá lạnh và tuyết rơi tại Thường Châu, dẫn đến những lo ngại ban đầu rằng cuộc đối đầu này có thể phải hoãn lại vì điều kiện khắc nghiệt. Mặc dù vậy, trận chung kết vẫn được tiến hành như kế hoạch trước sự chứng kiến của 6.200 khán giả, với người điều khiển chính trận đấu là Ahmed Al-Kaf, trọng tài người Oman. Uzbekistan đã giành chiến thắng chung cuộc với tỷ số 2–1 sau hiệp phụ bằng bàn thắng quyết định của tiền đạo Andrey Sidorov, trước đó Rustamjon Ashurmatov và Nguyễn Quang Hải là những người lần lượt lập công cho Uzbekistan và Việt Nam trong 90 phút thi đấu chính thức. Kết quả này giúp cho U-23 Uzbekistan có lần đầu tiên lên ngôi vô địch tại giải U-23 châu Á.

Cả Uzbekistan và Việt Nam sau khi trở về từ giải đấu đều nhận được sự hưởng ứng từ công chúng ở những mức độ khác nhau, thành tích mà hai nền bóng đá đạt được trong giai đoạn sau đó cũng có sự phát triển tương đối theo thời gian. Tuy nhiên, trận đấu đặc biệt được ghi nhớ ở Việt Nam bởi đây là lần đầu tiên một đội tuyển bóng đá nước này đi đến trận chung kết của một giải châu lục. Các hoạt động ăn mừng tại đây đã nổ ra trên quy mô lớn, với các cuộc "đi bão" trên đường phố sau mỗi chiến tích của U-23 Việt Nam trong giải đấu và biển người chào đón các cầu thủ khi họ trở về dù chỉ với ngôi vị á quân. Trận đấu cũng được xem là đã góp phần khơi dậy trở lại tình yêu bóng đá, sự cổ vũ cuồng nhiệt và lòng tự hào dân tộc của người Việt Nam, trong khi nền bóng đá vừa chứng kiến những thất bại nặng nề trong quãng thời gian dài trước đó. Hàng loạt tác phẩm âm nhạc, thơ ca, cùng với sách và phim tài liệu đã được phát hành tại Việt Nam, lấy cảm hứng từ trận đấu và thành tích của đội tuyển U-23 nước này.

Bối cảnh

Giải đấu năm 2018 đánh dấu lần thứ hai mà Việt Nam góp mặt tại Giải vô địch bóng đá U-23 châu Á, trước đó đội tuyển đã tham dự giải năm 2016 nhưng sớm dừng bước với ba trận toàn thua tại vòng bảng. Trong khi đó, Uzbekistan đã tham dự cả giải U-22 châu Á 2013 và giải U-23 châu Á 2016, nhưng cũng đều bị loại từ vòng bảng với chỉ một chiến thắng, hai trận thua ở mỗi giải đấu.

Hai đội gặp nhau lần đầu tại giải giao hữu VFF Cup 2011, khi trận đấu kết thúc với tỷ số hòa 1–1. Năm 2015, U-23 Việt Nam gặp lại U-23 Uzbekistan trong một trận giao hữu khác và họ cũng hòa nhau với tỷ số 0–0. Tại giải M-150 Cup 2017 được tổ chức tại Thái Lan vào tháng 12 năm 2017, U-23 Uzbekistan đã vượt qua U-23 Việt Nam với tỷ số 2–1. Đây cũng là giải đấu mà hai đội tham dự để chuẩn bị cho Giải vô địch bóng đá U-23 châu Á 2018. Trận chung kết này là trận chung kết đầu tiên mà cả hai đội U-23 Việt Nam và Uzbekistan góp mặt, và là lần đầu tiên một đội tuyển bóng đá Việt Nam bước vào một trận chung kết ở cấp châu lục.

Trước khi giải đấu diễn ra, bóng đá Việt Nam vừa trải qua một giai đoạn được xem là đầy ám ảnh khi các đội tuyển bóng đá lớn của nước này không thể thu về những thành tích khả quan: đội tuyển quốc gia liên tiếp bị loại ở bán kết Cúp AFF 2014 và 2016 theo những kịch bản không tưởng, và nặng nề nhất là việc đội tuyển U-22 bị loại ngay từ vòng bảng SEA Games 2017 sau trận thua sốc trước U-22 Thái Lan, khiến huấn luyện viên trưởng Nguyễn Hữu Thắng phải tuyên bố từ chức. Dưới sự dẫn dắt của tân huấn luyện viên người Hàn Quốc Park Hang-seo, đội đã có quá trình chuẩn bị với các đợt tập huấn trong và ngoài nước, bao gồm việc tham dự giải M-150 Cup tại Thái Lan – nơi họ đã phục thù thành công cho thất bại tại SEA Games trước chính đội chủ nhà để giành hạng ba chung cuộc. Về phía Uzbekistan, quốc gia Trung Á được biết đến nhờ những thành tích khá ấn tượng tại các giải trẻ, với một lần giành ngôi á quân giải U-19 châu Á năm 2008 và một lần vô địch giải U-16 châu Á năm 2012, Đội tuyển U-23 Uzbekistan cũng vừa đoạt cúp vô địch giải giao hữu M-150 Cup, với những đóng góp đáng kể đến từ huấn luyện viên trưởng Ravshan Khaydarov – người đã dẫn dắt đội U-19 vào đến bán kết giải U-19 châu Á 2014 và tứ kết U-20 World Cup 2015.

Đường đến trận chung kết

Việt Nam

Được xếp vào bảng D cùng với các đối thủ mạnh là Hàn Quốc, Úc và Syria, U-23 Việt Nam không được đặt nhiều kỳ vọng sẽ tiến xa tại giải đấu. Điều này càng được củng cố khi họ để thua 1–2 trước đương kim á quân U-23 Hàn Quốc trong trận mở màn, mặc dù có bàn thắng dẫn trước của Nguyễn Quang Hải. Tuy nhiên, ở trận đấu thứ hai, đội tuyển đã tạo nên một bất ngờ lớn khi đánh bại U-23 Úc với tỷ số 1–0 nhờ pha lập công duy nhất cũng của Quang Hải. Trận hòa 0–0 trước Syria ở lượt cuối giúp Việt Nam kết thúc vòng bảng với 4 điểm và giành quyền vào tứ kết với tư cách nhì bảng – lần đầu tiên một đội tuyển bóng đá trẻ Việt Nam vượt qua vòng bảng của một giải châu lục ở cấp độ U-23.

Tại vòng tứ kết, U-23 Việt Nam chạm trán với đội nhất bảng C là Iraq – một trong những ứng cử viên hàng đầu cho chức vô địch. Hòa nhau 1–1 sau 90 phút và để cho đối thủ vươn lên ở hiệp phụ đầu tiên, Việt Nam đã giành lại thế dẫn trước với hai bàn thắng liên tiếp trong hiệp phụ thứ hai của Phan Văn Đức và Hà Đức Chinh, trước khi Alaa Mhawi của Iraq cân bằng tỷ số vào những phút gần cuối trận. Bước vào loạt sút luân lưu, thủ môn Bùi Tiến Dũng đã cản phá thành công một quả đá của cầu thủ Iraq, góp phần giúp Việt Nam giành chiến thắng 5–3 trên chấm 11 mét. Ở trận bán kết ba ngày sau đó, toàn đội tiếp tục trải qua một trận đấu kịch tính khác với U-23 Qatar khi Akram Afif và Almoez Ali hai lần đưa Qatar vượt lên dẫn điểm, nhưng một mình Quang Hải đã giúp Việt Nam san bằng cách biệt trong cả hai lần. Tỷ số hòa 2–2 được giữ nguyên sau 120 phút và một lần nữa, Việt Nam đã thể hiện bản lĩnh của mình bằng chiến thắng 4–3 trong loạt đá luân lưu, qua đó giành quyền góp mặt lần đầu tiên tại một trận chung kết của châu lục.

Uzbekistan

Uzbekistan được xếp vào bảng A cùng với chủ nhà Trung Quốc, Qatar và Oman.

Gặp đội đương kim vô địch giải đấu là U-23 Nhật Bản – đội đã đứng đầu bảng B – ở tứ kết, U-23 Uzbekistan đã gây bất ngờ khi giành chiến thắng đậm với cách biệt 4 bàn không gỡ để tiến vào bán kết gặp U-23 Hàn Quốc, đương kim á quân của giải. Javokhir Sidikov, Dostonbek Khamdamov và Jasurbek Yakhshiboev đã thay phiên nhau lập công chỉ trong vòng 8 phút của hiệp 1, cùng với một bàn thắng khác được ghi bởi Yakhshiboev vào đầu hiệp 2. Trong trận bán kết, Uzbekistan và Hàn Quốc hòa nhau 1–1 sau hai hiệp chính với Zabikhillo Urinboev và Hwang Hyun-soo là những người lập công cho mỗi bên, sau đó lần lượt Azizjon Ganiev, Khamdamov và Akramjon Komilov ghi liền ba bàn trong hiệp phụ giúp Uzbekistan giành chiến thắng chung cuộc 4–1, đồng thời lọt vào trận chung kết U-23 châu Á đầu tiên trong lịch sử tham dự của mình.

Trước trận đấu

Địa điểm

Sân vận động nằm trong Trung tâm Thể thao Olympic Thường Châu, tỉnh Giang Tô được chọn làm địa điểm tổ chức trận chung kết vào ngày 27 tháng 1 năm 2018. Tất cả các trận đấu trước đó của giải cũng đã diễn ra trên các sân vận động thuộc tỉnh Giang Tô.

Trong ngày 26 tháng 1 năm 2018, tức một ngày trước trận đấu, bầu trời Thường Châu hửng nắng nhẹ làm băng tuyết tan nhanh. Tuy nhiên, cho đến sáng sớm ngày diễn ra trận chung kết, tuyết rơi dày trở lại khiến sân vận động ngập trong tuyết, nhiệt độ tại Thường Châu được ghi nhận rơi vào khoảng -2 độ C. Việc tuyết rơi liên tục với mật độ ngày càng tăng đã dấy lên những lo ngại về khả năng trận chung kết buộc phải hoãn lại, song Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) vẫn không đưa ra quyết định hoãn trận đấu; thay vào đó ban tổ chức sân đã phủ bạt để bảo vệ cỏ, đồng thời huy động cả xe gạt và lực lượng nhân công lớn dọn dẹp tuyết. Sau trận đấu, ban tổ chức giải đã vấp phải chỉ trích lớn từ truyền thông Việt Nam, cho rằng họ đã quá tắc trách và hời hợt trong việc tổ chức trận đấu.

Trọng tài

Ban đầu, Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) đã chỉ định trọng tài người Trung Quốc Mã Ninh là người cầm còi điều khiển trận chung kết giữa Việt Nam và Uzbekistan, cùng với các trợ lý trọng tài và trọng tài thứ tư cũng đến từ Trung Quốc. Tuy nhiên, chỉ vài giờ trước khi trận chung kết diễn ra, AFC đã thay thế ông Mã Ninh bằng trọng tài chính người Oman Ahmed Al-Kaf, với nguyên nhân được cho là để đảm bảo an ninh cho trận đấu. Ông Al-Kaf đã được công nhận là trọng tài FIFA từ năm 2010 và từng cầm còi tại một số trận đấu của AFC Champions League; ông cũng là người điều khiển chính trận Việt Nam hòa Syria 0–0 ở vòng bảng của giải đấu này.

Hai trọng tài Abu Bakar Al-Amri người Oman và Sergey Grischenko người Kyrgyzstan được lựa chọn làm trợ lý cho ông Al-Kaf, trong khi trọng tài người Jordan Ahmad Alroalle đóng vai trò trọng tài bàn. Các trợ lý trọng tài bổ sung cũng được sử dụng cho trận đấu này, bao gồm Ali Sabah (người Iraq) và Adham Makhadmeh (người Jordan).

Bán vé và truyền thông

Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) đã niêm yết giá vé trận đấu này ở các mệnh giá 200 nhân dân tệ, 300 nhân dân tệ, 400 nhân dân tệ và 600 nhân dân tệ đối với hình thức trực tuyến, tương đương từ 700 nghìn đồng đến 2,1 triệu đồng Việt Nam (thời điểm năm 2018). Trong khi đó, vé bán trực tiếp tại sân có giá từ 100 đến 400 nhân dân tệ, tương đương từ 350 nghìn đến 1,4 triệu đồng Việt Nam. Một số lượng lớn cổ động viên từ Việt Nam đã lên đường sang Trung Quốc để cổ vũ cho đội tuyển, bất chấp tình hình thời tiết khắc nghiệt. AFC cũng khuyến cáo các khán giả đến sân xem trận chung kết nên giữ lại cuống vé phòng trường hợp trận đấu bị hoãn. Ngoài ra, tại nhiều địa phương ở Việt Nam như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ, Huế, Đắk Lắk..., hàng loạt các màn hình lớn đã được lắp đặt nhằm phục vụ công chúng thưởng thức bóng đá và cổ vũ cho U-23 Việt Nam. Một số doanh nghiệp đã cho phép nhân viên nghỉ làm vào buổi chiều ngày 27 tháng 1 để theo dõi trận đấu, thậm chí có doanh nghiệp cho nghỉ mà hưởng nguyên lương. Nhiều trường phổ thông và đại học, cao đẳng tại Việt Nam cũng cho học sinh, sinh viên nghỉ học, nghỉ thi vào chiều 27 tháng 1 để xem đội tuyển U-23 thi đấu; thậm chí có người đã làm giả công văn của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam về việc cho học sinh, sinh viên cả nước nghỉ học để xem trận chung kết.

Trận đấu

Diễn biến

Trận đấu diễn ra trong điều kiện thời tiết rất khắc nghiệt, tuyết rơi trắng xóa và ngập cả mặt sân trong hiệp 1 khiến hai đội gặp rất nhiều khó khăn trong việc chơi bóng. Khi kết thúc hiệp 1, ban tổ chức cho tiến hành dọn tuyết khiến trận đấu bắt đầu lại chậm hơn 30 phút so với thông thường. Việt Nam chọn trang phục toàn đỏ để thi đấu trong khi phía Uzbekistan ra sân với trang phục toàn trắng cho trận chung kết. Vì điều kiện tuyết rơi nặng hạt khiến bộ trang phục của Uzbekistan trở nên khó phân biệt đối với các cầu thủ và khán giả, nên sau hiệp 1 họ đã phải chuyển sang mặc áo màu xanh dương.

Uzbekistan kiểm soát thế trận ngay từ đầu và sớm có bàn mở tỷ số ở phút thứ 8, sau một cú đá phạt góc đưa bóng vào vòng cấm địa để Rustamjon Ashurmatov đánh đầu chuẩn xác. Bốn phút trước khi hiệp 1 khép lại, U-23 Việt Nam được hưởng một quả đá phạt từ cự ly khoảng 20 mét, và tiền vệ Nguyễn Quang Hải đã thực hiện một cú sút đẹp mắt đưa bóng bay vào góc cao khung thành, gỡ hòa 1–1 trong sự vui mừng của số đông cổ động viên người Việt trên sân. Bàn thắng này cũng đánh dấu pha lập công thứ năm của anh tại giải đấu. Không có bàn thắng nào được ghi thêm trong suốt quãng thời gian sau đó và cả hai đội phải thi đấu tiếp hiệp phụ. Khi trận đấu gần như phải bước vào loạt đá luân lưu thì ở phút thứ 120, tiền đạo vào sân thay người Andrey Sidorov đã dứt điểm cắt mặt đánh bại thủ môn Bùi Tiến Dũng, chấm dứt mọi hy vọng của các tuyển thủ Việt Nam.

Chi tiết