Tụy (còn gọi là lá mía) là một cơ quan trong cơ thể động vật, nằm sau phúc mạc và đảm trách hai chức năng chính:
- Chức năng ngoại tiết: Tụy sản xuất và bài tiết các dịch tụy chứa các men tiêu hóa, hay enzyme tiêu hóa.
- Chức năng nội tiết: Tụy sản xuất và tiết vào trong máu các nội tiết tố hay hormon
Tụy đôi khi bị nhầm lẫn với tỳ (lá lách). Tên tiếng Anh của tụy là pancreas, còn của tỳ là spleen.
Giải phẫu
Tụy là một cơ quan sau phúc mạc, nằm sau dạ dày sát thành sau của ổ bụng. Tụy nặng khoảng 80 gram, có màu trắng nhạt, một số loài có tụy màu hồng nhạt và mỗi ngày, trung bình tụy có thể tiết ra 0,8 lít dịch tiết.
Ở các loài động vật khác nhau thì tụy có hình dạng khác nhau. Như ở cá, tụy không có hình dạng nhất định, chỉ là một khối nhão. Đến loài ếch nhái và bò sát thì tụy đã thành tuyến nằm ép sát bên thành tá tràng. Đến lớp chim thì tụy nằm ở phần giữa đoạn cong vòng của tá tràng chim. Ở người, tụy là một cơ quan nhỏ và hơi thuôn dài nằm trong ổ bụng.
Tụy gồm có ba phần: đầu tụy, thân tụy và đuôi tụy. Đầu tụy nằm sát đoạn tá tràng D2 và đuôi tụy kéo dài đến sát lách. Ống tụy còn gọi là ống Wirsung là một ống nằm dọc suốt chiều dài của tụy và dẫn lưu dịch tụy đổ vào đoạn D2 của tá tràng. Chỗ ống tụy nối vào tá tràng gọi là bóng Vater. Ống mật chủ thường kết hợp với ống tụy tại hoặc gần bóng Vater. Theo một số tài liệu, nơi đổ ra của ống tụy và ống túi mật là cùng một nơi nên vị trí đó gọi là cơ vòng Oddi.
Tụy được cung cấp máu bởi các động mạch tá tụy, các động mạch này là nhánh của động mạch mạc treo tràng trên. Máu tĩnh mạch đổ về các tĩnh mạch lách rồi đổ vào tĩnh mạch cửa. Tĩnh mạch lách chạy sát sau tuyến tụy nhưng không dẫn lưu máu của tụy. Tĩnh mạch cửa được hợp thành bởi hợp thành của hai tĩnh mạch là tĩnh mạch mạc treo tràng trên và tĩnh mạch lách. Ở một số người thì tĩnh mạch mạc treo tràng dưới cũng đổ vào tĩnh mạch lách ở phía sau tuyến tụy. Trong đa số trường hợp tĩnh mạch này đổ vào tĩnh mạch mạc treo tràng trên.
Tá tràng và tụy (dạ dày bị cắt bỏ).
Chức năng
Tuyến tụy sản xuất dịch tiêu hóa có khả năng tiêu hóa gần như tất cả các thành phần thức ăn.
Tụy ngoại tiết
Tụy được bao bọc bởi bao tụy. Bao tụy cũng có tác dụng phân chia tụy thành các tiểu thùy. Nhu mô của tụy được cấu tạo bởi các tế bào tụy ngoại tiết. Các tế bào này chứa đựng rất nhiều các hạt nhỏ chứa enzyme tiêu hóa dưới dạng tiền chất (chủ yếu là trypsinogen, chymotrysinogen, lipase tụy và amylase).
Khi có kích thích thích hợp, các men tụy sẽ được tiết vào ống tụy và sau đó đổ vào ruột non ở đoạn D2 của tá tràng. Tại đây các men enterokinase của tá tràng sẽ xúc tác làm trypsinogen biến thành dạng hoạt động là trypsin. Trypsin là một endopeptidase lại cắt các amino acid của chymotrypsinogen thành dạng hoạt động chymotrypsin. Men này lại cắt các polypeptide trong thức ăn thành các đơn vị nhỏ có thể hấp thu được qua niêm mạc ruột. Việc tụy chỉ tiết các men dưới dạng tiền chất hay dạng không hoạt động có ý nghĩa hết sức quan trọng vì các men hoạt động có khả năng tiêu hủy protein của chính tuyến tụy.
Dịch tụy là nguồn chứa các men tiêu hóa mỡ và protein còn niêm mạc ruột lại có các men tiêu hóa được đường. Dịch tụy cũng chứa các ion bicarbonate có tính kiềm để trung hòa lượng dịch lượng acid trong thức ăn từ dạ dày đi xuống. Việc kiểm soát chức năng ngoại tiết của tụy được thực hiện thông qua các men (enzyme) như gastrin, cholecystokinin và secretin. Các men này được các tế bào của dạ dày và tá tràng tiết ra dưới kích thích của thức ăn hiện diện trong ống tiêu hóa và bởi chính dịch tụy.
Thông thường để đảm bảo cấu trúc cũng như chức năng ngoại tiết bình thường của tụy thì các men được tiết ra dưới dạng tiền chất, nghĩa là chưa có khả năng tiêu hủy protein và mỡ. Tuy nhiên vì một lý do nào đó như sự ứ trệ, nhiễm trùng, chấn thương..., các men này lại được hoạt hóa ngay trong lòng tụy gây nên sự tự tiêu hủy tụy gọi là viêm tụy cấp. Trên lâm sàng có thể gặp tình trạng viêm tụy cấp do sỏi, do giun chui ống mật - tụy...
Tụy nội tiết
Nằm trong nhu mô của tụy ngoại tiết là các nhóm nhỏ tế bào gọi là tiểu đảo tụy hay tiểu đảo Langerhans (gồm từ 1-2 triệu đảo), là những tế bào tụ thành từng đám, chiếm 1g tổ chức tụy, thường ở gần mạch máu, đổ vào tĩnh mạch cửa.
Các tiểu đảo này là phần nội tiết của tuyến tụy có chức năng tiết các hormone quan trọng là insulin, glucagon, và các hormone khác. Các tiểu đảo tụy chứa ba loại tế bào chính là: tế bào alpha, tế bào beta, và tế bào delta. Trong ba loại này thì tế bào beta chiếm số lượng nhiều nhất và sản xuất insulin. Các tế bào alpha sản xuất glucagon và tế bào delta sản xuất somatostatin. Somatostatin có tác dụng làm giảm nồng độ của glucagon và insulin trong máu.
- Tuyến tụy nội tiết: là một phần của tuyến tụy, bao gồm một số tế bào hợp thành và chỉ chiếm một phần nhỏ khối lượng tuyến tụy.
- Tuyến tụy nội tiết tiết ra các hormon: Glucagon, Insulin, Lipocain.
Insulin có tác dụng làm giảm đường huyết. Nếu thiếu sẽ gây rối loạn trao đổi Gluxit, làm tăng đường huyết, gây bệnh đái đường.
Glucagon có tác dụng làm tăng đường huyết, tăng cường phân giải glycogen thành glucose.
** Lipocain có tác dụng oxy hóa các chất đặc biệt là axit béo. Nếu nhiều mỡ được đưa về gan, không được oxy hóa, tích tụ gây nhiễm mỡ gan.
Bệnh lý tuyến tụy
- Các khối u lành tính
- Ung thư tuyến tụy
- Xơ nang tụy: thường chỉ gặp ở người da trắng.
- Đái tháo đường: do thiếu hụt tuyệt đối hay tương đối insulin. Đây là một căn bệnh mãn tĩnh có tần suất cực kỳ cao và điều trị khó khăn, tốn kém. Bệnh gây nên rất nhiều biến chứng trầm trọng như tim mạch, suy thận, loét mục, nhiễm trùng, đục thủy tinh thể, bệnh dây thần kinh ngoại biên, liệt dương...
- Viêm tụy
Viêm tụy cấp
Viêm tụy mạn
- Nang giả tụy: thường là biến chứng của viêm tụy cấp.
- Giun chui ống tụy: có thể gặp ở các nước nhiệt đới, có khả năng gây viêm tụy cấp.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Nhà Tùy** (, 581-619) là một triều đại trong lịch sử Trung Quốc, kế thừa Nam-Bắc triều, theo sau nó là triều Đường. Năm 581, Tùy Văn Đế Dương Kiên thụ thiện từ Bắc Chu
**Tùy Dạng Đế** (chữ Hán: 隋煬帝, 569 - 11 tháng 4, 618), có nguồn phiên âm là **Tùy Dượng Đế**, **Tùy Dương Đế** hay **Tùy Dưỡng Đế**, đôi khi còn gọi là **Tùy Minh Đế**
**Chiến tranh ma túy Mexico** (, hay còn được biết đến với tên gọi **Chiến tranh chống _narco**_; ) Mặc dù các tổ chức buôn lậu ma túy ở Mexico đã tồn tại trong nhiều
**Tùy Văn Đế** (chữ Hán: 隋文帝; 21 tháng 7, 541 – 13 tháng 8, 604), miếu hiệu **Tùy Cao Tổ**, tên Hán là **Dương Kiên** (楊堅), tên Tiên Ti là **Fuluruqen** (普六茹堅, Phổ Lục Như
**Tuy Hòa** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Phú Yên, Việt Nam. Là đô thị trù phú nằm ở hạ nguồn Sông Ba, dòng sông lớn nhất miền Trung. Đây là trung tâm
thumb|[[Heroin, một chất Ma Tuý và thuốc phiện mạnh]] **Ma túy** (hay trong khẩu ngữ thường được gọi là **mai thuý**, **đồ**, **hàng trắng**, **chất cấm**) là tên gọi chung chỉ những chất kích thích
**Chủ nghĩa dân túy** (, Hán-Việt: _dân túy chủ nghĩa_; ) đề cập đến một loạt các lập trường chính trị nhấn mạnh ý tưởng về "nhân dân" và thường đặt nhóm này chống lại
[[Tùy Dạng Đế, do họa sĩ thời Đường Diêm Lập Bản họa (khoảng 600–673)]] Chân dung [[Đường Cao Tổ]] **Tùy mạt Đường sơ** (隋末唐初) đề cập đến một giai đoạn mà trong đó triều đại
**Lý Mật** (; 582 – 619), biểu tự **Huyền Thúy** (玄邃), lại có tự **Pháp Chủ** (法主), là một thủ lĩnh nổi dậy chống lại sự cai trị của triều Tùy. Ban đầu, ông là
**Túy quyền** (chữ Hán: 醉拳; bính âm: _Zuì Quán_, tức "quyền say") hay **Túy bát tiên quyền** là những bài quyền mang đặc trưng riêng mà lối thi triển tượng hình của người say rượu.
**Luật Phòng, chống ma túy** là đạo luật mang số 23/2000/QH10 được Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa X, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 09 tháng 12
**Ống tụy chính** hay **Wirsung** (phân biệt với ống tụy phụ), là một ống dẫn nối tuyến tụy với ống mật chủ để cung cấp chất dịch tụy, chất hỗ trợ tiêu hóa tiết ra
**Tuy Phước** là một huyện thuộc tỉnh Bình Định, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Tuy Phước nằm ở phía nam của tỉnh Bình Định, có vị trí địa lý: *Phía đông giáp thành phố
nhỏ|展覽於國立臺灣師範大學圖書館之隋經籍志考證刊本 **Tùy thư** (chữ Hán giản thể: 隋书; phồn thể: 隋書; bính âm: Suí shū) là một sách lịch sử theo thể kỷ truyện trong 24 sách lịch sử Trung Quốc (_Nhị thập tứ sử_)
nhỏ|[[Thẻ căn cước hoặc Thẻ nhận dạng cá nhân (trong ảnh là Thẻ nhận dạng cá nhân của Ba Lan, bản 2004), một loại giấy tờ tùy thân phổ biến|alt=hieu]] **Giấy tờ tùy thân** hoặc
**Văn Hiến hoàng hậu** (chữ Hán: 文獻皇后, 544 - 10 tháng 9, 602), hay thường gọi **Độc Cô hoàng hậu** (獨孤皇后), là vị Hoàng hậu duy nhất dưới thời Tùy Văn Đế Dương Kiên, vị
**Cuộc chiến chống ma túy ở Philippines** đề cập đến chính sách về ma túy ở Philippines do chính phủ Philippines, đứng đầu là Tổng thống Rodrigo Duterte chỉ đạo. Cuộc chiến này đã bị
**Tàng trữ/ sở hữu ma túy** là tội phạm tàng trữ/ sở hữu một hoặc nhiều loại ma túy bất hợp pháp, cho mục đích cá nhân, phân phối, bán hoặc cách khác. Ma túy
nhỏ|450x450px|Các con đường vận chuyển ma túy trên thế giới nhỏ|Các quốc gia sản xuất heroin chính trên thế giới (tô màu đỏ) nhỏ|Đường hàng không buôn bán ma túy do Bộ Tư lệnh miền
Các quốc hội ở châu Âu với các Đảng, mà được liệt kê theo chủ nghĩa dân túy cánh hữu (tháng 12/2017).
_Có đại diện tại Quốc hội_
_Tham gia vào chính phủ_
**Băng đảng ma túy** là bất kỳ tổ chức tội phạm nào với mục đích hoạt động buôn lậu ma túy. Chúng bao gồm từ các thỏa thuận được quản lý lỏng lẻo giữa các
**Tùy Cung Đế** (chữ Hán: 隋恭帝; 605 Do Tùy Dạng Đế không thường xuyên ở tại kinh thành Trường An, bắt đầu từ năm 613, Dạng Đế giao cho hoàng tôn Dương Hựu mới 8
**Lý Cảnh** (chữ Hán: 李景, ? – 618) tự **Đạo Hưng**, người huyện Hưu Quan, quận Thiên Thủy , tướng lãnh nhà Tùy trong lịch sử Trung Quốc. ## Khởi nghiệp Cha là Lý Siêu,
**Trùm ma túy**, (tiếng Anh: **drug lord**, **kingpin** hoặc **narcotrafficker**) là một trùm tội phạm cấp cao, người kiểm soát một mạng lưới khá lớn của những tội phạm liên quan đến buôn bán ma
**Tuy Lăng** (chữ Hán giản thể: 绥棱县, âm Hán Việt: _Tuy Lăng huyện_) là một huyện thuộc địa cấp thị Tuy Hóa, tỉnh Hắc Long Giang, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Huyện Tuy Lăng
**Tuy Hòa** là thành phố tỉnh lỵ tỉnh Phú Yên, Việt Nam. Ngoài ra, tên gọi **Tuy Hòa** còn có thể chỉ: * Huyện cũ Tuy Hòa thuộc tỉnh Phú Khánh, sau thuộc tỉnh Phú
**Ga Tuy Hòa** là nhà ga đường sắt chính trên tuyến đường sắt Bắc - Nam thuộc địa phận tỉnh Đắk Lắk, tiếp nối sau ga Hoà Đa và trước ga Đông Tác. Ga toạ
**Lý An** (chữ Hán: 李安,? – ?), tự **Huyền Đức**, người huyện Địch Đạo, quận Lũng Tây , tướng lãnh nhà Bắc Chu và nhà Tùy trong lịch sử Trung Quốc. ## Thân thế Ông
**Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy** **(C04)** trực thuộc Bộ Công an (Việt Nam) có trách nhiệm tham mưu giúp Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an
**Ngày Quốc tế chống lạm dụng và buôn bán trái phép ma túy** hay **Ngày Quốc tế phòng chống ma túy**, **Ngày thế giới phòng, chống ma tuý** là một ngày kỷ niệm được Liên
**Triệu Tài** (chữ Hán: 赵才, 547 – 619), tự **Hiếu Tài**, người quận Tửu Tuyền , tướng lãnh nhà Tùy. Gần trọn sự nghiệp, Tài làm túc vệ cho Tùy Dượng đế Dương Quảng, từ
**Tùy huyện** () là một huyện thuộc địa cấp thị Tùy Châu, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Huyện được thành lập vào tháng 5 năm 2009. ## Hành chính Huyện Tùy được chia ra làm
**_Tùy Đường Diễn Nghĩa_** () dài 62 tập, dựa theo tác phẩm cùng tên của tác gia Chử Nhân Hoạch. Bộ phim khởi chiếu từ 14.1.2013 trên các đài vệ tinh HD, đồng thời được
thumb **Văn phòng Liên Hợp Quốc về chống Ma túy và Tội phạm**, viết tắt tiếng Anh là **UNODC** (United Nations Office on Drugs and Crime), tiếng Pháp là **ONUDC** (Office des Nations unies contre
**Vương Thông** (chữ Hán: 王通, 584 – 617), tên tự là **Trọng Yêm**, thụy hiệu **Văn Trung Tử**, ngoại hiệu **Vương Khổng Tử**, người ở trấn Thông Hóa huyện Long Môn quận Hà Đông, nho
[[Họa phẩm "Du xuân đồ" của tác giả Triển Tử Kiền.]] Thời Tùy, vì mối quan hệ chính giáo nên hội họa được xem trọng. **Hội họa triều Tùy** (chữ Hán: 隋朝繪畫, Anh văn: _Sui
**Nam Dương công chúa** (chữ Hán: 南陽公主; 586 – ?), công chúa nhà Tùy, là Hoàng trưởng nữ của Tùy Dạng Đế Dương Quảng. ## Tiểu sử Sử sách không cho biết rõ sinh mẫu
**Vương Nghị** (chữ Hán: 王誼, 540 – 585), tự Nghi Quân, hộ tịch ở Lạc Dương, Hà Nam , đại thần nhà Bắc Chu cuối thời Nam-Bắc triều, đầu nhà Tùy. ## Thân thế Tổ
**Tuy** (hay **Tui**) là một trong 45 tỉnh của Burkina Faso, tọa lạc ở vùng Hauts-Bassins. Tỉnh này có diện tích 5.639 km², dân số 160.249 người (ước tính năm 1997), mật độ dân số là
**Cảng hàng không Tuy Hòa** (tên gọi cũ là **Sân bay Đông Tác**) (TBB;VVTH) là một sân bay tọa lạc tại phường Phú Thạnh, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Cảng hàng không Tuy
**Nguyên Hùng** (chữ Hán: 源雄, ? – ?), tự **Thế Lược**, người huyện Lạc Đô quận Tây Bình , quan viên nhà Tây Ngụy, nhà Bắc Chu cuối thời Nam bắc triều và nhà Tùy.
Đây là một danh sách chưa hoàn thiện về các bản phân phối hậu mãi (firmware tùy chỉnh, ROM tùy chỉnh) của hệ điều hành Android nhận được sự chú ý riêng trong các nguồn
**Vương Độ** (chữ Hán: 王度, 584? – 621?), người đất Kỳ, Thái Nguyên, là quan lại và sử gia cuối thời Tùy đầu thời Đường. Ông là con của Vương Long giữ chức bác sĩ
**Tuy Đức** là một huyện miền núi biên giới nằm ở phía tây tỉnh Đắk Nông, Việt Nam. ## Vị trí địa lý Huyện Tuy Đức nằm ở phía tây bắc của tỉnh Đắk Nông,
**Quảng Thủy** () là một thành phố cấp huyện thuộc địa cấp thị Tùy Châu, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Thành phố có khoảng 890.000 cư dân vào năm 2004 và nằm gần ranh giới
**Cầu Đà Rằng** là một cây cầu đường bộ bắc qua sông Đà Rằng (sông Ba) tại thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, Việt Nam. Cầu nằm bên cạnh cầu đường sắt Đà Rằng,
**Khánh An** (chữ Hán giản thể: 庆安县, âm Hán Việt: _Khánh An huyện_) là một huyện thuộc địa cấp thị Tuy Hóa, tỉnh Hắc Long Giang, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Huyện Khánh An
**Tụy** (còn gọi là **lá mía**) là một cơ quan trong cơ thể động vật, nằm sau phúc mạc và đảm trách hai chức năng chính: * Chức năng ngoại tiết: Tụy sản xuất và
**Viêm tụy cấp** (_acute pancreatitis_) là tình trạng viêm đột ngột của [[tụy| tuyến tụy]]. Biểu hiện có thể nhẹ nhàng nhưng cũng có thể nặng nề với đáp ứng viêm hệ thống, rối loạn
phải **Tủy sống** hay **tuỷ gai** là một cơ quan quan trọng trong cơ thể, chạy dọc bên trong xương sống, từ tủy sống phát sinh các thần kinh gai tạo liên hệ từ não