✨Tuồng

Tuồng

Tuồng (Chữ Nôm: 從), hát bộ, hát bội (Chữ Nôm: 咭佩) là những cách gọi một loại hình nhạc kịch thịnh hành tại Việt Nam. Khác với các loại hình nhạc kịch khác như chèo, cải lương, v.v., tuồng mang theo âm hưởng hùng tráng với những tấm gương nhân vật tận trung báo quốc, xả thân vì đại nghĩa, những bài học về lẽ ứng xử của con người giữa cái chung và cái riêng, giữa gia đình và Tổ quốc, chất bi hùng là một đặc trưng thẩm mỹ của nghệ thuật Tuồng. Có thể nói Tuồng là sân khấu của những người anh hùng... Loại hình này khác biệt với cải lương xã hội, cải lương Hồ Quảng, thoại kịch là những hình thức diễn xướng sân khấu ra đời muộn hơn.

Lịch sử

Diễn viên trong tuồng cung đình ở Huế, hình minh họa năm 1874

Theo nhiều học giả, tuồng xuất phát từ ca vũ dân tộc Việt Nam, song trong quá trình phát triển, tuồng đã tiếp nhận nhiều trình thức biểu diễn và hóa trang của Hí Kịch.

Lối hát tuồng du nhập vào Việt Nam vào thời điểm nào thì chưa được xác minh.

Sử sách ghi rằng vào thời Tiền Lê năm 1005, một kép hát người Hoa tên là Liêu Thủ Tâm đến Hoa Lư và trình bày lối hát xướng thịnh hành bên nhà Tống và được vua Lê Long Đĩnh thâu dụng, bổ là phường trưởng để dạy cung nữ ca hát trong cung.

Sang thời nhà Trần, Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn bắt được một tên quân nhà Nguyên tên là Lý Nguyên Cát vốn là kép hát. Vương tha tội chết cho Cát và sai dạy lối hát đó cho binh sĩ. Cát cho diễn vở Vương mẫu hiến đào để vua ngự lãm cùng các triều thần xem. Ai cũng cho là hay. Ở Hà Nội vào đầu thế kỷ XX có một rạp hát riêng diễn tuồng hát bội, gọi là rạp Quảng Lạc. Lối diễn thì giống như lối tuồng miền Trung cả., khai, ký, cầu, bẻ lông trĩ, bẻ cờ,... nhỏ|Đào Tam Xuân bẻ lông trĩ

Ca điệu

Ngôn ngữ ca ngâm thì dùng giọng thật to, thật cao và rõ. Điệu hát quan trọng nhất trong hát là "nói lối", tức là nói một lúc rồi hát, thường để mở đầu cho các khúc hát khác. "Nói lối" có hai giọng chính là "Xuân" và "Ai". "Xuân" là giọng hát vui tươi, còn "Ai" là bi thương, ảo não. Nói lối giọng Ai còn được gọi là "lối rịn". Ngoài ra còn có những "lối hằng", "lối hường", "lối giậm".

Tuồng có yêu cầu đặc biệt là phải hát "thổ tận can tràng", đòi hỏi người hát hết sức cố gắng. Về tuồng Bắc, hát luồng hơi cao hơn, lối hát nhẹ hơn tuồng Nam Bộ. Tuồng Nam Bộ hát to và nam hát giọng mé nên thường gọi là tuồng "thét"

Ngoài các điệu đặc trưng của mình, Tuồng còn có cả dân ca Trung bộ.

Hóa trang

Tuồng là loại hình sân khấu ước lệ, vậy nên cách hóa trang của tuồng cũng đặc biệt, nhằm để thể hiện rõ các tuyến nhân vật, tương tự mục đích hóa trang của Hí kịch, côn khúc của Trung Quốc, Kabuki của Nhật hay Dù kê của Campuchia

Các tuyến nhân vật của tuồng chủ yếu là: kép, tướng, đào, đào võ, lão,... với mỗi loại nhân vật lại có cách hóa trang riêng

Nhìn thoáng qua, hóa trang của tuồng khá giống kinh kịch Trung Quốc, xong thực tế, các đường nét rất khác nhau.

Màu sắc dùng để hóa trang trên mặt phổ biến là trắng, đỏ, xanh và màu đen. Mặt trắng (diện mạo đẹp đẽ, tính cách trầm tĩnh), mặt đỏ (người trí dũng, chững chạc), mặt rằn (diện mạo xấu xí, tính cách nóng nảy), mặt tròng xéo đen (tướng phản, hai bên thái dương có vết đỏ là người nóng nảy, nếu tròng xéo đen nền đỏ thắm hay xanh là người vũ dũng), mặt mốc (xu nịnh), mặt lưỡi cày (người đoản hậu, nhát gan)... nhỏ|350x350px|Tạ Ôn Đình (Sơn Hậu)

Cố NSND Nguyễn Lai đã nghiên cứu, đúc kết từ một số hình ảnh mẫu hóa trang thành các loại mặt: Mặt trắng (diện mạo đẹp đẽ, tính cách trầm tĩnh), mặt đỏ (người trí dũng, chững chạc), mặt rằn (diện mạo xấu xí, tính cách nóng nảy), mặt tròng xéo đen (tướng phản, hai bên thái dương có vết đỏ là người nóng nảy, nếu tròng xéo đen nền đỏ thắm hay xanh là người vũ dũng), mặt mốc (nịnh), mặt lưỡi cày (người đoản hậu, nhát gan).

Ca dao có câu

“Người trung mặt đỏ, đôi tròng bạc/Đứa nịnh râu đen, mấy sợi còi” nhỏ|422x422px|Mặt nạ Tuồng

Phục sức

Phục trang của các nhân vật Tuồng dựa theo kiểu phục trang của vua quan trong triều nếu là các vai vua quan hoặc theo kiểu phục trang của dân dã nếu là người bình thường.

Trang phục Tuồng có vài nét tương tự Hí kịch Trung Quốc, như mão lông trĩ, cờ lệnh sau lưng, vạt che trước, tuy nhiên trang phục Tuồng vẫn gần gũi với trang phục dân tộc Việt Nam và thường đơn giản, dễ dàng cho nghệ sĩ biểu diễn có thể lăn lộn, múa.

Áo giáp, áo thụng, áo đào văn, mão rồng, mão phụng, hia, đai lưng

Đạo cụ Tuồng thường có kiếm, đao, thương, búa, quạt, cờ, kim giản, roi ngựa, phất trần, đuốc, bầu rượu...phải|Một số y phục dùng trong hát tuồng

Ban nhạc

Dàn nhạc dùng trong sân khấu Tuồng gồm có những nhạc cụ như: trống chiến, đồng la, kèn, đàn nhị và có khi dùng sáo....Dàn nhạc được đặt bên tay phải sân khấu (từ trong nhìn ra). Tay phải ứng với cửa "sinh" trong khi bên trái là cửa "tử".

Nếu là đám hát do tư nhân mướn để mua vui, khao vọng thì lại có một cỗ trống nhỏ gọi là trống lèo dành riêng cho các thân hào uy tín đến xem hát mà đánh chấm những câu hát hay. Người đánh trống lèo cũng phải đem theo tiền riêng để thưởng diễn viên.

Khi kể chuyện thì gọi là câu nói từ bốn đến bảy chữ, có đối, gieo vần cước vận (chữ cuối cùng mỗi câu). Câu kết thì gieo vần trắc.

Khi đến những màn diễn khéo, giọng hát hay thì chủ nhà ném thẻ lên tấm chiếu trước sân khấu, tiếng thẻ tre nghe lách cách vui tai. Gánh hát sau đó gom thẻ, tính ra giá trị tiền để lãnh tiền thưởng.

Soạn phẩm

*Sơn Hậu nhỏ|301x301px|Kim Lân thượng thành Với các trích đoạn hay như Ôn Đình chém Tá., Kim Lân thượng thành, Kim Lân qua đèo, Phàn Định Công đề cờ

Triệu Đình Long cứu Chúa Với trích đoạn hay như: Triệu Đình Long thử vợ Tam nữ đồ vương (thế kỷ XVII) Với các trích đoạn hay như Lão Tạ lăn lửa, Phương Cơ giả dại qua ải,

  • Trảm Trịnh Ân (Bây giờ thường gọi là Đào Tam Xuân) Với các trích đoạn hay Đào Tam Xuân đề cờ, Cao Hoài Đức rọi đèn, Diễn Võ Đình (soạn giả: Đào Tấn, thế kỷ XIX) Ngoại tổ dâng đầu (soạn giả: Nguyễn Hiển Dĩnh, thế kỷ XIX). Trầm Hương các (Đào Tấn) Với trích đoạn Hồ ly đoạt hồn, thường bị nhiều đoàn hát tránh diễn vì sợ ma quỷ Phụng Nghi Đình Với trích đoạn hay Lã Bố hý Điêu Thuyền Hoàng Phi Hổ quá giới bài quan (Đào Tấn) Với các lớp Phi Hổ lăn trướng, Phi Hổ nằm miếu. Đào Phi Phụng nhỏ|Hồ nguyệt cô hóa cáo|283x283px Với các trích đoạn Châu Xương cấy râu

Ngũ Hổ Bình Tây (tác giả Quỳnh Phủ Nguyễn Diêu) nhỏ|Lan Anh lạc đẻ|276x276px Với trích đoạn Địch Thanh ly Thợn Lý Thiên Luông Ngũ Vân Thiệu Với trích đoạn Châu Xán qua sông,... Lý Phụng Đình Hồ Nguyệt Cô hay Võ Tam Tư trảm cáo Với trích đoạn nổi tiếng Hồ Nguyệt cô hoá cáo
Hộ sanh đàn (Tác giả Đào Tấn) Với lớp Tiết Cương chống búa, Lan Anh lạc đẻ, Nghêu sò ốc hến (Tuồng hài dân gian) Xuân Đào cắt thịt Trương Đồ Nhục (Tuồng hài, do Nguyễn Hiển Dĩnh viết lại) Trưng nữ vương (tác giả Tống Phước Phổ) *Mục Quế Anh dâng cây

Người nổi tiếng

Nghệ sĩ nhân dân

  1. NSND Quang Tốn- Nguyên Giám đốc nhà hát tuồng Việt Nam

  2. NSND Bạch Trà- Nhà hát tuồng Việt Nam

  3. NSND Lê Tiến Thọ (Nguyên Thứ trưởng Bộ VHTTDL, Nguyên Cục trưởng Cục NTBD, Nguyên Giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam, Chủ tịch Hội NSSK Việt Nam)# NSND Nguyễn Nho Túy (Đội Tảo)

  4. NSND Nguyễn Ngọc Phương (Nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Nguyên Cục trưởng Cục NTBD, Nguyên Giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam)

  5. NSND Ngô Thị Liễu

  6. NSND Phạm Chương

  7. NSND Nguyễn Phẩm

  8. NSND Sáu Lai

9.NSND Năm Đồ

  1. NSND Lê Bá Tùng

  2. NSND Đinh Quả

  3. NSND Võ Sĩ Thừa

  4. NSND Mẫn Thu (Nhà hát Tuồng Việt Nam)

  5. NSND Đàm Liên (Nhà hát Tuồng Việt Nam)

  6. NSUT Kim Cúc

  7. NSND Hoàng Khiềm (Nguyên Giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam)

  8. NSND Minh Ngọc (Nhà hát Tuồng Việt Nam)

  9. NSND Hòa Bình (Nhà hát Tuồng Đào Tấn)

19.NSND Lê Huy Quang - Nhà hát Tuồng Việt Nam

  1. NSND Trần Đình Sanh (Nhà hát Tuồng Đào Tấn)

  2. NSND Gia Khoản (Nguyên Phó Giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam)

  3. NSND Minh Gái (Nhà hát Tuồng Việt Nam)

  4. NSND Hồng Khiêm (Nhà hát Tuồng Việt Nam)

  5. NSND Xuân Hội (Nhà hát tuồng Đào Tấn, Bình Định)

  6. NSND Phương Thảo (Nhà hát tuồng Đào Tấn, Bình Định)

  7. NSND Hương Thơm ( Nhà hát Tuồng Việt Nam)

  8. NSND Ánh Dương (Nguyễn Văn Dương) - Nhà Hát Tuồng Việt Nam

  9. NSND Xuân Quý - Nhà hát Tuồng Việt Nam.

  10. Nghệ sỹ nhân dân Nguyễn Văn Thủy - Nhà Hát Tuồng Việt Nam.

  11. NSND Cao Đình Lưu - Nhạc sỹ Nhà hát Tuồng Việt Nam)

  12. NSND Nguyễn Ngọc Khánh- Nhạc công Nhà hát Tuồng Việt Nam

NSUT NHÀ HÁT TUỒNG VIỆT NAM

NSUT Lê Hải Vân

NSUT Bích Tần

NSUT Nguyễn Thị Lộc Huyền

NSUT Chu Quang Cường

NSUT Nguyễn Đức Mạnh

NSUT Nguyễn Kiều Oanh

NSUT Nguyễn Đức Mười

NSUT Nguyễn Văn Quý

NSUT Lê Trần Vinh

NSUT Nguyễn Đức Lợi

NSUT Trần Văn Long

NSUT Nguyễn Thị Quyên

NSUT Vũ Thị Diễm Hương

NSUT Hà Thị Thanh

NSUT Nguyễn Duy Bút

NSUT Hoàng Thị Yến

NSUT Nguyễn Thị Hoà

NSUT Minh Sự

NSUT Hồng Điểm

Đạo diễn

NSND Ngọc Phương (Dàn dựng trên 200 vở Tuồng) NSND Lê Tiến Thọ NSND Hoàng Khiềm NSUT Tạ Tạo NSUT Đặng Bá Tài Đoàn Anh Thắng Việt Yên NSUT Chu Quang Cường NSUT Trần Long NS Mạnh Linh *NSUT Kiều Oanh

Soạn giả

Đào Tấn Quỳnh Phủ Nguyễn Diêu (thầy dạy của Đào Tấn) Bùi Hữu Nghĩa Hoàng Châu Ký Nguyễn Hiển Dĩnh Tống Phước Phổ Xuân Yến Sỹ Chức NS Lê Hữu Lập (Út Tèo) Lê Công Phượng Vũ Mạnh Linh NSUT Lộc Huyền

Ca đoàn

Nghệ thuật sân khấu truyền thống Tuồng có 07 đơn vị phân bố ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam, trong đó có 04 nhà hát, 01 Đoàn nghệ thuật và 02 đoàn nghệ thuật trực thuộc nhà hát gồm: Nhà hát Tuồng Việt Nam: có 2 đoàn biểu diễn: Đoàn Truyền thống và Đoàn Thể nghiệm Nhà hát Nghệ thuật truyền thống cung đình Huế. Nhà hát NT Truyền thống Tỉnh Bình Định (Đoàn Tuồng Đào Tấn) Nhà hát Tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh Nhà hát Nghệ thuật Truyền thống Hát Bội Thành phố Hồ Chí Minh Nhà hát Nghệ thuật Truyền thống Tỉnh Thanh Hoá (Đoàn Nghệ thuật Tuồng Thanh Hóa) *Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Tỉnh Khánh Hoà (Đoàn Tuồng Khánh Hòa)

Lưu niệm

File:Gánh hát Nam Kỳ trong lễ Tứ tuần Đại khánh của Hoàng đế Khải Định (1924).jpg|Gánh hát Nam kỳ (1924) File:Gánh hát Nam Định trong lễ Tứ tuần Đại khánh của Hoàng đế Khải Định (1924).jpg|Gánh hát Nam Định (1924)
👁️ 2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
💫 Tượng Nữ thần Tự do
**Tượng Nữ thần Tự do** (; tên đầy đủ là **Nữ thần Tự do Soi sáng Thế giới**; ; ) là một tác phẩm điêu khắc bằng đồng theo phong cách tân cổ điển với
💫 Vũ Cát Tường
**Vũ Cát Tường** (sinh ngày 2 tháng 10 năm 1992) là một ca sĩ kiêm sáng tác nhạc và nhà sản xuất thu âm người Việt Nam. Tường được biết đến với khả năng kết
💫 Tàn cuộc (cờ tướng)
nhỏ|một thế cờ cơ bản tốt tượng khéo thắng 1 sĩ. Trong cờ tướng, **tàn cuộc** (hay _cờ tàn_) là giai đoạn kết thúc từ trung cuộc khi hai bên người chơi đấu đổi đi
💫 Thuyết tương đối
[[Phương trình nổi tiếng của Einstein dựng tại Berlin năm 2006.]] **Thuyết tương đối** miêu tả cấu trúc của không gian và thời gian trong một thực thể thống nhất là không thời gian cũng
💫 Thủ tướng Canada
**Thủ tướng Canada** () là người đứng đầu chính phủ của Canada. Chức vụ thủ tướng Không được quy định tại bất cứ văn bản hiến pháp nào mà chỉ tồn tại theo quy ước.
💫 Thuyết tương đối hẹp
Trong vật lý học, **thuyết tương đối hẹp** (**SR**, hay còn gọi là **thuyết tương đối đặc biệt** hoặc **STR**) là một lý thuyết vật lý đã được xác nhận bằng thực nghiệm và chấp
💫 Cờ tướng
**Cờ tướng** còn gọi là **Cờ tướng Trung Quốc** (, Hán-Việt: Tượng kỳ, ) để phân biệt với cờ tướng Triều Tiên (janggi) và cờ tướng Nhật Bản (shogi), là một trò chơi board game
💫 Thuyết tương đối rộng
Mô phỏng dựa theo thuyết tương đối rộng về chuyển động quỹ đạo xoáy tròn và hợp nhất của hai hố đen tương tự với sự kiện [[GW150914. Minh họa hai mặt cầu đen tương
💫 Thiếu tướng
**Thiếu tướng** (tiếng anh: _Major general_) là một bậc quân hàm cấp tướng lĩnh trong quân đội nhiều quốc gia. Quân hàm thiếu tướng trong quân đội một số quốc gia phương Tây mang 2
💫 Đại tướng
**Đại tướng** (Tiếng Anh: _General_) là tướng lĩnh cấp cao, là bậc sĩ quan cao nhất trong lực lượng vũ trang chính quy của nhiều quốc gia. Ở một số quốc gia, có quy mô
💫 Thượng tướng
**Thượng tướng** (tiếng anh: _colonel general_) là quân hàm tướng lĩnh cao cấp trong các lực lượng vũ trang của Nga, Thụy Điển, Hungary, Ai Cập, Trung Quốc, Đài Loan, Triều Tiên và Việt Nam.
💫 Văn Thiên Tường
**Văn Thiên Tường** (, 6 tháng 6, 1236 - 9 tháng 1, 1283) là thừa tướng trung nghĩa lẫm liệt nhà Nam Tống, một thi sĩ nổi tiếng mà tư tưởng yêu nước đã thấm
💫 Lập trình hướng đối tượng
**Lập trình hướng đối tượng** () là một mẫu hình lập trình dựa trên khái niệm "đối tượng", mà trong đó, đối tượng chứa đựng các dữ liệu trong các trường, thường được gọi là
💫 Chuẩn tướng
thumb|Cấp hiệu cầu vai _Brigadier general_ [[Lục quân Hoa Kỳ.]] thumb|Cấp hiệu cầu vai _Brigadier_ [[Lục quân Anh.]] **Chuẩn tướng** (tiếng Anh: _Brigadier_) là quân hàm sĩ quan cao cấp trong quân đội của một
💫 Đại kiện tướng (cờ vua)
**Đại kiện tướng** là danh hiệu được trao tặng cho các kỳ thủ cờ vua mạnh bởi Liên đoàn Cờ vua Thế giới (FIDE). Trừ danh hiệu Vô địch Cờ vua Thế giới, đây là
💫 Lạn Tương Như
**Lận Tương Như** (chữ Hán: 藺相如, ?-?), thường phiên âm là **Lạn Tương Như**, là chính khách nước Triệu thời Chiến Quốc trong lịch sử Trung Quốc, nổi tiếng là người giỏi ứng xử để
💫 Thủ tướng Ấn Độ
**Thủ tướng Ấn Độ** () là người đứng đầu chính phủ của Ấn Độ. Thủ tướng và Hội đồng Bộ trưởng thực hiện quyền hành pháp tuy tổng thống Ấn Độ trên danh nghĩa nắm
💫 Thống tướng Lục quân (Hoa Kỳ)
**Thống tướng Lục quân Hoa Kỳ** (tiếng Anh: _General of the Army_) là một vị tướng lục quân 5-sao và hiện thời được xem là cấp bậc cao nhất như có thể trong Lục quân
💫 Tư tưởng Hồ Chí Minh
nhỏ|Chân dung [[Chủ tịch Hồ Chí Minh]] **Tư tưởng Hồ Chí Minh** là một hệ thống quan điểm và tư tưởng của Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng của ông được Đảng Cộng
💫 Thủ tướng Pakistan
**Thủ tướng Pakistan** (tiếng Urdu: , ) là người đứng đầu chính phủ của Pakistan. Thủ tướng Pakistan lãnh đạo Chính phủ Pakistan, Hạ viện, đứng đầu Hội đồng lợi ích chung, Nội các, quản
💫 Tể tướng
**Tể tướng** (chữ Hán: 宰相) là một chức quan cao nhất trong hệ thống quan chế của phong kiến Á Đông, sau vị vua đang trị vì. Chức nhiệm chính của Tể tướng là thay
💫 Đại thống tướng Hoa Kỳ
nhỏ|phải|Đại thống tướng [[John J. Pershing|John Pershing]] **Đại Thống tướng Hoa Kỳ** (_General of the Armies of the United States_) là cấp bậc quân sự cao nhất có thể trong hệ thống cấp bậc quân
💫 Bức tường Berlin
**Bức tường Berlin** () từng được chính phủ nước Cộng hòa Dân chủ Đức gọi là "Tường thành bảo vệ chống phát xít" (tiếng Đức: _Antifaschistischer Schutzwall_) và bị người dân nước Cộng hoà Liên
💫 Tuồng
**Tuồng** (Chữ Nôm: 從), **hát bộ**, **hát bội** (Chữ Nôm: 咭佩) là những cách gọi một loại hình nhạc kịch thịnh hành tại Việt Nam. Khác với các loại hình nhạc kịch khác như chèo,
💫 Tưởng Giới Thạch
**Tưởng Trung Chính** (; 31 tháng 10 năm 1887 – 5 tháng 4 năm 1975), tên chữ: **Giới Thạch** (介石) nên còn gọi là **Tưởng Giới Thạch**, tên khai sinh: **Thụy Nguyên** (瑞元) là một
💫 Tường lửa
Tường lửa làm nhiệm vụ bảo vệ Tường ngăn [[phần mềm gián điệp]] Trong điện toán, **tường lửa** hay **firewall** là một hệ thống bảo mật mạng giám sát và kiểm soát lưu lượng mạng
💫 Tưởng Kinh Quốc
**Tưởng Kinh Quốc** (; POJ: ChiúⁿKeng-kok; phương ngữ Thượng Hải/phương ngữ Ninh Bá: tɕiã.tɕiŋ.ko?) (27 tháng 4 năm 1910 - 13 tháng 1 năm 1988) là một nhà chính trị người Đài Loan. Ông đã
💫 Giới thiệu thuyết tương đối rộng
Thí nghiệm kiểm tra lý thuyết tương đối tổng quát đạt độ chính xác cao nhờ tàu thăm dò không gian [[Cassini–Huygens|Cassini (ảnh minh họa): Các tín hiệu radio được gửi đi giữa Trái Đất
💫 Thủ tướng Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland
**Thủ tướng Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland** (gọi tắt: **Thủ tướng Anh**) là người đứng đầu chính phủ của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. Thủ tướng lãnh đạo Nội
💫 Tương ưng Bộ
**Kinh Tương Ưng Bộ** (Samyutta Nikàya) là bộ kinh thứ ba trong kinh tạng Pàli (Trường bộ, Trung bộ, Tương Ưng bộ, Tăng Chi bộ, và Tiểu bộ). ## Giới thiệu Bộ kinh này là
💫 Nghệ thuật trừu tượng
nhỏ|304x304px|Bức tranh trừu tượng màu nước đầu tiên của [[Wassily Kandinsky|Kandinsky, 1910 ]] **Nghệ thuật Trừu tượng** là trào lưu hội họa đầu thế kỷ 20, vào những năm 1910 đến 1914. Nghệ thuật trừu
💫 Trận Tương Dương (1267–1273)
**Trận Tương Dương** () hay còn gọi là **trận Tương Phàn** () là một loạt các trận chiến then chốt giữa quân Nguyên và quân Nam Tống từ năm 1267 đến năm 1273. Sau trận
💫 Phó Thủ tướng Chính phủ (Việt Nam)
**Phó Thủ tướng Chính phủ** là một chức vụ trong Chính phủ Việt Nam, được quy định ngay từ Hiến pháp 1946. Kể từ năm 1981, theo Hiến pháp 1980, chức vụ này được gọi
💫 Lịch sử thuyết tương đối hẹp
**Lịch sử của thuyết tương đối hẹp** bao gồm rất nhiều kết quả lý thuyết và thực nghiệm do nhiều nhà bác học khám phá như Albert Abraham Michelson, Hendrik Lorentz, Henri Poincaré và nhiều
💫 Phùng Ngọc Tường
là một tướng lĩnh thời Dân Quốc và là một trong số những nhà lãnh đạo của Quốc Dân Đảng. Ông được biết dưới biệt danh là "Tướng quân Kitô giáo" vì ông đã cải
💫 Tượng đài Quốc gia (Hoa Kỳ)
thumb|[[Tượng đài Quốc gia Devils Tower]] thumb|[[Tượng đài Quốc gia Navajo]] thumb|[[Tượng đài Quốc gia Tượng Nữ thần Tự do]] thumb|[[Tượng đài Quốc gia Fort Matanzas]] Một **Tượng đài Quốc gia** (tiếng Anh: _National Monument_)
💫 Biểu tượng cảm xúc
**Biểu tượng cảm xúc** (tiếng Anh: emoticon /ɪˈməʊ.tɪ.kɒn/ US /ɪˈmoʊ.t̬ə.kɑːn/), viết tắt cho “emotion icon”, cũng được gọi đơn giản là emote, là một hình ảnh đại diện của các biểu hiện trên gương mặt
💫 Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
**Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam** (thường được gọi tắt là **Thủ tướng**, **Thủ tướng Chính phủ**) là người đứng đầu Chính phủ của nước Cộng hòa xã
💫 Sĩ quan cấp tướng
**Sĩ quan cấp tướng** hay **Tướng lĩnh**, là danh từ chung trong tiếng Việt để chỉ các sĩ quan mang nhóm cấp bậc quân hàm cao cấp nhất trong lực lượng vũ trang của nhiều
💫 Danh sách nữ đại kiện tướng cờ vua
nhỏ|[[Judit Polgár, nữ kỳ thủ có hệ số cao nhất trong lịch sử, từng là kiện tướng trẻ nhất tính cả nam lẫn nữ.]] Có 39 nữ kỳ thủ cờ vua đạt danh hiệu Đại
💫 Biểu tượng Phật giáo
nhỏ|phải|Bánh xe Pháp luân **Biểu tượng Phật giáo** (_Buddhist symbolism_) là việc sử dụng các biểu tượng (_pratīka_) như một phương pháp thể hiện nghệ thuật nhằm trình bày các phương diện triết lý Phật
💫 Toán học của thuyết tương đối rộng
**Toán học của thuyết tương đối rộng** là mô hình chứa đựng cấu trúc và kỹ thuật toán học được sử dụng để nghiên cứu và thiết lập lên thuyết tương đối rộng của Einstein.
💫 Tướng lĩnh Công an nhân dân Việt Nam
thumb|Phù hiệu cổ áo Tướng lĩnh Công an nhân dân Việt Nam. **Tướng lĩnh Công an nhân dân Việt Nam** là những sĩ quan trong Công an nhân dân Việt Nam mang quân hàm cấp
💫 Khoa học viễn tưởng Nhật Bản
Khoa học viễn tưởng là một thể loại quan trọng của văn học Nhật Bản hiện đại, có ảnh hưởng mạnh mẽ đến các khía cạnh của văn hóa đại chúng Nhật Bản đương đại,
💫 Thủ tướng New Zealand
**Thủ tướng New Zealand** () là người đứng đầu chính phủ của New Zealand. Christopher Luxon, lãnh đạo Đảng Quốc gia New Zealand, là thủ tướng New Zealand đương nhiệm, nhậm chức vào ngày 27
💫 Cục Khí tượng Thủy văn (Việt Nam)
**Cục Khí tượng Thủy văn** là cơ quan trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, thực hiện chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường quản lý nhà nước
💫 Tượng đài Stalin (Budapest)
**Tượng đài Stalin** là bức tượng của Joseph Stalin đặt tại Budapest, Hungary. Bức tượng hoàn thành vào tháng 12 năm 1951, như một "món quà dành tặng cho Joseph Stalin từ người Hungary nhân
💫 Tượng bà đầm xòe
nhỏ|Tượng bà đầm xòe trên đỉnh [[Tháp Rùa từ năm 1890 đến năm 1896]] **Bức tượng bà đầm xòe** là tên người dân Hà Nội thường gọi một bản sao của tượng Nữ thần Tự
💫 Tuồng Quảng Nam
phải| Các vai diễn nổi tiếng trong nghệ thuật tuồng **Tuồng** còn gọi là **hát bội** hay ** hát bộ** là một loại hình sân khấu dân gian của văn học Việt Nam. Cùng với
💫 Trung tướng
**Trung tướng** (tiếng anh: _Lieutenant general_) là một bậc quân hàm cấp tướng lĩnh trong quân đội nhiều quốc gia. Trong quân đội nhiều nước, cấp bậc trung tướng có 3 sao cấp tướng, trên