Tư Mã Tử Như (chữ Hán: 司馬子如, ? - ?), tên tự là Tuân Nghiệp, người huyện Ôn, quận Hà Nội , là quan viên nhà Bắc Ngụy, Đông Ngụy, Bắc Tề cuối đời Nam Bắc triều trong lịch sử Trung Quốc.
Thân thế
Tử Như tự nhận là cháu 8 đời của Tư không, Nam Dương vương Tư Mã Mô nhà Tây Tấn, cho biết: vì loạn Vĩnh Gia, con Mô là Thế tử Bảo chạy ra Lương Châu, định cư ở đấy; sau khi Bắc Ngụy chiếm được Cô Tang, cả nhà bị dời đi Vân Trung , nên ông có hộ tịch ở đấy . Cha là Tư Mã Hưng Long, làm đến Lỗ Dương thái thú nhà Bắc Ngụy.
Phụng sự họ Nhĩ Chu
Tử Như từ nhỏ tính cơ cảnh, có tài biện luận. Gặp loạn Lục trấn, Tử Như đem gia đình chạy về phía nam đến Tứ Châu, được Nhĩ Chu Vinh đãi ngộ theo lễ, cho ở tạm trong quân. Vinh nhắm đến Lạc Dương (528), lấy Tử Như làm Tư mã, Trì tiết, Giả bình nam tướng quân, Giám tiền quân. Quân đội của Vinh đến huyện Cao Đô , Vinh cho rằng quận Kiến Hưng (Cao Đô là quận trị của Kiến Hưng) hiểm trở, vị trí xung yếu, có thể trở thành nỗi lo ở phía sau, nên lấy Tử Như làm Hành Kiến Hưng thái thú, đảm nhiệm đô đốc của quận.
Đầu niên hiệu Vĩnh An (528 – 530), được phong Bình Diêu huyện tử, thực ấp 300 hộ, còn được làm Đại hành đài lang trung. Vinh cho rằng Tử Như có tài biện luận, giỏi bàn chuyện đời, nên nhiều sai ông làm sứ giả vào triều, phần nhiều tự nhận là phụng chỉ, nhưng Hiếu Trang đế vẫn phải tiếp đãi ông.
Cát Vinh nổi dậy, Tương Châu bị cô lập, Nhĩ Chu Vinh sai Tử Như lẻn vào Nghiệp Thành, trợ giúp phòng thủ. Bình xong Cát Vinh, được tiến tước làm hầu. Nguyên Hạo được quân nhà Lương đưa vào Lạc Dương, Nhĩ Chu Vinh e ngại lòng người ly tán, cho rằng Tử Như từng giữ Nghiệp Thành, sẵn có ân tín, bèn lệnh cho ông làm Hành Tương Châu sự. Bình xong Hạo, được trưng làm Kim tử quang lộc đại phu.
Khi Hiếu Trang đế giết chết Nhĩ Chu Vinh, Tử Như biết tin, từ trong cung xông ra, chạy đến nhà Vinh, bỏ lại gia đình mình mà theo vợ con Vinh với bọn Nhĩ Chu Thế Long rời khỏi kinh thành. Thế Long muốn về Hoàn Bắc, Tử Như nói: "Làm việc cần nắm thời cơ, dùng binh không ngại đối trá, thiên hạ đang lúc loạn lạc, chỉ có kẻ mạnh là phải, gặp cơ hội như lúc này, không thể mềm yếu cho người ta thấy. Nếu chạy cả lên bắc, chỉ sợ biến cố theo sau phát sinh, không bằng chia binh giữ Hà Kiều, đem quân quay trở về kinh, xuất kỳ bất ý, còn có thể khiến đối phương tan vỡ. Nếu không được như vậy, thì cũng cho thấy chút thế lực, khiến thiên hạ phải nghe ngóng, mà kiêng sợ uy thế của ta." Vì vậy Thế Long quay lại uy hiếp kinh thành.
Họ Nhĩ Chu đưa Trưởng Quảng vương Nguyên Diệp lên ngôi, Tử Như được kiêm Thượng thư hữu bộc xạ. Tiết Mẫn đế lên ngôi, Tử Như được làm Thị trung, Phiếu kỵ đại tướng quân, Nghi đồng tam tư, tiến tước Dương Bình quận công, thực ấp 1700 hộ, ông cố từ chối chức Nghi đồng.
Phụng sự họ Cao
Cao Hoan nổi dậy ở Tín Đô, bọn Thế Long biết Tử Như với ông ta là bạn cũ, nghi ngờ, bèn đẩy ông ra làm Nam Kỳ Châu thứ sử. Tử Như phẫn hận, chảy nước mắt biện bạch, nhưng không thể không đi. Cao Hoan chiếm được Lạc Dương, Tử Như sai sứ chúc mừng, được chào đón như bạn bè cũ. Sau đó Tử Như vội đến kinh thành, được làm Đại hành đài thượng thư, sớm tối ở bên cạnh Cao Hoan, tham mưu việc quân – chính.
Đầu niên hiệu Thiên Bình (534 – 537) thời Đông Ngụy Hiếu Tĩnh đế, Tử Như được trừ chức Tả bộc xạ; vì Cao Hoan ở lại Tấn Dương, nên ông ta lấy Tử Như với bọn Thị trung Cao Nhạc, Thị trung Tôn Đằng, Hữu bộc xạ Cao Long Chi coi triều chánh, rất tin trọng họ.
Tử Như tính vốn hào sảng, lại cậy là bạn cũ của Cao Hoan, xử lý công vụ theo tình riêng, công khai nhận hối lộ, không kiêng dè gì. Giữ niên hiệu Hưng Hòa (539 – 542), Tử Như được làm Bắc đạo đại hành đài, nhận lệnh tuần kiểm các châu, các quan thú, lệnh trở xuống, đều tùy ý ông cách chức hay thăng chức. Tử Như đến Định Châu, chém Thâm Trạch huyện lệnh, đến Ký Châu, chém Đông Quang huyện lệnh. Ai lần lữa báo cáo, sẽ bị xử cực hình; ai có gì dấu diếm, nói gì trái ý, liền cho vũ sĩ áp chế, kề đao vào gáy. Quan dân sợ hãi, không biết phải làm gì. Sau đó được chuyển làm Thượng thư lệnh.
Tử Như không theo Cao Hoan nổi dậy từ buổi đầu, nhưng cậy tình bạn cũ, lại được ủy nhiệm trọng trách, trở nên rất cả gan, tham ô không dừng tay. Đến khi Cao Trừng vào triều phụ chánh, sinh lòng hiềm nghi, sau đó tìm ra chứng cứ tham ô để Ngự sử trung úy Thôi Xiêm hặc tội, rồi giam cầm ông ở Thượng thư tỉnh. Nhờ Cao Hoan nói giúp, Tử Như được Cao Trừng phóng thích, nhưng vẫn bị lột sạch chức, tước. Ít lâu sau, Tử Như được khởi dụng làm Hành Ký Châu sự. Tử Như biết tự sửa lỗi, rất được khen ngợi; lại phá nhiều vụ án, khiến đồng liêu và bộ hạ sợ phục. Được chuyển làm Hành Tinh Châu sự. Có chiếu khôi phục quan tước, riêng phong Dã Vương huyện nam, thực ấp 200 hộ.
Nhà Bắc Tề lên thay nhà Đông Ngụy, Văn Tuyên đế Cao Dương xét công giúp rập, Tử Như được riêng phong Tu Xương huyện công.
Tử Như từng nói với Văn Tuyên đế rằng các thân tín của Cao Trừng là Thôi Xiêm, Thôi Quý Thư đáng tội chết, về sau ông đem ngựa đi qua cửa cung, bị tố cáo. Văn Tuyên đế kể ra những lỗi lầm của Tử Như, lại nói: "Thôi Xiêm, Quý Thư làm việc cho đời trước của trẫm, có tội lớn gì, mà khanh muốn ta giết họ?" Nhân đó miễn quan ông. Về sau được bái làm Thái úy.
Tử Như bệnh mất, không rõ khi nào, hưởng thọ 64 tuổi. Được tặng Sứ trì tiết, đô đốc Ký, Định, Doanh, Thương, Hoài 5 châu chư quân sự, Thái sư, Thái úy, Hoài Châu thứ sử, tặng vật có 1000 tấm đoạn, thụy là Văn Minh. Con trưởng là Tư Mã Tiêu Nan được kế tự.
Mối quan hệ với Cao Hoan
Thiếu thời, Tử Như thích giao du hào kiệt, cùng Cao Hoan kết bạn, tình nghĩa rất sâu. Sau khi Cao Hoan đánh bại liên quân họ Nhĩ Chu, Tử Như sai sứ chúc mừng, được Cao Hoan chào đón nồng hậu.
Đầu đời Đông Ngụy, Cao Hoan giao chánh sự Lạc Dương cho bọn Tử Như 4 người, đương thời gọi là "tứ qúy", còn bản thân quay về Tấn Dương. Vì thế, Tử Như nhiều lần đi Tấn Dương báo cáo, được Hoan đãi ngộ rất hậu, cùng ngồi ăn uống, từ sớm đến chiều; khi trở về, Hoan với vợ là Lâu Chiêu Quân còn có quà biếu; ông cho rằng như vậy là thường tình.
Tử Như cậy được Cao Hoan tin yêu mà làm càn, đến khi Cao Trừng nắm quyền, dễ dàng tìm ra tội chứng mà đàn hặc ông. Tử Như ở trong ngục một đêm thì bạc đầu, trong tờ cung nói rằng: "Tư Mã Tử Như từ thời còn ở Hạ Châu ném cho tướng vương một cái roi ngựa, đến nay được vương cấp một cỗ xe, con trâu cái kéo xe sinh ra một con nghé. Con nghé đã chết trên đường, chỉ còn lại cặp sừng. Ngoài cặp sừng này, những thứ khác là do người ta dâng lên mà có được." Cao Hoan bèn gởi thư cho Cao Trừng nói: "Tư Mã lệnh là bạn cũ của ta, hãy khoan dung với ông ấy!" Cao Trừng đem Tử Như ra giữa đường lớn trong thành, cởi cùm cho ông, khiến ông sợ hãi hỏi: "Không làm gì à?" Cao Hoan gặp lại Tử Như, xót ông tiều tụy, kéo đầu ông đặt lên đầu gối mình mà bắt chấy, ban cho 400 bình rượu, 500 con dê, 500 thạch gạo tám. Tử Như nói: "Không có gì còn phải vào tù gần chết, nếu nhận những thứ này, há còn đường sống à?"
Cao Hoan gả con con gái cho con trai trưởng của Tử Như là Tư Mã Tiêu Nan. Văn Tuyên đế Cao Dương đã miễn quan Tử Như, nhưng về sau xét tình bạn cũ với Cao Hoan, lại bái ông làm Thái úy.
Tính cách
Tử Như có tính hoạt kê, không biết kềm chế, đùa bỡn thô tục, người hiểu biết cho rằng như thế là sai trái. Nhưng Tử Như đối với chị gái lễ phép, đối với con cái của các anh từ ái, đối với danh sĩ đương thời lại càng hâm mộ, nên được người đời khen ngợi.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Tư Mã Tương Như** (chữ Hán: 司馬相如; 179 TCN - 117 TCN), biểu tự **Trường Khanh** (長卿), là một thi nhân văn sĩ rất đa tài, văn hay, đàn giỏi đời Tây Hán. Ông nổi
nhỏ|Hình 1: Sơ đồ tóm tắt tổng hợp mRNA ở nhân thực. Một [[lô-cut gen ở nhiễm sắc thể (màu vàng) là một đoạn DNA gồm nhiều đoạn mã hoá (intrôn)]] **Phiên mã nhân thực**
**Tư Mã Tử Như** (chữ Hán: 司馬子如, ? - ?), tên tự là **Tuân Nghiệp**, người huyện Ôn, quận Hà Nội , là quan viên nhà Bắc Ngụy, Đông Ngụy, Bắc Tề cuối đời Nam
|} **Nguyên tử** là đơn vị cơ bản của vật chất chứa một hạt nhân ở trung tâm bao quanh bởi đám mây điện tích âm các electron (âm điện tử). Hạt nhân nguyên tử
phải|Mỗi phần tử của một ma trận thường được ký hiệu bằng một biến với hai chỉ số ở dưới. Ví dụ, a2,1 biểu diễn phần tử ở hàng thứ hai và cột thứ nhất
nhỏ|Một dãy các codon nằm trong một phần của phân tử [[RNA thông tin (mRNA). Mỗi codon chứa ba nucleotide, thường tương ứng với một amino acid duy nhất. Các nucleotide được viết tắt bằng
Từ trường của một thanh [[nam châm hình trụ.]] **Từ trường** là môi trường năng lượng đặc biệt sinh ra quanh các điện tích chuyển động hoặc do sự biến thiên của điện trường hoặc
**Thành Cát Tư Hãn** (; tên thật: **Temüjin**; phiên âm Hán-Việt: **Thiết Mộc Chân**; tháng 8 năm 1227) là người sáng lập và khả hãn đầu tiên của Đế quốc Mông Cổ. Sau khi dành
Bài này viết về một nền văn minh cổ đại. Liên quan đến thành La Mã cổ đại, vui lòng xem Trung tâm lịch sử thành Roma.
**La Mã cổ đại** là nền văn
**Chủ nghĩa tư bản** (Chữ Hán: 主義資本; tiếng Anh: _capitalism_) là một hệ thống kinh tế dựa trên quyền sở hữu tư nhân đối với tư liệu sản xuất và hoạt động sản xuất vì
nhỏ|321x321px|Hình tượng trưng một con ma **Ma** còn được gọi là **hồn ma**, là một khái niệm theo quan niệm dân gian để chỉ hồn của người chết (hoặc các sinh vật đã chết khác
Tượng Pháp Vũ tại [[chùa Keo (Hà Nội)]] Tượng Pháp Vân, ở [[Chùa Dâu, Bắc Ninh]] **Tứ Pháp** (Chữ Hán: 四法) là các vị Phật - Bồ Tát có nguồn gốc từ các nữ thần
**Sư tử** (_Panthera leo_) là một trong những loài đại miêu của họ Mèo, chi Báo. Được xếp mức sắp nguy cấp trong thang sách Đỏ IUCN từ năm 1996, các quần thể loài này
thumb|upright=1.3|Các [[hàm sóng của electron trong một nguyên tử hydro tại các mức năng lượng khác nhau. Cơ học lượng tử không dự đoán chính xác vị trí của một hạt trong không gian, nó
nhỏ|phải|[[Máy Enigma, được người Đức sử dụng trong Đại chiến thế giới II, thực hiện mã hóa được bao vệ các thông tin tính toán học nhạy cam.]] **Mật mã học** là một lĩnh vực
Một số nhân vật chính và phụ của trong truyện Đây là danh sách các nhận vật trong bộ truyện tranh _Thám tử lừng danh Conan_ được tạo ra bởi tác giả Aoyama Gosho. Các
**Chiến tranh ma túy Mexico** (, hay còn được biết đến với tên gọi **Chiến tranh chống _narco**_; ) Mặc dù các tổ chức buôn lậu ma túy ở Mexico đã tồn tại trong nhiều
**Legion Romana** tức **Quân đoàn La Mã**, **Binh đoàn La Mã** là một đơn vị tổ chức của Quân đội La Mã trong giai đoạn từ Cộng hòa La Mã tới Đế quốc La Mã.
thumb|Hình 1. Hải mã trong não người|260x260px **Hồi hải mã** (hay **hải mã**, **cấu tạo hải mã**, ; , bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp cổ đại **_ἱππόκαμπος_**, nghĩa là con cá ngựa) là thành
**Mật mã học** là một ngành có lịch sử từ hàng nghìn năm nay. Trong phần lớn thời gian phát triển của mình (ngoại trừ vài thập kỷ trở lại đây), **lịch sử mật mã
**Chủ nghĩa tự do cá nhân** hay **chủ nghĩa tự do ý chí** (tiếng Anh: _libertarianism_, từ tiếng Latinh: _liber_, tự do) là học thuyết triết học chính trị ủng hộ tự do như là
**Chủ nghĩa tự do** là một hệ tư tưởng, quan điểm triết học, và truyền thống chính trị dựa trên các giá trị về tự do và bình đẳng. Chủ nghĩa tự do có nguồn
**Nền văn minh La Mã cổ đại** đã có lịch sử lâu đời và để lại nhiều giá trị to lớn cho nhân loại ngày nay trong nhiều lĩnh vực. **Roma** ngày nay trước kia
nhỏ|"[[Capitoline Brutus", một bức tượng chân dung có thể miêu tả Lucius Junius Brutus, người đã lãnh đạo cuộc nổi dậy chống lại vị vua cuối cùng của Rome và là người sáng lập ra
**Đế quốc La Mã** hay **Đế quốc Rôma** ( ; ) là giai đoạn tiếp nối Cộng hòa La Mã cổ đại. Chính thể Đế chế La Mã, được cai trị bởi các quân chủ
nhỏ|Một máy NCR Personas 75-Series, máy ATM đa chức năng ở Hoa Kỳ nhỏ|213x213px|[[Otto., một máy ATM Phần Lan]] nhỏ|Các máy ATM trong nhà có kích thước nhỏ hơn để thuận tiện cho việc chuyển
**Đế quốc Byzantine**, còn được gọi là **Đế quốc Đông La Mã**, là sự tiếp nối của Đế quốc La Mã ở các tỉnh phía đông trong thời kỳ Hậu Cổ đại và Trung cổ
thumb|_Eduskunta_, quốc hội của [[Đại công quốc Phần Lan (lúc đó là một phần của Nga), có quyền bầu cử phổ thông vào năm 1906. Một số tiểu bang và vùng lãnh thổ có thể
**Thập tự chinh Thứ nhất** (1095 - 1099) là cuộc Thập tự chinh đầu tiên, được phát động vào năm 1095 bởi Giáo hoàng Urban II với mục đích chiếm lại những vùng đất đã
Sự thay đổi về cương thổ của Cộng hòa La Mã, Đế quốc La Mã và Đế quốc Đông La Mã qua từng giai đoạn phát triển. Hình động, click vào để xem sự thay
Bộ binh Auxilia đang vượt sông, có lẽ là [[sông Donau|sông Danube, bằng cầu phao trong Cuộc chiến Chinh phục Dacia của Hoàng đế Trajan (101 - 106 CN). Có thể nhận ra họ từ
**_Mass Effect_** là một trò chơi điện tử nhập vai hành động phát triển bởi BioWare cho Xbox 360 sau đó được chuyển đến Microsoft Windows bởi Demiurge Studios. Phiên bản Xbox 360 đã được
thumb|phải|Tranh vẽ các tiểu hoàng tử của [[Minh Hiến Tông.]] **Hoàng tử** (chữ Hán: 皇子; tiếng Anh: _Imperial Prince_), mang nghĩa _"Con trai của Hoàng thất"_, là danh từ chỉ những người con trai của
**Đế quốc Tây La Mã** là phần đất phía tây của Đế quốc La Mã cổ đại, từ khi Hoàng đế Diocletianus phân chia Đế chế trong năm 285; nửa còn lại của Đế quốc
**Frankfurt** là một thành bang lớn của Đế chế La Mã Thần thánh, là nơi diễn ra các cuộc bầu cử đế quốc từ năm 885 và là thành phố tổ chức Lễ đăng quang
**Dacia thuộc La Mã** (còn gọi là _Dacia Traiana_ và _Dacia Felix_) là một tỉnh của đế quốc La Mã (từ năm 106-271/275 CN). Lãnh thổ của nó bao gồm phía đông và phía đông
**Người Mã Lai** hay **Người Malay** (; chữ Jawi: ملايو) là một dân tộc Nam Đảo nói Tiếng Mã Lai chủ yếu sinh sống trên bán đảo Mã Lai cùng các khu vực ven biển
Kể từ khi được trao trả lại cho Trung Quốc vào năm 1999, Ma Cao vẫn duy trì được vị thế là một trong những nền kinh tế mở nhất trên thế giới có được
**Lịch sử tư tưởng kinh tế** là lịch sử của các nhà tư tưởng và học thuyết kinh tế chính trị và kinh tế học từ thời cổ đại đến ngày nay. Lịch sử tư
nhỏ|Bản đồ cho thấy Đế quốc La Mã (màu tím) và Parthia (màu vàng) cùng nhau chia sẻ [[Đế quốc Seleukos (màu xanh ở giữa) và qua đó giúp họ trở thành quốc gia mạnh
(tiếng Anh: Four Horsemen of the Apocalypse) được miêu tả trong cuốn sách cuối cùng của Kinh Tân Ước, gọi là sách Khải Huyền của Jesus để lại cho thánh John Evangelist ở Chương 6:1-8.
**Cuộc chinh phục Hispania của La Mã** là một quá trình được bắt đầu bằng việc Cộng hòa La Mã chiếm giữ các vùng đất của người Carthage ở phía nam và phía đông vào
**Vốn tư nhân** ( **PE** ) là cổ phần trong một công ty tư nhân không chào bán cổ phiếu cho công chúng. Trong lĩnh vực tài chính, vốn cổ phần tư nhân được cung
**Ương-quật-ma-la** (, , nghĩa đen: “dây chuyền ngón tay”, hay còn được biết là **Vô Não** hay **Trưởng lão Chỉ Man**) là một nhân vật quan trọng trong Phật giáo, đặc biệt là trong truyền
**Quan hệ La Mã – Trung Quốc** là các tiếp xúc chủ yếu gián tiếp, quan hệ mậu dịch, luồng thông tin và các lữ khách đi lại không thường xuyên giữa đế quốc La
**Động từ tiếng Tây Ban Nha** tạo ra một khía cạnh khó của tiếng Tây Ban Nha. Tiếng Tây Ban Nha là một ngôn ngữ tương đối tổng hợp với một mức độ biến tố
**Vương quốc La Mã**, còn được gọi là **chế độ quân chủ La Mã**, hoặc là **Thời kỳ vương quyền của La Mã cổ đại**, là kỷ nguyên mở đầu của lịch sử La Mã,
**Chủ nghĩa tự do hiện đại Hoa Kỳ** là phiên bản chủ đạo của chủ nghĩa tự do tại Hoa Kỳ. Nó kết hợp ý tưởng của tự do dân sự (_civil liberty_) và bình
** Đoan Mộc Tứ ** (; 520–459 TCN),, người Hoa Hạ, họ Đoan Mộc, sống vào thời kỳ cuối Xuân Thu , người nước Vệ (huyện Tuấn, Hạc Bích, tỉnh Hà Nam), tự ** Tử
nhỏ|228x228px|Cánh tay robot trong công nghiệp, một trong những ứng dụng của tự động hóa **Tự động hóa** hay **Điều khiển tự động** mô tả một loạt các công nghệ làm giảm sự can thiệp