Trung Quốc tiểu thuyết sử lược () là cuốn sách do Lỗ Tấn viết nhằm khảo sát tiểu thuyết cổ điển Trung Quốc. Tác phẩm này được xuất bản lần đầu bằng tiếng Trung vào năm 1925, sửa đổi vào năm 1930, và sau đó được vợ chồng học giả Gladys Yang và Dương Hiến Ích dịch sang tiếng Nhật, Hàn, Đức, và Anh (năm 1959). Đây là công trình nghiên cứu chuyên sâu đầu tiên về tiểu thuyết Trung Quốc được xuất bản ở Trung Quốc, và đã có ảnh hưởng lớn trong việc định hình các nghiên cứu học thuật sau này.
Tác phẩm bao quát từ thần thoại, truyền thuyết, quỷ thần chí quái, đến truyền kỳ Đường Tống, thoại bản tống Nguyên, tiểu thuyết Minh Thanh. Qua đó miêu tả một cách rõ ràng, hệ thống toàn bộ quá trình từ manh nha, nảy mầm, phát triển, trưởng thành của tiểu thuyết cổ điển Trung Quốc. Vì vậy, Trung Quốc tiểu thuyết sử lược không những tổng kết ngắn gọn, đặc sắc về lịch sử phát triển của tiểu thuyết Trung Quốc, mà còn đặt nền móng nghiên cứu khoa học cho những người đi sau. Nhiều luận điểm của Lỗ Tấn được mọi người sử dụng, trích dẫn, ảnh hưởng cực kỳ sâu rộng. Học giả John C. Y. Wang cho rằng công trình này vẫn mang tính "quan trọng và bền vững", vì đã cung cấp một khuôn khổ diễn giải mạnh mẽ và trình bày chi tiết nhiều tác phẩm từng bị bỏ qua. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra những thiếu sót rõ ràng trong sách này, chẳng hạn như việc quá nhấn mạnh vào những hình thức tiểu thuyết sơ khai, trong khi không đề cập đầy đủ đến các thể loại sau này như biến văn và truyện ngắn dân gian.
Lịch sử
Năm 1920, Đại học Bắc Kinh mời Lỗ Tấn tới giảng dạy lịch sử văn học Trung Quốc. Đồng thời, ông bắt đầu biên soạn Trung Quốc tiểu thuyết sử lược do Đại học Bắc Kinh ấn hành. Về sau, ông còn sửa chữa bổ sung để Tân Trào xuất bản xã in làm hai tập vào tháng 12 năm 1923 và tháng 6 năm 1924. Tháng 9 năm 1925, tái bản làm một quyển; năm 1930 cơ bản định hình; năm 1932, 1934 còn sửa đổi đôi chút; năm 1935 xuất bản lần thứ mười. Các bản in sau này đều giống như bản in số mười. Từ khi ra đời đến khi hoàn thành, thời gian hơn mười năm, nhiều lần sửa chữa, vô cùng khổ cực. Đây cũng là một cống hiến lớn của Lỗ Tấn cho giới học thuật nước nhà. Tác phẩm nhanh chóng được dịch sang tiếng Nhật, rồi trong những thập kỷ tiếp theo tiếp tục được tái dịch sang tiếng Nhật một lần nữa, cũng như sang tiếng Anh, tiếng Đức và tiếng Hàn. Theo cơ sở dữ liệu thư mục quốc tế WorldCat, đã có 175 ấn bản bằng tiếng Trung và tiếng Nhật được xuất bản từ năm 1925 đến năm 2012, và 54 ấn bản bằng tiếng Anh từ năm 1959 đến năm 2014.
Đánh giá
Trong một bài tổng quan về tình hình nghiên cứu hiện tại đối với tiểu thuyết Trung Quốc, Robert Hegel nhận xét rằng Lỗ Tấn "chỉ tiếp cận được một phần rất nhỏ trong toàn bộ kho tàng tiểu thuyết cổ điển Trung Quốc", và có rất nhiều tác phẩm mà ông không thể tiếp cận được. Hai thể loại chủ đạo của thời Đường là biến văn và bình thoại, theo Hegel, vào thời điểm đó chỉ mới bắt đầu được khám phá trở lại, và rất ít người đọc hiểu được ý nghĩa lịch sử của chúng. Hegel kết luận rằng những phân tích mang tính phê bình của Lỗ Tấn đối với từng tác phẩm cụ thể vẫn có giá trị, nhưng Trung Quốc tiểu thuyết sử lược, dù vẫn mang tính gợi mở, thì "đã không còn đủ để đóng vai trò như một tác phẩm nhập môn cho lĩnh vực này sau bảy mươi năm."
John C.Y. Wang đánh giá cao Trung Quốc tiểu thuyết sử lược, cho rằng tác phẩm này vừa “có tầm vóc lớn trong thiết kế” lại “tỉ mỉ trong thực hiện”. Dù các tài liệu được phát hiện sau này đã cho thấy vẫn còn những khoảng trống cần bổ sung và một số kết luận cần được điều chỉnh, ông nhấn mạnh rằng: “một bản phác thảo táo bạo đã được vạch ra và một phương pháp luận vững chắc đã được thiết lập…” Trước khi tác phẩm này ra đời, trong giới nghiên cứu văn học Trung Quốc gần như không có mấy sự thảo luận về thể loại tiểu thuyết; nếu muốn tìm hiểu kỹ về thể loại và tác phẩm hư cấu, người ta phải tìm đến các công trình nước ngoài như Lịch sử văn học Trung Quốc của Herbert Giles hoặc bản khảo cứu bằng tiếng Nhật của Sionoya On. Cách tiếp cận của Lỗ Tấn thể hiện sự cân bằng giữa việc trình bày bối cảnh lịch sử, độc giả đương thời, tác giả, và chính tác phẩm. Nền tảng học thuật vững chắc của ông càng đáng nể hơn khi xét đến việc đề tài tiểu thuyết trước đó bị xem nhẹ, khiến việc xác định tác giả, văn bản và niên đại trở nên vô cùng khó khăn. Bản tiếng Trung của tác phẩm bao gồm nguồn tài liệu tham khảo nguyên bản và phụ lục, trong khi bản dịch tiếng Anh thì không có những phần này.
Tranh cãi
Nhờ lối diễn giải thuyết phục và cách trình bày rõ ràng, Trung Quốc tiểu thuyết sử lược vẫn là điểm khởi đầu cho nhiều học giả, kể cả những người không đồng tình với quan điểm của tác phẩm này. Chẳng hạn, giáo sư Cố Minh Đông viết rằng vào thời điểm đó có một “đồng thuận học thuật” cho rằng tiểu thuyết Trung Quốc chỉ thực sự đạt đến độ "trưởng thành đầy đủ" vào thời Đường, bởi "quan điểm của Lỗ Tấn được xem là có tính thẩm quyền." Lập luận trong Trung Quốc tiểu thuyết sử lược cho rằng "các truyện trước thời Đường là những tác phẩm hư cấu được sáng tác một cách vô thức" (fei youyi zuo xiaoshuo), còn truyền kỳ thời Đường là "tiểu thuyết được sáng tác một cách có ý thức" (youyi wei xiaoshuo). Cố Minh Đông chỉ ra rằng sự phân biệt này của Lỗ Tấn xuất phát từ học giả thời Thanh là Hồ Ứng Lân, người đặc biệt nhấn mạnh đến "chủ ý của tác giả". Tuy nhiên, Giáo sư Cố cho rằng việc xác định chủ ý của tác giả là rất khó, vì nhiều tác giả có thể cố tình che giấu chủ ý của mình. Ông cũng phê phán Lỗ Tấn vì đã đánh giá thấp các tác giả trước thời Đường, dù họ nhận thức được tầm quan trọng của yếu tố hiện thực nhưng vẫn chủ động khai thác khả năng sáng tạo hư cấu của mình. Theo Cố Minh Đông, truyện chí quái thời Lục triều có thể là những mảnh rời bị loại bỏ trong quá trình biên soạn chính sử, nhưng vẫn phản ánh tư duy sáng tạo độc lập đáng chú ý.
Vẫn có những ý kiến bất đồng về một số điểm trong Trung Quốc tiểu thuyết sử lược. Chẳng hạn, Wilt Idema là một trong những học giả đầu tiên phản đối cách giải thích của Lỗ Tấn rằng thoại bản thời Tống là những "sách gợi ý kể chuyện", hoặc ít nhất là các bản in dùng cho người kể chuyện chuyên nghiệp (chương 12–13 trong sách). Thay vào đó, Idema cho rằng chúng là những truyện được sáng tác có chủ đích, sử dụng các thủ pháp và phong cách kể chuyện dân gian nhằm tạo ra hiệu ứng nghệ thuật nhất định.
Tuy nhiên, một số khái niệm của Lỗ Tấn vẫn được các học giả sau này kế thừa. Chẳng hạn, thuật ngữ "tiểu thuyết thần ma" (神魔小说) mà Lỗ Tấn sử dụng trong ba chương của Trung Quốc tiểu thuyết sử lược tiếp tục được dùng rộng rãi. Sử gia văn học Mei Chun dịch thuật ngữ này là "văn học kỳ ảo/siêu nhiên" trong khi vợ chồng Gladys Yang và Dương Hiến Ích dịch là "văn học thần tiên và ma quỷ."
Nội dung
Lời tựa
-
Những trước tác cùng bình luận về tiểu thuyết của nhà viết sử
-
Thần thoại với tiểu thuyết
-
Những tiểu thuyết mà Nghệ văn chí trong Hán thư ghi chép
-
Những tiểu thuyết của người đời Hán mà nay còn thấy
-
Sách quỷ thần chí quái đời Lục triều (Thượng)
-
Sách quỷ thần chí quái đời Lục triều (Hạ)
-
Sách Thế thuyết tân ngữ với khoảng trước và sau nó
-
Văn chương truyền kỳ đời Đường (Thượng)
-
Văn chương truyền kỳ đời Đường (Hạ)
-
Tuyển tập truyền kỳ đời Đường với các tập cùng loại linh tinh khác
-
Sách chí quái và văn chương truyền kỳ đời Tống
-
Thoại bản đời Tống
-
Phỏng thoại bản đời Tống Nguyên
-
Chuyện giảng sử đời Nguyên Minh còn truyền lại (Thượng)
-
Chuyện giảng sử đời Nguyên Minh còn truyền lại (Hạ)
-
Tiểu thuyết ma quỷ đời Minh (Thượng)
-
Tiểu thuyết ma quỷ đời Minh (Trung)
-
Tiểu thuyết ma quỷ đời Minh (Hạ)
-
Tiểu thuyết nhân tình thế thái đời Minh (Thượng)
-
Tiểu thuyết nhân tình thế thái đời Minh (Hạ)
-
Tiểu thuyết thị dân đời Minh theo kiểu Tống cùng những bản chọn lọc sau đó
-
Tiểu thuyết đời Thanh theo kiểu tiểu thuyết Tấn Đường cùng các môn phái của nó
-
Tiểu thuyết châm biếm đời Thanh
-
Tiểu thuyết nhân tình thế thái đời Thanh
-
Việc đời Thanh dùng tiểu thuyết để thấy tài học ra thế nào
-
Tiểu thuyết hiệp tà đời Thanh
-
Tiểu thuyết nghĩa hiệp đời Thanh cùng tiểu thuyết công án
-
Tiểu thuyết khiển trách cuối đời Thanh
Hậu ký
Phụ lục: Diễn biến lịch sử của tiểu thuyết Trung Quốc
Ấn bản và bản dịch
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**_Trung Quốc tiểu thuyết sử lược_** () là cuốn sách do Lỗ Tấn viết nhằm khảo sát tiểu thuyết cổ điển Trung Quốc. Tác phẩm này được xuất bản lần đầu bằng tiếng Trung vào
là một thể loại tiểu thuyết kỳ ảo xoay quanh các sinh vật siêu nhiên trong thần thoại Trung Quốc. Thuật ngữ **tiểu thuyết thần ma** được nhà văn Lỗ Tấn đặt ra vào đầu
**Quan hệ Việt Nam – Trung Quốc** (_Quan hệ Việt-Trung_, ) là mối quan hệ giữa hai nước láng giềng vì có chung biên giới trên bộ và trên biển, hai nước có chung thể
**Đảng Cộng sản Trung Quốc** (; Hán-Việt: Trung Quốc Cộng sản Đảng), một số văn kiện tiếng Việt còn gọi là **Đảng Cộng sản Tàu**, là đảng chính trị thành lập và điều hành Cộng
phải|nhỏ| Chuỗi đảo thứ nhất và thứ hai trong [[Chiến lược chuỗi đảo của Mỹ, được nghiên cứu bởi các chiến lược gia quân sự Trung Quốc để tránh bị bao vây ]] **Chính sách
**Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc** (giản thể: 中国人民解放军, phồn thể: 中國人民解放軍, phiên âm Hán Việt: Trung Quốc Nhân dân Giải phóng Quân), gọi tắt là **Giải phóng quân**, cũng được gọi là **Quân
**Biểu tình bài Nhật tại Trung Quốc năm 2012** là một loạt các cuộc biểu tình bài Nhật Bản được tổ chức ở các thành phố lớn tại Trung Quốc và Đài Loan trong khoảng
**Quan hệ La Mã – Trung Quốc** là các tiếp xúc chủ yếu gián tiếp, quan hệ mậu dịch, luồng thông tin và các lữ khách đi lại không thường xuyên giữa đế quốc La
**Nội chiến Trung Quốc** hay **Quốc Cộng nội chiến** (), kéo dài từ tháng 4 năm 1927 đến tháng 5 năm 1950, là một cuộc nội chiến tại Trung Quốc đại lục (với chính quyền
**Chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc** (còn được gọi tắt là **Thương chiến Mỹ Trung**) khởi đầu vào ngày vào ngày 22 tháng 3 năm 2018 khi Tổng thống Hoa Kỳ
thumb|right|Trung Quốc thumb|[[Cờ năm màu (Ngũ sắc kỳ 五色旗), biểu thị khái niệm Ngũ tộc cộng hòa. ]] thumb|[[Lương Khải Siêu, người đưa ra khái niệm Dân tộc Trung Hoa. ]] [[Vạn Lý Trường Thành,
**_Tam quốc diễn nghĩa_** (giản thể: 三国演义; phồn thể: 三國演義, Pinyin: _sān guó yǎn yì_), nguyên tên là **_Tam quốc chí thông tục diễn nghĩa_**, là một cuốn tiểu thuyết dã sử về lịch sử
**_Tam quốc chí_** (giản thể: 三国志; phồn thể: 三國志; Wade-Giles: _Sanguo Chih_; bính âm: _Sānguó Zhì_), là một sử liệu chính thức và có căn cứ về thời đại Tam Quốc của Trung Quốc từ
**_Một chín tám tư_** (tiếng Anh: **_Nineteen Eighty-Four_**) là tên một tiểu thuyết dystopia (phản địa đàng) phát hành năm 1949 của nhà văn người Anh George Orwell. Kể từ khi ra đời vào năm
thumb|[[Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) gặp nhau tại Hamburg, Đức tháng 7 năm 2017.]] thumb|Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Trung Quốcthumb|Đại sứ quán
**Lịch sử chiến tranh Việt Nam–Trung Quốc** là những cuộc xung đột, chiến tranh, từ thời cổ đại đến thời hiện đại giữa các chính thể trong quá khứ của những quốc gia Việt Nam
**Trung Quốc** hiện là quốc gia có dân số đông thứ hai trên thế giới. Từ thời Chu Tuyên Vương, đã có điều tra nhân khẩu tại Trung Quốc, có thống kê nhân khẩu chi
**_Đấu trường sinh tử_** (nguyên tác: _The Hunger Games_, hay "Trò chơi đói khổ") là một tiểu thuyết giả tưởng cho thanh thiếu niên của nhà văn và nhà viết kịch truyền hình người Mỹ
thumb|Cổng vào trường Đại học Nhân dân **Đại học Nhân dân Trung Quốc** (**RUC**; ) là một trường đại học công lập trọng điểm quốc gia tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Trường có liên kết
**Ẩm thực Trung Quốc** (, ) là một phần quan trọng của văn hóa Trung Quốc, bao gồm ẩm thực có nguồn gốc từ các khu vực đa dạng của Trung Quốc, cũng như từ
**Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ XIX Đảng Cộng sản Trung Quốc**, gọi tắt là **Đại hội Đảng 19**, đã được tổ chức tại Bắc Kinh, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào
là một tiểu thuyết gia người Nhật Bản. Ông cũng là một nhà hoạt động vì hòa bình nổi tiếng trên toàn Thế giới và là người hùng của báo Time Asian của Nhật Bản.
nhỏ **Lịch sử giáo dục ở Trung Quốc** bắt đầu từ khi nền văn minh Trung Hoa ra đời. Giới quý tộc thường lập ra các cơ sở giáo dục dành riêng cho con cháu
, cũng thường được gọi với tên phiên âm của nó là **Kuomintang** (**KMT**; ), là chính đảng do Tôn Trung Sơn và các chí sỹ của ông sáng lập và tồn tại cho đến
thumb|right|Tỉnh Hà Nam thuộc [[Trung Quốc|Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ngày nay.]] thumb|Tàu của Liên Hợp Quốc (CNRRA) vận chuyển hàng tiếp tế đến Hồ Nam vào năm 1945 **Nạn đói Hà Nam năm
nhỏ|Những bộ phim truyền hình Trung Quốc nổi tiếng nhất chủ yếu thuộc thể loại [[Phim cổ trang|cổ trang]] **Phim truyền hình Trung Quốc** () hay **phim truyền hình Trung Quốc đại lục** (), hoặc
**Đặng Tiểu Bình** ( giản thể: 邓小平; phồn thể: 鄧小平; bính âm: _Dèng Xiǎopíng_; 22 tháng 8 năm 1904 - 19 tháng 2 năm 1997), tên khai sinh là **Đặng Tiên Thánh** (邓先聖) là một
[[Tập tin:Soviet Union and China map including the three co-bordering countries.svg|thumb|upright=1.6| ]] **Chia rẽ Trung – Xô** là một cuộc xung đột chính trị và ý thức hệ chính trị giữa Cộng hòa Nhân dân
**Tam Quốc** (giai đoạn 220–280, theo nghĩa rộng từ 184/190/208–280) là một thời kỳ phân liệt trong lịch sử Trung Quốc khi ba quốc gia Tào Ngụy, Thục Hán, và Đông Ngô cùng tồn tại,
**_Việt Nam sử lược_** (chữ Nho: 越南史略) là tác phẩm do nhà sử học Trần Trọng Kim biên soạn năm 1919. Sách được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1920 và được tái bản
**Trung Hoa Dân Quốc** () là một chính thể tiếp nối sau triều đình nhà Thanh năm 1912, chấm dứt hơn 2000 năm phong kiến Trung Quốc. Đây là chính thể cộng hòa hiện đại
**Cuộc biểu tình tại Quảng trường Thiên An Môn**, ở Trung Quốc được gọi là **Sự cố ngày 4 tháng 6** (), là các cuộc biểu tình do sinh viên lãnh đạo được tổ chức
phải|thumb|Lãnh thổ của [[người Hán từ lưu vực Hoàng Hà đã bành trướng sang các lãnh thổ lân cận.]] **_Chủ nghĩa đế quốc Trung Hoa_** (giản thể: **中华帝国主义**, phồn thể: **中華帝國主義**, **bính âm: Zhōnghuá dìguó
**Lịch sử Tây Tạng từ năm 1950 đến nay** bắt đầu từ sau trận Qamdo năm 1950. Trước đó, Tây Tạng đã tuyên bố độc lập khỏi Trung Quốc vào năm 1913. Năm 1951, người
Trong quan hệ quốc tế, **sức mạnh tổng hợp quốc gia**, hay còn gọi là **thực lực quốc gia**, là toàn bộ thực lực đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của một
**Bàng Thái sư** () là một nhân vật hư cấu xuất trong nhiều vở kịch và tiểu thuyết chương hồi Trung Quốc lấy bối cảnh thời Tống. Nhân vật này không có liên hệ gì
nhỏ|Lăng mộ năm 1342 của [[Katarina Vilioni, thành viên của một gia đình thương gia người Ý ở Dương Châu]] Dựa trên bằng chứng văn bản và khảo cổ học, người ta tin rằng hàng
thumb|right|Bìa quyển "Chí Trị tân san toàn tướng Bình thoại Tam quốc chí" (thế kỷ 14)|page=2 **Tam quốc chí bình thoại** (giản thể: 三国志平话 hoặc 三国志评话), là một tập hợp các truyện kể dân gian
**Tinh trung Nhạc Phi** (tiếng Trung: 精忠岳飞; Phiên âm: _Jīng Zhōng Yuè Fēi_) là một bộ phim truyền hình thể loại dã sử cổ trang của Trung Quốc, với nội dung kể về cuộc đời
**Hư Vân** (zh. 虛雲; _Xūyún_; 17 tháng 8 năm 1840?−13 tháng 10 năm 1959), còn có hiệu là **Đức Thanh Diễn Triệt**, là một Thiền sư Trung Quốc thời cận đại. Sư là vị Thiền
**Cuộc xâm lược châu Âu của người Mông Cổ** vào thế kỷ 13 là một loạt các cuộc chiến nhằm chinh phục mảnh đất này của người Mông Cổ, bằng con đường tiêu diệt các
**Lịch sử thế giới** (còn gọi là **lịch sử loài người** và **lịch sử nhân loại**) là ghi chép về hành trình phát triển của nhân loại từ thời tiền sử cho đến hiện tại.
**Đế quốc Nga** () là một quốc gia tồn tại từ năm 1721 đến khi Chính phủ lâm thời lên nắm quyền sau cuộc Cách mạng Tháng Hai năm 1917. Là đế quốc lớn thứ
**_Lâu đài bay của pháp sư Howl_** (tiếng Nhật: ハウルの動く城, Hepburn: _Hauru no Ugoku Shiro_, tiếng Anh: **_Howl's Moving Castle_**), hay **_Lâu đài di động của Howl_**, là một bộ phim điện ảnh hoạt hình
**Lịch sử Chăm Pa** là lịch sử các quốc gia của người Chăm gồm: Hồ Tôn, Lâm Ấp, Hoàn Vương, Chiêm Thành (_Campanagara_) và Thuận Thành (_Nagar Cam_), thành lập từ năm 192 và kết
phải|Bản đồ thời Chiến Quốc. phải|Bản đồ thời chiến quốc năm 260 TCN. thumb|right|Giản đồ các nước thời Chiến Quốc Thời đại **Chiến Quốc** () kéo dài từ khoảng thế kỷ 5 TCN tới khi
**Quốc gia Việt Nam** () là một chính phủ thuộc Liên bang Đông Dương thuộc Liên hiệp Pháp, tuyên bố chủ quyền toàn bộ lãnh thổ Việt Nam, tồn tại trong giai đoạn từ giữa
Bài viết này trình bày chi tiết về **lịch sử của Lào kể từ sau năm 1945**. ## Thế chiến 2 Xứ ủy Ai Lao, phân bộ của Đảng Cộng sản Đông Dương được thành
_[[Nhà thiên văn học (Vermeer)|Nhà thiên văn_, họa phẩm của Johannes Vermeer, hiện vật bảo tàng Louvre, Paris]] **Thiên văn học** là một trong những môn khoa học ra đời sớm nhất trong lịch sử
**_Kim Bình Mai_** (金瓶梅, _Jīnpíngméi_), tên đầy đủ là **_Kim Bình Mai từ thoại_** (_Truyện kể có xen thi từ về Kim Bình Mai_); là bộ tiểu thuyết dài gồm 100 hồi và là một