Thời kỳ Khmer Đỏ (1975-1979) đề cập đến sự cai trị của Pol Pot, Nuon Chea, Ieng Sary, Son Sen, Khieu Samphan và Đảng Cộng sản Khmer Đỏ tại Campuchia, mà Khmer Đỏ đổi tên thành Kampuchea Dân chủ.
Trong 4 năm khoảng 2 triệu người bị hành quyết chính trị, bệnh tật, đói khát, và lao động cưỡng bức. Do số lượng người chết lớn nên trong thời gian cai trị của Khmer Đỏ thường được coi là một tội ác diệt chủng, và thường được gọi là Holocaust Campuchia hoặc diệt chủng Campuchia. Khmer Đỏ lên nắm quyền vào cuối của cuộc nội chiến Campuchia và bị lật đổ bởi cuộc tấn công của Việt Nam.
Lịch sử
Sau khi Lon Nol đảo chính Sihanouk, thành lập Cộng hòa Khmer năm 1970. Sihanoul đã liên lạc với Khmer đỏ và được sự trung gian của Trung Quốc thành lập chính phủ Hoàng gia thống nhất Campuchia chống lại Lon Nol. Sihanouk làm Quốc trưởng, Pen Nouth Thủ tướng, Khieu Samphan Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng quốc phòng, Hu Nim Bộ trưởng Thông tin, Hou Youn Bộ trưởng Nội vụ. Nhưng chức vụ Quốc trưởng và Thủ tướng chỉ có hư vị.
Khmer đỏ từ trước 1970 bị xem là thành phần bạo động, do được sự ủng hộ của Sihanouk và Trung Quốc cũng như Việt Nam, vị thế của Khmer đỏ được nâng cao. Từ trước 1970 Khmer đỏ chỉ hoạt động bí mật, sau khi được Sihanouk ủng hộ Khmer đỏ đã hoạt động công khai.
Được viện trợ của Trung Quốc và Việt Nam, ngày 17/4/1975 Khmer đỏ chiếm Phnôm Pênh, giành chiến thắng trong cuộc nội chiến với Lon Nol chính thức nắm chủ quyền của Campuchia. Vừa giải phóng Campuchia Khmer đỏ đã tiêu diệt những phe đối lập, phản cách mạng và bắt đầu di dân về nông thôn.
Chính trị
Sau khi nắm chính quyền Đảng Cộng sản Campuchia dưới cái tên Angkar bắt đầu củng cố quyền hành. Ban thường vụ Trung ương Đảng lúc đó gồm có Pol Pot, Nuon Chea, Ta Mok, So Phim, Ieng Sary, Vorn Vet, Son Sen và Takeu. Pol Pot chức vụ Tổng bí thư Đảng, Noun Chea đặc trách Vụ Tổ chức trong Đảng, Ta Mok và So Phim bí thư khu ủy Tây Nam và Đông. Cả nước được chia ra 7 khu đó là các khu Tây Nam (Ta Mok), Tây Bắc (Nhim Ros), Bắc (Khoy Thoun), Đông (So Phim) Trung ương (Ke Pauk), Đông Bắc (Men San), Tây (Chu Chet).
Sau khi Hiến pháp Campuchia Dân chủ được công bố, để củng cố quyền lực của mình, Angkar đã đưa thành viên cao cấp của Đảng giữ các vị trí quan trọng trong chính phủ, Khieu Samphan Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (Chủ tịch nước), Nuon Chea (Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng (27/9/1976 – 25/10/1976)), Ta Mok (Tổng tư lệnh quân đội), Son Sen (Bộ trưởng Quốc phòng), Ieng Sary (Bộ trưởng ngoại giao), So Phim (Phó Chủ tịch Quốc hội), Vorn Vet (Phó Thủ tướng phụ trách kinh tế) và Nhim Ros (còn gọi là Moul Sambath, phó chủ tịch nước kiêm bí thư quân khu Tây bắc). Những nhân vật trong Đảng đối kháng hay bất đồng chính kiến như Koy Thuon, Hou Yuon, Hu Nim, Chou Chet đều bị thanh trừng và bị xử tử.
Thiết lập Hiến pháp
Hiến pháp mới ra đời ngày 5/1/1976, còn được gọi Hiến pháp Campuchia Dân chủ. Hiến pháp không có đoạn nào nói về những quyền tự do căn bản, mà chỉ ám chỉ đến chính sách cường bách lao động bằng câu "tuyệt đối không có nạn thất nghiệp". Điều 12 về "quyền và nghĩa vụ công dân", chỉ vọn vẹn vài câu nam nữ đều có quyền bình đẳng như nhau.
Về chính sách đối ngoại, điều 21 quy định "kiên định theo đuổi chính sách độc lập, hòa bình, trung lập, và không liên kết. Nhân dân Campuchia chắc chắn sẽ không cho phép bất cứ một quốc gia nào đặt căn cứ quân sự trên lãnh thổ của mình, đồng thời kiên quyết và dứt khoát phản đối các thế lực bên ngoài có hành động can thiệp dưới mọi hình thức vào những vấn đề nội bộ của Campuchia.". Cam kết hỗ trợ các quốc gia chống chủ nghĩa đề quốc trong thế giới thứ 3. Nhưng các cuộc xung đột với Việt Nam, Lào, Thái Lan trong năm 1977-1978 không phản ánh điều đó.
Cơ cấu Chính phủ cũng được nêu ngắn gọn trong đó. Lập pháp là Quốc hội gồm 250 thành viên "đại diện cho nông dân công nhân quân đội và các tầng lớp khác của Campuchia". Quốc hội đề cử Khieu Samphan giữ chức Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, So Phim Phó chủ tịch thứ nhất, Nhim Ros Phó chủ tịch thứ 2, Chủ tịch Quốc hội là Nuon Chea. Quốc hội có nhiệm kỳ 5 năm và được dân bầu. Cuộc bầu cử đầu tiên và duy nhất được tổ chức ngày 20/3/1976, người mới (xuất thân từ đô thị) không được tham gia bầu cử. Hệ thống Tư pháp là các tòa án do Quốc hội chỉ định.
Ngày 12/4/1976, chính phủ chính thức ra mắt. Thủ tướng là Pol Pot, Ieng Sary Bộ trưởng ngoại giao, Son Sen Bộ trưởng quốc phòng, Von Vert Phó Thủ tướng đặc trách Kinh tế, Khoy Thuon Bộ trưởng Kỹ nghệ, Hu Nim Bộ trưởng Thông tin, Thioun Thioeun Bộ trưởng Y tế, Tauch Phoem Bộ trưởng Công chánh. Vợ Son Sen là Yun Yat Bộ trưởng Văn hoá giáo dục, vợ Ieng Sary là Ieng Thirith Bộ trưởng vấn đề Xã hội.
Hiến pháp không đề cập tới việc cả nước chia làm 7 khu (7/1975) và 2 vùng tôn giáo đặc biệt, vùng 505 và 106.
Chuyển đổi xã hội
Theo quy định Hiến pháp mới ở Campuchia có các giai cấp nông dân, công nhân, và các thành phần khác. Trong thời gian thăm Trung Quốc ngay sau khi giải phóng (tháng 6/1975) và được gặp Mao Trạch Đông, Pol Pot cùng Ieng Sary đã cho rằng cuộc cuộc Đại nhảy vọt là vĩ đại và noi theo. Nếu như Mao Trạch Đông không hoàn thành được công cuộc Đại nhảy vọt do bị phản đối thì Pol Pot không có những kẻ phản đối, đối đầu nên sẽ không thể bị ngăn cản. Mao Trạch Đông coi Pol Pot là người học trò xuất sắc của mình. Khi trở về nước Pol Pot tuyên bố "xóa bỏ tiền tệ, đóng cửa thị trường", đuổi hết dân thành thị bao gồm cả giới trí thức văn nghệ sĩ, chính trị gia, giáo sư đại học, lẫn các tu sĩ Phật giáo, người đang bệnh lẫn trẻ sơ sinh, tất cả phải rời thành phố về nông thôn làm ruộng. Khieu Samphan và Sonsen khoe khoang với Sihanouk rằng "Chúng ta là quốc gia đầu tiên có thể hoàn thành một xã hội hoàn toàn cộng sản mà không lãng phí qua giai đoạn trung gian".
Các "nhà ăn chung" được lập lên. Nghiêm cấm không sở hữu đồ ăn riêng cho cá nhân. Hun Sen nhớ lại "Người ta đang đói gần chết, nhưng không ai được phép chạm vào bất cứ trái chuối nào ở trên cây mọc gần trại. Thậm chí Khmer Đỏ còn tịch thu tất cả chén dĩa, xoong nồi và đồ dùng để không cho người ta nấu nướng và ăn bất cứ thứ gì tại nhà. Mỗi người được phép giữ một cái đĩa và một cái muỗng. Giống như những kẻ nô lệ, những người trong trại sẽ được tập trung bằng kẻng để đến ăn cháo loãng (…) bắt được một con ếch, hoặc một con cá nhỏ li ti, cũng không được phép ăn khẩu phần dư ra ấy". Những người có dị tật hay ốm yếu không giúp ích cho xã hội đều bị loại bỏ, tránh lãng phí lương thực phẩm.
Dịch vụ y tế trở về trạng thái nguyên thủy và không tồn tại. Các hộ gia đình được chia ra thành các đoàn lao động theo độ tuổi và giới tính được đưa tới các nơi khác nhau.Gia đình những người mới bị phân tán khắp nơi, tuỳ theo tuổi và nhu cầu, nhất là những thiếu niên dưới mười tám tuổi phải ở riêng với cha mẹ để khỏi bị "ô nhiễm ý thức hệ" cũ.
Những người mới thường xuyên bị theo dõi, bị khai lý lịch, bị kiểm soát và có thể bị kết tội và xử tử bất cứ lúc nào. Nếu không bị bắt vì lý lịch, thì cũng có thể bị bắt và bị giết vì lười lao động, vì tỏ thái độ bất mãn hay có những quan hệ tình cảm bị cấm đoán. Người bị kết tội không cần phải ra toà, và để tiết kiệm đạn họ sẽ bị xử tử bằng búa, rìu, hay bị trùm túi nhựa cho đến khi bị nghẹt thở. Những người sống sót cùng những "người cũ" đều được xếp thành tổ, xã, phường, quận...
Về lý thuyết xã hội Campuchia là bình đẳng, mọi tập quán trong gia đình bị loại bỏ, không được chia trên dười họ hàng. Mọi người bị bắt buộc gọi nhau là "bạn" hoặc "đồng chí", cách chào truyền thống cúi gập người hoặc chắp tay chào cũng bị xóa bỏ.
Những người đứng đầu, lãnh đạo địa phương và những người cộng tác với Angkar có tiêu chuẩn đặc biệt so với những người dân khác, "Họ có suất ăn đầy đủ, với căn nhà riêng tiện nghi".
Pol Pot yêu cầu Cách mạng Campuchia cần tiêu diệt "đế quốc, phong kiến và tư sản".Nhưng về khái niệm này rất mơ hồ về "đế quốc" ngoài những người thuộc chế độ Lon Nol thì những người gốc Việt, Chăm, Hán, Ấn... đều bị xử tử. Về "phong kiến" ngoài những người thuộc bảo hoàng thì những người trí thức, tăng ni cũng bị khép vào để xử tử. Về "tư sản" tất cả những người buôn bán như thương nhân, tiểu thương kể cả cho vay tiền đều bị quy là tư sản.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Quốc kỳ Campuchia Dân chủ** bao gồm Angkor Wat vàng trên nền đỏ. Nó được thông qua vào ngày 5 tháng 1 năm 1976 dưới thời Khmer Đỏ cai trị đất nước Campuchia. Lá cờ
**Thời kỳ Khmer Đỏ** (1975-1979) đề cập đến sự cai trị của Pol Pot, Nuon Chea, Ieng Sary, Son Sen, Khieu Samphan và Đảng Cộng sản Khmer Đỏ tại Campuchia, mà Khmer Đỏ đổi tên
**Campuchia Dân chủ** (, ; còn gọi là **Kampuchea**, , _Kămpŭchéa_) là tên chính thức của nhà nước Campuchia từ năm 1976 đến năm 1979, dưới sự cai trị của Pol Pot và Đảng Cộng
**Liên minh chính phủ Campuchia Dân chủ** (Tiếng Khmer: រដ្ឋាភិបាល ចំរុះ កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ), năm 1990 đổi tên thành **Chính phủ Quốc gia Campuchia** (Tiếng Khmer: រដ្ឋាភិបាល ជាតិ នៃ កម្ពុជា), là một liên minh chính phủ lưu
**Việt Nam Dân chủ Cộng hòa** (**VNDCCH**), cũng được gọi là **Bắc Việt** (), là một nhà nước ở Đông Nam Á tồn tại từ năm 1945 đến năm 1976. Là một thành viên Khối
**Chiến tranh biên giới Việt Nam – Campuchia**, hay còn được gọi là **Chiến tranh biên giới Tây Nam**; , UNGEGN: _Sângkréam Kâmpŭchéa-Viĕtnam_; Những người theo chủ nghĩa dân tộc Khmer gọi là **Việt
**Lãnh thổ Việt Nam qua từng thời kỳ** là sự biến đổi không gian sinh tồn của người Việt. Sự biến đổi này mang tính chất phức tạp, lúc bị mất lãnh thổ về các
nhỏ|Trụ sở chính của Tòa đặc biệt **Tòa đặc biệt Tòa án Campuchia** (tiếng Anh: ; tiếng Pháp: , **CETC**; tiếng Khmer: , _angk chomnoumchomreah visaeamonhnh knong tolakar kampouchea_), còn được gọi là **Tòa án
**Đảng Dân chủ** (_Krom Prachéathipatei_) là một đảng phái chính trị cánh tả, ủng hộ độc lập ở Campuchia được Hoàng thân Sisowath Yuthevong, nguyên thành viên Phòng Lao động Quốc tế Pháp thành lập
**Quân Cách mạng Campuchia** (, _Yangtorp Devotta Kampuchea_) là danh xưng chính thức của lực lượng vũ trang thuộc nhà nước Campuchia Dân chủ hay chính thể Khmer Đỏ. ## Lịch sử ### Thành lập
**Chính phủ Hoàng gia Liên minh các Dân tộc Campuchia** (, **GRUNK**; ) là một chính phủ lưu vong của Campuchia, có trụ sở tại Bắc Kinh, tồn tại từ năm 1970 đến năm 1976,
**Quốc kỳ Campuchia** () được chọn lại vào năm 1993, sau cuộc tổng tuyển cử đưa Campuchia trở lại thời kỳ quân chủ. Giữa lá cờ có hình Angkor Wat. Quốc kỳ Campuchia gồm có
**Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên** (), gọi ngắn là **Triều Tiên** (, MR: Chosŏn) hay **Bắc Triều Tiên** (, MR: Puk-chosŏn) là một quốc gia ở Đông Á, tạo thành nửa phía
nhỏ|[[Hirohito|Thiên hoàng Chiêu Hòa]] là một giai đoạn trong lịch sử Nhật Bản tương ứng với thời gian tại vị của Thiên hoàng Chiêu Hòa, từ ngày 25 tháng 12 năm 1926 đến 7 tháng
Biểu tượng hoàng gia của Campuchia là biểu tượng thể hiện quân chủ tại Campuchia. Nó tồn tại từ khi thành lập Vương quốc Campuchia độc lập năm 1953. Nó được biểu trưng như là
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam Dân chủ Cộng hòa** là đội tuyển bóng đá cấp quốc gia của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong thời gian 1954 đến 1976 được kế
**Kinh tế Việt Nam Dân chủ Cộng hòa** là nền kinh tế chỉ huy theo mô hình xã hội chủ nghĩa của Liên Xô được áp dụng ở phía bắc vĩ tuyến 17, trong khu
**Cộng hòa Ả Rập Sahrawi Dân chủ**, cũng được gọi là **Cộng hòa Sahrawi** và **Tây Sahara**, là một quốc gia được công nhận hạn chế ở phía tây Maghreb. Quốc gia này tuyên bố
**Đảng Dân chủ Đông Dương** (tiếng Pháp: _Parti Démocrate Indochinois_, **PDI**) là một chính đảng thành lập năm 1937 tại Sài Gòn bởi luật sư Trịnh Đình Thảo và bác sĩ Nguyễn Văn Thinh, liên
Giai đoạn từ năm 1431 đến năm 1863 trong lịch sử Campuchia được gọi là **thời kỳ Hậu Angkor** hoặc **thời kỳ Đen Tối, thời kỳ Trung Đại****.** Năm 1431, quân Ayutthaya của người Thái
Cuộc **diệt chủng Campuchia** là cuộc diệt chủng mà chế độ Khmer Đỏ do Pol Pot lãnh đạo, thực hiện tại Campuchia từ giữa năm 1975 đến 1979. Đặc điểm kỳ dị của cuộc diệt
**Quốc kỳ Cộng hoà Nhân dân Campuchia** là một quốc kỳ trong lịch sử của Campuchia, được sử dụng bởi Cộng hoà Nhân dân Campuchia trong Chiến tranh biên giới Tây Nam. Lá cờ trở
**Quốc kỳ Cộng hòa Khmer** (, ; ) là một trong những lá cờ lịch sử của Campuchia. Nó bao gồm một trường màu xanh lam với một vùng hình chữ nhật màu đỏ. Hình
**Trung tâm Tài liệu Campuchia** (DC-Cam) là một tổ chức phi chính phủ có nhiệm vụ nghiên cứu và ghi chép lại thời đại Campuchia Dân chủ (17 tháng 4 năm 1975 – 7 tháng
**Campuchia** là một đất nước ở bán đảo Đông Dương, có lịch sử lâu đời và ảnh hưởng nền văn minh Ấn Độ. ## Các vương quốc đầu tiên Người ta biết về nước Phù
**Nội chiến Campuchia** là cuộc chiến giữa lực lượng của Đảng Cộng sản Campuchia (được biết đến với tên gọi Khmer Đỏ) và đồng minh của họ, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Mặt
Giai đoạn này của **lịch sử Campuchia** bắt đầu từ ngày 7 tháng 1 năm 1979, khi chính quyền Campuchia Dân chủ của Khmer Đỏ bị lật đổ do Chiến dịch phản công biên giới
**Người Campuchia gốc Hoa**(, ;) là những công dân Campuchia có nguồn gốc Hoa. Từ "Khmer-Chen" trong tiếng Khmer được sử dụng để chỉ những người lai Khmer và Hoa hay người có quốc tịch
**Biên giới Việt Nam-Campuchia** là biên giới phân định chủ quyền quốc gia, trên đất liền và trên biển, giữa hai quốc gia láng giềng trên bán đảo Đông Dương thuộc khu vực Đông Nam
Một cảnh trong Mahabharata tại công trình đá Angkor Vat đã phục chế:hai thần phi thiên (asura)- hai anh em Sunda và Upasunda, chiến đấu để giành lấy nàng tiên [[apsara Tilottama xinh đẹp. Một
Vào ngày 18 tháng 8 năm 2024, một nỗ lực biểu tình đã được diễn ra tại Phnôm Pênh, Campuchia nhằm phản đối sáng kiến Tam giác Phát triển giữa ba quốc gia Campuchia, Lào
**Vương cung Campuchia** ở thủ đô Phnôm Pênh là một tổ hợp các tòa nhà nơi Vương thất Vương quốc Campuchia được xây dựng từ hơn một thế kỷ trước để phục vụ việc ăn
**Quân đội Hoàng gia Campuchia** (; , **RCAF**) là lực lượng quân sự quốc gia của Campuchia, gồm có Lục quân, Hải quân, Không quân và Lực lượng Hiến binh. Về danh nghĩa, Quốc vương
**Cơ quan chuyển tiếp Liên Hợp Quốc tại Campuchia** (gọi tắt là **UNTAC**) là lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc ở Campuchia từ năm 1992–1993. Đây cũng là dịp đầu tiên Liên
[[Tập tin:Socialist states by duration of existence.png|Đây là danh sách nước tự tuyên bố là nước xã hội chủ nghĩa dưới bất kỳ định nghĩa nào, số năm được mã màu khác nhau: Nhấn vào
right|Biểu tình của những người theo chủ nghĩa xã hội vào [[Ngày Quốc tế Lao động 1912 tại Union Square ở Thành phố New York]] **Chủ nghĩa xã hội** (; ; Hán: 社會主義; Nôm: 主義社會)
**Quốc kỳ** là loại cờ được dùng làm biểu trưng cho 1 quốc gia. Những công trình công cộng và tư nhân như trường học và cơ quan chính phủ thường treo quốc kỳ. Ở
**"Quốc ca của Cộng hòa Nhân dân Campuchia"** (tiếng Khmer: ចម្រៀង នៃ សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិត, Bâtchamrieng ney Sathéaranakrấth Pracheameanit Kâmpŭchéa) là quốc ca của Cộng hòa Nhân dân Campuchia từ năm 1979 đến năm 1989. Trong khi
**Chính phủ Lâm thời Việt Nam Tự do** (**GFCL**) là một tổ chức chính trị chống cộng ở hải ngoại do Nguyễn Hoàng Dân thành lập vào ngày 30 tháng 4 năm 1995 và bị
**Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam** (phía Hoa Kỳ, Việt Nam Cộng hòa và các đồng minh thường gọi là **Việt Cộng**) là một tổ chức liên minh chính trị hoạt
nhỏ|Petrarca, học giả và nhà thơ người Ý, người đã hình thành ý tưởng về Thời kỳ Tăm tối "**Thời kỳ Tăm tối**" là một cách phân kỳ lịch sử thường dùng để chỉ thời
**Chủ nghĩa quân quốc** hay còn gọi là **Chủ nghĩa quân phiệt** là tư tưởng của một chính phủ rằng nhà nước nên duy trì khả năng quân sự mạnh mẽ và sử dụng để
**Chính phủ lâm thời**, cũng gọi là **Chính phủ tạm thời** hoặc **Chính phủ chuyển tiếp**, là một cơ quan chính phủ khẩn cấp được thành lập để quản lý quá trình chuyển đổi chính
**Sư đoàn 315** được thành lập ngày 6 tháng 3 năm 1979 tại Campuchia, gồm Trung đoàn BB 142, 143, 733, Trung đoàn pháo mặt đất 729 và 2 tiểu đoàn trực thuộc. Sư đoàn
## Dân tộc lớn nhất ở Campuchia là người Khmer chiếm khoảng 90% tổng dân số, họ chủ yếu sinh sống ở tiểu vùng đất thấp sông Mekong và đồng bằng trung tâm. Trong lịch
**Xung đột biên giới Campuchia-Thái Lan** **năm 2025** là một chuỗi các sự kiện quân sự, ngoại giao và kinh tế leo thang căng thẳng giữa Campuchia và Thái Lan, bắt đầu từ một cuộc
nhỏ|Đền Angkor Wat tại Campuchia **Đảo chính Campuchia 1970** (Khmer: រដ្ឋប្រហារកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៧០) là hành động quân sự của nhóm quan chức thân Mỹ nhằm lật đổ chính phủ của Hoàng thân Norodom Sihanouk, sau một cuộc
**Thủ tướng Campuchia** (, ) là người đứng đầu chính phủ của Campuchia. Thủ tướng cón được biết tới là Chủ tịch Nội các và lãnh đạo ngành hành pháp của Chính phủ Hoàng gia
**Lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam** là quá trình hình thành, phát triển của lực lượng Quân đội nhân dân Việt Nam. Nhà nước Việt Nam xem đây là đội quân từ nhân
Đây là danh sách **các cuộc chiến tranh liên quan Việt Nam** bao gồm có sự tham gia của Việt Nam hoặc xảy ra trên lãnh thổ Việt Nam. Trong danh sách này, ngoài những