✨Sông Nin

Sông Nin

Sông Nin hoặc Nile (tiếng Ả Rập: النيل, an-nīl, tiếng Ai Cập cổ đại: iteru hay Ḥ'pī - có nghĩa là sông lớn), là dòng sông thuộc châu Phi, là sông chính của khu vực Bắc Phi, thường được coi là con sông dài nhất trên thế giới, với chiều dài 6.853 km và đổ nước vào Địa Trung Hải, tuy vậy có một số nguồn khác dẫn nghiên cứu năm 2007 cho rằng sông này chỉ dài thứ hai sau sông Amazon ở Nam Mỹ. Sông Nin được gọi là sông "quốc tế" vì lưu vực của nó bao phủ 11 quốc gia gồm Tanzania, Uganda, Rwanda, Burundi, Cộng hòa Dân chủ Congo, Kenya, Ethiopia, Eritrea, Nam Sudan, Sudan và Ai Cập.

Sông này còn được người Việt phiên âm là Nhĩ Lô như trong sách Tây hành nhật ký của Phạm Phú Thứ.

Đây là dòng sông có ảnh hưởng nhất ở châu Phi, gắn liền với sự hình thành, phát triển và lụi tàn của nhiều vương quốc cổ đại, góp phần tạo dựng nên nền Văn minh sông Nin.

Các đoạn sông

Sông Kagera đổ vào hồ Victoria gần thị trấn Bukoba của Tanzania là nguồn cung cấp nước dài nhất, mặc dù các nguồn tài liệu khác nhau không công nhận nó là nhánh dài nhất và do đó nó là nguồn xa nhất của sông Nile. Nguồn hoặc là Sông Ruvyironza từ tỉnh Bururi, Burundi, hoặc Nyabarongo chảy từ rừng Nyungwe ở Rwanda. Hai nguồn cung cấp này gặp nhau tại thác Rusumo tại ranh giới của Rwanda-Tanzania.

Năm 2010, một nhóm khảo sát đã đến đây miêu tả về nguồn của nhánh Rukarara, và đi theo một con đường trên sườn núi đã tìm thấy (trong mùa khô) nguồn nước mặt lộ ra chảy nhiều dặm ở phía thượng lưu, và đã tìm thấy nguồn mới, do đó chiều dài sông Nin là 6.758 km. Vịnh Gish được xem là nơi có "nước thánh" có giọt đầu tiên của sông Nin.

Nin Trắng

Bản đồ Đông Bắc [[Châu Phi, có chỉ nguồn sông Nin]] Sông Nin có hai nguồn chính, quan trọng nhất là sông Nin Trắng bắt nguồn từ vùng xích đạo Đông Phi, rồi đến sông Nin Xanh bắt nguồn từ Ethiopia. Hồ Victoria, nằm giữa Uganda, Kenya và Tanzania, được xem là nơi bắt nguồn của dòng sông này.

Nin Xanh

Sông Nin Xanh bắt nguồn từ Hồ Tana trên vùng cao nguyên của Ethiopia. Dòng Nin Xanh chảy được khoảng 1.400 km (850 dặm) tới Khartoum thì hai dòng Nin Xanh và Nin Trắng gặp nhau, hợp lưu tạo nên sông Nin. Phần lớn nguồn nước của sông Nin được cung cấp từ Ethiopia, chiếm khoảng 80-85% lưu lượng lệ thuộc vào vũ lượng. Mùa mưa ăn khớp với mùa hè khi nhiều trận mưa rào trút xuống, góp nước cho sông Nin.

Dòng Nin

Đoạn sông Nin ở phía Bắc chủ yếu chảy qua sa mạc. Phần lớn cư dân Ai Cập, ngoại trừ một số dân cư ven biển, sống dọc theo bờ sông Nin bắt đầu từ phía bắc thành phố Aswan. Di tích nền văn minh Ai Cập cổ đại cũng tập trung dọc theo hai bên bờ sông Nin. Dòng sông Nin còn là huyết mạch giao thông nhất là vào mùa lũ, khi mà các phương tiện đường bộ không thể di chuyển được.

Lưu vực sông Nin

Lưu vực sông Nin chiếm khoảng 1/10 diện tích châu Phi là nơi phát triển và tàn lụi của nhiều nền văn minh cổ đại. Cư dân hai bên bờ sông Nin là một trong những nhóm người đầu tiên biết trồng trọt, làm nông nghiệp và sử dụng cày. Lưu vực sông Nin được giới hạn ở phía Bắc bởi biển Địa Trung Hải, phía Đông bởi dãy Biển đỏ (Red Sea Hills) và Cao nguyên Ethiopia, phía Nam bởi cao nguyên Đông Phi, trong đó có bao gồm hồ Victoria là một trong 2 nguồn của sông Nin, phía Tây tiếp giáp với lưu vực sông Chad, sông Công gô và trải dài xuống Tây nam đến dãy Marrah thuộc Sudan

Lịch sử

Sông Nin với nguồn nước dồi dào đã tạo nên vùng Thung lũng trù phú nhất "lục địa đen". Nó đã góp phần rất lớn tới sự hình thành nền văn minh Ai Cập cổ đại, với những kim tự tháp kỳ vĩ. Sông Nin đã ảnh hưởng lớn tới nền văn hoá Ai Cập cổ ngay từ thời đại đồ đá, khi mà sa mạc Sahara đang ngày càng xâm lấn sang phía Đông của lục địa châu Phi.

Sông Nin bắt nguồn từ hồ Victoria ở khu vực xích đạo có mưa quanh năm nên lượng mưa khá lớn. Tới Khác-tum sông Nin nhận thêm nước từ phụ lưu Nin Xanh ở khu vực cận xích đạo, lưu lượng trở nên rất lớn, mùa nước lũ lên tới 90 000 m³/s; đến biên giới Ai Cập mặc dù sông Nin chảy giữa miền hoang mạc và không nhận được thêm phụ lưu nào nữa, nước sông vừa ngấm xuống đất, vừa bốc hơi mạnh, gần biển lưu lượng nước giảm nhiều nhưng ở Cai-rô (Ai Cập) về mùa cạn lưu lượng vẫn còn 700 m³/s.

Tranh chấp về nước

Nước sông Nin ảnh hưởng đến các thể chế chính trị Đông Phi và Sừng châu Phi trong nhiều thập kỷ. Các quốc gia gồm Uganda, Sudan, Ethiopia và Kenya đã phàn nàn về việc Ai Cập thống trị nguồn tài nguyên nước. Sáng kiến lưu vực sông Nin thúc đẩy hợp tác hòa bình giữa các nước.

Nhiều nỗ lực đã được thực hiện nhằm thiết lập những thỏa thuận chia sẻ nước sông Nin giữa các quốc gia này. Nhưng rất khó khăn để đạt được thỏa thuận của tất cả các quốc gia trên về lợi ích của họ và những khác biệt về chính trị, chiến lược và xã hội. Ngày 14 tháng 5 năm 2010 tại Entebbe, Uganda, Ethiopia, Rwanda, Tanzania và Uganda đã ký một thỏa thuận mới về chia sẻ nước sông Nin mặc dù thỏa thuận này chịu sự phản đối mạnh mẽ của Ai Cập và Sudan. Lý tưởng nhất, những thỏa thuận như thế này nhằm thúc đẩy việc sử dụng hiệu quả và công bằng nguồn tài nguyên nước lưu vực sông Nin. Nếu không có sự hiểu rõ hơn về sự sẵn có của nguồn tài nguyên nước trong tương lai của sông Nin, thì sẽ có nhiều cuộc xung đột giữa các quốc gia dựa vào nguồn cấp nước, phát triển kinh tế và xã hội từ sông Nin.

Khám phá hiện đại

Cuộc thám hiểm Nin trắng, dẫn đầu bởi Hendrik Coetzee Nam Phi, trở thành người đầu tiên xác định chiều dài toàn bộ của sông Nin. Cuộc thám hiểm nguồn của sông Nin ở Uganda vào ngày 17 tháng 1 năm 2004 và đến Địa Trung Hải ở Rosetta một cách an toàn, trong vòng 2 tháng rưỡi.

Vào 28 tháng 4 năm 2004, nhà địa chất học Pasquale Scaturro và cộng sự của ông, kayaker và nhà làm phim tài liệu Gordon Brown đã trở thành người đầu tiên định vị sông Nin Xanh, từ hồ Tana ở Ethiopia đến các bãi biển thuộc Alexandria ở Địa Trung Hải. Mặc dù chuyến thám hiểm gồm nhiều người khác, nhưng Brown và Scaturro là những người duy nhất hoàn thành toàn bộ cuộc hành trình. Nhóm nghiên cứu sử dụng động cơ rời cho hầu hết cuộc hành trình.

Hình ảnh

Image:Egypt Nil.jpg|Sông Nin ở Ai Cập Image:Nile composite NASA.jpg|Đồng bằng sông Nin và toàn bộ dòng sông Image:Nile River and delta from orbit.jpg|Châu thổ sông Nin Image:Large Cairo Landsat.jpg|Sông Nin ở Cairo Image:Vallee fertile du Nil a Louxor.jpg|Sông Nin ở Louxor nhìn từ trên máy bay Image:Egypt.Luxor.Nile.01.jpg|Sông Nin ở Louxor Image:IlhaElefantina.jpg|Đảo Voi, Aswan Panoramic view of Aswan 2, Egypt.jpg|Nin ở Aswan
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Sông Nin** hoặc **Nile** (tiếng Ả Rập: النيل, _an-nīl_, tiếng Ai Cập cổ đại: iteru hay Ḥ'pī - có nghĩa là sông lớn), là dòng sông thuộc châu Phi, là sông chính của khu vực
thumb|Ảnh vệ tinh [[NASA chụp châu thổ sông Nin (màu đã được sửa đổi).]] thumb|Châu thổ sông Nin về đêm. **Châu thổ sông Nin** () là một châu thổ ở phía bắc Ai Cập (Hạ
Bản đồ Nin Xanh Chỗ hợp lưu của Nin Xanh và Nin Trắng tại Khartoum **Nin Xanh** (Amharic: ዓባይ; chuyển tự: ʿ**Abbai**, ; chuyển tự: **an-Nīl al-Āzraq**) là một dòng sông bắt nguồn từ Hồ
**Sông Nin Trắng** (tiếng Ả Rập: النيل الأبيض, phiên âm: **an-Nīl al-Ābyaḍ**) là một con sông ở châu Phi, nó cũng là một chi lưu của sông Nin. Chi lưu này hợp với sông Nin
**Rô phi sông Nin**, hay **rô phi vằn**, còn gọi đơn giản là _rô phi_ (danh pháp hai phần: **_Oreochromis niloticus_**) là một loài cá thuộc họ Cá hoàng đế (_Cichlidae_), có nguồn gốc từ
**Sông Nin** () là một trong 18 wilayat hoặc bang của Sudan. Bang có diện tích 122,123 km² (47,152 mi²) và dân số ước tính là 1,027,534 (2006). ## Phân cấp hành chính *Ad-Damir (Capital) *Atbara *Shendi
**Hapi**, hoặc **Hapy**, là vị thần của các trận lũ lụt hằng năm tại sông Nin trong tôn giáo Ai Cập cổ đại. Ông cũng là một vị thần sinh sản, và là người bảo
**Cá sấu sông Nin**, tên khoa học **_Crocodylus niloticus_** là một loài cá sấu trong họ Crocodylidae. Loài này được Laurenti mô tả khoa học đầu tiên năm 1768. Chúng là loài cá sấu châu
thumb|Thác Nin Xanh **Thác Nin Xanh** là một thác nước trên sông Nin Xanh ở Ethiopia. Nó được biết đến với cái tên Tis Abay trong tiếng Amharic, có nghĩa là "làn khói lớn". Nó
**Trận sông Nin** (còn được gọi là **Trận vịnh Aboukir**, trong tiếng Pháp là _Bataille d'Aboukir_ hoặc trong tiếng Ả Rập Ai Cập là معركة أبي قير البحرية) là một trận hải chiến lớn đã
**Cá nhiều vây sông Nin** (danh pháp hai phần: **_Polypterus bichir_**) là một loài cá nhiều vây. Loài này sinh sống ở sông Nin. ## Hình ảnh Tập tin:Lapradei.jpg Tập tin:PZSL1907Page0770.png Tập tin:PZSL1907Plate44.png
**Nhóm ngôn ngữ Nin** là một nhóm ngôn ngữ thuộc nhóm ngôn ngữ Đông Sudan được sử dụng trên một khu vực rộng lớn giữa Nam Sudan và Tanzania bởi các dân tộc Nin, những
**Ngữ hệ Nin-Sahara** hay _Ngữ hệ Nin-Sahara_ là một ngữ hệ được đề xuất, được nói bởi khoảng 50–60 triệu người thuộc các dân tộc Nin, cư ngụ chủ yếu tại thượng nguồn sông Chari
Bản đồ thể hiện Đại Thượng Nin tại Nam Sudan. **Đại Thượng Nin** (, ) là một vùng ở đông bắc Nam Sudan. Tên của vùng bắt nguồn từ Sông Nin Trắng, một phụ lưu
**Sông Niger** là một con sông quan trọng ở tây châu Phi, có chiều dài 4470 km (hơn 3000 dặm). Con sông chảy theo hình lưỡi liềm qua Guinée, Mali, Niger, dọc biên giới Bénin rồi
Đây là danh sách các sông ở Uganda''' ## Địa Trung Hải *_Nile_ **Sông Nin Trắng (Bahr al Jabal) (Albert Nile) ***Sông Kidepo ****Sông Narus, Uganda ***Sông Achwa ****Sông Pager ***Sông Ora ****Sông Nyagak ***Sông
Đây là **Danh sách các con sông dài hơn 1000 km trên Trái Đất**. Nó bao gồm cả hệ thống các sông. |} ## Cách tính chiều dài sông Trong thực tế tồn tại rất nhiều
nhỏ|250x250px|[[Sông Tamakoshi và thác Bhorley ở Nepal nhìn từ trên cao]] nhỏ|phải|251x251px|[[Murray (sông)|Sông Murray tại Úc]] **Sông** là dòng nước chảy thường xuyên tương đối ổn định trên bề mặt lục địa, các dòng sông
**Sông Lena** (tiếng Nga: Лена) là một con sông ở miền đông Siberia của nước Nga. Nó là con sông dài thứ 11 trên thế giới, đứng thứ 7 khi tính theo diện tích lưu
**Sông Congo** (; ; ) là một con sông ở miền tây Trung Phi, con sông được hai quốc gia lấy tên theo nó là Cộng hòa Dân chủ Congo (trước đây là Zaire) và
**Sông Omo** hay còn được gọi là **Omo-Bottego** là một con sông ở miền nam Ethiopia. Đây là con sống lớn nhất Ethiopia ngoài lưu vực Sông Nin. Lưu vực của nó hoàn toàn nằm
**Sông Atbarah** (; transliterated: Nahr 'Atbarah), còn được biết đến với tên **Sông Nile Đỏ** hay **Sông Nile Đen**, là một con sông ở phía đông bắc châu Phi. Nó khởi nguồn từ phía tây
**Sông Semliki** (đôi khi viết là **Semuliki**) là một con sông dài , chảy qua hai nước Cộng hoà Dân chủ Congo (CHDC Congo) và Uganda ở Trung-Đông Phi. Nó chảy về phía bắc, từ
**Các dân tộc Nin**, **người Nilot** hay **người Nilotic** (tiếng Anh: _Nilotic peoples_ hay _Nilotes_) là những dân tộc bản địa tại vùng Thung lũng Nin (Nam Sudan, Uganda, Kenya, và bắc Tanzania), nói các
**Hồ Albert** cũng gọi là **Albert Nyanza** và tên trước đây **Hồ Mobutu Sese Seko** – là một trong các Hồ Lớn châu Phi. Đây là hồ lớn thứ bảy tại châu Phi, và hồ
Đầm lầy Sudd nhìn từ không gian vào tháng 5 năm 1993. Ảnh được chụp vào thời kỳ khô hạn nhất của mùa mưa vào khoảng từ tháng 7 đến tháng 9. Quang cảnh đầm
nhỏ|Vị trí của Bubastis trên bản đồ **Bubastis** (tiếng Ả Rập: _Tell-Basta_; tiếng Ai Cập: _Per-Bast_; tiếng Copt: Ⲡⲟⲩⲃⲁⲥϯ _Poubasti_; tiếng Hy Lạp cổ đại: Βούβαστις _Boubastis_ hay Βούβαστος _Boubastos_) là một thành phố của
**Nin Xanh** (; Chuyển tự Ả Rập: _an-Nyl al-Azraq_; được gọi là **Trung** _Al Wustá_ thời kỳ 1991—1994) là một trong 15 bang của Sudan, giáp biên giới với bang Thượng Nin của Nam Sudan
là manga Nhật Bản của Nozawa Yukiko vẽ, nguyên tác bởi Nakamura Rikito, nó được đăng mỗi kì từ số kết hợp 4-5 năm 2020, trên tạp chí Weekly Young Jump (Shueisha). Tác phẩm còn
**Sông Kagera**, cũng gọi là **sông Akagera**, là một sông tại Đông Phi, tạo thành một phần thượng nguồn của sông Nin và mang nước đến từ nơi xa xôi nhất trong hệ thống sông
**Abu Hamad** hay **Abu Hamed** (, ) là một thị trấn ở bang Sông Nin, miền bắc Sudan. Đây là nơi sinh sống của bộ tộc Ả Rập Rubatab. ## Lịch sử nhỏ|Bản đồ Abu
Bản đồ [[Sudan và vị trí Khartoum.]] **Khartoum** (phiên âm: **Khác-tum**; tiếng Ả-rập: _الخرطوم_ _al-Kharṭūm_ nghĩa đen là "vòi con voi") là thủ đô Sudan cùng là lỵ sở tiểu bang Khartoum. Với vị trí
**Pi-Ramesses** (tiếng Ai Cập cổ đại: _Per-Ra-mes(i)-su_, "Nhà của Ramesses") là một kinh đô mới tại Qantir, gần đại điểm Avaris cũ, được xây dựng bởi vua Ramesses II thuộc Vương triều thứ 19. Thành
**Jinja** (tiếng Soga: _Idindha_) là một thành phố ở vùng Đông, Uganda, nằm trên bờ bắc của hồ Victoria. Theo ước tính năm 2020, dân số thành phố là 300.000 người. ## Lịch sử Thành
**Berber** () là một thị trấn ở bang Sông Nin miền bắc Sudan, cách Atbara 50 kilômét (31 mi) về phía bắc, gần ngã ba sông Atbara và sông Nin. ## Lịch sử Thị trấn là
**Tanis** (tiếng Ả Rập: صان الحجر _Ṣān al-Ḥagar_; tiếng Ai Cập: _/ˈcʼuʕnat/_; tiếng Hy Lạp cổ đại: Τάνις; tiếng Copt: ϫⲁⲛⲓ / ϫⲁⲁⲛⲉ) là một thành phố nằm ở đông bắc châu thổ sông Nin,
**Ad-Damir** () là thủ phủ bang Sông Nin ở Sudan. Dân số thành phố là 122.944 người vào năm 2012. ## Địa lý Trung tâm thành phố nằm trên độ cao 367 mét so với
Hình:Roseires Reservoir.jpg **Đập Roseires** (tiếng Ả Rập: خزان الروصيرص) là một con đập trên dòng sông Nin Xanh (một nhánh thượng nguồn của sông Nin) tại Ad-Damazin, thượng nguồn của các thị trấn Er Roseires,
**Sais** () hoặc **Sa El Hagar** là một thị trấn Cổ đại ở Tây Châu thổ sông Nin trên nhánh Canopus của sông Nin. Sais là tỉnh lỵ của Sap-Meh, thứ năm nome của Hạ
**Al Jabalayn** hay **El Jebelein** () là một thị trấn ở miền trung Sudan, nằm trên bờ đông của sông Nin. Thị trấn được phục vụ bởi một nhánh của Đường sắt Sudan, nơi nó
**Atbara** hay **Atbarah** () là một thành phố nằm ở bang Sông Nin, phía đông bắc Sudan. Do có liên quan mạnh mẽ với ngành đường sắt, Atbara còn được gọi là "Thành phố đường
**Hạ Ai Cập** (tiếng Ả Rập: الدلتا al-Diltā) là phần cực bắc nhất của Ai Cập. Nó dùng để chỉ các khu vực màu mỡ của đồng bằng sông Nin, trải dài từ khu vực
là một bộ anime truyền hình được công bố vào ngày 14 tháng 3 năm 2023. Bộ phim do Bibury Animation Studios sản xuất và Hikaru Sato làm đạo diễn, với kịch bản do Takashi
Đập Grand Ethiopian Renaissance (**GERD** hoặc **TaIHiGe**; **'), trước đây gọi là **Đập Millennium** và đôi khi được gọi là **đập Hidase''', là một đập trọng lực trên sông Nin Xanh ở Ethiopia đã được
nhỏ|phải|Cây Papyrus mọc tại một khu vườn ở Úc nhỏ|[[Quyển sách của cái chết|Sách về cõi chết, viết trên giấy cói]] **Giấy cói** hay tên gốc là **Papyrus** () là một vật liệu dày giống
nhỏ|254x254px|[[Mặt nạ của Tutankhamun|Mặt nạ bằng vàng của Tutankhamun có gắn biểu tượng uraeus. Hình ảnh nữ thần Wadjet (rắn hổ) và Nekhbet (kền kền) tượng trưng cho sự thống nhất của Ai Cập]] **Uraeus**
**Karima** () là một thị trấn ở miền bắc Sudan. Nó nằm cách thủ đô Khartoum 400 km, trên một khúc quanh của sông Nin. ## Khí hậu Karima có khí hậu sa mạc nóng (phân
**Sân bay Atbara** là một sân bay ở Atbara, bang Sông Nin, Sudan. ## Vị trí và cơ sở hạ tầng Sân bay nằm ở độ cao 1.181 feet (360 m) so với mực nước
nhỏ|Một điểm định cư tại Juba **Juba** (tiếng Việt: Giu ba) là thành phố thủ đô của Cộng hòa Nam Sudan và cũng thủ phủ bang Trung Equatoria. Thành phố nằm trên sông Nin Trắng.
**Usermaatre Osorkon IV** là pharaon cuối cùng của Vương triều thứ 22 trong lịch sử Ai Cập cổ đại. Thời gian trị vì của ông gắn liền với những biến động đầy hỗn loạn, khi