Phục hồi triều đại trong lịch sử Việt Nam là các phong trào nhằm khôi phục lại một triều đại đã sụp đổ từ các lực lượng chính trị trung thành diễn ra trong lịch sử Việt Nam. Các phong trào này không chấp nhận triều đại mới, không thừa nhận tính chính thống và thường gán ghép triều đại mới là ngụy triều. Việc chống lại triều đại mới để phục hồi triều đại cũ dẫn đến những cuộc nội chiến dữ dội trong lịch sử Việt Nam. Một số nỗ lực trong đó đã lôi kéo quân đội nước ngoài vào và một số trong đó đã dẫn đến việc đất nước bị nước ngoài chiếm đóng và mất độc lập.
Tổng quan
Khi một biến cố chính trị xảy ra, một triều đại mới dựng lên thường do hai trường hợp chủ yếu; một là, công trạng đánh đuổi ngoại xâm; hai là, đánh đổ triều đại cũ thối nát. Phục hồi, phục dựng, trung hưng hay lập lại một triều đại, lập lại một chế độ chính trị là một hiện tượng thường xảy ra trong lịch sử nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam. Hoạt động chính trị này nhằm khôi phục triều đại cũ bị đánh đổ. Tuy nhiên, các lực lượng chính trị phong kiến cũng lợi dụng danh nghĩa phò vua để tranh đoạt quyền lực của chính dòng vua mà họ kêu gọi phò tá. Đối với các lực lượng phong kiến trong nước của Đại Việt, khi họ không đủ sức đánh bại đối thủ đã cầu viện quân đội nước ngoài, điều này xảy ra nhiều lần, các tài liệu tại Việt Nam sau 1975 chỉ trích nặng nề điều này. Đối với lực lượng nước ngoài can thiệp, họ cũng sử dụng chiêu bài này để nhân đó xâm chiếm Đại Việt, như trường hợp quân Minh vào nước Việt vào đầu thế kỷ 15. Khi Chiến tranh Lê – Mạc diễn ra, nhà Minh một lần nữa tung ra chiêu bài phò Lê diệt Mạc nhằm thôn tính Đại Việt lần nữa.
Lịch sử
Phục hồi nhà Lý
Sau sự kiện sắp đặt cho Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh, Lý Huệ Tông - cha của Lý Chiêu Hoàng được nhiều người trung thành mưu lập làm lãnh đạo tập hợp lực lượng chống nhà Trần, nhưng nhà Trần hiểu rõ điều này. Mặc dù họ kiểm soát Lý Huệ Tông nhưng luôn lo sợ sẽ có bạo loạn, Trần Thủ Độ đã giải quyết ông ấy ở chùa Chân Giáo vào tháng 8 năm 1226. Nhiều nỗ lực chống nhà Trần để phục hồi nhà Lý đã diễn ra. Nhà Trần tiến hành các cuộc truy sát hoàng tộc nhà Lý, nhiều hoàng thân quốc thích bỏ chạy ra nước ngoài, như Lý Long Tường. Nỗ lực phục hồi nhà Lý là sự kiện không nổi bật trong lịch sử, không dữ dội như các triều đại sau này, việc chuyển giao quyền lực cũng không có sự can thiệp của nước ngoài.
Phục hồi nhà Trần
Nhà Trần bị Hồ Quý Ly cướp ngôi vào năm 1400, nhà Hồ thành lập. Để phục hồi quyền lực nhà Trần, có người đã cầu viện nước ngoài, từ đó dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho Đại Việt. Quân Minh nhân danh phù Trần diệt Hồ đã kéo vào Đại Việt, nhưng sau khi họ diệt nhà Hồ họ diệt luôn cả nhà Hậu Trần để có thể thống trị Đại Việt. Thời kỳ thống trị này gọi là Bắc thuộc lần thứ tư, kéo dài hơn 20 năm.
Để phục hồi quyền lực cho nhà Trần, người trung thành của nhà Trần đã cầu viện nước ngoài, mục đích của họ không chỉ không đạt được mà còn khiến đất nước bị tàn phá, người dân lầm than khốn khổ. Cuối cùng, Đại Việt phục hồi độc lập nhờ vào phong trào Khởi nghĩa Lam Sơn, một triều đại mới lập nên - nhà Lê.
Phục hồi nhà Lê
Nhà Hậu Lê thành lập vào năm 1428 sau khi đánh đuổi nền thống trị của nhà Minh tại Đại Việt. Tuy nhiên chỉ tồn tại được trăm năm thì vào năm 1527 bị Mạc Đăng Dung cướp ngôi. Những người trung thành đã tái lập nhà Lê vào năm 1533 và bắt đầu phát động phù Lê diệt Mạc, dẫn đến cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều. Nhà Mạc cuối cùng sụp đổ và nhà Lê đã thành công phục dựng. Tuy vậy, họ vĩnh viễn không có thực quyền mà quyền lực rơi hết vào tay họ Trịnh. Đến cuối thế kỷ 18, phong trào Tây Sơn nổi lên phát động phong trào phù Lê diệt Trịnh và đã thành công trong việc lật đổ chúa Trịnh trao lại quyền hành cho vua Lê. Thời gian sau đó, Tây Sơn phế bỏ vua Lê, trực tiếp nắm quyền ở Bắc hà. Để có thể đánh bại Tây Sơn, vua Lê là Lê Chiêu Thống đã cầu viện nước ngoài. Ông ta đã rước hơn 20 vạn quân Mãn Thanh vào Đại Việt. Nỗ lực cầu viện nước ngoài này thất bại khi Quang Trung đánh bại hoàn toàn quân Thanh, triều đình nhà Thanh sau đó đã công nhận nhà Tây Sơn.
Phục hồi quyền lực Đàng Trong của chúa Nguyễn
Chúa Nguyễn với phạm vi quyền lực cai quản Đàng Trong (tương ứng với miền Nam Việt Nam hiện nay) sau hai thế kỷ nắm quyền đã bị phong trào Tây Sơn lật đổ. Những người trung thành đã hỗ trợ cho Nguyễn Ánh. Nguyễn Ánh để tiêu diệt Tây Sơn phục hồi quyền lực đã cầu viện nước ngoài, trước hết cầu viện Xiêm La, sau đó cầu viện Pháp. Hành động cầu viện này đã bị nhiều nhà sử học Việt Nam hiện đại chỉ trích nặng nề. Tuy nhiên, Nguyễn Ánh đã thành công phục hồi quyền lực dòng tộc chúa Nguyễn, và thừa hưởng thành quả chính trị mà Tây Sơn tạo dựng ở Đàng Ngoài, tiếp quản phần lãnh thổ này năm 1802. Chúa Nguyễn không chỉ phục hồi được Nam hà mà có cả Bắc hà. Nỗ lực phục hồi này nổi bật yếu tố cá nhân của Nguyễn Ánh, nhân vật lịch sử này đã chạy Tây Sơn trong một thời gian dài, lẩn trốn khắp mọi nơi. Cuối cùng, ông đã thành công nhưng sau khi phục dựng lại quyền lực đã trả thù vô cùng tàn khốc người nhà Tây Sơn.
Phục hồi Tây Sơn
Sau nhiều thập niên đánh nhau với những người trung thành với chúa Nguyễn, nhà Tây Sơn sụp đổ vào năm 1802. Những người trung thành với Tây Sơn đã tìm con của Nguyễn Nhạc là Nguyễn Văn Đức để lãnh đạo một phong trào khôi phục Tây Sơn. Tuy nhiên, phong trào này bị nhà Nguyễn tiêu diệt vào năm 1831, con Nguyễn Nhạc là Nguyễn Văn Đức, Nguyễn Văn Lương và cháu là Nguyễn Văn Đâu bị chém theo hình thức "chém ngang lưng", dòng dõi Tây Sơn kết thúc. Cho đến những năm 1833-35, một cuộc bạo loạn chống nhà Nguyễn do Lê Văn Khôi khởi xướng, nhân vật này được một số tài liệu cho rằng là hậu nhân của Tây Sơn, cũng có tài liệu phủ nhận. Ngoài ra, một số nguồn khác chỉ ra thời điểm muộn hơn, như vào giai đoạn Hàm Nghi tại Bình Định vẫn có những người kêu gọi khôi phục Tây Sơn, như Mai Xuân Thưởng.
Phục hồi nhà Nguyễn
Nhà Nguyễn tồn tại được hơn nửa thế kỷ đến năm 1858 thì bị Pháp xâm lược, rồi đến năm 1884 chính thức xác lập quyền thống trị của Pháp trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Nhà Nguyễn về sau vẫn tồn tại nhưng không có thực quyền mà chỉ là bù nhìn của Pháp để che đậy nền thống trị thuộc địa. Cần Vương là phong trào phò vua cứu nước nhằm mưu sự đánh đuổi Pháp phục hồi quyền lực nhà Nguyễn. Tuy nhiên phong trào hoàn toàn thất bại.
Nhà Nguyễn tương đồng với nhà Lê trong việc có quyền lực thời gian ban đầu nhưng bị tiếm quyền rồi trở thành bù nhìn; nhà Lê bị lực lượng chính trị trong nước tiếm quyền, còn nhà Nguyễn bị lực lượng nước ngoài khống chế làm bù nhìn. Năm 1940, quân đội Nhật Bản vào Đông Dương, đến tháng 3 năm 1945 họ tiến hành đảo chính Pháp, ngày 11 tháng 3 năm 1945 Bảo Đại ra Tuyên cáo Việt Nam độc lập nhưng không được bao lâu thì Nhật đầu hàng Đồng Minh, đến 30 tháng 8 ông thoái vị, nhà Nguyễn chấm dứt.
Phục hồi Việt Nam Cộng hòa
Chế độ Việt Nam Cộng hòa sau hơn 20 năm tồn tại sụp đổ vào ngày 30 tháng 4 năm 1975. Tuy nhiên về sau những cựu chính khách và sĩ quan quân đội của chế độ này cùng những người trung thành với nó vẫn tìm cách khôi phục lại chế độ.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Phục hồi triều đại trong lịch sử Việt Nam** là các phong trào nhằm khôi phục lại một triều đại đã sụp đổ từ các lực lượng chính trị trung thành diễn ra trong lịch
**Lịch sử Việt Nam** nếu tính từ lúc có mặt con người sinh sống thì đã có hàng vạn năm trước Công Nguyên, còn tính từ khi cơ cấu nhà nước được hình thành thì
Dưới đây là danh sách ghi nhận những cuộc nhường ngôi trong lịch sử Việt Nam: ## Tự nguyện nhường ngôi ### Nhường ngôi nhưng vẫn giữ quyền nhiếp chính #Không rõ năm bao nhiêu
**Triều đại trong lịch sử Trung Quốc**, hay **triều đại Trung Quốc**, ý chỉ các chế độ quân chủ thế tập cai trị Trung Quốc trong phần lớn chiều dài lịch sử nước này. Kể
**Niên biểu lịch sử Việt Nam** là hệ thống các sự kiện lịch sử Việt Nam nổi bật theo thời gian từ các thời tiền sử, huyền sử, cổ đại, trung đại, cận đại cho
**Lịch sử quân sự Việt Nam** hay **Quân sử Việt Nam** là quá trình hình thành và phát triển các hoạt động quân sự trong suốt chiều dài lịch sử của Việt Nam, bắt đầu
**Đế quốc Việt Nam** (chữ Hán: ; , cựu tự thể: , chuyển tự _Etsunan Teikoku,_ tiếng Pháp: Empire du Viêt Nam) là tên gọi chính thức của một Nhà nước Việt Nam thân Nhật
**Lịch sử chiến tranh Việt Nam–Trung Quốc** là những cuộc xung đột, chiến tranh, từ thời cổ đại đến thời hiện đại giữa các chính thể trong quá khứ của những quốc gia Việt Nam
**Lãnh thổ Việt Nam qua từng thời kỳ** là sự biến đổi không gian sinh tồn của người Việt. Sự biến đổi này mang tính chất phức tạp, lúc bị mất lãnh thổ về các
**Phong trào giải phóng dân tộc Việt Nam** nhằm mục tiêu giành lại độc lập cho Việt Nam bắt đầu từ năm 1885 và kết thúc sau Chiến tranh thế giới thứ hai, khi Đảng
Vua Việt Nam là các quân chủ của nước Việt Nam độc lập tự chủ từ thời dựng nước đến Cách mạng Tháng Tám năm 1945, tùy thuộc vào hoàn cảnh lịch sử mà vua
**Việt Nam hóa chiến tranh** (tiếng Anh: _Vietnamization_) hay **Đông Dương hóa chiến tranh** là chiến lược của Chính phủ Hoa Kỳ dưới thời tổng thống Richard Nixon trong Chiến tranh Việt Nam, được áp
**Hành chính Việt Nam thời Nam Bắc triều** phản ánh bộ máy chính quyền trung ương tới địa phương của hai triều đình Lê-Mạc từ năm 1527-1592 trong lịch sử Việt Nam. Bộ máy hai
Bản **_Tuyên ngôn độc lập_** của Việt Nam được Hồ Chí Minh soạn thảo, và đọc trước công chúng tại vườn hoa Ba Đình (nay là Quảng trường Ba Đình) ngày 2 tháng 9 năm
thumb|Tiền tệ nhà Nguyễn. **Tiền tệ Việt Nam thời Nguyễn** phản ánh những vấn đề liên quan tới tiền tệ lưu thông thời nhà Nguyễn độc lập (1802-1884) và những đồng tiền do nhà Nguyễn
**Hành chính Việt Nam thời Tiền Lý và Triệu Việt Vương** phản ánh bộ máy chính quyền trung ương và địa phương thời kỳ này trong lịch sử Việt Nam, kéo dài từ năm 541
**Hành chính Việt Nam thời Đinh** phản ánh bộ máy chính quyền từ trung ương tới địa phương của nước Đại Cồ Việt từ năm 968 đến năm 979 trong lịch sử Việt Nam. ##
Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên dưới sự lãnh đạo của chủ tịch Kim Nhật Thành đã từng đóng vai trò hạn chế trong chiến tranh Việt Nam. Từ năm 1965 đến 1968,
**Ngoại giao Việt Nam thời Lê sơ** phản ánh quan hệ ngoại giao của chính quyền nhà Lê sơ với các nước lân bang trong giai đoạn từ năm 1428 đến năm 1527 trong lịch
**Thủ đô Việt Nam** hiện nay là thành phố Hà Nội. Sau đây là danh sách các kinh đô/thủ đô – hiểu theo nghĩa rộng – là các trung tâm chính trị của chính thể
Đây là **biên niên sử Việt Nam thời kỳ 1945–1975**, thời kì gắn liền với Chiến tranh Việt Nam. ## Thập niên 1940 ### 1945 *Năm 1945: Nạn đói gây ra cái chết của 2
**Hành chính Việt Nam thời Ngô** phản ánh bộ máy chính quyền từ trung ương tới địa phương của Việt Nam dưới thời nhà Ngô trong lịch sử Việt Nam. ## Chính quyền trung ương
**Ngoại giao Việt Nam thời Tiền Lê** phản ánh các hoạt động ngoại giao của chính quyền nhà Tiền Lê từ năm 980 đến năm 1009 trong lịch sử Việt Nam. ## Hoàn cảnh Năm
thumb|Đông Dương thuộc Pháp năm 1913 **Việt Nam trong Chiến tranh thế giới thứ nhất** là một giai đoạn ngắn trong lịch sử Việt Nam bắt đầu từ khi Chiến tranh thế giới thứ nhất
**Lịch sử Chăm Pa** là lịch sử các quốc gia của người Chăm gồm: Hồ Tôn, Lâm Ấp, Hoàn Vương, Chiêm Thành (_Campanagara_) và Thuận Thành (_Nagar Cam_), thành lập từ năm 192 và kết
Toàn cảnh [[cố đô Hoa Lư - kinh đô đầu tiên của nhà nước Đại Cồ Việt do Đinh Tiên Hoàng Đế sáng lập]] Phả hệ các triều vua Đại Cồ Việt ở khu di
nhỏ|327x327px|Phụ nữ Việt Nam thời kỳ [[Chiến tranh Việt Nam (miền Bắc, 1954-1959)|chiến tranh (theo học ở Leipzig, Đông Đức).]] **Phụ nữ Việt Nam** là nguồn nhân tố quan trọng đối với sự phát triển
thumb|Khoa bảng Nam Định, 1897 **Khoa bảng Việt Nam** là chế độ khoa cử thời quân chủ tại Việt Nam. Ở thời thượng cổ, sử nước Việt không chép rõ về cách tuyển lựa trí
right|thumb|upright=1.2|Lính nhảy dù Mỹ thuộc Lữ đoàn dù 173 tuần tra vào tháng 3 năm 1966 **Hoa Kỳ can thiệp quân sự tại Việt Nam** trong giai đoạn 1948–1975 là quá trình diễn biến của
nhỏ|phải|Vị trí [[Đông Nam Á trên bản đồ thế giới]] ## Tiền sử ### Các xã hội nông nghiệp đầu tiên Nông nghiệp, một sự phát triển tự nhiên dựa trên nhu cầu. Trước khi
**Việt Nam Dân chủ Cộng hòa** (**VNDCCH**), cũng được gọi là **Bắc Việt** (), là một nhà nước ở Đông Nam Á tồn tại từ năm 1945 đến năm 1976. Là một thành viên Khối
phải|nhỏ|Cải cách ruộng đất hoàn tất, nông dân đốt văn tự cũ **Cải cách ruộng đất tại miền Bắc Việt Nam** là chương trình nhằm phân chia lại ruộng đất nông thôn, xóa bỏ văn
**Quốc gia Việt Nam** () là một chính phủ thuộc Liên bang Đông Dương thuộc Liên hiệp Pháp, tuyên bố chủ quyền toàn bộ lãnh thổ Việt Nam, tồn tại trong giai đoạn từ giữa
thumb|Đại Nam dưới thời [[Minh Mạng, bao gồm cả các trấn ở Lào. Vùng thuộc phần đất Campuchia ngày nay là lãnh thổ Trấn Tây Thành mà Nhà Nguyễn chiếm được trong 6 năm (1835
Chiến tranh đổ bộ là một khái niệm trong lĩnh vực quân sự, chỉ loại hoạt động quân sự sử dụng các tàu thuyền đi biển để tấn công và đổ quân. Hoạt động này
Trong Chiến tranh Việt Nam, quân đội Hoa Kỳ và các lực lượng đồng minh đã gây ra hàng loạt tội ác như giết người, hãm hiếp, đánh đập tù nhân, ném bom vào thường
**Lịch sử của Giáo hội Công giáo Việt Nam từ năm 1975 đến năm 1990** có nhiều điểm đặc thù riêng. Đây là giai đoạn 15 năm thứ hai kể từ khi thiết lập hàng
**Đánh giá người Việt Nam** là những đánh giá và nhận xét về tư duy, tính cách, tâm lý và tập quán của người Việt Nam qua các thời kỳ khác nhau đã được một
thumb|Lối vào phía trước **Bảo tàng Lịch sử Việt Nam**, cùng với Bảo tàng Cách mạng Việt Nam là hai bảo tàng đã được sáp nhập thành **Bảo tàng Lịch sử quốc gia**, tọa lạc
nhỏ| Pháo đài bay **B-52** của Không lực [[Hoa Kỳ]] Máy bay **B-52** là loại máy bay ném bom chiến lược hạng nặng, tầm xa, rất nổi tiếng của Không quân Hoa Kỳ, do hãng
**Bảo Đại** (chữ Hán: , 22 tháng 10 năm 1913 – 31 tháng 7 năm 1997), tên khai sinh là **Nguyễn Phúc (Phước) Vĩnh Thụy** (), là vị hoàng đế thứ 13 và là vị
**Việt Nam**, quốc hiệu đầy đủ là **Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam**, là một quốc gia nằm ở cực Đông của bán đảo Đông Dương thuộc khu vực Đông Nam Á, giáp
Tiến trình _Nam tiến_ của dân tộc Việt.|thế= **Nam tiến** (Chữ Nho: 南進) là quá trình mở rộng lãnh thổ của người Việt về phương nam trong lịch sử Việt Nam. _Nam tiến_ là một
**_Bình Ngô đại cáo_** (chữ Hán: 平吳大誥) là một bài cáo viết bằng chữ Hán do Nguyễn Trãi soạn thảo vào năm 1428, thay lời Bình Định Vương Lê Lợi để tuyên cáo về việc
**Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam** (tiếng Anh: _Vietnam Women's Union_, viết tắt: **_VWU_**) là một tổ chức chính trị, xã hội của phụ nữ Việt Nam, mục đích hoạt động vì sự bình
**Chiến tranh Pháp – Đại Nam** hoặc **chiến tranh Pháp – Việt**, hay còn được gọi là **Pháp xâm lược Đại Nam** là cuộc xung đột quân sự giữa nhà Nguyễn của Đại Nam và
**_Đại Việt sử ký toàn thư_** (), đôi khi gọi tắt là **_Toàn thư_**, là bộ quốc sử viết bằng Hán văn của Việt Nam, viết theo thể biên niên, ghi chép lịch sử Việt
**Lịch sử Iran** hay còn được gọi là **lịch sử Ba Tư**, là lịch sử bao gồm nhiều đế quốc khác nhau trong suốt nhiều thiên niên kỷ qua tại Cao nguyên Iran và các
thumb|Biểu ngữ tuyên truyền nhân quyền tại Việt Nam **Nhân quyền tại Việt Nam** là tổng thể các mối quan hệ xã hội liên quan đến việc thực thi quyền con người tại Việt Nam
Đàng Trong và [[Đàng Ngoài (1757).]] **Đàng Trong** (chữ Nôm: 唐冲), hay **Nam Hà** (chữ Hán: 南河) là tên gọi vùng lãnh thổ Đại Việt do chúa Nguyễn kiểm soát, xác định từ sông Gianh